'Apartheid sloop ook in de kerk'
1
Kerk Samenleving
Apostolische Geloofsmissie beëindigt apartheid
Nederlandse bisschoppen richten parochies voor Vietnamezen op
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1994
BUITENLAND KORT
Verkiezingen
De Mexicaanse kardinaal Er
nesto Corripio heeft zijn
landgenoten opgeroepen om
de uitslag van de algemene
verkiezingen van anderhalve
week geleden te respecteren.
De presidentskandidaat van
de Institutionele Revolutio
naire Partij (PRl) won deze
verkiezingen met 48,77 pro
ent
de
De
1-356443 HET WEER
Pater Arnold Scholten optimistisch over toekomst Zuid-Afrika
kardinaal verklaarde ook dat
de Rooms-Katholieke kerk in
Mexico „bereid is om zonder
onenigheid en vooroordelen
te werken in het kader van
een nieuwe relatie tussen
kerk en staat". Hij voegde
daar aan toe dat Mexico al
zijn burgers nodig heeft om
zijn problemen te lijf te gaan.
„Een mens alleen kan die
taak niet volbrengen." Afge
lopen zaterdag verklaarde de
kandidaat van de oppositie,
Cuauhtemoc Cardenas, dat
bij de uitslag van de presi
dentsverkiezingen niet er
kende. Ilij geloofde niet in de
triomf van de PRI, die al 65
jaar het land regeert. Ook
bisschop Samuel Ruiz van
San Cristobal de las Casas
heeft zijn twijfel geuit over
het verloop van de verkiezin
gen. Het afgelopen weekein
de riep hij op tot „vreedzaam
verzet en protest" tegen de
regering.
Sarajevo
Paus Johannes Paulus II is
nog steeds van plan naar Sa
rajevo te gaan. Een definitief
besluit valt de komende da
gen. Dat maakte het Vaticaan
gisteren bekend, liet een
daags bezoek aan de hoofd
stad van Bosnië is gepland
voor donderdag 8 september.
De 74-jarige paus boopt dat
hij spoedig garanties voor
zijn veiligheid krijgt, „on
danks de precaire en gespan
nen situatie rond Sarajevo",
zo maakte de woordvoerder
bekend. De paus wil met het
bezoek bijdragen aan het
herstel van vrede en verzoe
ning in het vroegere Joego
slavië. Verder hoopt hij Ser
visch-orthodoxen, Bosnische
moslims en rooms-katholie-
ken uil Kroatië te ontmoeten.
Het bezoek is zonder twijfel
de gevaarlijkste reis van de
paus in zijn zestien-jarig
pontificaat. De oorlogszuch
tige leider van de Bosnische
Serviërs, Radovan Karadzic,
heeft de paus gewaarschuwd
dat zijn vliegtuig kan worden
neergeschoten. Karadzic wei
gerde de paus garanties vpor
diens veiligheid te geven.
Abortus
Abortus moet na verkrach
ting of incest worden toege
staan. Dat heeft de Zuidafri-
kaanse anglicaanse aartsbis
schop Desmond Tutu in de
Kenyaanse hoofdstad Nairo
bi gezegd. Volgens de Nobel
prijswinnaar en voorzitter
van de Afrikaanse Conferen
tie van Kerken is het „van de
gekke en hoogst immoreel"
om in die gevallen tegen
zwangerschapsonderbreking
te zijn. Tutu zei dat van een
verkrachte vrouw niet ver
langd kan worden dat zij het
door de verkrachting verwek
te kind baart. Ook een vrouw
die door haar vader mis
bruikt is, zou hij abortus ad
viseren. Daarnaast keurt
Tutu abortus goed als de li
chamelijke en geestelijke ge
zondheid van ile moeder in
gevaar is. Abortus mag ech
ter geen middel tot geboor-
tenbeperking zijn, waar
schuwde hij. Met het oog op
de VN-Bevolkingsconferen-
tie, die maandag in Cairo be
gint, benadrukte Tutu dat de
Anglicaanse Kerk het gebruik
van voorbehoedmiddelen
niet verbiedt. Verantwoorde
lijke ouders moet zelf hun
kindertal kunnen bepalen,
aldus de aartsbisschop.
De jonge demo
cratie in Zuid-
Afrika zal een
stabiliserende uitwerking
hebben op de omringende
landen. Dat is de stellige
overtuiging van pater Ar
nold Dominicus Scholten.
I lij is al sinds 1949 in Zuid-
Afrika werkzaam en boven
dien een man die rustig tot
één van de hoogste kerke
lijke gezagsdragers in dit
land mag worden gere
kend.
Die uitstraling van een 'nieuw'
Zuid-Afrika zal nog worden ver
sterkt als het land er in de toe
komst weer economisch boven
op komt. „In positieve zin zal
Zuid-Afrika dan een domine
rende rol kunnen gaan spelen
ten opzichte van de rest van
Afrika, waar veel landen te kam
pen hebben met een destabili
serende situatie, zoals nu weer
in Rwanda", zegt Scholten.
De apartheid heeft een sterk
negatieve invloed gehad op lan
den als Angola en Mozambique,
vervolgt Scholten, die onlangs
zijn verlof in ons land door
bracht bij een broer in Huizen.
Hij uil zijn tevredenheid over
het feit dat er in Zuid-Afrika een
regering van nationale eenheid
is gekomen, dus niet gebaseerd
op een partij die de meeste
stemmen heeft, maar een rege
ring waarin ook ministers zit
ting hebben van minderheids
groepen. „Dan spreken we over
de blanken en de partij van But-
hulezi van KwaZuiu, die op het
allerlaatste moment nog aan de
eerste vrije verkiezingen deel
nam," aldus de Nederlandse
pater van de Orde der Domini-
De samenstelling van de hui
dige Zuidafrikaanse regering
acht Scholten een garantie voor
een nieuwe constitutie die vol
gens hem een goed fundament
zal worden in de komende vijf
jaar. Tijdens zijn lange loop-
baan in Zuid-Afrika was hij rec
tor van een seminarie in Ham-
manskraal en secretaris-gene
raal van de Zuidafrikaanse Bis
schoppenconferentie, nadat hij
eerst enkele universitaire stu
dies in het land had gevolgd. „Ik
heb natuurlijk het Afrikaans ge
leerd." Scholten is nu pastor in
Groblersdal, een kleine stad op
meer dan honderd kilometer
ten noordoosten van Pretoria,
een gebied dat vroeger Trans
vaal werd genoemd. Hij is in
Groblersdal een wat hij zelf
noemt coördinerende pastor
van een groot parochiesysteem.
Toen de opstand in Soweto
uitbrak (1977) had het apart
heidssysteem zijn langste tijd
gehad, zegt de 63-jarige pastor.
verheugd
Pater Arnold Scholten: „Het kerkelijk patroon volgde in die tijd het sociale patroon."
apartheid een onnatuurlijk sys
teem. Toen in februari 1990
Mandela vrij kwam 'stond er
een nieuw Zuid-Afrika aan te
komen'. Het was Scholten altijd
al een doorn iii het oog dat het
reilen en zeilen van de paro
chies toen in feite gebaseerd
was op de.apartheid, ook al was
de kerk officieel voorstander
van 'integratie van blank en
zwart. Het kerkelijk patroon
volgde in die tijd het sociale pa
troon. Als men groepen apart
laat werken is het onvermijde
lijk dat er ook in de kerk een
soort apartheid naar binnen
sluipt'.
Manifest
In de jaren zeventig kwam er
beweging in de rooms katholie
ke kerk. Enkele zwarte priesters
traden in de openbaarheid met
een manifest waarin werd geëist
dat de kerk een duidelijk stand
punt tegen de apartheid moest
innemen. Tot dan was het ac
cent van de rk Kerk, die tot aan
1984 sterk is gegroeid in Zuid-
Afrika, altijd gelegd op het 'nor
male bekeringwerk'. Maar door
Soweto en het genoemde mani
fest kwam het kerkelijk bewust
wordingsproces op gang.
„Het was alsof de Kerk voelde
dat zij zich niet introvert, alleen
gericht op de bekering, moest
gedragen. De Bisschoppencon
ferentie, die ik zelf een aantal
jaren heb gediend, trad toen op
een positieve manier naar bui
ten. De enige brief tegen de
apartheid werd in 1957 geschre
ven, waarin de Kerk duidelijk
stelling nam tegen dit systeem.
Maar daar is het helaas ook al-
lijd bij gebleven en in de prak
tijk kwam er weinig van te
recht."
Pas in 1977 kwam de rooms-
katholieke Kerk met een krach
tiger geluid tegen de apartheid
naar buiten. „Dit was weer een
bemoediging voor de Raad van
Kerken en andere kerkelijke ge
meenschappen in het land."
Zelfs binnen de overwegend
blanke Nederduits Gerefor
meerde Kerk (Beyers Naudé
keerde deze invloedrijke staats
kerk tijdens de periode van
apartheid de rug toe), is volgens
de pater nu een ander geluid te
FOTO GPD
horen. „Ik zou het verzoenend
willen noemen."
De Nederlandse pastor is on
danks de grote problemen
waarvoor Zuid-Afrika staat, vrij
optimistisch over de toekomst
van het land. „Nu De Klerk de
tweede vice-president van het
land is geworden, is er een goed
fundament gelegd voor een blij
vende samenwerking tussen
zwart en blank in de toekomst.
De verkiezingën van april ston
den in het teken van bevrijding,
normalisatie van het leven in
Zuid-Afrika, zoals De Klerk heeft
gezegd. Voor de volgende ver
kiezingen in 1999 zal de econo
mie in het land een centrale
plaats innemen. Dat zijn hoop
gevende woorden voor de toe
komst."
JOHANNESBURG» ANP
De Apostolische Geloofsmissie (AGM) in
Zuid-Afrika heeft besloten haar aparte ker
ken voor blanken, zwarten, kleurlingen en
Indiërs samen te voegen. Dat maakte
Frank Chikane, voorzitter van de drie niet-
lilanke AGM-kerken, deze week bekend.
Met het vorige week genomen besluit is
een van de laatste resten van het apart-
heidsbolwerk in kerkelijk Zuid-Afrika ge
slecht.
Chikane, de vertrekkende secretaris-ge
neraal van de Zuidafrikaanse Raad van
Kerken, is de motor achter het eenwor
dingsproces in zijn kerk. Vorig jaar vere
nigden de drie niet-blanke kerken binnen
de AGM zich al. Iets meer dan de helft van
de 500.000 leden van de behoudende AGM
is zwart.
Volgens Chikane moet het blanke deel
van de kerk, dat voor 80 procent uit Afrika
ners bestaat, nog instemmen met de plan
nen voor een verenigde AGM. Dat zal ui
terlijk in april volgend jaar gebeuren. Daar
na 'hebben de afzonderlijke kerken nog
twee jaar de tijd om feitelijk samen te
gaan, maar Chikane verwachtte dat dat
sneller kan.
Chikane zal aanblijven als voorzitter van
de zwarte AGM-kerken totdat de samen
voeging van de kerken en hun structuren
en financiën een feit is. Dan moet de vere
nigde AGM een nieuwe voorzitter kiezen.
Chikane stelde zich beschikbaar voor die
functie.
Met de geplande uitbanning van de
apartheidserfenis binnen de AGM wordt
de blanke Nederduits-Gereformeerde Kerk
(NGK) een buitenbeentje in het nieuwe
kerkelijke Zuid-Afrika. Een uitgesproken
minderheid binnen de NGK verzet zich
met hand en tand tegen een vereniging
met de al samengevoegde niet-blanke
poot van de kerk. Op de vierjaarlijkse syno
de van de NGK, volgende maand, staat de
kwestie weer op de agenda.
hen
de
De Nederlandse bisschoppen
hebben deze maand twee paro
chies in het leven geroepen die
zich speciaal gaan bezighouden
met pastoraat onder de 3000 ganiseerd
rooms-katholieke Vietnai
in ons land. Twee Vietnamese
priesters nemen ieder een deel
van hun landgenoten onder
hun hoede. Circa vier keer per
jaar zullen er speciale diensten
het Vietnamees worden geor-
de kerk van het
kruisherenklooster St.Helena in
BEROEPINGSWERK
NEQ.HERV.KERK
Beroepen: te Woerden H. Markus te Noordeloos; te Genemuiden L.W.CI
te Middelharnis.
Aangenomen: naarZaltbommel mevr. K. van Bergen te Hellevoetsluis.
GEREF.GEMEENTEN
Beroepen: te Aalburg R. Boogaard te Leiderdorp.
Amersfoort.
Pastor Pierre Trail van Hoa
uit Leusden gaat zich volledig
richten op de Vietnamezen in
het westen en zuiden van het
land, pastor Nguyen Van Thong
uit Steenwijkerwold parttime op
zijn landgenoten in Noord- en
Oost-Nederland. De meeste
Vietnamezen die in Nederland
verblijven, zijn betrokken bij
een Nederlandse parochie in
hun omgeving, maar stellen het
op prijs af en toe in hun moe
dertaal een dienst bij te wonen.
„Zeker trouw- en doopdien-
sten maken zij graag mee in
hun eigen taal", aldus pastor
Nguyen Ngoc Linh uit Rhcden,
die negen jaar lang met enkele
collega's het pastoraat onder
Vietnamezen in Nederland ver
zorgde. Hij heeft ervoor gezorgd
dat dit werk nu door de Neder
landse bisschoppen officieel
wordt erkend. De twee paro
chies gaan functioneren onder
de namen „Allochtonen Missie
van de Heilige Martelaren van
Vietnam" te Amersfoort en „Al
lochtonen Missie van de Heilige
Moeder Maria" te Deventer.
„De pastores die nu door de
bisschoppen zijn aangesteld,
kunnen minder hun eigen gang
gaan dan wij", legt de pastor het
verschil uit met vroeger. Dat is
volgens hem niet altijd eenvou
dig. In Vietnam bemoeien
priesters zich met alles: van de
financiën tot de vervaardiging
van de liturgie. In de Neder
landse structuur worden zij ge
acht zich voornamelijk te rich
ten op geestelijke bijstand.
Praktische zaken vallen onder
de verantwoordelijkheid van het
kerkbestuur.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgeveni Damiate bv
DIRECTIE B M Essenberg. G.P Arnold (ad|). J
Kiel (adi),
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (ad)).
OMBUDSMAN: R.D. Paauw. tel. dag 9.30-
11 30 uur 071 -356215, of per post
HOOFDKANTOOR
Tel. 071-128030 bijt
29.30
85,55 84.55
329,30 328,30
Postbus 54.2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071-323508
ovenge landen c
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvn) 18 00-19 30 uur,
zat. 10.00-12.00 uur. Tel 071-143241
Mild weekeinde
Augustus 1994 is uiteindelijk nog
een vrij normale zomermaand ge
worden met een landelijk gemid
delde van 17.5 graden tegen nor
maal 16.7 graden. De eerste*negen
dagen van de maand waren een
verlengstuk van de historisch war
me julimaand; daarna ging de zo
mer op een laag pitje branden met
betrekkelijk koel en wisselvallig
weer. De hittegolf van 1994 be
reikte op 4 augustus een zinderend
hoogtepunt toen in alle uithoeken
van Nederland de tropische grens
van 30 graden overschreden werd.
Tot vlak aan zee werden maxima
van 33 of 34 graden gehaald, een
zeldzaamheid. De topper van het
jaar kwam op naam van Volkel (Br)
met 36.3 graden. Op 10 augustus
werd de hogedrukblokkade boven
Europa afgebroken. Er brak een
periode met veel frisser weer aan,
waarin de typische Noordzeebuien
zich konden uitleven. Op de 17de
trok een zeer actieve buienlijn over
het land met onweer, hagel en felle
rukwinden. Voor de kust van Zand-
voort daalde vanuit de wolkenbasis
een spectaculaire hoos naar het
zeeoppervlak. Wind- en waterhozen
waren talrijk deze maand; een di
rect gevolg van de warme zomer en
de hoge zeewatertemperatuur, die
tot 21 graden opliep.
In de tweede helft van de maand
zat er nog wel eens een aardige dag
bij, maar 25 graden werd in onze
regio niet meer gehaald. De buien
brachten het maandtotaal op 119
millimeter in de Bilt; Voorhout en
Schiphol noteerden 84 mm; in
Haarlem viel 96 mm. Uitschieter
was Santpoort, waar op 11 en 17
augustus meer dan 30 mm omlaag
kwam. Augustustotaal: 136 milli
meter.
Waarnemer Paul Esser zette de
zomer van 1994 nog eens op een
rijtje en noteerde voor het station
Noordwijk een gemiddelde zomer-
temperatuur van 18.2 graden, (ju
ni 15.3; juli 21.Oen augustus
18.3 graden). Er konden 27 zo
merse dagen van meer dan 25 gra
den worden opgetekend, waarvan
19 in juli. Op 9 dagen werd het tro
pisch warm (boven 30 graden) en
het aantal warme dagen van 20
graden of meer bedroeg 69.
Vandaag zitten we nog in de na
sleep van een langzaam wegtrek
kend lagedrukgebied boven de
Oostzee. Dit weekeinde is de herf
stmaand september wat milder ge
stemd. De buiigheid wordt morgen
onderdrukt door een hogerdrukuit-
loper boven Frankrijk. Ook de wind
neemt verder in kracht af; met een
temperatuur van 18 tot 21 graden
en af en toe zon is het heel accep
tabel. Bij IJsland arriveert de eer
ste grote najaarsdepressie (970
millibar). Zondag passeert een
zwak front; begin volgende week
komen actievere regen- en buien-
gebieden op bezoek bij toenemen
de zuidwestenwind.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig toten met
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Vandaag droog en gere
geld zon, later in west-ler-
land kans op regen. Mor
gen van het westen uit
toenemende bewolking, in
Ierland, Wales en Schot
land gevolgd door regen.
Morgenmiddag in Ierland
weer opklaringen. Maxima
van 18 tot 21 graden, in
Schotland plaatselijk iets
lager.
opklaringen. Morgen pe
rioden met zon en droog.
Middagtemperatuur van
daag ongeveer, 18, morgen
20 graden.
Noord
rijk:
Midden-Frank-
den. ii
droog en zonnige perio-
telijk departementen wat
meer bewolking en voornamelijk van
daag nog een enkele bui. Middagtempe
ratuur rond 21 graden
Portugal:
Overwegend zonnig en droog. In de loop
van morgen in het noordwesten toene
mende bewolking maar droog. Middag-
temperatuur meest tussen 25 en 30
graden, morgen ii
Neerslagkans
Mimmumtemp.
Middagtemp.
Dg. Middagtem
peratuur ongeveer 24 graden, later iets
lager.
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 06.53 Zon onder 20.21
Maan op 04.02 Maan onder 18.49
Waterstanden Katwijk
Hoog water 02.18 14.49
Laag water 10.26 22.52
Weerrapporten 01 september 20 uur:
Brava en in de oostelijke Pyreneeën
eerst nog even kans op bewolking en
een bui. Middagtemperatuur aan de
Costa's tussen de 25 en 30 graden.
Langs de Golf van Biskaje morgen plaat
selijk 20 graden. In het zuidelijke bin
nenland ongeveer 35 graden.
Canarische Eilanden:
Aan de noordkant nu en dan wolken, op
de zuidelijke stranden vrij zonnig.
Droog. Middagtemperatuur ongeveer 24
graden.
Marokko:
Westkust: Flink wat zon maar vlak aan
zee in de ochtend ook wolkenvelden. In
het binnenland kans op onweer. Mid
dagtemperatuur aan zee ongeveer 26
Toenemende bewolking en met name
morgen kans op een fikse regen- of on
weersbui, Middagtemperatuur vlak aan
zee ongeveer 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag wolkenvelden, ook af en toe
zzw5 19 16 22.0
zzw9 19 16 3.0
z4 22 16 0.7
w 12 19 17 5.0
onbew. no 4
31 18 0.0
23 16 0.0'
20 15 0.3
24 16 03
23 16 25.0
17 7 0.0
25 13 3.0
29 22 0.0
tijdelijk
Mistral. Middagtemperatuur tussen 19
en 23 graden, langs de Middellandse-
Zeekust plaatselijk 25 tot 30 graden.
Morgen iets hogere temperaturen,
Mallorca en Ibiza:
Naast zon eerst nog van tijd tot tijd wol-
kenvelden en vandaag nog een enkele
regen- of onweersbui. Middagtempera
tuur ongeveer 28 graden
Tamelijk veel bewolking en enkele fikse
regen- of onweersbuien. In het zuiden
vandaag nog droog en vrij zonnig. Mid
dagtemperatuur ongeveer 28 graden, in
het zuiden vandaag nog warmer.
Griekenland en Kreta:
Zonnig en droog. Morgen in het westen
enkele wolkenvelden en later kans op
een bui. Boven de Egeïsche Zee van tijd
tot tijd veel wind. Middagtemperatuu r
tussen 28 en 33 graden.
Turkije en Cyprus:
Zonnig, Middagtemperatuur langs de
Turkse kusten van 29 graden rond de
Dardanellen tot ongeveer 35 graden ten
oosten van Antalya. Op Cyprus maxima
van 30 graden of iets hoger.
Duitsland:
Vandaag half tot zwaar bewolkt en enke
le verspreide buien, mogelijk met on
weer. Morgen wat meer zon en alleen in
het noorden nog een enkele bui. Mid
dagtemperatuur ongeveer 20 graden,
maar vandaag in het zuiden en oosten
enkele graden hoger.
New Orleans half be
23 18 3.0
28 20 0.0
20 10 0 1
21 16 0.0
26 17 2.0
31 21 0.0
33 20 0.0
20 8 0.0
22 10 8.0
31 25 00
32 26 4.0
19 12 0.0
BOES
u
O
J,
