Opnieuw lijken in
grensrivier Rwanda
Buitenland
Esten voelen zich nu pas onafhankelijk
Filipijnse kompels begraven in puin
Wereldwijd verbod op
kernproeven in de maak
Seksslavinnen vinden
Japans gebaar te karig
Mogelijk waarnemers naar Bosnië
VS lijken vastbesloten
Haïti binnen te vallen
Woedende reacties op uitzetting
Algerijnse moslims door Frankrijk
DONDERDAG 1 SEPTEMBER 1994
Rusland houdt nog vijf jaar het gebruik van de radarwaar-
schuwingspost Skundra in letland. Daar zijn nog zeshon
derd militairen gestationeerd. In Estland ontmantelen 210
Russische militairen vanaf vandaag als 'burgers' de nucleaire
onderzeeërbasis in Paldiski.
Wang Dan even
vastgehouden
en mishandeld
PEKING AP-Rtr
De vooraanstaande Chinese
dissident Wang Dan heeft ge
zegd dat hij is mishandeld door
de politie, die hem gisteren eni
ge tijd in hechtenis nam. Wang
was een van de leiders van de
democratiseringsbeweging die
in 1989 op het Plein van de He
melse Vrede in Peking bloedig
werd neergeslagen.
De afgelopen drie maanden
heeft de politie de wacht gehou
den bij het huis van Wang. Vori
ge week gaf hij een verklaring
uit waarin hij de mishandeling
door de politie beschreef. Hij
zei in de verklaring dat hij een
officiële aanklacht bij een recht
bank in Peking zou indienen als
de politiesurveillance bij zijn
huis niet ophield. Hij werd gis
teren gearresteerd toen hij zijn
woning wilde verlaten, kenne
lijk om de aanklacht in te die
nen. Inmiddels is hij weer vrij,
liet hij telefonisch weten.
„Vrij. we zijn eindelijk vrij." En
kele minuten voor middernacht
gisteravond gef premier Mart
Laar met die woorden het start
sein voor een groots vuurwerk
boven Tallinn. Knallend en
swingend op de harde dreunen
van een open lucht concert
vierden de Esten het vertrek van
de laatste Russische troepen.
„Nu zijn we pas echt onafhan
kelijk". aldus Laar. Terwijl het
vuurwerk Toompea, de heuvel
met het parlementsgebouwen
de Russisch-orthodoxe Kathe
draal, verlichtte, klonken de Es
ten op het Vrijheidsplein (Vaba-
duse valjak) aan het einde van
55 jaar bezetting.
Vandaag luiden in alle Baltische
republieken de kerkklokken ten
teken dat een nieuw tijdperk is
aangebroken. De Russen heb
ben gisteren ook Letland al ver
laten en keerden Litouwen een
jaar eerder reeds de rug toe.
De feestvierders in Tallinn, die
al vroeg in de middag in feest
stemming komen, daarbij zeer
geholpen door het stralende zo
merweer en het rijkelijk vloeien
de bier, vergeten even dat de
overeenkomst die de aftocht
van de Russen mogelijk maakt
nog niet door het parlement is
bekrachtigd.
De oppositiepartijen zijn het
niet eens met de afspraken die
president Lennart Meri na
maanden van slepende en bit
tere onderhandelingen uitein
delijk op 26 juli in Moskou
maakte met zijn Russische col
lega Boris leltsin. Meri heeft
volgens de oppositie de rechten
van Estland verkwanseld. „Er
valt niets te vieren", meenden
meer dan vijftien oppositiegroe
pen gisteren.
Moskou koppelde de onderhan
delingen over de terugtrekking
van zijn troepen uit Estland aan
de gesprekken over de rechten
van de Russischtalige minder
heid en de positie van de 10.517
gepensioneerde Sovjet-militai
ren in Estland. Tallinn wilde van
zo'n koppeling niets weten en
in juli zag het er nog naar uit
dat de Russen de eerder afge
sproken vertrekdatum van 31
augustus niet zouden halen.
President Meri deed uiteindelijk
de toezegging dat de gepensio
neerden een verblijfsvergun
ning krijgen en hun bezittingen
in Estland mogen houden. Rus
land betaalt hun pensioenen,
die aanmerkelijk hoger zijn dan
in Estland gebruikelijk is. Meri
en de regering-1 .aar worden op
deze inschikkelijkheid het
hardst aangevallen. „Hoe kun
nen degeneii die verantwoorde
lijk waren voor genocide en de
portaties het recht krijgen om in
Estland te blijven", luidt het be
zwaar van de oppositie.
Moskou houdt er rekening mee
dat het Estse parlement het ak
koord verwerpt. „We gaan er
van uit dat Tallinn zich deson
danks aan de afspraken houdt."
Voor I.ennart Meri zit er een bij-
zonden- smaak aan het ak
koord. De president liet bij zijn
aantreden weten geen cham
pagne te zullen drinken zolang
er nog Russische militairen in
Estland waren gelegerd. Maan
dag, toen de laatste trein vanuit
Klooga vertrok, konden de fles
sen in de koeler. Even na mid
dernacht knalden in het Ka-
driorg-paleis de kurken. De
vraag die de Esten bezig hield
was: drinkt Meri champagne,
die voor ons land te duur is, of
Russische, die voor deze gele
genheid ongepast is.
ISLAMABAD-JERUZALEM AFP-Rtr
De Pakistaanse regering heeft
gisteren gezegd dat premier Be
nazir Bhutto toch niet naar Ga
za gaat. Dinsdag zei de Israëli
scha minister Peres
(buitenlandse zaken) dat zij toe
stemming had om een bezoek
te brengen als ze dat wil. „Ze
heeft haar bezoek afgezegd, dus
gaat ze niet", zei een woord
voerder in Islamabad. „We er
kennen de Israëlische zeggen
schap over de bezette gebieden
niet, dus we hebben geen toe
stemming nodig", voegde hij
eraan toe.
De verklaring uit Islamabad
lijkt het voorlopige einde van
een diplomatieke ruzie tussen
de twee landen. Die ontstond
door het voornemen van Bhutto
om zondag vanuit Cairo naar de
autonome Palestijnse Gaza-
strook te reizen en daar onder
anderen PLO-voorzitter Arafat
te ontmoeten. Ze had voor dit
plan geen toestemming ge
vraagd aan Israël.
manila» Reddingswerkers verlaten de kolenmijn in het Filipijnse Balangas. Zeker 65 mijnwerkers vonden
daar dinsdag de dood bij een explosie van methaangas. Tot vandaag is zonder resultaat gezocht naar
nog 18 vermiste, waarschijnlijk door puin ingesloten kompels. Zeker 25 gewonde mijnwerkers konden
uit de mijn worden gehaald. foto epa romeo cacad
Kanker bij 5.800 DDR-uraniumwerkers
Dresden Zeker 5.800 voormalige Oostduitse mijnwerkers heb
ben kanker opgelopen door het werk in de uraniummijnen van
het Sovjet-bedrijf Wismut AG. Dat heeft een vertegenwoordiger
van de ex-mijnwerkers gezegd. Zo'n 5.500 mijnwerkers hebben
al ten tijde van de DDR uitkeringen gekregen, omdat zij aan
longkanker leden. Sinds 1992 zijn 379 nieuwe longkankergeval
len ontdekt. Waarschijnlijk zullen de mijnwerkers claims indie
nen ter waarde van 1,6 miljard gulden.
Fatah-militair krijgt 16 keer levenslang
Jeruzalem» Een Israëlische militaire rechtbank in Jenin, op de
Westelijke Jordaanoever, heeft een lid van een militante Fatah-
groep tot zestien keer levenslang en nog eens twintig jaar gevan
genisstraf veroordeeld wegens de moord op vijftien Palestijnen
en een Israëlische soldaat. Fatah is één van de belangrijkste
groeperingen binnen de PLO.
Argentinië schaft dienstplicht af
buenos aires» Argentinië heeft na bijna honderd jaar de dienst
plicht afgeschaft. President Carlos Menem heeft dat gisteren be
kendgemaakt. De militaire dienst moet voortaan een 'facultatief
en vrijwillig' karakter krijgen en het regeringsleger wordt gepro
fessionaliseerd. De dienstplicht duurde in Argentinië een jaar en
gold vanaf 18 jaar.
VN-artsen in Somalië doodgeschoten
new york Onbekenden hebben gisteren het vuur geopend op
een veldhospitaal van de Verenigde Naties in Somalië en daarbij
drie Indiase VN-artsen gedood. Verscheidene andere personen
raakten gewond. Op 22 augustus werden zeven Indiase blauw
helmen doodgeschoten.
Turkse leger doodt 205 PKK-leden
ankara Het Turkse leger heeft gisteren bekendgemaakt dat bij
een luchtaanval op bases van de separatistische Koerdische Ar
beiderspartij (PKK) in Noord-Irak op 23 augustus 205 Koerdi
sche rebellen om het leven zijn gekomen. Vorige week zei een
Iraaks-Koerdische groepering dat niet bases van de PKK, maar
een dorp het doelwit van de aanvalsactie was geweest.
Duitsland opent kantoor in Jericho
jericho Duitsland heeft gisteren een vertegenwoordiging ge
opend in Jericho en is daarmee het eerste land dat een missie
vestigt in autonoom Palestijns gebied. Het kantoor wordt voor
namelijk belast met het toezicht op de besteding van de Duitse
financiële hulp aan de Palestijnen ongeveer 350 miljoen gul
den tot en met 1998.
China schaft parlement Hong Kong af
peking De Chinese volksvertegenwoordiging heeft gisteren be
sloten dat het parlement en alle andere bestuurslichamen in de
Britse kroonkolonie Hong Kong op 30 juni 1997 ophouden te be
staan en plaats zullen moeten maken voor nieuwe. Hong Kong
wordt op 1 juli 1997 onderdeel van China na 99 jaar Brits te zijn
geweest op grond van een soort huurovereenkomst.
Wervelstormen teisteren Noord-Italië
rome» Wervelstormen en krachtige windstoten hebben gisteren
in noorden van Italië aan zeker één persoon het leven gekost.
Op het vliegveld van Genua werden vliegtuigjes opgenomen en
tegen elkaar gekwakt. Twee kraanwagens werden omvergebla
zen: een chauffeur vond daarbij de dood. In de haven van Genua
raakten 32 personen gewond. Ook de natuur liep schade op.
genéve GPD-AFP-Rtrondergrondse kernproef nam
en op de Geneefse conferentie
De Geneefse Ontwapenings- de mogelijkheid wil openhou-
conferentie heeft gisteren ein- den voor eventueel nucleair
delijk een ontwerpverdrag voor spit- en graafwerk 'om de loop
een totaal en wereldwijd verbod van rivieren te verleggen'. Ma-
op alle kernproeven rond gekre- rin-Bosch wil niets weten van
gen. De-voorzitter van het over- dergelijke 'vreedzame kern-
leg tussen 37 landen, de Mexi- proeven.'
caanse ambassadeur Miguel De Egyptische minister
Marin-Bosch, noemde het 'een Moussa (buitenlandse zaken)
klein wonder'. Over het verbod heeft er gisteren bij de Israëli-
wordt al tientallen jaren gespro- sche premier Rabin op aange-
ken. drongen mee te werken aan een
Marin-Bosch is tevreden atoomwapenvrij Midden-Oos-
maar benadrukt dat er nog wat ten. Egypte heeft Israël herhaal-
losse eindjes zijn. Zo is er nog delijk gevraagd, bij onderhan-
geen overeenstemming over al- delingen in het kader van wa
le aspecten van toezicht op de penbeheersing, om het non-
naleving van het verdrag en proliferatieverdrag tegen de ver-
eventuele uitzonderingen voor spreiding van atoomwapens te
zogenaamde 'vreedzame' kern- ondertekenen. Volgen
explosies voor economische of deskundigen beschikt Israël
industriële doeleinden. over meer dan honderd atoom-
De enige dwarsligger blijft bommen.
China, dat kortgeleden nog een
Tokio apwie zes vrouwen die zeiden
door de Japanners tot sekssla-
Vrouwen die tijdens de Tweede vernij te zijn gedwongen, eisten
Wereldoorlog door de Japan- individuele schadevergoedin-
ners tot seksuele slavernij zijn gen van Japan. Historici schat-
gedwongen, zijn niet tevreden ten dat 200.000 Koreaanse vrou-
met het 'vriendschap'sfonds' wen door de Japanners in oor
van 100 miljard yen (1,77 mil- logsbordelen te werk zijn ge-
jard gulden) dat Japan gaat op- steld. Datzelfde lot trof ook
zetten. Het fonds is bedoeld om vrouwen in het toenmalige Ne
leed als» gevolg van Japanse oor- derlands-Indië.
logsmisdaden te verzachten. De In een verklaring noemden de
vrouwen eisen echter individu- betogers de honderd miljard
ele schadeloosstellingen. yen die Japan wil uittrekken
De Japanse premier, Muraya- veel te weinig. Het plan voor het
ma, zei in een verklaring dat het vriendschapsfonds zal alleen
geld vanaf 1995 over een perio- maar bijdragen tot een versnel
de van tien jaar zal worden ge- de Japanse „culturele invasie"
bruikt voor het financieren van van de Aziatische buurlanden,
onder andere vrouwencentra, aldus de demonstranten,
culturele uitwisselingen en his- Japan houdt vol dat schade-
torisch onderzoek naar de rol loosstellingen al zijn geregeld in
van Japan tijdens de Tweede naoorlogse verdragen. Het heeft
Wereldoorlog. zich altijd tegen directe schade-
Het fonds voorziet niet in di- loosstellingen verzet, omdat die
recte schadeloosstellingen aan zouden leiden tot eindeloze ju-
afzonderlijke Aziatische en an- ridische procedures en tot hoge
dere oorlogsslachtoffers, zoals kosten,
dwangarbeiders en vrouwen die Organisaties die de voormali-
werden gedwongen in bordelen ge seksslavinnen vertegenwoor-
soldaten van het keizerlijke le- digen, noemen de plannen voor
ger ter wille te zijn. het fonds ontoereikend. De Ja-
In de Zuidkoreaanse hoofd- panse advocaat van Zuidko-
stad, Seoul, bekogelden twintig reaanse voormalige seksslavin-
oudere mensen gisteren de Ja- nen, Fukushima, zei dat de re-
panse ambassade met eieren uit gering in Tokio met het plan
woede over het Japanse voor- haar gezicht wil redden,
stel. De demonstranten, onder
De Servische president Milose
vic lijkt bereid internationale
waarnemers aan de grens met
het Servische deel van Bosnië te
accepteren. De waarnemers
moeten er op toezien dat er
geen wapens en brandstof naar
de Bosnische Serviërs worden
uitgevoerd. Kranten in Belgrado
meldden gisteren dit in kringen
rond de Russische minister van
buitenlandse zaken Andrej Ko-
zyrev te hebben vernomen. De
bewindsman had zondag een
ontmoeting met Milosevic.
Volgens een van de Servische
kranten zou de Servische leider
bereid zijn vierhonderd waarne
mers uit Rusland, Griekenland
en 'andere bevriende landen' te
aanvaarden. De waarnemers
zouden geen uniform mogen
dragen en moeten worden be
geleid door Joegoslavische poli-
Het Westen en Rusland tonen
zich in toenemende mate be
reid de sancties tegen Klein-Joe-
goslavië (Servië en Montenegro)
te verlichten sinds Milosevic be
sloot zijn volksgenoten in Bos
nië te straffen voor hun afwij
zing van het jongste internatio
nale vredesplan, door de grens
met Bosnië te sluiten.
Serviërs lijken vastbesloten
om het bezoek dat Paus Johan
nes Paulus II volgende week
tuin Sarajevo wil brengen te ver
storen. Servisch geweervuur
teisterde gisteren het vliegveld
van Sarajevo. Volgens een VN
woordvoerder proberen de Ser
viërs de toestand rond het vlieg
veld te destabiliseren. Dok de
Servische weigering oin de vei
lighcid Vctn vliegtuigen te garan
deren die niet op de aangekon
digde tijd arriveren, lijkt deel uil
te maken van de acties tegen de
komst van de paus.
VN: 'Vluchtelingen die door Hutu-milities zijn gedood'
Er drijven opnieuw verminkte lijken in de grensrivier tus
sen Rwanda en Tanzania. Nadat er enige tijd geen dode
lichamen meer waren gesignaleerd in de Akagera, heb
ben de Tanzaniaanse autoriteiten de afgelopen twee we
ken weer enkele honderden dode lichamen uit het water
gevist. Volgens de Verenigde Naties gaat het om door
Hutu-milities gedode vluchtelingen.
nairobi frans van den houdt
correspondent
Daarmee worden de vermoe
dens bevestigd dat de Hutu-mi
lities, die in april, mei en juni
een half miljoen mensen heb
ben afgeslacht in Rwanda, nog
immer actief zijrt. Ditmaal ope
reren ze vanuit de vluchtelin
genkampen in onder andere
Tanzania en hun slachtoffers
zijn wederom Tutsi's en stam
genoten die tegen de zin van de
milities naar hun vaderland wil
len terugkeren.
Volgens het Hoge Commissa
riaat voor de Vluchtelingen van
de VN (Unhcr) drijven er nu
weer dagelijks zo'n acht licha
men de Akagera af. Evenals en
kele maanden geleden, toen ve-
De Verenigde Staten zullen met
een multinationale strijdmacht
Haïti binnenvallen, ook als de
huidige militaire leiders eieren
voor hun geld kiezen en aftre
den. Dat zei de Amerikaanse
onderminister van defensie,
John Deutch, gisteren.
Volgens de bewindsman zal
de invasie hoe dan ook de val
van de thans drie jaar oude jun
ta bewerkstelligen. Hij verklaar
de dat de eerste golf van inva
sietroepen zal bestaan uit Ame
rikaanse militairen en dat de
strijdmacht in totaal ruim
10.000 manschappen zal tellen.
De Amerikanen worden onder
steund door honderden militai
ren uit andere landen in het Ca
ribische gebied, die worden óp-
geleid in Puerto Rico.
le tienduizenden dode Rwande-
zen in het water terecht kwa
men, zijn de meeste lichamen
ernstig verminkt. Mensen blij
ken opnieuw in het hoofd te
zijn geschoten en met kapmes
sen te zijn bewerkt. Handen en
voeten zijn veelal vastgebon
den.
In de Ngara-regio in West-
Tanzania verblijven een kleine
300.000 Rwandese vluchtelin
gen en volgens de VN komen er
nog wekelijks 12.000 bij. Men
sen die naar huis willen terug
keren, worden door de Hutu-
milities geïntimideerd om daar
van af te zien. De milities blij
ken ondanks de ontwapenings
campagnes van de Tanzaniaan
se autoriteiten nog steeds over
zwaar wapentuig te beschikken.
yEen collega van Deutch, on
derminister van buitenlandse
zaken Strobe Talbott, toonde
zich evenwel minder strijdlus
tig. Talbott beklemtoonde dat
het gebruik van militaire macht
'een laatste mogelijkheid' is. Hij
benadrukte dat de Verenigde
Staten er zeker van willen zijn
dat er geen andere oplossingen
meer zijn.
De Haïtiaanse regering heeft
gisteren honderdduizenden li
ters benzine en olie vrijgegeven
die meer dan een maand in de
haven van Port-au-Prince wa
ren vastgehouden. De brandstof
komt ter beschikking van onge
veer driehonderd hulporganisa
ties die hun best doen de hon
gerende bevolking van Haïti in
leven te houden.
Een van de vluchtelingen af
komstige handgranaat zorgde
gisteren voor een enorme rava
ge in een school in het nabijge
legen Bukoba. Kinderen die met
het projectiel aan het spelen
waren, lieten het vallen, waarna
het explodeerde en vier leerlin
gen doodde. Nog eens 89 kinde
ren, van wie tien er ernstig aan
toe zijn, liepen verwondingen
op. De Tanzaniaanse overheid
heeft naar aanleiding hiervan
besloten een voorlichtingscam
pagne over wapens te starten in
alle scholen in de regio.
In Goma, in Zaïre, zijn dele
gaties van Rwanda, Zaïre en de
Unhcr er ondertussen nog
steeds niet in geslaagd overeen
stemming te bereiken over een
formule voor de repatriëring
van de meer dan een miljoen
daar verblijvende Rwandese
vluchtelingen. Grootste struikel
blok is dat Zaïre geen garanties
wil geven over de teruggave van
door voormalige Rwandese sol
daten meegenomen goederen
als wapens, voertuigen en geld.
Cubaanse uittocht
fors toegenomen
HAVANA-WASHINGTON Rtr-ANP
Het aantal Cubanen dat met
gammele vlotten probeert de
Verenigde Staten te bereiken, is
gisteren opnieuw fors toegeno
men. De Amerikaanse kust
wacht pikte gisteren 2.044
vluchtelingen op uit zee.
Vandaag zijn in New York de
onderhandelingen begonnen
tussen Cuba en de VS over het
vluchtelingenvraagstuk. De ge
sprekken hebben volgens de VS
tot doel de migratie van de Cu
banen 'veilig, legaal en ordelijk'
te laten verlopen. De status van
de ongeveer 15.000 Cubaanse
bootvluchtelingen die momen
teel op de Amerikaanse marine
basis Guantanamo op Cuba
verblijven, komt ook ter sprake.
Cuba wil het gespreksthema
echter uitbreiden met opheffing
of verzachting van het al meer
dan dertig jaar oude Ameri
kaanse handelsembargo.
De vrouw van een van de gedeporteerde Algerijnen hoort bij een militair hoofdkwartier in Folembray dat haar
man in Burkina Faso is beland. foto epa iranckfife
PARUS HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Franse advocaten en mensenrechtenorganisaties
zijn laaiend over de uitzetting gisteren van twintig
Algerijnse moslims die worden verdacht van ex
tremistische sympathieën. De twintig maakten
deel uit van een groep van in totaal 26 vermoede
lijke moslim-fundamentalisten die hegin augus
tus huisarrest kregen opgelegd in een voormalige
kazerne in het Noordlranse plaatsje Folembray.
De overige zes zijn elders onder huisarrest ge
plaatst. De twintig zijn naar Burkina Faso ge
stuurd.
Volgens minister Ouedraogo (buitenlandse za
ken) van het overwegend islamitische Burkina
Faso heeft zijn land de Algerijnen opgenomen 'uit
humanitaire overwegingen'. De uitgezette Algerij
nen zijn volgens Ouedraogo in zijn land vrij om te
gaan en te staan waar ze willen.
Het merendeel van de twintig Algerijnen werd
begin augustus aangehouden na de moordaan
slag op vijf Fransen in Algerije. Onmiddellijk na
die aanslag ging de Franse politie op bevel van
minister Charles Pasqua (binnenlandse zaken)
over tot grootscheepse en spectaculaire identi
teitscontroles en aanhoudingen van vermeende
sympathisanten van het Islamitisch Reddings-
front (FIS) in Frankrijk. Pasqua heeft vanochtend
verklaard door te gaan met zijn acties tegen Alge
rijnsemoslimfundamentalisten.
De advocaten van de Algerijnen willen tie uit
zetting aanvechten. Volgens hen was er geen en
kele reden voor de 'bijzondere spoedprocedure'
waarop Charles Pasqua zich beroept. Die proce
dure wordt normaal gesproken alleen toegepast
in het geval van mensen die een acute bedreiging
voor de staatsveiligheid vormen. Daar lijkt in dit
geval geen sprake van. I Iet overgrote deel van de
uitgewezen Algerijnen verbleef aJ jaren in Frank
rijk en beschikte over geldige verblijfsvergunnin
gen. Hun sympathie voor het FIS staken ze niet
onderstoelen of banken.
Volgens diverse mensenrechtenorganisties
heeft Pasqua de Franse Grondwet opnieuw met
voeten getreden. „Dit getuigt van minachting
voor justitie", zo zei een woordvoerder van de fe
deratie van verenigingen van gastarbeiders, Fasti.
„Vandaag is een stap gezet op weg naar de aan
tasting van de mensenrechten en dat zonder dat
het publiek weet wat hen (de uitgezette Algerij
nen) ten laste is gelegd", aldus het Fasti.
