Wereldraad: Vaticaan niet
de enige stem van kerken
Geschokte reacties op priestermoord in Haïti
Kerk Samenleving
DONDERDAG 1 SEPTEMBER 1994
BUITENLAND KORT
Vakbond
Jongeren moeten lid worden
van vakbonden. Dat vindt
bisschop John Jukes, woord
voerder van de Roorns-Ka-
tholieke Kerk in Engeland en
Wales. Zondag zal hij zijn
pleidooi uitspreken in de
preek tijdens de mis ter gele
genheid van de opening van
het jaarlijkse vakbondscon
gres in Blackpool. Op deze
wijze kunnen ze participeren
in een beweging die er op is
gericht samen met anderen
de werkloosheid aan te pak
ken. De onzekerheid om
werk te krijgen is volgens
lukes, hulpbisschop van
Soulhwark en voorzitter van
het bisschoppelijk comité
voor arbeidsvragen, „een van
de grootste plagen van deze
tijd". In het verleden heeft
Jukes al eens uitgehaald naar
het groeiende individualisme
in de Britse maatschappij,
dat „een bedreiging vormt
voor het gemeenschappelijk
welzijn".
Eenheidspartij
De voorzitter van het Itali
aanse parlement, Irene Pivet-
ti, heeft ontkend dat ze voor
stander is van een eenheids
partij van katholieken. Ze
herhaalde wel op de radio
dat het noodzakelijk is om in
de samenleving en de poli
tiek vast te houden aan alge
meen geldende waarden.
Daartoe heeft paus Johannes
Paulus II, die zij zeer vereert,
opgeroepen. Volgens Marcel
lo Veneziane, hoofdredacteur
van het rechtse tijdschrift Ita
lia Settimanale, kan een
„partij van de Paus" een ein
de maken aan de corruptie,
de macht van de maffia, de
staatsschuld en andere kwa
den. Hij verklaarde dat de
goedgebekte, uiterst conser
vatieve Pivetti, die nu nog
behoort tot de Lega Nord,
aan het hoofd van zo'n
„heilige alliantie" zou moe
ten staan. Zaterdag verklaar
de Pivetti op de Italiaanse
Katholiekendag in Rimini,
dat desnoods de regels ver
nieuwd moeten worden,
„om de samenleving weer
naar Gods wil te ordenen".
Op verwijten dal ze een ka
tholieke fundamentaliste zou
zijn, reageerde ze: „Als een
fundamentaliste iemand is
die consequent haar geloof
volgt, dan kan ik als funda
mentaliste beschouwd wor
den."
Priesters
In de Volksrepubliek China
zijn in de eerste zeven maan
den van dit jaar 71 onder
grondse priesters gewijd. De
nieuwe priesters, afkomstig
uit het oosten en noordoos
ten van het land, hebben al
len zeven tot negen jaar in
het geheim theologie gestu
deerd. Dat heeft een Azia
tisch kerkelijk persbureau in
Thailand bekendgemaakt.
De priesters in opleiding wis
selen regelmatig van plaats
van samenkomst, om de
aandacht van de autoriteiten
niet te veel te trekken. On
dergrondse seminaries, die
door de Chinese regering als
illegaal worden beschouwd,
dreigen volgens een katholie
ke woordvoerder hard aan
gepakt te worden door de lo
kale autoriteiten. Hoewel de
mogelijkheden van de on
dergrondse seminaries be
perkt zijn, neemt de kwaliteit
van de priesteropleidingen
volgens de woordvoerder de
laatste jaren toe. Meestal do
ceert een ervaren bisschop of
priester een groep studenten
in kerken en particuliere hui
zen. Verder worden docen
ten en professoren die les ge
ven op universiteiten of ho
gescholen, ingezet om les te
geven in Chinees, buiten
landse talen, geschiedenis en
filosofie.
Arunci Gnanadason: studieproces over overbevolking op gang brengen
De Rooms-Katholieke Kerk
is niet de enige stem van
de christenen inzake be
volkingspolitiek en gezins
planning. Dit zegt Aruna
Gnanadason, hoofd van
het vrouwenprogramma
van de Wereldraad van
Kerken in Genève, aan de
vooravond van de interna
tionale bevolkingsconfe
rentie, volgende maand in
Caïro.
De discussie over die conferen
tie mag niet worden beperkt tot
abortus en voorbehoedmidde
len, zoals dat onder druk van
het harde standpunt van het
Vaticaan geschiedt. Andere ker
ken en religies, zoals het hin-
doeïspie, zijn veel liberaler dan
het Vaticaan. In de Wereldraad,
waarbij 324 anglicaanse, ortho
doxe en protestantse kerken
met ruim 400 miljoen leden zijn
aangesloten, zijn zeer uiteenlo
pende ethische opvattingen
vertegenwoordigd.
Wel hebben veel lidkerken
van de Wereldraad te lang ge
zwegen over vraagstukken als
seksualiteit, abortus en geboor-
tenbeperking. „Zij moeten die
angst overwinnen en zich bui
gen over de problemen van de
overbevolking", zegt de uit In
dia afkomstige Gnanadason. De
VN-conferentie, die van 5 tot 13
september in de Egyptische
hoofdstad wordt gehouden,
vormt een goede aanleiding het
debat hierover te openen.
In aansluiting op de confe
rentie wil de Wereldraad, die
ruim 400 miljoen christenen
vertegenwoordigt, een studie
proces over het probleem van
de overbevolking op gang bren
gen. De resultaten van Cairo
moeten worden uitgewerkt, ter
wijl kerken en regeringen de
discussie moeten voortzetten.
De sleutel voor de oplossing
van het wereldbevolkingswaag
stuk ligt volgens Gnanadson in
een verbetering van de levens
kwaliteit voor alle mensen. In
dit verband noemt ze meer
rechten voor vrouwen en meis
jes, bescherming van het milieu
en economische gerechtigheid
voor de landen in de Derde We
reld.
Gnanadason hoopt dat de
conferentie in Cairo tot een
sterkere positie van de vrouwen
zal leiden. Regeringen moeten
bij alle belangrijke beslissingen
principieel de wouwen raadple
gen.
Het meeste geld van bevol
kingsprogramma's in de Derde
BEROEPINGSWERK
NED.HERV.KERK
Beroepen: te Hendrik-ldo-Ambacht
(wijkgemeente Elim) G.C. de Jong te
Shedrecht; te Aalsmeer D. Roden
burg te Heukelum; te Vriezenveen
(wijk 5) N. Mels te Well-Ammerzo-
den; te Nijkerkerveen H. Westerhout
te Zeist.
Bedankt: voor IJmuiden-West A C.
Kortleve te Ede; voor Woudenberg F.
Hoek te Goedereede.
CHR.GEREF.KERKEN
Beroepen: te Spijkenisse J.M, Vierge
ver te Naarden; te Sliedrecht-Cen-
trum(2e pred.plaats) L.W. van der
Meij te Alphen aan den Rijn.
GEREF.KERKEN
Benoemd: door de Interkerkelijke
Stichting Evangelie en Industrie tot
industriepredikant drs. H.M. de
Bruijn te Hoek van Holland, die deze
benoeming heeft aangenomen
GEREF.GEMEENTEN
Bedankt: voor Carterton(Nieuw Zee
land) W Harinck te Kapelle-Biezelin-
ge-
Beroepen: te Lethbridge(Canada) B.
van der Heiden te Hardinxveld-Gies-
sendam; te Middelburg-Zuid C. Son-
Homovijandig
BUENOS AIRES
De Argentijnse kardinaal Anto
nio Quarracino moet wegens
zijn homovijandige uitlatingen
uit zijn ambt worden ontheven
en voor het gerecht worden ge
daagd. Dat eist een organisatie
van homoseksuelen in Argenti
nië. De kardinaal, die tevens
voorzitter van de Argentijnse
bisschoppenconferentie is,
pleitte voor de staatstelevisie
voor een radicale uitsluiting van
homoseksuelen uit het openba
re leven.
Eerste joodse
school sinds '68
in Polen geopend
Aruna Gnanadason: „Andere kerken en religies, zoals het hindoeïsme, zijn veel liberaler dan het Vaticaan.'
Wereld moet niet worden ge
bruikt voor geboortenbeper-
king, maar voor voorlichting en
educatie van wouwen. Veel van
de huidige programma's gaan
volgens Gnanadason voorbij
aan de rechten
Vrouwen moeten in staat zijn
zelf hun gezondheid te kunnen
beoordelen en zelf een zwan
gerschap af te wijzen.
Tegenwoordig kan niemand
meer over ontwikkelingspolitiek
of bevolkingsvraagstukken spre-
foto anp
ken zonder acht te slaan op de
rechten van de wouwen. De ge
rechtvaardigde verlangens van
de kant van wouwen kunnen
niet langer worden genegeerd,
zegt Gnanadason.
Voor het eerst sinds 1968 heeft
Polen weer een joodse school.
Gisteren werd in Warschau een
particuliere basisschool ge
opend. In het lesprogramma zal
veel aandacht gegeven worden
aan de joodse cultuur en He
breeuws.
De school wordt gefinancierd
door de Amerikaanse Lauder-
Morasha Schoolstichting, die
ook joodse scholen in Praag en
Boedapest heeft gesticht. De
school in Warschau wordt door
het Poolse ministerie van on
derwijs erkend. Ronald S. Lau
der, grondlegger van de stich
ting, herinnerde bij de opening
aan het uitbreken van de Twee
de Wereldoorlog, 55 jaar gele
den. „Het was het begin van
een holocaust voor het joodse
en Poolse volk", zei hij. „Een
nieuw Polen herrees uit de as
en op de puinhopen zal een
nieuwe joodse gemeenschap
geboren worden." De Ameri
kaanse ambassadeur in Polen,
Nicolaus Rey, noemde de ope
ning een „cruciaal moment"
voor Polen. „Het is een histo
risch moment in de Poolse ge
schiedenis".
Westerse diplomaten noemen onderzoek een farce
PORT-AU-PRINCE'
Van verschillende zijden is ge
schokt gereageerd op de moord
op de Haïtiaanse priester Jean-
Marie Vincent. De bisschop
penconferentie van Haïti ver
oordeelde de 'afschuwelijke
dood' van de pater Montfortaan
en vriend van de verdreven pre
sident Jean Bertrand Aristide,
die zondag voor het huis van
zijn orde werd neergeschoten.
In een reactie roept mgr.
Francois Gayot, voorzitter van
de bisschoppenconferentie, „al
le mensen van goede wil" op
om „hard te werken, opdat in
het land eindelijk wede, recht
en liefde heersen". De bis
schoppelijke raad van het aarts
bisdom Port-au-Prince. waartoe
Vincent behoorde, sprak van
een „afschuwelijke moord".
De Haïtiaanse regering heeft
overigens zelf de moord ook
veroordeeld. Minister Charles
David van buitenlandse zaken
en godsdienst zei de aanslag te
betreuren. Minister Carl Michel
Nicolas sprak zijn 'verbijstering'
uit en kondigde een onderzöek
aan. „De politie van Port-au-
Prince is al ver gevorderd met
een onderzoek", zei een politie
woordvoerder voor Radio Me-
tropole. Volgens hem zullen de
resultaten binnenkort openbaar
gemaakt worden. Maar wester
se diplomaten en Haïtiaanse
burgers noemen het onderzoek
een farce. De dood van Vincent
zal ervoor zorgen dat steeds
meer aanhangers van Aristide
onderduiken, zo verwachten zij.
Volgens diplomaten en Haïti
aanse waarnemers is de moord,
de eerste op een priester sinds
1985, gepleegd door een van de
paramilitaire groepen in het
land, die indirect onder verant
woordelij kheid van het militaire
bewind staan. Kapitein Jackson
Joannis, hoofd van de anti-ter-
reurbrigade in de Haïtiaanse
hoofdstad, heeft de beschuldi
ging van de Conferentie van
Haïtiaanse Religieuzen van de
hand gewezen, dat veiligheids
troepen bij de moord betrokken
zouden zijn.
De Conferentie vond het ver
dacht dat politie en veiligheids
troepen al luttele minuten na de
moord op de plaats des onheils
aanwezig waren, zonder dat ze
door de Montfortanen waren
gewaarschuwd. Joannis ver
klaarde dat hij direct na de
moord vanuit zijn dicht bij het
huis van de Montfortanen gele
gen woning zelf zijn mannen
heeft gealarmeerd.
Op de binnenplaats van het
huis van de Montfortanen wa
ren maandag ongeveer 150 aan
hangers van Aristide, onder wie
veel priesters en nonnen, aan
wezig bij een emotionele mis
ter nagedachtenis aan Vincent.
Het lichaam van de vermoorde
priester is nog voor autopsie in
handen van de autoriteiten.
„Zelfs na je dood wordt je li
chaam nog mishandeld", zei
pater Alphonse Kenel.
Vincent, die bekend stond als
bevrijdingstheoloog, behoorde
in 1987 tot de grondleggers van
een bloedig onderdrukte boe-
renbeweging. Sindsdien leidde
de priester, die ook directeur
van een Caritas-afdeling was,
een teruggetrokken bestaan. Hij
stond aan het hoofd van een al
fabetiseringsprogramma en een
fonds voor economische en so
ciale ontwikkeling in het noord
westen van Haïti.
HET WEER
HANS VAN ES
Wisselvallig
De weerkundige zomer van 1994
werd gisteren afgesloten met ac
ceptabele temperaturen van rond
22 graden en nog redelijk wat zon.
Toch kon de laatste augustusdag
niet meer de hoogstandjes in herin
nering brengen van het begin van
deze maand. Uiteindelijk produ
ceerde augustus meestal vrij nor
maal of te fris, wisselvallig Hol
lands weer.
Nemen we de eerste drie weken
van juni erbij, die ook al zeer be
scheiden waren, dan blijkt uitein
delijk dat exact de helft van zomer
'94 te koel en onstandvastig is ver
lopen. Natuurlijk heeft de onge
hoord warme zesweekse periode
van eind juni tot begin augustus er
voor gezorgd, dat dit seizoen een
vierde plaats in het rijtje warme zo
mers van deze eeuw.
De afgelopen zomer is met zijn
grillig temperatuursverloop wel een
vreemde eend in de bijt tussen de
grote zomers uit de historie. De ge
middelde temperatuur van juni tot
en met augustus werd 18 graden.
De zomers van 1983(18 2 gra
den) en 1976 (18.4 graden) ble
ven daar nog boven en die van
1947 (18.7) bleef onbedreigd de
warmste.
De eerste week van de herfst
toont aan, dat de atmosfeer zich al
volledig heeft ingesteld op het
nieuwe seizoen. Een activerend la
gedrukgebied, is op het laatste mo
ment van zijn geplande route afge
weken en trekt vandaag via de zui
delijke Noordzee naar het oosten.
Na de passage van een regenzone,
is ons land in een onstabiele soep
terechtgekomen, waarin opkla-
ringsgebieden snel worden afge
wisseld door zware luchten en forse
buien, met nog een kans op on-
Aan de achterzijde van de de
pressie trekt de wind vrijdag even
stevig aan uit het noordwesten. Za
terdag is de storing bij Zuid-Zwe
den tot stilstand gekomen, zodat
we nog met van haar buiigheid af
zijn. Pas later op de dag en op zon
dag is er even wat rust, dankzij een
voorbijtrekkende rug van hogedruk.
De weerkaart voor begin volgen
de week toont een energieke west-
circulatie op de oceaan, die zich
gretig over Europa dreigt uit te
breiden. De wisselvalligheid, inclu
sief gematigde temperatuur, houdt
dus ook op wat langere termijn
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Noorwegen:
Vandaag op de meeste
plaatsen droog en perio-
het zuidoosten flin
bewolking en kans
gen, elders weinig
dering. Middagtempe
omgeving van Oslo.
Vandaag flink wat zon
droog. Morgen in het no<
rioden met regen. Middag-
temperatuur vandaag van
11 graden in het noorder
gen in het zuiden koeler.
Denemarken:
Flink wat wolkenvelden
vooral vandaag pei
met regen e
Middagtempera
den, morgen k
Engeland, S
Vandaag in Engeland en morgen in Ier
land bewolkt en enige tijd regen. Verder
droog en geregeld zonneschijn. Op de
meeste plaatsen enige stijging van tem
peratuur, met op morgen maxima van
18 tot 21 graden, in Schotland iets la
ger.
België en Luxemburg:
In het algemeen bewolkt en van tijd tot
tijd regen. Middagtemperatuur 17 tot
20 graden
Noord- en Midden-Frankrijk:
Meest bewolkt en van tijd tot tijd buiige
regen, morgen in Bretagne en Norman-
dië kans op enkele opklaringen. Middag-
temperatuur rond 20 graden, vandaag in
de oostelijke departementen enkele gra
den hoger.
Portugal:
Overwegend zonnig en droog. Middag-
temperatuur vandaag van 21 graden a
de Costa
morgen overal ietsw
Spanje:
Op beide dagen in h
op wolkenvelden en enkele ouier
schien met onweer. Verder flink vi
en droog. Middagtemperatuur a
Costa's van 26 graden rond Llo
27 in de Algarve;
t noordoosten kans
WEERRAPPORTEN
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 06.52 Zon onder 20.23
Maan op 02.52 Maan onder 18.20
Waterstanden Katwijk
Hoog water 01.23 14.03
Laag water 08.55 21.35
Weerrapporten 31 augustus 20 uur:
e 30 ti
Mar tot if
Benidorm.
Canarische Eilanden:
Aan de noordkant nu en dan wolken, op
de zuidelijke stranden vrij zonnig.
Droog. Middagtemperatuur vandaag
rond 24 graden, morgen iets hoger.
Zuid-Frankrijk:
Veranderlijk bewolkt en op beide dagen
kans op enkele regen- of onweersbuien.
Morgen in de westelijke departementen
wellicht opklaringen. Middagtempera-
tuu r rond 23 graden, vooral vandaag in
het zuidoosten nog flink hoger. In de
morgen toenemende kans op
de Mistral.
Mallorca ei
Naast zon
it tijd ook wolkenvel
den en kans op een regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur ongeveer 30
graden.
Italië:
In het noorden half tot zwaar bewolkt en
enkele regen- of onweersbuien. In het
midden vandaag nog droog maar mor-
Griekenland
ook stapelwolken en vandaag mogelijk
een bui. Boven de Egefsche Zee van tijd
tot tijd veel wind. Middagtemperatuu r
tussen 28 en 33 graden.
Turkije en Cyprus:
Zonnig. Middagtemperatuur langs de
Rotterdam
Boedapest
8ordeaux
Brussel
Cyprus
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
regen no5 21 13 0.1
22 12 0.0
28 16 00
25 19 0.0
19 12 0.0
halfbew,/ ono2
19 14 0.6
20 11 0.0
29 16 00
