Economie Beurs
OESO: Duitsland moet
starheden wegnemen
Kanttekeningen bij het Amerikaanse 'wonder'
Polen krijgt kwijtschelding
Wr
MAANDAG 29 AUGUSTUS 1994
ECONOMISCH KORT
WERELDHAVE (belegging in
onroerend goed) heeft over de
eerste helft van dit jaar per aan
deel hetzelfde resultaat geboekt
3,68) als vorig jaar zelfde pe
riode. Voor geheel 1994 ver
wacht Wereldhave de winst per
aandeel te kunnen handhaven
op de 7,38 van 1993.
AALBERTS INDUSTRIES in
Driebergen (o.m. interieursyste
men) wil het Duitse bedrijf
GAM Armaturen overnemen.
GAM heeft veertig werknemers
en is actief in verbindingsstuk
ken voor laboratoria.
DE ORGANISATIE voor Econo
mische Samenwerking en Ont
wikkeling (OESO), een club van
25 industrielanden, houdt van
17 tot 19 oktober in Tokyo voor
het eerst een bijeenkomst met
opkomende industrielanden'in
Azië en Latijns-Amerika. Het
gaat om Zuid-Korea, Taiwan,
Hongkong, Singapore, Thai
land, Maleisië, Argentinië, Bra
zilië en Ghili.
HET RESULTAAT VAN ING-
dochterbedrijf Westlan-
d/Utrecht is licht toegenomen
van 25,3 miljoen gulden in de
eerste helft in 1993 tot 26 mil
joen in de vergelijkbare periode
dit jaar. De kredietproduktie
steeg van 922 miljoen (eerste
halfjaar 1993) tot 1,129 miljoen
in de eerste helft van 1994.
parijs-Bonn .anp-gpd mie dit jaar met 1,8 procent en
volgend jaar met 2,6 procent.
Ondanks de voorziene groei
groeit de werkloosheid dit jaar
nog. Op dit moment zijn 3,7
miljoen Duitsers (10 procent)
werkloos, en volgend jaar zullen
dat er niet minder zijn, zo vreest
de OESO.
Dit weekeinde gingen in
Duitsland de verkiezingscam
pagnes van start voor de bonds
dagverkiezingen op 16 oktober.
De werkloosheid is daarbij het
belangrijkste thema. Tijdens
zijn eerste grote verkiezingstoe
spraak stond bondskanselier
Kohl dit weekeinde opnieuw stil
bij deeltijdarbeid en noemde
Nederland als voorbeeld. „Deel
tijdarbeid is een van de midde
len om meer banen voor meer
mensen te creëren en Neder
land laat zien hoe dat kan. Daar
zijn 36 procent van de banen
deeltijdbanen, terwijl dat bij ons
nog maar 14 procent is".
BEURSEFFECTEN
De Duitse regering moet de
procedures voor vestigingen
van nieuwe fabrieken versnellen
en wetenschappelijk onderzoek
makkelijker maken. Haast is ge
boden aangezien de internatio
nale pntwikkelingen van de
nieuwe technologische gebie
den zich in hoog tempo voltrek
ken. Ook dienen de vakoplei
dingen meer aandacht te krij
gen, aldus de Organisatie voor
Economische Samenwerking en
Ontwikkeling (OESO) in haar
vandaag gepubliceerde nieuw
ste landenonderzoek.
Daarnaast moet Bonn het
economische herstel aangrijpen
om het begrotingstekort te ver
lagen. Dat kan door de subsi
dies aan niet-levensvatbare be
drijven te verlagen en de sociale
uitkeringen 'doelmatiger' te be
steden. Volgens de OESO-eco-
nomen groeit de Duitse econo-
Warschau apdat van alle voormalige oost-
bloklanden het meeste succes
boekt bij de economische om
vorming. In 1991 heeft de Club
van Parijs, een groep westerse
donorlanden, Polen al de helft
van zijn niet-commerciele
schuld van 30 miljard dollar
kwijtgescholden.
Westerse banken hebben Polen
de helft van diens schuld van 13
miljard dollar kwijtgescholden.
Over de regeling van de Poolse
schuld is vier jaar onderhan
deld. Het akkoord betekent een
stimulans voor Polen,
Beleggers en beleggings-economen zijn
op het ogenblik in de ban van een nieuw
begrip: het produktiviteit-gedreven her
stel. De gedachte hieraan doet hun ogen
twinkelen, het vervult hen met gedach
ten over snelle dollars. Een produktivi
teit-gedreven herstel betekent voor d
belegger het beste van alle werelden: gi
gantische winsten in het bedrijfsleven èn
lage inflatie. Het is voor sommigen zelfs
reden om de komende tien jaar i
roepen tot het 'decennium van het aan
deel'.
Wat is dit miraculeuze produktiviteit
gedreven herstel? Het is in eerste aanleg
een verzinsel uit Amerika. Bedacht dooi
een paar slimme jongens van Morgan
Stanley, die hun economische scenario
enig reliëf wilden geven, en daarom hel
predikaat 'productivity-led recovery
verzonnen.
De huidige economische groei in d
VS heeft volgens de economen van Moi
gan Stanley een radicaal ander karaktei
dan de groei in de jaren zeventig en
tachtig. In de jaren tachtig bijvoorbeeld
was de groei vooral te danken aan een
serie belastingverlagingen die presiden
Reagan doorvoerde. Op dit moment flo
reert de Amerikaanse economie vooral
dankzij de ingrijpende vernieuwing in
het bedrijfsleven.
De economische recessie van een
jaar geleden en de hoge dollar dwongen
ondernemingen efficiënter te gaan wer
ken, onrendabele onderdelen af t(
ten en waar nodig mensen te ontslaan
Slanker en leniger kwam 'Corporate
America' uit de recessie tevoorschijn en
dat begint nu zijn vruchten af te werpen.
Amerika lijkt in staat met minder
mensen veel meer te produceren dan
een paar jaar geleden. Bovendien stijgen
de investeringen in technologie explosief
en dat zou de produktiviteit ofte wel de
produktie per werknemer de komende
jaren nog meer ten goede komen.
Morgan Stanley ziet de toekomst van
Amerika dan ook als zeer rooskleurig.
„De produktiviteit-gedreven groei zal in
ternationale concurrentiekracht sterk
verbeteren. Het legt de basis voor een
duurzame stijging van de welvaart. Het
bedrijfsleven zal profiteren van lage kos
ten, lage inflatie, lage rentestanden, en
eèn geweldige stijging van de winsten."
Klein minpuntje in het verhaal van
Morgan Stanley is alleen dat de produk
tiviteit-gedreven groei tot op heden nog
niet is beloond met een spectaculaire
stijging van de aandelenkoersen. Maar
wat niet is, kan nog komen.
Omdat Amerika ongeveer twee jaar
vöör loopt op Europa in de conjunctuur
cyclus, volgen de Europese beleggers nu
ook met argusogen de ontwikkeling van
de arbeidsproduktiviteit. Zal het wonder
van het produktiviteit-gedreven herstel
zich ook in Europa voltrekken?
De randvoorwaarden lijken ruim
schoots aanwezig. Ook in Europa zijn
onrendabele bedrijfsonderdelen afgesto
ten, arbeidsintensieve produktielijnen
verplaatst naar elders in de wereld, en
overtollige werknemers massaal ontsla
gen. In West-Duitsland bijvoorbeeld
kwam de laatste twee jaar 16 procent
van de werknemers in de industrie (ruim
een miljoen mensen) op straat te staan.
Elders in Europa gebeurde hetzelfde. In
Zweden daalde het aantal banen in de
industrie met maar liefst 28 procent, in
Spanje met twintig procent, Groot-Brit-
tannië achttien, Frankrijk tien, Italië ne
gen procent. Nederland kwam er met
vier procent achteruitgang nog genadig
vanaf.
De afslankingen in de industrie heb
ben bovendien eerder dan verwacht re
sultaat. Het gaat stukken beter met de
meeste Europese bedrijven, de orders
stromen binnen, de bedrijfswinsten stij
gen, en bovenal: er is sprake van een op
merkelijke toename van de arbeidspro
duktiviteit. Duitsland spant op dit punt
de kroon. Gemiddeld produceert een
Duitse industrie-arbeider op dit mo
ment tien procent meer dan een jaar ge
leden. In de andere landen is de toena
me minder spectaculair, maar ook hier
blijken de massa-ontslagen zich te verta
len in een snelle stijging van de produk
tie per (resterende) werknemer.
Toch is het nog te vroeg om nu al te
mogen spreken van heuse produktivi
teit-gedreven groei in Europa. Er is zelfs
reden om aan te. nemen dat de snelle
stijging van de arbeidsproduktiviteit in
Europa maar tijdelijk is. In veel landen,
waaronder Nederland, begint de werk
loosheid nu al te dalen. Dat is ongebrui
kelijk snel zo vlak na het einde
recessie. En dat weer zou er op wijz
dat Europese managers de afgelopen
ren wat al te ijverig werknemers
straat hebben gezet.
Dat leidt tot de gevolgtrekking dat
simpelweg te weinig mensen
werkvloer zijn overgebleven. Die
nu de orders aantrekken, overuren
dat is heel wat anders dan
van de produktie per werknemer als
volg van een efficiëntere m
drijfsvoering en nieuwe investering
Spoedig zullen nieuwe krachten
worden aangenomen, en weg it
zondere' stijging van de arbeidsprod
tiviteit. De recente ontwikkeling bij D
waar inmiddels een tekort aan werki
mers dreigt, is daarvan een goed v<
beeld.
Het lijkt voor beleggers dus een e
trekkelijke vooruitzicht, zo'n periode
produktiviteit-gedreven groei. Het
echter nog te vroeg om nu al conduct
te trekken. Naast de afslankingen
laatste jaren zullen de Europese bed
ven net als in Amerika flink moeten
opleiding en nieuwe techi
Brigitte Slot is werkzaam bij het Institute
for Research and Investment Services, e
samenwerkingsverband van de Robeco
Groep en de Rabobank.
iterda
ikiidingi
tegi
tan)
PEN
Cdt
BINNENLANDSEAANDELEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
87,00a 85,50a
6,21 6,21
60.80 61,20
53,00
34,70
54,00
3430
56,40
El"
85,20d
88,90
44,10
65,30
88,90
44,30
65,30
abnamrohold.
abn amroaif
hj Ij vk
73,80 09/12/93 56,00 20/06/94 62,80
93,30 03/02/94 83,80 24/08/94 84,00
op
63,20 f
84,30
63,20 f
84,30
62,90
84,30
Ik
63,10
84,30
ÉS
38,50 38,50
159,00 159,00
19,00 19.00
2,851 2,85
401,00b
grolsch cert,
hagemeyer
4930
172,00b
1630
16.20
48,90
172,00b
136,70
16,50
16,40
philips electr. d'95
polynorm
porceleynefl.
oiio
14,40
2M0
298,00
14,50
2M0
abn amro ogf
aegon
akzo nobel
182,30 22/08/94 176,30 26/08/93 182,20
211,10 19/01/94 199,00 21/06/94 200,40
111,00 22/12/93 84,50 24/09/93 104,60
53,40 01/02/94 42,30 15/12/93 46,60
229,00 26/04/94 166,30 09/09/93 220,30
182,20
200.50*
105,50
47,00
221,00
182,20
200,50
105,50
47,40
222,00
182,20
200,50
104.80
46,80
220,70
182,20
200,50
104,80
47,30
221,80
alhlon groep
athlongr.nrc
tall Same
6630 66,30
66,00 66,00
48!00 48,00
jSK
5830
79,50b
294,00
0,45
59! 50
79.50b
294,00
E=
"436
39,30
59,00
39,30
59,00
dordtsche p.
280,30 26/01/94 230,40 19/08/94 231,00
47,20 05/01/94 36,20 27/06/94 42,10
77,90 07/01/94 62,10 30/08/93 69,10
208,00 13/05/94 164,00 21/09/93 197,50
231,80
42,30
69,00
199,50
231,80
42,40
69,80
199,80
231,80
42,30
69,00
199,30
231,80
42,30
69,80
199,80
batenburg beh.
begemann groep
75,50 76,20
117,50 116,80
143,00 143,00
176,00 176,00
39,50 39,70
hoopelf.bank
Edougl.prel.
67,00
8,50
1,85e
43,50
90,20
67 30
8,60
43,40
90,20
staal bank. c.
6,30
1910,00
44.30
44,20
18,40
6,10
1910,00b
44',20
18,10
fokker eert
fortis amev eert
19570 01/02/94 137',00 16/09/93 16970
25,00 26/01/94 13,90 16/03/94 16,70
89,30 20/12/93 68,10 27/06/94 75,20
58,80 25/01/94 44,20 22/09/93 46,80
16970
16,70
75,50
46,80
17M0
16,80
76,40
46,80
16970
16,70
75,50
46,80
17170
16,80
76,40
46,80
blyd.-willink
toer(del wink.
30!b0 30i00
66,20 66,20
28,40 28,50
41,60 41,40
jEs
6é!oo
13,50
140,90
46,00
13,70
140,90
46,70
104,50
text groep Iw.
tulipcomputer
18130
73.50
19130
115,00
18130
7330
19130
115,50
hoogovens c.
hunter dgl.
ing
21870 17/08/94 15770 24/09/93 216',50
82,80 25/08/94 39,90 27/10/93 82,40
93,50 07/03/94 63,00 14/09/93 84,00
94,70 05/01/94 70,50 26/08/93 79,90d
21770
82,60
84,00
80,50
21770
83,00
84,20
80,60
21770
82,40
84,00
80,10
21770
83,00
84,20
80,60
Xfeybr
930 930
1340,00 1345,00
1357,00 1380,00
kon.knpblcum.p
koppelpoort
rel. 735
52.50
416.00
52,60
416,00
uni!ever7P'c
203,00
1120,00
112,90
206,50
1120,00
112.90
kon knpbt
57,30 04/08/94 34,79 29/09/93 52,50
52,00 10/02/94 32,50 04/10/93 49,70
215,40 11/02/94 176,70 21/09/93 195,60
4970
197,50
4970
198,00
4970
197,10
4970
197,80
calvé pref.
850,00 850,00
1367,00 1390,00
21,10 21,20
landré&glfnd
151,00
48,80
45.20
151,00
48,80
45.20
unilever 6 prf
100,20
3430
100,20
3430
nedlloyd
8570 13/05/94 3879 04/10/93- 6370
89,50 12/04/94 51,10 12/10/93 77,20
6470
77,20
64>0
77,20
6470
77,20
6470
77,20
ceteco hold,
credit lyonn,
42,70 42,90
106,50
279,10 279,10
28,90 29,30
41,50 43,30
69,00 39,50
Er
7800.00a 7800,00
1691,00 1700,00
21900,00 22400,00
88,00 90,00
22560,00 23500,00
ver.giasnat.b
Wegener
565,00
23,50
87,00
13,50
117,80
68,30
565,00
87,60
14,00
118,00
68,3d
pakhoed
philips
polygram
postb.beleggf.
rgflorente f
57,20 23/02/94 41,60 28/09/93 47,80
59,00 26/08/94 34,10 16/09/93 58,70
84,50 09/02/94 60,30 22/09/93 78,10
68,40 03/02/94 58,30 23/06/94 59,40
133,00 18/01/94 128,30 22/06/94 128,80
131,00 02/02/94 111,80 16/09/93 117,30
48,10
59,30
78.50
59,50
128,80
119,20
48,40
59.30
78,50
59,50
128,80
119,50
48,10
59,10
77,90
59,50
128,80
119,20
48,40
59,30
78,20
59,50
128,80'
119,50
dorp groep
134,00 moo
25,20 25,40
38.00a
41,50 41,80
20130
mulhouse*
44,00
35,80
2,10a
440,00
89,00
135,00
43,80
35,80
89,00
135,30
sas.
12,50a
65,00
484,00
25,00
24,90
rodamco
68,00 19/01/94 53,20 12/07/94 54,60
135,40 03/02/94 110,10 16/09/93 120,10
100,50 18/01/94 84,50 08/07/94 85,40
50,30 22/04/94 34,00 24/09/93 48,10
236,00 08/02/94 178,40 27/06/94 203,10
56,50 29/04/94 35,90 22/09/93 49,80
54,70
121.80
85,70
48,20
204.80
49,60
54,70
122,00
85,70
48,60
205,20
49,70
54,70
121,80
85,70
48,20
204,20
49,60
54,70
122,00
85,70
48,60
205,00
49,70
ELL
78^90 78,90
5130 51.50
Sr
6130
6130
34,10
wolters-kluw.
200,60 08/02/94 127,20 08/09/93 181,70
133,50 02/02/94' 95,80 16/09/93 117,50
182,80
119,00
183,80
119,00
182,80
118,60
183,80
118,90
lir
96]00 9630
10,50
ned.spnnp!
25E80
21,' 60
5130
6400,00
21,80
Noteringen bijgewerkt tot 1100
1 uur
VERKLARING DER AFKORTINGEN
op
openingskoers
f gedaan en laten
hj
hoogste koers in 12 mnd.
Ij
laagste koers in 12 mnd.
vorige koers (slotkoers)
k gedaan en laten ex dividend
Ik
laatste koers
1 gedaan en bieden ex dividend
ho hoogste koers
b
bieden
la laagste koers
exclaim
s stopkoers
d
ex dividend
sk slotkoers
e
gedaan en bieden
sk2 slotkoers 2 beursdagen terug
OVERIGE OBLIGATIES
STAATSLENINGEN
7,56 105,15 105,00
- 101,70 101,65
6,67 102,50 102,50
6,25 100,60 100,60
5,44 99,50 99,50
7,77 87,40 87,10
- 100,05 100,05
- 95,25 95,25
7,49 107,10 106,80
7,34 99,50 99,50
nl 7 93-03
nl 63/4 78-98
nl63/4 85-95
109,00 109.00 nl61/2 86-9'
109,05 109,05 (1161/287-9.
109,70 109,75 nl 61/4 86-96
100,27 100,22 nl 61/4 86-96
101,60 101,56 nl 61/4 86-95
104,95 104,95 nl 61/4 87-95
107,05 107,05 nl 61/4 87-97
108,15 108,20 nl 61/4 871-95
101,76 101,72 nl 61/4 8711-95
105,35 105,35 nl 61/4 87-02
105,95 106,00
101,02 101.00
101.10 101,10
99,45 99,40
100,50 100,50
90.05 90,06
bng 63/4 88-98
bng 63/4 93-08
bng 65/8 93-01
79,50 79,50
7,27 101,10 101,10
7.07 100,10 100,20
6,99 100,00 100.00
7,48 96.90 97.00
101,60 101,60
105,65 61/8öster.
101,85 101,85
101,00 100,98
101,57 101,53
102,35 102,35
97,95 97,78
100,40 100,45
100,75 100,65 shv 93/8 90-1-1
98,75 98.75 shv 8 93-03
- 63,30 63,30
7,68 104,50 104,50
5,94 101,00 101,00
6.85 97.55 97,55
90.30 90,30
(d lbnk.g.73/4 92
(11990-00
lil 61/2 94p04
7,28 98,30 98,50 vsb gr 9 90
6,15 100,50 100,50 vsbg(61/4 94p04
OPTIEBEURS
70,00 52 2,10
j96 52,50 152 12,51
62,50 255 2,50
15 25,50 26,00 kpn
17,50 127 1,20
20 0,40 0,50 a phü
10 9,30 b 10,10 Ph'l
140,00 55 8.0C
50 16,50 19,50
415,00 285 8,7(
420,00 474 5,60
425,00 168 3,70
430,00 136 2,10
12,50 15,20 top5
6,27 105,20 105,20
- 100,10 100,10
- 100,25 100.25
6,52 104,40 104,00
- 100,20 100,20
30 10,30 12,50 top5
28 7,60 9,70 lop5
10 32,00 34,50
13 13,50 b 16,00
400,00 114 0,90
425,00 116 8,00
260,00 100 5,50
BELEGGINGSFONDSEN
7,81 86,80 86,80 alg.fondsenbez.
6.50 102,60 102,60
7,22 100,10 100,10
7,42 105,50 105,30
5.51 105,30 105,00
6,49 104,00 104.00
6,24 100,00 100,00
- 116,50 119,00 eng.holl.lecpr
7 83 106.90 106,90 eng.hbll.2epr
7,62 100,50 100,70
92.70 92.85
- 99.60 99.60
6,61 102,90 102,90
7,28 108,00 108,00
96.40 96.40
i3,40 eur.growth fund
119,10 120,80 groeigara
160,80 160,90 holland f.
61.40 61,60 ingbnkgeldm
104,00 105,50 ingbnk glob.lu
103,70 103.80 intereff.yenv
121,80 121,90 investa part.
107,50 105,50 is himalayan
39,30 39,40 iade fonds
164,50 165,00
43,00 43,00 malaysia cap.f.
453,00 457,00 meesobl.div. f
100,80 100,80
143,50 144,00 (gdivii
62,30 62,80 rgobl m
102,98 103,02
491,00 490,00
226,50 228,90 transpac.f.
114.10 114,60
76,00 78,00 wereldhave
10,90 10,90 zom florida f.
0,28 0,28 zonnespectrurr
T0P-15PAR.MARKT
alanheri
dico intern
gelderse papier
kühne+heitz
lei computer gr
nedschroef hold,
neways electr.
37,10
70,50
73,00
63,10
36,50
3,70
112,30
73,80
11,10
22,20
OV. PARALLELMARKT
artu biolog.
asn aandelenfonds
austriaglob.osh
axae&l aand.ned. 1
axa e&lakt.beheer 2
axa e&l gulden rente
axae&l portfolio3
besouw holding
biogrond belegg.
n.delosf.
n.eleaf.
n.floreof
114,40 114
3,60
53,70
1203,00 1203
95,50
93,80
117,10 11topei
770 87
che
rit
kkeni
:upta5
te
ri
Vc
vorde
ling
af e
118,60 118 heeft
34,00a 34 m
10,40
141,50 145f .dc
87,10 87f. IS
89,60 89 niet
92,30 92(ibrar
delta lloyd rent
ehco kim kleding
europ.dev cap.crp
free record shop
germancity est.
great west.res.
dijk
groothandelsgeb.
helvoet holding
inter/view europa
ipna 3 nrc
managem. s
ohra obl.divf.
ohra obl.groèif.
ohra onr.goed f.
ohra totaal fonds
pan pacific vs
p c groep
phoenix
pie medical
rood testhouse
simac techniek
suez growth fund
EDELMETALEN
38,30 38,00e
Goud
onbewerkt 21,050-21,650
21,150-21,750
23,270
23,350
132,00 132,50 Zilver
CQNTANTVREEMDGËPn
tokyo seaboard 146,00
tokyo pac.hold. 260,00 260,00
tolsteeg, beleggmii 348.00 348.00
'55,50 55,50
108,00 108.00
101.20 101,80
61.90 62,20
108,30 109.00
107,50a 107,30
belg.frank (100)
deense kroon (100)
duitse mark (100)
engelse pond
finse mark (100)
franse frank (100)
gneksedr. (100)
hongkong dlr.(lOO)
lerse pond
ital.liref 10.000)
jap.yen (10.000)
noorse kroon (100)
oost.schill. (100)
port.escudo(lOO)
spaanse pes. (100)
turkse lira (100)