Lakenhal omzeilt bezuiniging
ewondering
ff
Cultuur Kunst
DONDERDAG 1 SEPTEMBER 1994
Films vervroegd in LVC
leiden Films bij LVC in Leiden beginnen voortaan.om 20.00 uur
in plaats van 20.30 uur. Het vrijtijdscentrum aan de Breestraat
beeft het aanvangstijdstip vervroegd zodat de bioscoopbezoe
kers geen last hebben van het publiek dat andere activiteiten als
een concert of een dansavond bezoekt. Het nieuwe draai-uur
van de films geldt vanaf september.
Gesprek met Margriet de Moor
leiden De auteur Margriet de Moor is het komende studiejaar
gastschrijver aan de letterenfaculteit van de Leidse universiteit.
Op donderdag 8 september wordt zij in het International Centre
van de universiteit, Rapenburg 6, gei'nterviewd door Sabine
Rats. Alle belangstellenden zijn welkom bij dit vraaggesprek, dat
om half acht begint. Kaarten zijn van maandag tot donderdag
tussen 9 en 12 verkrijgbaar op het secretariaat vna de vakgroep
Nederlands, (gebouw 1167) P.N. van Eyckhof 1, Leiden.
Reliëf Loek Bos in Voorschoten
voorschoten Burgemeester Cannegieter van Voorschoten ont
hult vanavond in het Ambachts- en Baljuwhuis het reliëf dat de
Haagse kunstenaar Loek Bos in opdracht van de gemeente ont
wierp. Het reliëf bestaat uit drie panelen, die verwijzen naar hu
welijksvoltrekkingen, de culturele- en vergaderfunctie van de
zaal en de geschiedenis van het gebouw en de paardenmarkt.
De onthulling is tevens de opening van een tentoonstelling van
werk van Bos in de expositieruimte en op zolder van dit pand
die tot 26 september duurt en dagelijks van twee tot vijf uur gra
tis toegankelijk is.
Extra concert Ross, Trout verplaatst
RotterdamOmdat het extra concert dat Diana Ross op maandag
17 oktober in Ahoy' geeft, al is uitverkocht, blijft zij nog even in
Rotterdam: op dinsdag 18 oktober is zij daar opnieuw te beluis
teren. Het concert van Walter Trout op zaterdag 24 september in
Utrecht is verplaatst: in plaats van in de Central Studio's, geeft
Trout zijn concert in het Utrechtse Tivoli.
Dirigent Rocus van Yperen overleden
den haag De veelzijdige dirigent Rocus van Yperen is op 80-jari-
ge leeftijd overleden. Van Yperen stond jarenlang voor de Ko
ninklijke Militaire Kapel en was stuwende kracht achter de Tap
toe Delft. Ook als koordirigent heeft Van Yperen zijn sporen na
gelaten. Ruim vijftig jaar lang hanteerde Van Yperen het dirigen
tenstokje. Hij begon in 1938 begon bij het Schiedams Dames
koor en dirigeerde sindsdien menig amateurkoor 'met kwaliteit'.
Van 1945 tot 1964 leidde hij de Koninklijke Militaire Kapel
(KMK). Ook met dit ensemble van professionele blazers bewan
delde hij zelden platgetreden paden. Al in 1952 speelde de KMK
in het Holland Festival composities van Prokofiev, Hindemith en
een gloednieuw saxofoonconcert van Henk Badings. Hij veegde
zo de vloer aan met critici die militaire muziek slechts beoor
deelden als hoempa-muziek.
Japanse prijs Nederlandse filmers
Met een korte spot over de ge
varen van aids hebben de Ne
derlandse filmmakers Paul en
Menno de Nooijer de eerste
prijs gewonnen op het vijfde In
ternational Animation Festival
van Hiroshima in Japan. De
prijs werd vader en zoon De
Nooijer toegekend in de catego
rie voorlichtingsfilms.
•Paul (1943) en Menno (1967)
werken al geruime tijd samen
als regisseurs van vooral toege
paste films zoals voorlichtings
films, videoclips en leaders. Zo
maakten zij in 1992 in opdracht
van het ministerie van VROM
een razendsnelle videoclip
waarin met een rapsong werd
gewaarschuwd tegen de geva
ren van het broeikaseffect: Stop
the greenhouse effect.
Alphen
schiet
Parktheater
te hulp
alphen aan den run ruud sep
Het Alpheuse Parktheater is
voorlopig uit de finciële pro
blemen. De gemeente Al
phen aan den Rijn wil de
jaarlijkse subsidie van het
theater met bijna twintig
procent verhogen tot een be
drag van 335.000 gulden. De
verhoging geld met terug
werkende kracht vanaf 1993.
1 let bedrag dat de gemeente
nu extra bijpast, is gelijk aan
het tekort dat het Parktheater
vorig jaar had.
Het Alpheuse theater was
in 1992 diep in de rode cijfers
gekomen, nadat het in op
dracht van de gemeente was
gescheiden van het creativi
teitscentrum Expressie '70.
Daarbij werd de gemeentelij
ke subsidie zo verdeeld dat
Expressie '70 net zo veel
kreeg als het nodig had en
dat het theater de rest kreeg.
Voor het Parktheater pakte
dat zeer ongunstig uit. Bo
vendien stelde de gemeente
tegelijkertijd allerlei dure ei
sen aan het theater, waar
door de problemen nog nij
pender werden.
Al voordat het Parktheater
daadwerkelijk in moeilijkhe
den kwam, had de gemeente
besloten het theater te zijner
tijd te hulp te komen. Dat
zou gebeuren na het gereed
komen van het Zeemanthea
ter, dat toen nog in de pen
zat. Zodra Alphen zijn twee
de theater zou hebben, zou
den beide instellingen in één
stichting worden onderge
bracht en gezamenlijk twee
ton extra subsidie krijgen.
Het Zeemantheater hleek
echter een luchtkasteel. En
om nu niet ook het enige
echte theater in rook te laten
opgaan, heeft de gemeente
nog eens diep in de subsidie-
pot getast en daar een extra
schep geld uit opgediept.
De toeschietelijkheid die
de gemeente nu aan de dag
legt, wil echter niet zeggen
dat het theater een zorgeloze
toekomst tegemoet gaat.
Door de nogal dramatische
korting op de algemene uit
kering uit het gemeentefonds
die voor Alphen op de loer
ligt, zal er de komende jaren
fors moeten worden bezui-
nigd.
Stedelijk museum gebruikt volledige budget voor moderne kunst
Het Stedelijk Museum De Lakenhal voegt, gedurende een
periode van drie jaar, alle aankoopbudgetten voor oude
en moderne kunst samen voor het kopen van louter
20ste eeuwse kunst en vormgeving. Met deze beleidswij
ziging hoopt het museum te ontkomen aan de dreigende
korting van tienduizenden guldens door de Mondriaan
Stichting. Cultuurwethouder Langenberg denkt met deze
opzet bovendien tienduizenden guldens extra subsidie in
de wacht te kunnen slepen.
Door een beleidswijziging van
de Mondriaan Stichting werd
enkele maanden geleden duide
lijk dat in het vervolg alleen nog
musea die zelf 100.000 gulden
per jaar uitgeven aan moderne
kunst in aanmerking komen
voor subsidie van deze stich
ting. Het aankoopbudget van
De Lakenhal bedraagt, voor ou
de en moderne kunst samen,
slechts 64.000 gulden, zodat het
museum de bijdrage van het
Mondriaanfonds, jaarlijks zo'n
80 a 90.000 gulden, dreigde mis
te lopen. Een enorme klap voor
De Lakenhal, zo reageerde di
recteur J. Bolten van het stede
lijk museum in juni j.l. op het
nieuwe subsidiebeleid van de
Mondriaan Stichting.
Achterstand
Om aan het afkappen van de
Mondriaan-subsidie te ontko
men heeft Bolten het college
van B en W voorgesteld voor
een periode van drie jaar de
aankoopbudgetten van oudé
kunst (f 52.000,-), moderne
kunst (f 12.000,-) en heden
daagse Leidse kunstenaars (f
35.000,-) te bundelen en te be
steden aan het inlopen van
leemten en hiaten in de op
bouw van de kunstcollectie van
deze eeuw. Met het totaal be
drag, afgerond op een ton, vol
doet De Lakenhal weer aan de
subsidie-eisen van het Mondri
aanfonds.
Het mes snijdt'bovendien aan
twee kanten, denkt cultuurwet
houder Langenberg. Hij zegt te
verwachten dat door het hogere
aankoopbudget dat nu beschik
baar komt voor aankopen van
moderne kunst ook de subsidie
van het Mondriaanfonds om
hoog gaat, naar schatting met
een kleine 100.000 gulden. De
Lakenhal wordt daarmee in
staat gesteld de achterstand in
de opbouw van de 20ste eeuwse
kunstcollectie versneld in te lo
pen.
Oude kunst
De uitbreiding van de collectie
oude kunst zou geen gevaar lo
pen door het wegvallen van het
aankoopbudget voor deze afde
ling omdat van dit bedrag (f
156.000,- in drie jaar) nu een
maal toch geen meesterwerken
uit de 16de en 17de eeuw kon
den worden gekocht. ,,Het was
toch al een druppel op een
gloeiende plaat", reageert
Christiaan Vogelaar, conserva
tor oude kunst van het muse
um. ,,Als in de komende tijd de
kans zich voordoet een belang
rijk werk aan te kopen moeten
we maar zien er op een andere
manier uit te komen. Ik hoop
dat de gemeente dan ook zal
bijspringen."
De provinciale subsidie (f
35.000,-) die in het verhoogde
aankoopbudget is opgenomen
was al uitsluitend bestemd voor
het kopen van werk van heden
daagse Leidse beeldende kun
stenaars. Dat blijft ook in de
Directeur Bolten benadrukt in
haar voorstel dat hard wordt ge
werkt aan een nieuw profiel
voor De Lakenhal, namelijk: een
museum dat zowel de geschie
denis als de kunst in de stad
Leiden vanaf de middeleeuwen
tot heden in samenhang met el
kaar presenteert. Dit profiel stelt
Bolten tevens in staat leemten
en hiaten te signaleren en een
samenhangend collectieplan te
maken. De grootste leemte zit
vooral in de 20ste eeuw. Dat De
Lakenhal nu, min of meer ge
dwongen door de Stichting
Mondriaan, haar hele aankoop
budget voor deze periode gaat
gebruiken is, zo blijkt uit de
plannen van de museumdirec
teur, alleen maar winst.
Christiaan Vogelaar, conservator oude kunst van stedelijk museum De Lakenhal: „Het was toch al een drup
pel op een gloeiende plaat." archiiffoiüholvast/marklamfrs
THEATERS
In deze rubriek komen al of
niet bekende
streekgenoten aan het
woord die, hetzij direct,
hetzij zijdelings met kunst
en cultuur te maken
hebben. Ze praten over een
kunstvoorwerp, een
kunstuiting waaraan ze
bijzondere waarde
hechten. Van de snuifdoos
van oma tot het
grijsgedraaide muziekstuk
en alles wat daar tussen zit.
Vandaag spreekt de
Leidenaar Bert Kiepjet,
beeldend kunstenaar èn
beleidsambtenaar bij de
afdeling cultuur van de
gemeente Leiden zijn
bewondering uit voor een
detail van het drieluik van
Cornelis Engebrechtsz
(1468-1533) in stedelijk
museum De Lakenhal: „Dit
zijn echt verdrietige
traantjes."
Ik heb hier een jaar
of acht, negen
rondgelopen toen ik
nog bij de
kunstuitleen werkte,
die hier achter het gebouw zat.
Elke dag kwam ik in De
Lakenhal mijn post ophalen en
elke dag liep ik hier even langs
dit schilderij van Cornelis
Engebrechtsz. Mijn aandacht
heeft een detail van het
middelste paneel 'De
Kruisiging", in de catalogus
wordt het 'De Bewening'
genoemd, veel toepasselijker. -
Die wenende vrouwen, daar
gaat het me om. Om de tranen
van die vrouwen.
Toen ik nog een kind was,
waren mijn ouders
geabonneerd op Openbaar
Kunstbezit. Daarin stond eens
een foto van 'Het meisje met de
parels' van Vermeer, dat nu in
het Mauritshuis wordt
gerestaureerd. Toen, als
tienjarig ventje vroeg ik me al
af: 'Verrek, hoe zou hij dat
geschilderd hebben?' Maar een
reisje naar Den Haag zat er toen
niet in.
Dit schilderij heeft iets
vergelijkbaars. Het is
onstoffelijk, er is geen verf
zichtbaar. Althans niet in dat
detail. Dit zijn echt verdrietige
traantjes.
Als tienjarige heb ik toen zelf
geprobeerd een dergelijk effect
te bereiken door een roos met
dauwdruppels te schilderen.
Dat lukte niet. Maar op dit
schilderij kon ik zien dat het wèl
kon.
Daarna heb ik het niet meer
geprobeerd. Hoewel dit een
schilderij uit de vijftiende eeuw
is, heeft het een relatie met de
moderne kunst. Het is in feite
een simpele manier van
emoties neerzetten. En dat
probeer je in de hedendaagse
schilderkunst ook. Ergens diep
in je schilderijen zit het
onzichtbare.
Die traantjes van die vrouwen
zijn een goed voorbeeld
daarvan. Het is verder geen
naar schilderij. Die koppies van
de vrouwen zijn goed. de
plooival in de gewaden is mooi
gedaan. Maar daardoor stijgt
het niet uit boven het predikaat
'knap geschilderd'. Het is heel
dróóg geschilderd, op dat
fragment na heeft het geen
emotie.
Zo'n effect als in dat fragment
kom je wel meer tegen. In 'The
Gate' van Bamett Newman
bijvoorbeeld in het Stedelijk
Museum in Amsterdam. Dat
schilderij bestaat uit drie banen:
een zwarte, een bruine en een
heel licht groene. Daaraan kun
je heel goed zien hoe het is
geschilderd. Dat schilderij is van
een doorzichtigheid die veel
meer is dan alleen maar verf
erop kwakken.
Hetzelfde geldt voor muziek:
dat heeft een hoge abstractie-
waarde. Een merkwaardige trits
tonen die een gevoel teweeg
brengt. Bij schilderijen is het die
vreemde stap van een puur
ambachtelijk gegeven naar een
gevoelservaring.
En hier in De lakenhal heb je
het met het 'Gezigt op Leiden'
van Jan van Goyen. Je ziet de
plank waarop hij het
geschilderd heeft er doorheen
en toch is het een landschap.
Door met wit over die plank te
gaan krijg je dit effect.
elke
Helaas kom ik nu niet meer
dag in De Lakenhal. Nu
toevallig twee dagen achter
elkaar. En meteen ga ik dan
naar die traantjes Idjken. poor
een schilderij zo vaak
te zien, wordt het een
beetje van jou. Het is
altijd wel
benaderbaar. Want
het aardige is: het
behoort tot de vaste
collectie. Het is
blijvend, niet
wisselend.
DEN HAAG
APPELTHEATER
t/m za 24/9 (beh zo/ma/di). 20.15
uur: Toneelgroep De Appel; 'True
West'
CIRCUSTHEATER
dag (beh ma), 20.00 u
KONINKLIJKE SCHOUWBURG
t/m vr 2, 20.15 uur; De Trust; 'Volks-
vernietigmgof mijn lever is zinloos',
za 3, 20.15 uur; Blauwe Maandag
Compagnie; 'Joko'.
zo 4, ma 5. 20.15 uur: De Trust; 'De
Presidentes'.
di 6, woe 7, 20.15 uur: Theater van
het Oosten; 'Een vijand van het volk'.
THEATER AAN HET SPUI
vr 2. 20.30 uur: Nova Zembla ism De
Werf Brugge; 'Ombat'.
za 3, 19.30 uur: Stel
'Bras*i',
zo 4: Haags Uitfestiv
di 6, woe 7, 20.30 uur: Theatergroep
Bonheur ism St. Sequoia; 'Krazy Kat',
woe 7, do 8, 19.00 uur: De Tijd; 'De
AMSTERDAM
CARRÉ
t/m zo 25 (beh ma), 20.1 5 uur, zo
ook 14.00 uur: Musical 'Cyrano'.
KLEINE KOMEDIE
t/m za 3. 20.15 uur: Lebbis en Jan
sen; 'GoedkopeOplossingen'.
di 6, woe 7, 20.15 uur: Cabarestafet-
te.
MUZIEKTHEATER
za 3 (première), di 6. 19.30 uur: De
Nederlandse Opera; 'Lady Macbeth
ma 5. woe 7, do 8, 20.15 uur: Het
Nationale Ballet; Balarichine
'Agon', Fernandez 'Dames' (wereld
première). Van Dantzig 'Ginastera'
NIEUWE DE LA MAR
t/m za 3, 20.15 uur: New York Come
dy Nights, stand-up comedy,
THEATER BELLEVUE
t/m za 3. 20.30 uur: 'Romeo Julia'
door drie groten uit de mime comedy:
Rob van Houten, Teo Joling en Mark
Kingsford.
ma 5, 20,30 uur: Eenmalig optreden
van John Bowman en Lewis Black,
Amerikaanse stand up comedians,
di 6 t/m vr 9. 20.30 uur: Hans Dage
let; 'Dagelet-Célin
CONCERTEN
LEIDEN
HARTEBRUGKERK
Zaterdag 3 september
5e Nationale Orgelconcours: Finale
romantiek, van 13.30 tot 15.30 uur.
Finale 20e eeuw, van 16.00 tot
17.30 uur.
Presentatieconcert, 20.15 uur.
HOOGLANDSE KERK
Zaterdag 3 september
5e Nationale Orgelconcours: Finale
barok, van 10.00 tot 12.00 uur.
Presentatieconcert, 21.30 uur.
LEIDSE HOUT
Zondag 4 september
Vrijdag 2 september
The Web (zoldercafé), 22.30 uur.
Zaterdag 3 september
Supertrio mmv Frenzy, Panic in Det
roit, Cooper, 21.00 uur.
Donderdag 8 september
2 Chord Genius (zoldercafé), 22.30
'T SPOORTJE
Vrijdag 2 september
Open Podium Avond, org. Stichting
KATWIJK
TRIUMFATORKERK
Vrijdag 2 septembei
Orgelconcert
TEKST ANNEMIEK RUYGROK
Buxtehude, Toe
bosch, Pirenne en Bach, 20.15 ui
VOORSCHOTEN
HET WAPEN VAN VOORSCHOTEN
Zondag 4 september
DEN HAAG
DR. ANTON PHILIPSZAAL
Vrijdag 2 september
Residentie Orkest olvVassili Sinaiski,
solist Love Derwinger, piano; werken
vanVerdi. Liszt, Dvorók. Brahms en
Tsjaikovski, 20.15 uur.
Zaterdag 3 september
Residentie Orkest olv Vassili Sinaiski;
werken van Verdi, Brahms en Tsjaik
ovski. 20.30 uur.
Zondag 4 september
Open Dag t g v. Haags Uitfestival,
van 12.30 tot 18.00 uur.
n Celestial Season
AMSTERDAM
BEURS VAN BERLAGE
Dinsdag 6 september
Gaudeamus Ensemble olv Huub Ker-
chesi, Mayo en Yamamoto, 20.15
iszt, Brahms en Tsjai)
ovski. 11.00 uur.
MELKWEG
Zaterdag 3 september
Victims Family (USA) support,
Reggae Special: U Roy, Pablo Moses
The Revolutionary Dream Band (Ja
maica), 22.00 uur
Maandag 5 september
Toad The Wet Sprocket (USA), 22.00
Dinsdag 6 september
Bill Janovitz (USA), 21.30 uur.
Woensdag 7 september
Gen.torturers (USA). 22.00 uur.
Donderdag 8 september
Dog Eat Dog. 21.30 uur; Offspring
(USA) 22.45 uur; Cosmic Psychos
(Australië) 24.00 uur.
PARADISO
Zaterdag 3 september
Luka Bloom, 22.00 uur, voorpro
gramma Ygdrass.l, 21.00 uur
Zondag 4 september
Luka Bloom, 22.00 uur, voorpro
gramma Journey to the Endless Sun,
21 00 uur.
Maandag 5 september
Red Devils, 22.00 uur.
Dinsdag 6 september
Galliano, 22.00uur.
Woensdag 7 september
King Sunny Adé, 22.00 uur.
EXTRA VOORSTELLING
(geselecteerd voor het Theaterfestival 1994)
EEN VIJAND VAN HET VOLK
van Henrik Ibsen
Theater van het Oosten
'Superieure vertolking Victor Low'
(De Telegraaf)
'Een wondermooie eenheid'
(Algemeen Dagblad)
dinsdag 13 september - 20.15 uur
LEIDSE SCHOUWBURG
071-131943/131944
