'Israël trekt
zich terug
van Golan'
Buitenland
Omstreden Duitse rechters
mogelijk overgeplaatst
Bosnische Serviërs onder druk YS
Brand in Turkse gebedsruimte
Radicale Algerijnse GIA
eist vertrek alle Fransen
Castro beschuldigt VS van terreur a la Hitier
Duitse soldaten zaten lelijk vast in de 'zak van Falaise'
Jeltsin wil geen geweld
tegen rebels Tsjetsjenië
VN naar Burundi om ramp
als Rwanda te voorkomen
VRIJDAG 12 AUGUSTUS 1994
Veel doden en gewonden bij treinramp
moskou Bij een treinongeluk in het Russische dorp
Dvoeloetsjnoye, 570 kilometer ten zuiden van Moskou, zijn gis
teren 21 doden en 51 gewonden gevallen. Bij de ontsporing van
een goederentrein kwamen vijf wagons terecht op het spoor er
naast, waar net een andere trein langskwam. Door de botsing
vlogen vier wagons van de passagierstrein over de kop.
Zuid-Korea wil dialoog met noorden
Seoul Zuidkoreaanse functionarissen van het Rode Kruis heb
ben vandaag Noord-Korea voorgesteld gesprekken te beginnen
over de hereniging van zo'n 10 miljoen Koreaanse families die
door de scheiding van het schiereiland verdeeld zijn. De ge
sprekken moeten ook gaan over de terugkeer van meer dan 400
Zuidkoreanen die volgens Seoul ontvoerd zijn door het noorden.
Exxon moet vissers half miljard betalen
anchorage Een Amerikaanse rechtbank heeft de oliemaat
schappij Exxon gisteren veroordeeld tot het betalen van 286,8
miljoen dollar (een half miljard gulden) schadevergoeding. Het
geld komt ten goede aan 10.000 vissers. De jury oordeelde dat de
vissers jarenlang, zelfs nog vorig jaar, schade hebben geleden
door de olieramp met de supertanker Exxon Valdez in maart
1989.
Vieira president Guinee-Bissau
bissau Joao Bernardo Vieira, die al 14 jaar aan de macht is in
Guinee-Bissau, heeft zichzelf gisteren uitgeroepen tot winnaar
van de presidentsverkiezingen. Volgens de verkiezingscommis
sie kreeg Vieira zondag tijdens de tweede ronde iets meer dan 52
procent van de stemmen. Uitdager Kumba lala, die in de hoofd
stad Bissau won, bleef onder de 48 procent steken.
Uraniumsmokkelaars aangehouden
münchen De Duitse politie heeft voor de tweede keer dit jaar
nucleair materiaal in beslag genomen dat geschikt is voor de
bouw van kernwapens. Volgens de autoriteiten versterkt dat de
vrees dat door Duitsland een route loopt voor de smokkel van
radioactieve stoffen. De Beierse politie hield zes Oosteuropese
en Duitse vrouw aan wegens de uraniumsmokkel.
Jeltsin: MMM goede les, beleggers pech
moskou De verwikkelingen rond het Russische beleggingsfonds
MMM vormen en goede les voor de bevolking. De regering
denkt er niet aan de gedupeerde aandeelhouders schadeloos te
stellen, zo heeft president Jeltsin gisteren gezegd. Het was voor
het eerst dat Jeltsin zich openlijk uitliet over de teloorgang van
het fonds, die miljoenen Russen hun spaargeld heeft gekost.
Woede over mild vonnis tegen neo-nazi
BONN-STUTTGART Rtr-DPA
Drie Duitse rechters die een ex
treem-rechtse partijleider een
lichte straf oplegden wegens het
ontkennen van de Duitse ver
volgingen in de Tweede Wereld
oorlog van onder meer Europe
se joden, lopen de kans een an
dere functie te krijgen. Dat heeft
de president van de rechtbank
in Mannheim, Günter Weber,
gisteren gezegd.
Günter Deckert, de leider van
de extreem-rechtse Nationaal
Demccratische Partij (NDP),
werd op 22 juni veroordeeld tot
een jaar voorwaardelijke gevan
genisstraf en ruim 20.000 gul
den boete wegens het aanzetten
tot rassenhaat. De motivering
van de rechtbank, die maandag
openbaar werd, leidde tot een
parus hans gertsen
correspondent
De Algerijnse Gewapende Isla
mitische Groep (GIA), een radi
cale afsplitsing van het Islami
tisch Reddingsfront (FIS), heeft
geëist dat alle Fransen uit Alge
rije vertrekken. Daarnaast moet
Frankrijk de steun aan de huidi
ge Algerijnse regering staken.
Als Frankrijk niet aan die eisen
voldoet, zullen er aanvallen vol
gen op Franse belangen in Alge
rije.
De GIA formuleerde in totaal
zes eisen in een brief aan de in
Londen verschijnende Arabi
sche krant Al-Hoyat Naast het
vertrek van alle Fransen en het
staken van de Franse steun aan
Gefaseerde teruggave aan Syrië
De Israëlische premier Rabin zou bereid zijn tot een vol
ledige terugtrekking van de Israëlische troepen van de
bezette Golan-hoogvlakte. Dat heeft de Israëlische TV
gisteravond gemeld. De teruggave van het gebied aan Sy
rië moet gefaseerd gebeuren, gespreid over vier jaar. De
'Golan-kwestie' is het voornaamste struikelblok in de
vredesonderhandelingen tussen Israël en Syrië die al
maandenlang in een impasse verkeren.
jeruzalem. afp
Rabin zou het voorstel hebben
meegegeven aan de Amerikaan
se minister Christopher (buiten
landse zaken) tijdens diens
laatste rondreis door het Mid
den-Oosten. Volgens de Israëli
sche televisie heeft Rabin
Christopher verzocht het voor
stel voorlopig niet aan Syrië
door te geven. Christopher zou
het voorstel willen aanvullen
met demilitarisatie van de Go
lan na teruggave aan Syrië. Is
raël moet dan op zijn beurt een
symbolische strook langs de
grens met Syrië demilitariseren.
De bilaterale onderhandelin
gen zitten in een impasse om
dat Syrië een Israëlische verkla
ring over volledige terugtrek
king eist, voordat over diploma
tieke betrekkingen en een vre
desverdrag kan worden onder
handeld.
De Golan werd in 1967 ver
overd tijdens de Zesdaagse Oor
log en in 1981 door Israël inge
lijfd.
Ondanks de Israëlische po
gingen om de politieke activitei
ten van de Palestijnen in Jeru
zalem tot een minimum te be
perken, heeft een hoge PLO-
functionaris gisteren een ont
moeting gehad met 15 buiten
landse diplomaten in de heilige
stad. „We denken dat de kwes
tie Jeruzalem nog niet is opge
lost, en we zullen bezoekers
blijven ontvangen", zei Faisal
Husseini, de PLO-functionaris
die belast is met Jeruzalem. On
dertussen voerden Palestijnen,
Israëliërs en Jordaniërs bespre
kingen over een toekomstig ge
zamenlijk toeristisch beleid.
Een eenzame Bosnisch-Servische marktkoopvrouw praat met een potentiële klant. Het embargo tegen de
Bosnische Serviërs is goed voelbaar. foto reuter emil
WASHINGTON Rtr/AFP
De Amerikaanse president Clin
ton is van plan de Verenigde
Naties voor eind oktober te vra
gen het wapenembargo tegen
Bosnië op te heffen, indien de
Bosnische Serviërs het jongste
vredesplan niet voor die tijd ac
cepteren. Dat schrijft hij in een
brief aan het Amerikaanse Con
gres van Afgevaardigden. Het
Congres drong vanmorgen op
nieuw aan op opheffing van het
wapenembargo ten gunste van
de Bosnische moslims.
Het Russische ministerie van
buitenlandse zaken liet gisteren
weten het handelsembargo te
gen Klein-Joegoslavië (Servië en
Montenegro) te willen opheffen
nu Belgrado de banden met de
Bosnische Serviërs heeft verbro
ken. Het vredesplan van de
Contactgroep (VS, Rusland,
Frankrijk, Duitsland en Groot
Brittannië) js afgewezen doo
de Serviërs in Bosnië-Hercego
vina, terwijl het wel is geaccep
teerd door de Bosnische
lims en Kroaten.
De Bosnische regering heeft
zich gisteren positief uitgelaten
over het plan van VN-comman-
dant Michael Rose om de
Bosnische hoofdstad Sarajevo te
storm van protest. De
Mannheimse rechters zouden
daarin'te veel begrip hebben ge
toond voor de 'karaktervolle
huisvader' Deckert, die tot dan
toe een blanco strafblad had.
Volgens de rechters heeft hij
maar één misdaad begaan, en
dat was het uiting geven aan
zijn mening.
Regering, parlement en be
langengroeperingen hebben
schande gesproken van de be
gripvolle motivering van het
vonnis. In de Bondsrepubliek is
ontkenning van de nazi-wanda-
den strafbaar. De NPD-leider
ontkent in woord en geschrift
het bestaan van gaskamers in
het vernietigingskamp
Auschwitz en de miljoenen
slachtoffers van de 'Shoah' of
'Holocaust'.
het regime in Algerije eist de
GIA ook garanties voor de rech
ten van moslims in Frankrijk,
schadevergoeding voor moslims
'die door de Algerinse regering
geweld is aangedaan' en 'de
toepassing van de Islamitische
De GIA is de groep die eerder
deze week, eveneens via een
brief aan Al-Hayat, de verant
woordelijkheid opeiste voor de
aanslag die vorige week het le
ven kostte aan vijf Fransen in de
Algerijnse hoofdstad Algiers. De
GIA wordt verantwoordelijk ge
acht voor het merendeel van de
moordaanslagen op buitenlan
ders in Algerije. Sinds septem
ber vorig jaar zijn 56 buitenlan
ders vermoord.
singen am hohentwielTurkse inwoners van de Duitse plaats Singen am Hohentwiel kwamen vanmorgen samen bij een Turkse gebedsruimte die
gisteren in vlammen opging. De politie vermoedt dat neo-nazi's verantwoordelijk zijn voor de brand maar sluit ook niet uit dat de daders zich in
Koerdische kringen bevinden. foto epa rolfhaid
HAVANA/WASHINGTON Rtr/ANP
In een persconferentie, rechts-
streeks uitgezonden door de
Amerikaanse zender CNN, heeft
de Cubaanse president Fidel
Castro gisteren 'snelle, efficiënte
en duidelijke' maatregelen ge
ëist van Washington om een
einde te maken aan de dagelijk
se stroom vluchtelingen naar de
Verenigde Staten. Hij beschul
digde de VS van 'hypocrisie, pa
rasitisme en terreur' zoals die
van Hiüer.
Gekleed in zijn militaire uni
form herhaalde Castro de be
schuldiging van Havana dat een
marine-officier is gedood bij de
kaping van een boot maandag
in Cuba. Eerder eisten de Cu
baanse autoriteiten al de uitle
vering van de 26 mensen die
met de gekaapte boot de wijk
namen naar de Verenigde Sta
ten. Washington heeft dat tot
nu toe geweigerd. De Cubaanse
staattelevisie liet beelden zien
van het lijk van de officier die
tijdens de kaping zou zijn ge
dood.
De Amerikaanse minister van
justitie, Janet Reno, zei gisteren
dat Washington pogingen zal
verijdelen van Cubaanse ballin
gen om landgenoten op te ha
len uit Cuba. Op een in aller-
haast bijeengeroepen perscon
ferentie zei Reno dat de politie
den haag jos somers
Het blijft bevreemdend waarom
Duitse bevelhebbers, die zich
op meerdere fronten hadden
onderscheiden, tot het einde
van de Tweede Wereldoorlog
bevelen van de Führer uitvoer
den ook als zij de noodlottige
afloop ervan konden voorzien.
Was het de discipline van Befehl
ist Befehl, angst of kadaver-
trouw?
Net zoals het 'standhouden tot
elke prijs' bij Stalingrad werden
in de drie maanden na de Geal
lieerde landing in Normandië
bevelen uitgevoerd die duizen
den levens kostten en de uitein
delijke nederlaag alleen maar
sneller dichterbij brachten.
Toen het Franse Saint-Lo op 18
juli 1944 was gevallen, kreeg
veldmaarschalk Von Kluge het
onrealistische bevel door te sto
ten naar Avranches en de Ame
rikaanse troepen die daar reeds
voorbij waren af te snijden. Von
Kluge kon Avranches nooit be
reiken en zijn aanval stokte bij
Mortain. De Geallieerden
maakten, deze week precies een
halve eeuw geleden, van de ge
legenheid gebruik om een klas
sieke tangbeweging uit te voe
ren: vanuit het zuiden drong het
Amerikaanse leger onder leiding
van ijzervreter Patton op naar
Argentan en uit de richting
Caen trokken Britten en Cana
dezen op naar Falaise.
Eerst raakten de Duitse strijd
krachten klem in een nauw ge
bied van ongeveer 60 bij 20 ki
lometer. Op 17 augustus werd
de valkuil nog kleiner: een
strook van zowat 30 kilometer
diep met nog een opening van
ternauwernood 15 kilometer die
de benarde Duitse troepen met
het achterland verbond. Toen
ook die flessehals werd toege
knepen, klapte de val helemaal
dicht.
Er was amper verweer mogelijk.
Reeds in het begin van de tacti
sche zet van de Geallieerden lag
het hele terrein van de Duitsers
langs alle kanten onder vuur
van artillerie en tanks, terwijl
Geallieerd luchtoverwicht elke
Duitse beweging verhinderde.
Hitler had zijn troepen flinke
steun van de Luftwaffe toege
zegd, maar van de beloofde
driehonderd toestellen werd er
niet een boven Normandië ge-
De laatste dagen van het drama
hielden 1.500 soldaten en 80
tanks van de 1ste Poolse pant
serdivisie de hoogte van Mont
Ormal bezet. In de flessehals, en
dus midden in vijandelijk ge
bied, raakten zij tussen twee
Duitse troepenstromen afge
sneden van elke versterking of
bevoorrading. Drie dagen lang
vochten de Polen als leeuwen.
Uiteindelijk werden ze door de
de Canadese Grenadier Guards
ontzet.
De omsingeling bij Falaise bete
kende de nekslag voor de Duit
sers in Normandië: hun verlie
zen werden geraamd op 10.000
doden en 50.000 krijgsgevange
nen, daarnaast werden zo'n
5.000 rupsvoertuigen uitge
schakeld.
De Geallieerde opperbevelheb
ber, de Amerikaan Dwight D.
Eisenhower, noteerde na een
bezoek aan het slagveld: „Hon
derden meters ver kon men
zonder enige onderbreking let
terlijk over de resten van doden
en stukken vlees in ontbinding
lopen."
Hitier concludeerde dat het
Duitse krijgsplan was mislukt,
omdat Von Kluge wilde dat het
zou mislukken. Von Kluge werd
opzij geschoven en vervangen
door veldmaarschalk Model.
Kort nadien pleegde Von Kluge
zelfmoord.
Model leidde vervolgens de
Duitse terugtocht uit Frankrijk.
Later organiseerde hij de verde
diging bij Arnhem en tijdens de
laatste oorlogswinter nam hij
actief deel aan het Duitse wan
hoopsoffensief in de Ardennen.
Kort voor het einde van de vij
andelijkheden maakte ook Mo
del een einde aan zijn leven
toen de restanten van zijn
strijdmacht in het Ruhrgebied
werden omsingeld.
demilitariseren. Alle gewapende
geüniformeerde mannen zou
den zich minstens 20 kilometer
van de stad moeten verwijde
ren, met uitzondering van de
licht bewapende politie. Het
centrum van de stad werd giste
ren weer belaagd door Servi
sche sluipschutters. Een 11-jarig
meisje werd dodelijk getroffen.
Een granaat die bij het zieken
huis insloeg, eiste geen slachtof
fers.
Amerikaanse en Franse vlieg
tuigen hebben vannacht voor
het eerst voedsel gedropt boven
de moslim-enclave Bihac in
Noord-Bosnië.
en de kustwacht Amerikaanse
schepen die op weg lijken naar
Cuba, kunnen aanhouden om
naar hun plannen te informe-
Als om de woorden van Reno
te onderstrepen, meldden de
Amerikaanse douane gisteren
de arrestatie van drie Cubaanse
Amerikanen die met een boot
op weg waren naar Cuba om
vluchtelingen op te halen.
Clinton glijdt
uit over wet
tegen misdaad
WASINGTON Rtr-AFP-PPA
Het Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden heeft gisteren met
225 tegen 210 stemmen een
nieuwe, strengere wet op de
misdaadbestrijding afgewezen.
Dat is een grote nederlaag voor
president Bill Clinton. Hij had
zich sterk ingezet voor deze wet,
die hij als een van zijn belang
rijkste beleidsonderdelen be
schouwt.
Medewerkers van de presi
dent hadden tot op het laatse
moment voor de wet gelobbyd.
Maar dat bleek niet afdoende
om het verzet te breken van een
coalitie van de Republikeinen
en een groep Democraten die
zich verzet tegen de strengere
regels voor wapenbezit in het
wetsvoorstel. Maar liefst 58 De
mocratische afgevaardigden lie
ten de president in de steek.
Clinton reageerde direct na
de stemming uiterst teleurge
steld. „Ik heb mij hiervoor met
hart en ziel ingezet", zei het
zichtbaar aangeslagen staats
hoofd. Hij stelde de invloedrijke
Nationale Geweer Associatie
(NRA) en de Republikeinen ver
antwoordelijk. Die hebben vol
gens Clinton „de bescherming
van politieke belangen zwaar
der laten wegen dan de be
scherming van de eenvoudige
Amerikaan."
De NRA verzette zich tegen
een door het wetsontwerp voor
zien verbod op 19 soorten semi-
automatische vuurwapens.
Znamenskoje, niet ver van de
Russische grens. In ieder geval
krijgen de opstandelingen geld
van Moskou. De Russische ge
heime dienst sprak gisteren be
schuldigingen van het Doe-
dajev-kamp tegen dat ook wa
pens aan deze 'Voorlopige Raad
van Tsjetsjenië' worden gele
verd.
Doedajev kondigde gisteren
de noodtoestand en algehele
mobilisatie af. Tevens sloot hij
de TV-zenders die programma's
van de Russische televisiesta
tions in Tsjetsjenië doorstralen.
Volgens Doedajev staan Russi
sche troepen aan de Tsjetsjeen
se grenzen klaar om het land
binnen te vallen. Als dat inder
daad zou gebeuren, dein heeft
hij de steun van de Tsjetsjeense
'raden van oudsten' om een ga-
zavat, een heilige oorlog, tegen
Rusland te voeren.
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
Er zal geen militair geweld wor
den gebruikt tegen de opstandi
ge Kaukasus-republiek Tsjetsje
nië. De Russische president Jelt
sin zei gisteren dat een invasie
in Tsjetsjenië tot massaal bloed
vergieten zou leiden. „En dat
zou niemand ons vergeven", al
dus het staatshoofd.
Jeltsin, om commentaar ge
vraagd kort voor hij per boot
vertrok voor een trip langs een
aantal Wolga-steden, zei echter
ook dat de oppositie tegen de
Tsjetsjeense leider Jochar Doe
dajev aan kracht wint. „En ik
zou niet willen zeggen dat wij
dit proces niet hebben beïn
vloed", zei hij met een glimlach.
Moskou steunt de rebellen in
Tsjetsjenië, die hun basis heb
ben in de noordwestelijke stad
van geweld misschien kunnen
voorkomen.
Hoe ernstig de situatie in Bu
rundi is, bleek gisteren opnieuw
toen een inslaande granaat op
de markt van Bujumbura aan
zeker zeven mensen het leven
kostte. De Tutsi-minderheid
heeft de afgelopen jaren de
macht ten dele overgedragen
aan de Hutu's, die in het land
een meerderheid vormen. Vorig
jaar vermoordden Tutsi-solda-
ten echter de eerste Hutu-pre-
mier van het land en kwamen
bij wraakacties duizenden men
sen om het leven.
De spanning in Burundi is
verder toegenomen door de te
rugkeer van meer dan 400.000
Burundezen naar hun land en
de komst van meer dan 200.000
Rwandese vluchtelingen.
De Veiligheidsraad van de Vere
nigde Naties stuurt een verken
ningsmissie naar Burundi. De
VN willen met een 'preventieve
actie' voorkomen dat de explo
sieve situatie in het Centraal-
afrikaanse land tot grootschali
ge bloedvergieten leidt, zoals in
het buurland Rwanda. De mis
sie bestaat uit diplomaten van
de lidstaten van de V-raad die
nu een bezoek aan Mozambi
que brengen.
VN-secretaris-generaal Bout
ros Boutros-Ghali zou van plan
zijn om volgende week al te vra
gen om meer VN-troepen in
Burundi. De VN-soldaten, die
moeten worden gelegerd bij het
vliegveld van de hoofdstad Bu
jumbura, zouden een escalatie
Voedseltekort
bedreigt leven
van Sudanezen
Voedseltekorten en ziekten in
het zuiden van Sudan bedrei
gen het leven van duizenden
mensen, van wie velen op de
vlucht zijn geslagen voor het
oorlogsgeweld. Volgens een
woordvoerder van de VN-hulp-
verleningsactie Lifeline Sudan
bevinden zich nergens zoveel
uitgemergelde volwassenen en
kinderen als in Sudan.
De oorlog in Zuid-Sudan be
gon in 1983 als opstand tegen
het steeds radicaler wordende
islamitische bewind in het
noorden. De lange strijd heeft
aan honderdduizenden christe
lijke of animistische Zuids-
udanezen het leven gekost en
miljoenen op de vlucht gedre
ven.
Bij de Ugandese grens hou
den zich al 100.000 vluchtelin
gen op. Alleen als de strijdende
partijen een staakt-het-vuren
respecteren, kunnen de VN en
andere hulporganisaties effec
tiefhulp verlenen.
Horror-acteur
Peter Cushing
overleden
londen afp-upi
De Britse acteur Peter Cushing
is gisteren in het Zuidengelse
Kent op 81-jarige leeftijd overle
den. Cushing gold als ster van
de griezelfilm, met name in
Frankenstein- en Dracula-rol-
prenten. Zijn grootste roem ver
gaarde hij als acteur voor de
Britse maatschappij Hammer,
die gespecialiseerd was in goed
kope horrorfilms. Meestal was
hij te zien als een gedistingeerd
maar wat sinister heerschap. Zo
speelde hij dokter Frankenstein
in onder andere The curse of
Frankenstein (1957), The reven
ge of Frankenstein (1958) en
Frankenstein must be destroyed
(1969). In verscheidene Dracu-
la-films deelde hij de hoofdrol
met Christopher Lee, die als de
vampier optrad. Cushing spelde
ook in het Sherlock Holmes-
avontuur The Hound of the Bas-
kervilles en in Star Wars. Op TV
verscheen hij in de series De
Mysteries van Orson Welles en
De Versierders.
