'Verdwijnen kerken grote fout'
Kerk Samenleving
Zuidafrikaans eredoctoraat
voor dr. ir. E. Schuurman
Bisschop Oost-Timor
klaagt Indonesië aan
1010£-
24
22
Willibrord waakt over opknapbeurt
VRIJDAG 12 AUGUSTUS 1994
BUITENLAND KORT
Hongerstaking
De melkietische aartsbis
schop Hilarion Capucci is
sinds gisteren in Rome in
hongerstaking om de aan
dacht van de wereld te vesti
gen op het lot van de Palestij-
nen in Gaza en Jericho. Ca
pucci (72). voormalig grieks
katholiek aartsbisschop van
Jeruzalem, woont sinds vele
jaren in ballingschap in Ro
me. Hij werd in 1974 door Is
raël tot twaalf jaar gevange
nisstraf veroordeeld wegens
wapensmokkel voor de Pales
tijnse Bevrijdingsorganisatie
PLO. Op verzoek van paus
Paulus VI werd hij in 1977
vrijgelaten. Hij mag Israël niet
meer in. Enkele jaren geleden
wekte zijn aanwezigheid op
de jaarlijkse PLO-instuif in
Den Haag het ongenoegen
van WD en CDA omdat hij
als antisemiet te boek staat.
Anti-abortusplan (1)
Een campagne van het Vati-
caan om een anti-abortusalli-
antie te vormen met het oog
op de bevolkingstop in Cairo,
heett de Italiaanse regering in
moeilijkheden gebracht en
dreigt opnieuw tweedracht te
zaaien in het kabinet van pre
mier Silvio Berlusconi. Door
toedoen van het Vaticaan
hebben ministers ruzie met
elkaar en is een tegencam-
pagne op gang gekomen om
de liberale Italiaanse abortus
wetgeving te handhaven. Re
geringsfunctionarissen lieten
zich onlangs ontvallen dat de
conferentie in Cairo van vol
gende maand onderwerp van
gesprek was tijdens een be
zoek van minister van buiten
landse zaken Altero Matteoli
aan het Vaticaan. Matteoli
zou abortus in dat gesprek
"een soon moord' hebben ge
noemd. Minister van volksge
zondheid RafFaele Costa zei
het onaanvaardbaar te vinden
dat iemand die gebruik maakt
van wat wettelijk is toege
staan een moordenaar wordt
genoemd.
Anti-abortusplan (2)
Het Vaticaan is bezig met een
van de grootste lobbycam
pagnes uit de geschiedenis
met het oog op de VN-Confe-
rentie over Bevolking en Ont
wikkeling die in september in
Cairo plaatsvindt. Het Vati
caan wil dat in het slotdocu
ment-abortus op geen enkele
wijze als aanvaardbaar mid
del voor geboortebeperking
wordt afgeschilderd. Het Vati
caan liet deze weekin een no
ta weten dat daarmee de toe
komst van de mensheid op
het spel staat. De rooms-ka-
tholieke kerk hoopt op een
coalitie van katholieke en isla
mitische landen om een
drempel op te werpen tegen
abortus.
Anti-abortusplan (3)
In Italië is sinds 1978 een
abortuswet van kracht die
zwangerschapsafbreking toe
staat in de eerste drie maan
den. In 1981 steunde de kerk
een referendum over abortus,
maar het Vaticaan slaagde er
toen niet in een meerderheid
tegen het recht op abortus te
mobiliseren. Matteoli. één
van de vijf ministers van de
neo-fascistische Nationale Al
liantie. zei dat de Italiaanse
regering in Cairo vermoede
lijk zijn persoonlijk standpunt
zal uitdragen. Matteoli is lid
van de Italiaanse delegatie.
Ook delegatieleider Antonio
Guidi, lid van Berlusconi's
Forza Italia, staat dicht bij het
standpunt van het Vaticaan.
De leider van de kleine Radi
cale partij, Marco Pannella,
mede-opsteller van de abor
tuswet van 1978, pleitte voor
handhaving van de bestaande
wet. Hij zei erop te vertrou
wen dat Berlusconi geen
wetswijziging van plan is.
12 vi
Nederlandse Syrisch-orthodoxen buigen zich voor hun patriarch
amsterdam
Enkele honderden gelovigen schrijden naar voren in de
Syrisch-orthodoxe Sint Sharbilkerk in Amsterdam-West
om eerst het altaar en vervolgens het kruis in de handen
van hun patriarch te kussen. Zijne Heiligheid Mar Igna
tius Zakka I Iwas, patriarch van Antiochië, is 'met zijn ge
volg van bisschoppen uit Iran, Irak en de Verenigde Sta
ten, gisteren in Nederland aangekomen voor een bezoek
van tien dagen aan zijn Europese kudde.
met name Syrië en Turkije,
staan de Syrisch-orthodoxe
christenen aanhoudend aan
vervolging bloot. In zijn toe
spraak tot de gemeenschap in
Amsterdam dankt de patriarch
dan ook de Nederlandse over
heid. 'die de mensen de vrijheid
geeft hun eigen geloof te bele
ven'. Wel roept hij de gelovigen
in Europa op zich als waardige
burgers te gedragen.
Volgens aartsbisschop Qi^ek
doen ze dat al. Syrisch-ortho
doxe christenen die zich vrijwil
lig of noodgedwongen in Euro
pa gevestigd hebben, werken
hard en maken geen proble
men. En hun kerk bloeit. ..In de
laatste tien jaar hebben we 34
nieuwe kerken gebouwd. Zon
der godsdienst kunnen we niet
leven. Nederlanders zijn aardige
mensen, maar ze hebben één
grote fout gemaakt: de kerken
zijn verdwenen", aldus Q'^ek,
wiens kerk als enige van de or-
..Het is te gek dat hij hier is",
zegt Umit Qakici, een jong lid
van de Amsterdamse gemeente,
stralend. Voor hem is de komst
van de patriarch wat een paus
bezoek kan zijn voor een
rooms-katholieke gelovige. „Zo
zie je wat een hecht volkje we
zijn. De goede man komt voor
zijn volksgenoten in Europa he
lemaal uit Damascus."
Zondag zal de Syrisch-ortho
doxe kerkleider, die zetelt in
Damascus, in het Twentse Gla-
ne de nieuwe kerk van het daar
gevestigde klooster inwijden.
Glane fungeert als centrum van
de 55.000 Syrisch-orthodoxe
christenen die her en der in Eu
ropa wonen. Aartsbisschop Juli
us Yeshü Q'^ek van het Europe
se bisdom verwacht bij de cere
monie zo'n twintigduizend ge
lovigen.
In hun landen van herkomst,
thodoxe kerken in Nederland in
de Raad van Kerken vertegen
woordigd is.
Volgens C^akici is p'^ek, die
zijn tijd voornamelijk besteed
aan het rondreizen langs de vijf
tig gemeenten in de Benelux,
Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk
en Zwitserland, een echte 'men-
senmanager'. ,,De gelovigen ko
men met <ie gekste problemen
bij hem. van asielverzoeken tot
moeilijkheden in de relatie."
In Nederland, waar ongeveer
7.000 Syrisch-orthodoxe chris
tenen wonen, werd de gemeen
schap in mei van dit jaar opge
schrikt door de zelfmoord van
de 22-jarige Paulus Kurt, die
vreesde voor uitzetting naar
Turkije. Nu nog zijn enkele ker
kelijke gemeenten betrokken bij
de opvang van ongeveer dertig
Syrisch-orthodoxe Turken en
Syriërs die niet durven denken
aan de gevolgen als hun asiel
verzoek wordt afgewezen en ze
worden teruggestuurd.
..Het is bekend dat je grote
problemen krijgt als je terug
gaat". zegt Qakici. „Zelf ben ik
in Turkije geboren, maar ik
spreek geen woord Turks. Tur
kije weigert me als staatsburger
uit te schrijven, dus als ik terug
ga word ik opgeroepen voor mi
litaire dienst." In Zuidoost-Tur-
kije, waar de meeste Syrisch-or
thodoxe Turken wonen, krijgen
ze klappen van zowel het rege
ringsleger als de Koerden, die
elkaar in dat gebied bestrijden.
£akici bespeurt in zijn eigen
omgeving een herleving van de
Syrisch-orthodoxe identiteit. De
eigen taal, het Aramees, en cul
tuur krijgen met name van jon
geren weer meer aandacht. In
de Sint Sharbilkerk, die een jaar
geleden door de 120 gezinnen
tellende gemeenschap voor 1,2
miljoen gulden werd overgeno
men van de Rooms-Katholieke
Kerk, is een ruimte waar een
knapenkoor de liturgische ge
zangen instudeert, en les in Ara
mees en volksdansen gegeven
wordt.
„Vooral de jongeren van de
tweede generatie gaan zich be
zinnen op hun identiteit", aldus
Qakici. „Vroeger leerden jonge
ren hun eigen taal niet meer, nu
weer wel." Hij ziet ook dat de
gemeenschap zich in stilte op
werkt op de maatschappelijke
ladder. Trots telt hij in eigen
kring acht ingenieurs, onder wie
hij zelf. een advocaat en een po
liticoloog.
Ondanks de geografische ver
spreiding blijven de onderlinge
banden volgens Qakici sterk. Bij
grote gebeurtenissen zoals zon
dag in Glane, zijn dan ook stee
vast geloofsgenoten uit de Vere
nigde Staten en Scandinavië
aanwezig. Nog steeds trouwen
veel Syrisch-orthodoxen in ei
gen kring, zelfs over grenzen
heen.
Wereldwijd telt de Syrisch-or
thodoxe kerk enkele honderd
duizenden leden in het Mid
den-Oosten, Europa en Noord-
Amerika. Een aparte tak van de
kerk bevindt zich in zuid-India,
die volgens de overlevering al in
de eerste eeuw na Christus door
de apostel Thomas gesticht
werd en nu ongeveer 600.000
leden heeft.
De Syrisch-orthodoxe kerk
ontstond na het concilie van
Chalcedon in 451, waar werd
vastgelegd dat de menselijke en
goddelijke natuur van Christus
een en ondeelbaar zijn. Met de
Koptische en de Armeense kerk
hangt de Syrisch-orthodoxe
kerk de monofysitische leer aan,
die zegt dat Christus alleen een
goddelijke natuur bezit.
In de veertiende eeuw had
den de Syrisch-orthodoxe chris
tenen zwaar te lijden onder in
vallen van de Mongolen. In het
begin van deze eeuw werden zij
het slachtoffer van vervolging
door de Turken. De massa
moord die de Turken in 1915
onder Armeniërs aanrichtten,
kende ook veel Syrisch-ortho
doxe slachtoffers.
utrecht. anp
Dr.ir. E. Schuurman - bijzonder
hoogleraar reformatorische
wijsbegeerte in Delft, Eindho
ven en Wageningen - heeft een
eredoctoraat ontvangen in de
technische wetenschappen van
de Universiteit van Potchef-
stroom, Zuid-Afrika. Dit heeft
de Stichting voor reformatori
sche wijsbegeerte bekend ge
maakt.
Schuurman, die ook Eerste
Kamerlid voor de RPF is, ont
vangt het eredoctoraat wegens
zijn kritisch denken over de in
vloed van de moderne techniek
op mens en samenleving. Ver
der spreekt de universiteit waar
dering uit voor het christelijk-
reformatorisch perspectief van
het werk van Schuurman.
Het eredoctoraat wordt hem
op 16 september uitgereikt,
wanneer de Universiteit van
Potchefstroom haar 125e ver-
oegstgeest Het beeld van de heilige St. Willibrord waakt over de opknapbeurt van het Groene- of St.
Willibrordkerkje in Oegstgeest. Het torentje van het bedehuis aan de Haarlemmerstraatweg, dat in
slechte staat verkeerde, staat momenteel in de steigers. Ook andere zwakke plekken in het dak van de
kerk worden de komende periode gerepareerd. foto loekzuijderduin
'Het volk leeft in angst voor geweld'
jakarta rtr
De rooms-katholieke bis
schop van Oost-Timor, Carlo
Belo, heeft de Indonesische
regering in scherpe bewoor
dingen beschuldigd van
moord, martelingen en wille
keurige arrestaties op het
door Indonesië geannexeerde
eiland. In een open brief riep
Belo op tot het houden van
een referendum over de toe
komst van Oost-Timor.
„Het volk leeft in angst voor
geweld", schrijft de bisschop.
„Onwettige organisaties heb
ben zich schuldig gemaakt
aan onwettige moorden,
straffen, marteling en wille
keurige en illegale arresta-
Belo schrijft verder dat
Indonesië zijn militaire aan
wezigheid in de voormalige
Portugese kolonie moet ver
minderen en gesprekken
moet beginnen met de groe
peringen die strijden voor au
tonomie. Volgens bronnen in
Oost-Timor doelt hij daarmee
op de verboden guerrillabe
weging Fretilin, waarvan de
leider Xanana Gusmao een
gevangenisstraf van twintig
jaar uitzit in de buurt van Ja
karta. Volgens Belo is een re
ferendum onder de 750.000,
in meerderheid rooms-katho
lieke, Oosttimorezen de
meest democratische manier
om tegemoet te komen aan
de wil van het volk. Hij bena
drukte dat de kerk bereid is in
eventuele gesprekken te be
middelen en zelf ook met de
Indonesische regering in
overleg te treden.
Inwoners van Oost-Timor
zeggen dat de brief, onderte
kend door Belo en voorzien
van het bisschoppelijke zegel,
ruim verspreid is op het ei
land. Ook werd een kopie
naar >de diplomatieke vesti
ging van het Vaticaan in Ja
karta gestuurd.
Het Indonesische ministe
rie van buitenlandse zaken
heeft de aanJdachten van Belo
van de hand gewezen. „Hij
zegt niets nieuws", zei woord
voerder Irawan Abidin. „We
kunnen de klok niet terug
draaien. Oost-Timor is vol
gens alle regels onderdeel ge
worden van Indonesië." De
Verenigde Naties hebben de
Oost-Timor door
Indonesië in 1976
kend.
HET WEER
HANS VAN ES
Inzinking maar tijdelijk
In een on-Nederlandse zomer als
deze krijgt de atmosfeer duidelijk
tropische trekjes; alsof de klimaat-
gordels naar het noorden zijn opge
schoven. In deze omgeving kunnen
de toppen van onweerscomplexen
tot hoogten van 18 kilometer door
schieten. tot in de stratosfeer dus.
Niet verwonderlijk dat de buien,
die ons sinds eind juni elke week
wel een keer treffen, soms tropi
sche intensiteit hebben, 's Nachts,
als afkoelende wolkentoppen een
extra push aan de opwaartse stro
mingen in de bui geven, is de na
bije, warme Noordzee voldoende
om de de zaak te laten 'explode-
In de kleine uurtjes van donderdag
was het weer eens raak; in grote
delen van het land werd de nacht
rust onderbroken door spectaculair
hemelvuurwerk. Tussen 2 en 4 uur
trokken verschillende cellen met
bliksemontladingen langs de
de kans om de zeer felle
dig vertakte, soms repeterende
vuurslangen van achter het raam te
bewonderen.
Naast grote elektrische activiteit
zorgden wolkbreuken - zeer plaat
selijk - voor veel neerslag. Zoals ge
bruikelijk waren de verschillen
aanzienlijk. De maritieme stations
Katwijk en Santpoort kregen res
pectievelijk 31 en 30 millimeter
onweersregen. Iets meer landin
waarts noteerden Haarlem 10
millimeter en Valkenburg ZH
slechts 7 millimeter. Verder naar
het noorden kreeg Obdam een
zondvloed van 80 millimeter te ver
werken; acht volle emmers water
per vierkante meter!
Overdag bleef het droog en de zon
kwam er regelmatig door bij broeie
rige temperaturen tussen 22 en 25
graden. Boven de Noordzee hing
een langgerekte buienband, die in
de avond langzaam maar zeker het
land binnenschoof. Aan de achter
zijde van een depressie beleven we
even een herstachtige periode met
veel buien en een harde noordwes
tenwind; eigenlijk kan er voor het
eerst deze zomer van een inzinking
worden gesproken bij een tempera
tuur van hooguit 18, 19 graden
Ook zaterdag zijn we nog niet van
alle buien af, maar een nieuwe
weersverbetering laat niet lang op
zich wachten. Vanaf zondag toont
de zomer van 1994 weer karakter.
De zon gaat weer overheersen en
de koele wind neemt af. Begin vol
gende week ligt een hogedruk kern
boven het Europese vasteland. De
wind komt in de oosthoek terecht
en de warmte keert terug met
maxima van 25 graden.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Noorwegen:
van tijd tot tijd buiige
in het zuidoosten enkele
graden hoger.
Vandaag nog droog en pe
rioden met zon; morgen
tijd regen, misschien ook
Geleidelijk wat la
gere
niddag temperaturen
i 15 graden in het noor-
n tot iets boven de 20 in
Morgen wat zi
nige regen.
i, ook enke
noordwestenwind. Mid-
dagtemperatuur dalend
naar ongeveer 19 graden op morgen.
Engeland, Schotland. Wales en Ierland:
Perioden met zon en vrijwel overal
droog. Middagtemperatuur van 15 gra
den op de Hebriden tot iets boven de 20
in het zuiden van Engeland, m Ierland
ongeveer 18 graden.
België en Luxemburg:
Vandaag bewolkt en plaatselijk flink wat
regen; misschien ook onweer. Morgen
vanuit het westen opklaringen. Middag-
temperatuur 18 tot 22 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
indaag ook
- .V
czffs T°
V 17
H 18
(l
26 3,
-k
22
34
-31
31 ii
35 38
bewolkt
^onweer
TP warmtefront
regen
opklaringen
CSS sneeuw
hagel
L lagedmk
H bngedruk
19 temperatuur
Middagtemperatuur
langs het Kanaal rond 19 graden; verder
landinwaarts maxima uiteenlopend van
24 graden bij Rennes tot iets onder de
30 nabij Annecy.
Portugal:
Flinke zonnige perioden en droog, in het
lan de Costa Verde tot 28 ir
e Al-
Made"' a h6t bmnenland iets warmer
Wolkenvelden, ook af en toe zon en
eerst nog een enkele bui. Middagtempe
ratuur ongeveer 24 graden.
Overwegend zonnig en droog. In het
noordwesten half tot zwaar bewolkt,- ta
melijk koel en eerst nog kans op regen.
Middagtemperatuur op veel plaatsen on
geveer 30 graden
Canarische Eilanden:
In het noori
dagtemperatuur van 26 gra
zijde v
i de e
wolkenvelden,
i de
t 30 c
Marokko:
Flinke perioden met zon en droog. Aan
de kust middagtemperatuur van onge
veer 27 graden.
Tunesië:
Overwegend zonnig en droog. Maxi
mumtemperatuur vlak aan zee rond 35,
landinwaarts plaatselijk meer dan 40
Zuid-Frankrijk:
In het algemeen flinke perioden met
zon. Bijna overal droog. Kans op de
Mistral. Maxima van 23 graden in Les
Landes tot iets boven de 30 ten zuiden
van Lyon.
Mallorca en Ibiza:
Vrij zonnig. Maximumtemperatuur onge-
33 graden.
WEERRAPPORTEN
ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 06.19 Zon onder
Maan op 14.09 Maanond
Waterstanden Katwijk
Hoog water 08.00 20.28
Laag water 03.38 15.55
Weerrapporten 11 augustus 20 m
Rotterdam half bew
Twente half bew
Vlissmgen licht bew
Maastricht zwaarbew
