'WolF tamelijk elegante weerwolffilm
'Couperus schrijft zo schitterend'
Film/Boeken
Jong talent krijgt ruimte
op Filmfestival Venetië
Adriaan Morriën ontziet zijn
leeftijdsgenoten absoluut niet
The Cowboy Way: Zouteloos
DONDERDAG 1 SEPTEMBER 1994
Gillo Ponrecorvo grijpt zijn
naar alle waarschijnlijkheid
laatste jaar als directeur van het
Filmfestival van Venetië aan,
om de deur wijd open te zetten
voor jong talent. De 74-jarige ci
neast, die er nooit een misver
stand over heeft laten bestaan
dat hij het op één na belangrijk
ste filmfestival ter wereld uit
sluitend wilde leiden als
'tussenpaus', heeft de financie
ring rond voor Signals, eindelijk
weer een nieuwe film. Maar
eerst wil hij van de 51-ste editie
van de 'Mostra' (1-12 septem
ber) een evenement maken,
waar aanstormend talent repu
taties kan vestigen.
Het is met dit soort formule
ringen dat festivals nog wel eens
willen camoufleren, dat ze zelf
eigenlijk ook vinden dat ze te
weinig grote namen aan hun
competitie hebben kunnen bin
den. Feit is wel dat Oliver Stone
(die wél regelmatig Berlijn heeft
gehaald, maar nog nooit
Cannes of Venetië) zo'n beetje
de meest befaamde cineast is
die dit jaar meedingt naar de
Gouden Leeuw. Hij doet dat
met Natural Born Killers, een
film die een aanklacht heet te
zijn tegep het toenemend ge
weld in onze cultuur en de bui
tensporige aandacht die de me
dia daaraan plegen te besteden.
Tot de nog enigszins bekende
filmers die het tegen Stone
moeten opnemen behoren vier
cineastes uit respectievelijk
Hongarije (Ildikó Enyédi met
Magic Hunter), Frankrijk (Diane
Kurys met A La Folie), Burkina
Faso (Idrissa Ouedraogo met Le
Cri du Coeur) en Portugal (Tere
sa Villaverde met De Drie Zus
ters). Een vijfde filmmaakster
naar wie bijzondere belangstel
ling uitgaat hoewel haar film
Loaded draait in de debutanten
sectie is Anna Campion, de
zus van Jane.
Spanje stuurt Jamón Jamón-
regisseur Bigas Luna naar Vene
tië in de hoop dat hij met De
Tieten En De Maan hoge ogen
gooit. Tsjechië vaardigt de in
zuurzoete komedies gespeciali
seerde Jiri Menzel af met Leven
En Buitengewone Avonturen
Van Soldaat Ivan Chonkin.
Alexander Rockwell (van In
The Soupis met Taxi Dancer
de tweede Amerikaanse deelne
mer aan de competitie. Woody
Aliens Bullets Over Broadway
krijgt een wereldpremière in het
hoofdprogramma, maar buiten
competitie. En de Amerikanen
zullen bovendien dominant
aanwezig zijn in het populair
geprogrammeerde nachtpro
gramma, met voorstellingen
van onder meer Wolf (Mike Ni
chols), Forrest Gump (Robert
Zemeckis"), Nightmare Before
Christmas (Tim Burton) en Cle
ar And Present Danger (een
nieuwe Clancy-verfilming van
Philip Noyce).
Tot de voorlopig nog onbe
kende competitie-deelnemers
behoren Karim Dridi Pigalle
uit Frankrijk), Peter Jackson
Heavenly Creatures, uit Nieuw
Zeeland), Jiang Wen (On Shiny
Days, uit China) en Tsai Mingli-
ang Long Live Love, uit Tai
wan).
Italië zelf mengt zich in de
strijd met films van Gianni
Amelio (Amerika), Marco Risi
De Horde) en Carlo Mazzacurati
(De Stier). Het Italiaans Panora
ma zal bestaan uit vrijwel uit
sluitend films van debutanten.
BIOSCOPEN
AMSTERDAM
ALFA 1 tel. 6278806
ALFA 2
06 16 j., dag 13.30, 16, 19.30, 22
ALFA 3
Sirens dag. 13.30,16,19.30, 22
ALFA 4
Como Agua para Chocolate 12 j
dag. 18.45, 21.30, do vr ma di ook
13, 15.45
ALHAMBRA1 tel. 6233192
Four Weddings and a Funeral dag.
13.15,16,18.45,21.30
ALHAMBRA 2
Short Cuts 16 j.dag. 20, do vr ma di
ook 14
22
CINERAMA 2
Four Weddings and a Funeral dag.
13.15, 16, 18.45,21.30
CALYPSO 1 tel. 6234876
Wolf 121.. dag. 13.15, 16. 18.45,
21.30
CALYPSO 2
Damage 16]., dag. 13.15, 16,
19.15, 22
CINECENTER-CINEMACORALINE tel
6236615
IIGattopardo 16 j., dag. 5, 20.15,
zo ook 11
CINECENTER-PEPPE-NAPPA
Shortcuts 16 j., dag. 15, 20.15, zo
14, 16, 20, 22, zo ook 11
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Lifetimes 16 j.dag. 14.30, 16.30,
19.30, 22. zo ook 11
CINEMA 1 INTERN, tel 6151243
Beverly Hills Cop III 12 j.. dag. 19.
21.45, zazo wo ook 13.15, 16
CINEMA 2 INTERNATIONAL
The Flintstones, dag. 18.45, 21.30,
Schin
s List 12).
19.30
CITY 1 tel. 6234579
Beverly Hills Cop III 12 j., dag.
13.15, 16, 18.45,21.30
CITY 2
The Cowboy Way 12 dag. 13.15,
16, 18.45,21.30
CITY 3
Jurassic Park dag. 13.15, 16, 18.45,
21.30
CITY 4
Bad Girls dag. 13.15, 16. 18.45,
21.30
CITY 5
The Getaway 16 j dag. 13.15, 16,
18.45.21.30
CITY 6
Naked Gun 33 1/3 dag. 13.15,16,
18.45,21.30
CITY 7
Maverick dag. 18.45, 21.30, do vr
15
i. do 19.30, 21.45, zoook
The Secret Garden dag. beh do
17.30
THE MOVIES 3
lm weiter Feme,
do 20.30,
DerHin
;o nah! 16 j., dag.
look 14.45
Berlin 16 j., dag.
Onontkoombare romance tussen Jack Nicholson en Michelle Pfeiffer
DieTödliche Maria 16 j., dag. 21.15,
zoook 16.15
Temptation of a Monk 16 j., dag. 19
Last Tango in Paris 16 j., dag. 22
Visconti's Ludwig zo 14.15
KRITERION1 tel. 6231708
The Hudsucker Proxy 16 j., dag.
17.45
Sirens dag. 20, 22.15, za zo ook
15.30, di niet 22.15
Sneak preview 16 j., di 22.15
KRITERION 2
Lifetimes 16 j., dag. 17
La Ardilla Roja 16 jdag. 19.30
Love and... Human Remains 16 j
dag. 21 45
DeEsonose Habla 16 j„ zazo 15
RIALTO 1 tel. 6623488
Vaarwel Ganzen 16] dag. 17 45
Un' Anima Divisa in Due 16 j., dag.
19.30, 22, zo ook 14
RIALTO2
Moge U Gelukkig Worden 16 jdag.
18.30
En Route/Shocking Blue 16 j., dag.
20.15
Ten Monologues From the Lives of
the Serial Killers/The Dead Man 2 16
j., dag. 22.15zoook 14
THE MOVIES 1 tel. 6386016
Four Weddings and a Funeral dag.
beh. do 17.30, 19.45, 22, zoook 15
THE MOVIES 2
Como Agua para Chocolate 12 j
Het laatste decennium heeft in Hollywood een herople
ving van de genrefilm te zien gegeven. Achtereenvolgens
werden de 'film noir', de gangsterfilm en de western van
stal gehaald om veelal voorzien van een modern jasje,
zoals een rumoerige soundtrack en overdadig set-design
een nieuwe generatie naar de bioscoop te lokken. In
middels is ook het horrorgenre aan de beurt. Coppola
deed al een poging tot de definitieve horrorfilm met zijn
versie van Drcicula, en nu mag Jack Nicholson de aloude
weerwolf nieuw leven inblazen in een film met de bondi
ge titel Wolf.
leert kennen.
Wills transformatie tot wolf
gaat gepaard met andere be
dreigingen van zijn geordende
bestaan: hij raakt zijn baan en
zijn echtgenote kwijt aan een
ambitieuze jonge hielenlikker.
Midden in die crisis ontdekt hij
haargroei op de hand die door
de wolf is gebeten, waarna z'n
ogen, z'n gehoor en z'n reuk
een opmerkelijke ontwikkeling
doormaken. Dat leidt tot enkele
vermakelijke scènes in Wills
strijd tegen zijn ontslag, maar
minstens zo belangrijk is de
ontmoeting met de licht excen
trieke dochter van de baas van
de uitgeverij. Deze mooie Laura
(Michelle Pfeiffer) raakt gaande
weg gefascineerd door de
wolfachtige kwaliteiten die Will
uitstraalt.
Zo groeit Wolf uit tot een vrij
subtiel romantisch drama, met
Jack Nicholson die zich ditmaal
niet te buiten gaat aan te veel
grimassen en Michelle Pfeiffer
die weer eens de juiste combi
natie belichaamt van kwets
baarheid en uitdaging. De twee
worden langzaam in de rol van
outcast gedrongen, ook al om
dat Will zich 's ochtends niet
meer precies weet te herinneren
wat hij 's nachts bij volle maan
in de bossen uitspookt.
JOS DE PUTTER
Wolf. Te zien: Lido 1. Leiden; Euro 1, Al
phen a/d Rijn; Babyion 1. Den Haag
Nicholson, onlangs geëerd met
een Life Achievement Award
voor zijn hele loopbaan, speelt
een redacteur op een grote uit
geverij. Deze Will Randall, 'een
man met goede smaak en per
soonlijkheid', zoals hij door een
mediamagnaat wordt gekarak
teriseerd, rijdt in een fraai ge
draaide openingsscène in een
besneeuwd landschap een wolf
aan. Wanneer hij zich over het
beest buigt wordt hij gebeten,
en de wetten van het genre be
palen dat Will nu langzaam in
een wolf zal veranderen.
Zulks gebeurt, maar het is op
vallend dat de makers de na
druk nu eens niet hebben ge
legd op uiterlijkheden. Dat is in
het Hollywood van vandaag,
waar de technische mogelijkhe
den steeds vaker de verhaallijn
domineren, al een hele plus. In
de aanpak van regisseur Mike
Nichols wordt het gegeven ge
bruikt voor een meer psycholo
gisch verhaal over een man in
een crisis, die gedwongen is
buiten de gebaande paden te
treden en zo het ware leven
Jack Nicholson in 'Wolf', een vrij subtiel romantisch drama.
Wolfis dat de zo kunnen we wel meevoelen wereld passen. Ondanks het
Het aardige v
film steeds een tamelijk droge,
laconieke toon houdt, en niet
speculeert op griezeleffecten
met deze personages, die tot el
kaar veroordeeld zijn omdat ze
steeds minder in de burgerlijke
eind, dat v
dige strijd tussen goed
kwaad, en daardoor afleidt
de romance tussen Nicholson
en Pfeiffer, is Wolf een tamelijk
elegante weerwolffilm gewor-
Bloemlezing over oude mensen en de dingen die voorbijgaan
BOEKEN RECENSIE
Oude mensen zijn geen geliefd thema in de litera
tuur. Met een licht verbaasde toon stelt schrijver
en dichter Adriaan Morriën het vast in zijn pas
verschenen De oude dag: een bloemlezing over ou
derdom en ouder worden. Zo vreemd is het echter
niet dat er niet veel is geschreven over die oude
r uit. Een boek
Woody Harrelson (links) en Kiefer Sutherland gaan de misdaad te lijf op 'the cowboy way'.
FILM RECENSIE
JOS DE PUTTER
The Cowboy Way. Te zien: Euro 2, Al
phen a/d Rijn; Odeon 3, Den Haag.
Ergens in de jaren zeventig was
de film Midnight Cowboy een
hit. Het verhaal draaide om een
simpele jongeman uit het Mid-
westen, 'die in New York te
rechtkomt en daar in handen
valt van een slimme sjacheraar.
The Cowboy Way geeft een
soortgelijke cultuurshock te
zien: Twee rodeo-durfallen uit
New Mexico belanden in ge
welddadig New York, op zoek
naar een verdwenen vriend.
Maar de subtiliteit die de ver
houding tussen de twee man
nen in Midnight Cowboy ken
merkte, is in The Cowboy Way
ver te zoeken. Deze film specu
leert op de meest voor de hand
liggende tegenstellingen, waar
door het geen verbazing zal
wekken dat de beoogde humor
ver te zoeken is.
Dat wordt al duidelijk in de
opening van de film, waarin we
kennismaken met rodeo-rijders
Sonny (Kiefer Sutherland) en
Pepper (Woody Harrelson). De
eerste is een rustige slimmerik
met verantwoordelijkheidsge
voel, de tweede een domme
macho met een goed hart. Ge
zamenlijk vertrekken ze naar
New York, waar een oude kom
paan is verdwenen toen hij zijn
uit Cuba geëmigreerde nichtje
ging ophalen. Dat meiske zit in
een illegaal atelier van de geor
ganiseerde misdaad, en de cow
boys zullen op hun manier
the cowboy way dat zooitje
engerds te lijf gaan.
Sommige actiescènes, zoals
een achtervolging op paarden
van de metro op de Brooklyn-
brug, zijn zeker spectaculair,
maar tegen die achtergrond valt
de volstrekt overteerbare zoute
loze meligheid des te meer op.
Dieptepunt is wel de striptease
die Pepper uitvoert op een
mondain modefeestje, onder
gefluit van nichten en verlekker
de blikken van modellen. Wat
een stompzinnigheid.
dag. Slechts weinigen kijken
schrijven, maar ook een boek
oppakken over dat onderwerp
lijkt dan al gauw een vorm van
zelfkwelling.
Dat desondanks nu deze
bloemlezing is uitgegeven, kan
op twee dingen wijzen. Eén: Het
boek rukt de lezer uit de werke
lijkheid, om nieuw inzicht in die
werkelijkheid te geven. Niet
voor niets bestaan er ook boe
ken over nog veel ellendigere
onderwerpen als oorlog bijvoor
beeld. Twee: Oud is helemaal
niet zo vervelend meer. Sterker:
Oud is in.
De verkiezingswinst van de ouderenpartijen, de
geleidelijke vorming van een grijze zuil met bij
voorbeeld een eigen omroep, en zelfs de spot van
Paul de Leeuw en Krasse Knarren, het zijn alle
maal tekenen die in de richting van die laatste
veronderstelling wijzen. De bloemlezer lijkt zich
bij een maatschappelijke ontwikkeling aan te slui
ten.
Morriën werd 82 jaar geleden in IJmuiden ge
boren en is daarmee en met zijn eigen recente
verhalen waarin zijn leeftijd vaak een hoofdrol
opeist zo'n beetje de personificatie van de ou
derdom in de Nederlandse letteren. In de 39 ver
halen, gedichten en citaten uit de wereldliteratuur
die hij voor deze bloemlezing uitzocht, ontziet hij
zijn leeftijdsgenoten echter absoluut niet. Al in de
Oud is helemaal
niet zo
vervelend meer:
oud is in
eerste alinea van de inleiding tot dit boek legt hij
de onontkoombaare link tussen oud en dood. In
de teksten is de tijd duchtig bezig met oude man
nen en vrouwen. Ze worden blind, ze zien hun li
chamelijke kracht afnemen, worstelen met dikker
wordende buikjes en verschrompelende borsten.
De hoogbejaarde hoofdpersoon uit het prachti
ge verhaal Dagboek van een oude dwaas van de
Japanse schrijver Junichiro Tanizaki kan bij voor
beeld nog maar één arm gebruiken, hij heeft pro
blemen met zijn prostaat en laat zich drie keer
per week met acupunctuur behandelen. Al zijn li
chamelijke ongemakken weer
houden hem er echter niet van
om een blinde liefde voor zijn
schoondochter te koesteren.
Flirten met haar maakt hij tot
een van zijn belangrijkste dag
bestedingen.
Ook andere personages in deze
bloemlezing vechten tegen 'de
dingen die voorbijgaan', Claire
Goll bekent in een autobiogra
fisch fragment dat ze haar eerste
orgasme pas op 76-jarige leeftijd
beleefde met een tirannieke
minnaar die meer dan 55 jaar
jonger was. I )e Krasse oude baas
van Elizabeth Taylor laat zich niet bemoederen
door de directrice van het tehuis waar hij woont.
Deze helden voldoen inderdaad aan stereoty
pen als 'kras' en 'vitaal', onttrekken zich aan cli
chés als 'wijs', of juist 'ouderwets', 'verstard' en
'kortzichtig'. I let is met hen als in het opgenomen
aforisme van Oscar Wilde: 'De tragedie van ou
derdom is niet dat men oud is, maar dat men
jong is.' Of in Morriëns eigen woorden in het ont
roerende gedicht Eeuwige jeugd: 'Ik zal nooit ou
der worden, nooit ouder dan ik was toen ik kind
was, want mijn jeugd is onvernietigbaar.'
Daarmee is De oude dag eerder een hart onder
de riem, dan een werkelijke herwaardering van
een gevorderde leeftijd.
Het favoriete vakantieboek van Sjuul Deckwitz
17.45
THE MOVIES 4
Serial Mom dag. beh. do 22.15
Shadowlands 16 j. dag. beh. do
17.15,19.30, zoook 15
TUSCHINSKI 1 tel. 6262633
The Client 16 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 2
The Cowboy Way 12 j., dag. 13.15,
16. 18.45.21.30
TUSCHINSKI 3
The Flintstones dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 4
The Pelican Brief 12 j., dag. 20.30
dovrmadiook 13.15, 16.30
TUSCHINSKI 5
Schindler's List 12 dag. 20.15 do
vr ma di ook 14
21.30
TUSCHINSKI CINEAC
Demolition Man doorlopende voor
stelling 16 j., dag. 11.45, 14.15,
16.45. 19.15,21 45
DE UITKIJK tel. 6237460
Abgeschminkt! 16 j dag. 19,
20.30, 22. zo ook 16
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de pagina 'Info'.
AMSTERDAM SYLVIA HEIMANS (GPD)
In de vakantie kom je vaak pas
echt aan lezen toe. Eindelijk is
er tijd voor dat ene klassieke
meesterwerk, die bejubelde de
butant of het boek dat al maan
den is blijven liggen. In een se
rie interviews met schrijvers
vandaag Sjuul Deckwitz (42). Zij
schreef Niet wachten op ont
spanning De zegenrijke staat
van sherry en God aan het IJ.
Haar favoriete boek is De boe
ken der kleine zielen van Louis
Coupérus.
Deckwitz: „Mensen lezen he
lemaal niet in de vakantie. Ze
kopen zo'n boek over een vlieg
tuig dat neerstort op een flat en
dat is het. In de zon kun je niet
serieus lezen. Die dikke pillen
die ze meegenomen hebben ko
men even ongelezen weer mee
terug. 'Nu ga ik echt het leven
van Jean-Paul Sartre lezen'
ja, me hoela."
Sjuul Deckwitz gelooft eigen
lijk niet in zoiets als één favoriet
vakantieboek. Ze leest altijd, va
kantie of niet. Als ze boeken
meeneemt zijn het er toch al
gauw zeven tot tien. De detecti
ves van Dick Francis scoren
hoog. „Die spelen in de wereld
van de paardenraces. Echte
mannenboeken. Grote rijkdom,
corruptie en drugs. En iedereen
heeft natuurlijk een liefdesle
ven, paardenbezitters en joc
keys. Ja, een liefdesontwikkeling
in een boek is voor mij wel een
vereiste. Of ze elkaar krijgen
maakt me niet uit, maar er
moet wel iets zoekerigs zijn."
Deckwitz koopt vaak boeken
in het land waar ze op vakantie
is. „Ik ga regelmatig naar Frank
rijk. Daar heb je op de markt
kraampjes vol pockets van vijf
of tien francs, ook wel van hon
derd francs, en daar neus ik dan
wat tussen. Ik spaar alles van
Colette en ook heb ik mijn col
lectie Maigrets nog niet com
pleet."
Na wat omwegen blijkt
Deckwitz toch wel een favoriet
boek te hebben, dat ze om de
vier vijf jaar herleest. „Even
kijken waar ik het heb, dan kan
je zien hoe het uit elkaar ligt."
Het is De boeken der kleine zie
len van Couperus. „Heel lang
geleden ging ik Nederlands stu
deren en je had toen nog van
die hele lange lijsten, veel langer
dan nu. De studenten liepen te
kermen over Couperus, maar ik
vond het meteen schitterend."
Haags leven
„ledereen die het leest let het
meest op Constance, de hoofd
persoon. Maar er zit zoveel
Haags leven omheen. Je hebt de
wereld en de liefde en de span
ning daartussen. In de tijd dat
het speelt, aan het begin van
deze eeuw, was de wereld nog
veel stijver en harder dan nu.
Constance wordt verliefd op
Max Brous, een socialist en hu
manist die spreekt voor volle
zalen. Het was een hele roerige
tijd, een overgangstijd, de eerste
wereldoorlog kwam eraan. Con
stance komt uit veel hogere
kringen dan hij en bovendien is
ze getrouwd. Je kan wel nagaan
dat dat afschuwelijk uitpakt."
„Bij het herlezen ga ik alle an
dere liefdesverhoudingen die in
het boek voorkomen zo'n beetje
langs. Dat met Constance wist
ik op een gegeven moment wel.
Dan vereenzelvig ik me met Ad-
dy en Mathilde, of met de al
leenstaande ongetrouwde zus,
Dorine. Ik vergelijk het ook een
beetje met mijn eigen liefdesle-
Deckwitz maakt zich zorgen
over het verdwijnen van de
leescultuur. „Couperus schrijft
zo schitterend, ik weet niet wat
er aan de hand is met mensen
die niet willen lezen. En dan
krijg je van die slappe intellec
tuele babbeltjes dat iedereen te
genwoordig visueel is ingesteld.
Dan denk ik: ja, dat zal wel zo
zijn, maar je bent toch mans ge
noeg om je eigen snelheid te
bepalen, je hoeft je toch niet te
laten meeslepen door het tem-
Schrijfster Sjuul Deckwitz: 'In de zon
po van film en televisie en hou
se." Na enig nadenken: „Maar
ja, als ik geen voorbeeld van le
zende mensen had gehad, was
ik misschien ook niet gaan le
zen."
„Ik heb ook gemerkt dat het
ene boek je op het andere
brengt. Ik wist helemaal niet
precies hoe het zat met de ar
beidersbeweging, of stemrecht,
of het eerste feminisme, de po
sitie van de vrouw, Wilhelmina
Drucker enzo. Naar aanleiding
van het boek van Couperus ben
ik daar meer over gaan lezen.
En later ga je daardoor De klei
tie zielen weer anders zien. Dan
blijkt dat Couperus daar heel
veel bewust van heeft verwerkt.
Het ging hem niet alleen om de
romantiek. Hij was niet alleen
een dandy, zoals altijd gezegd
wordt."
