Een kwestie van de wijze en de idioot
Plan voor Stripmuseum
Rob Houwer bedankt voor bestuursfuncties
De Lakenhal krijgt vroeg
werk van Bram van Velde
Hollandse
tuin
Kunst- en antiekbeurs PAN
wijzigt bestuursstructuur
Cultuur&Kunst
DINSDAG 9 AUGUSTUS 1994
Hen ruzie tussen de producen-
Laurens Geels en Rob Hou-
heeft ertoe geleid dat laatst
genoemde met onmiddellijke
ingang uit het dagelijks bestuur
gestapt van het Nederlands
Film Festival en tevens zijn
functie heeft neergelegd van
:-voorzitter van de Neder
landse Vereniging van Speel
filmproducenten, een afdeling
in de Nederlandse Federatie
)or de Cinematografie.
Aanleiding tot het conflict is
ilgens Rob Houwer een ge
slaagde poging van collega
Geels om te verhinderen dat
Houwer benoemd zou worden
ice-voorzitter van het dage
lijks bestuur van het Utrechtse
De
Onder de titel 'De Hollandse
Tuin' wordt tot en met 25 sep
tember een beeldende kunst
manifestatie gehouden in tien
verschillende tuinen in Leiden
of Oegstgeest. Aan elf Neder
landse kunstenaars is gevraagd
speciaal voor deze tentoonstel
ling een werk of installatie te
maken. In deze krant volgen
de komende weken de
stadsroute die de bezoeker
voert langs dikwijls ongekende
en en verrassende kunst
werken.
Een bezoeker die door de tuin*
van het Centrum Beelden Kunst
(CBK) wandelt, zie je zich afvra
gen: Wat is dit? Is dit kunst? Een
pluche ezeltje in een boom,
opengereten knuffels tussen de
struiken, kleine speelmaatjes
vertrapt in de grond. Achterge
laten in weer en wind. Het zijn
de 'dierenasielzoekers' van Eve-
lyne Janssen. „Mensen die be
reid zijn naar kunst te zoeken,
zullen het altijd vinden", zegt
de kunstenares simpelweg over
haar'zoekplaatje'.
'Speelgoedkunst', wordt er
wel gezegd van haar werk.
„Daar moet ik altijd zo van kot
sen", reageert Janssen. „Of ze
zeggen: jij werkt toch altijd met
spulletjes. Ik werk niet met
spulletjes. Ik werk met metafo
ren. Geen metaforen voor kunst
of dierenleed. Ik wil dat mensen
gaan zoeken. Dat is de metafoor
- het CBK grenst
„c». het dierendepot van het
Nationaal Natuurhistorisch Mu
seum (NNM) waar dode, opge
Een knuffel tussen de struiken.
was. Een ezeltje hangt 'angstig'
in de boom. „Strange fruit. Het
doet mij denken aan dat num
mervan Billie Holiday."
Evelyne Janssen vindt het
merkwaardig dat mensen zich
druk kunnen maken om de
soms wrede manier waarop de
pluisbeesten worden getoond.
Ze verwijst
van vergeten
in het depot
staan.
„Mensen houden niet
soort dingen. Gelukkig i
de wreedheid
negentiende
3 slachtoffers
het NNM
FOTO PR/MARC DE HAAN
stop ik er mee. Ik geef al een
tijdje een blad uit: Expose or Ex
pire, a magazine of portables.
Daar ga ik mij nu geheel aan
wijden. Dit is m'n laatste prul-
lententoonstelling. Ik doe niet
meer mee. Wordt abonnee!".
„Eigenlijk was ik er al mee ge
kapt", roept Janssen terwijl ze
tussen haar pluchebeesten ban
jert. „Ik heb deze opdracht nog
aangenomen omdat ik ook wel-
eens in een mooie, romantische
tuin wilde exposeren."
Een stripmuseum is er nog niet, maar als het
aan de Stichting Nederlands Centrum voor het
Beeldverhaal ligt, verrijst het binnen een paar
jaar in Groningen.
Op 11 februari presenteert de Stichting het
zogeheten masterplan voor Het Nederlandse
Stripmuseum. Aansluitend vindt een tweedaag
se manifestatie plaats in het Centrum voor Beel
dende Kunst in Groningen.
Het stripmuseum moet meer worden dan een
uitstalraam van de grote Nederlandse stripteke
naars als Marten Toonder, Jan Kruis en Joost
Swarte. Het moet een plaats zijn waai' ruimte is
voor experimenten en waar striptekenaars ken
nis en ideeën kunnen uitwisselen, zo meldt de
eerste nieuwsbrief van het stripmuseum. Ook
zou het stripgebouw ruimte moeten bieden aan
de conservering van de Nederlandse strip-, car
toon- eh illustratiecultuur.
In het comité van aanbeveling zitten stripte
kenaars als Marten Toonder; Joost Swarte en Jan
Kruis, maar ook mensen als Wisse Dekker (ex-
Philips), demissionair minister van econo:
sche zaken Andriessen, en namens dé Neder
landse Dagbladpers J. Gast.
Het initiatief voor het stripmuseum komt vol
gens de nieuwsbrief uit Groningen, omdat daar
de belangstelling voor het stripverhaal groot is.
Een plek in het noorden maakt het voor het mu
seum ook relatief gemakkelijk een eigen en her
kenbaar gezicht te krijgen. In de randstad s
het meer moeite hebben zich te profileren ten
opzichte van andere cultuuruitingen. Ook
het moeten concurreren met het stripmuseum
in Brussel.
Werkbezoeken zijn al afgelegd aan het strip
museum in Brussel en Le Musée de Bande Des-
sinée in Angoulême. Ook zijn contacten gelegd
met de Comic Salon in Hamburg en met
Zweedse tekenaars.
PAN Amsterdam, de grootste
kunst- en antiekbeurs van Ne
derland, heeft een nieuwe stich
ting opgericht voor de kwali
teitsbewaking en de selectie van
de deelnemers. Tot dusver wa-
die taken in handen van de
Raad van Commissarissen. PAN
Amsterdam wordt van 8 tot en
met 16 oktober voor de zesde
keer gehouden in de RAI in Am
sterdam.
Met de wijziging van de be-
Rondleiding 'De Hollandse Tuin'
leiden Aanstaande zondag is het mogelijk per fiets een rondlei
ding te volgen langs de tien tuinlocaties van het beeldende
kunstproject De Hollandse Tuin. Beginpunt is het Centrum
Beeldende Kunst (CBK), aan de Hooglandse Kerkgracht 19, aan
vang 14.00 uur. De deelname kost f 7,50 (inclusief de toegang tot
de Hortus). Reserveren bij het CBK: woensdag tot en met zater
dag van 12.00-17.00 uur, donderdag ook van 19.00-21.00 uur, te
lefoon: 071-165369. Op zondag 11 september is er nog een twee
de rondleiding.
Britse architect Moya overleden
londen De Britse architect Hidalgo Moya is op 74-jarige leeftijd
in Hastings bij Londen overleden. Moya werd geboren in Cali-
fornie, maar kwam op eenjarige leeftijd met zijn moeder naar
Groot-Brittannie. Hij studeerde in 1943 af als architect en kreeg
drie jaar later met zijn compagnon Philip Powell de opdracht
het appartementencomplex Churchill Gardens in het Londense
Pimlico te ontwerpen. Moya tekende verder het Londens Muse
um en het conferentiecentrum Koningin Queen Elizabeth II. Tot
een van zijn bekendste werken behoort de obeliskachtige Sky-
lon, een bouwwerk van 91 meter hoog aan de oever van de Tha
mes dat hij in 1951 ontwierp voor het Groot-Brittannie Festival.
Uit het werk van Moya blijkt duidelijk zijn belangstelling voor de
beeldhouwkunst. Zijn vroege ontwerpen worden in Groot-Brit
tannie over het algemeen gezien als een breuk met de oorlogsja-
Russische schrijver Leonov overleden
moskou De Russische roman- en toneelschrijver Leonid Leon
ov is gisteren op 95-jarige leeftijd overleden, heeft het Russische
persbureau ITAR-Tass bericht. ITAR-Tass noemde Leonov een
van de intelligentste en meest getalenteerde schrijvers van de
20ste eeuw. Leonov werd beroemd door zijn in 1924 verschenen
roman 'Baroeski', waarin de boerenstand tijdens de Bolsjewisti
sche revolutie van 1917 wordt beschreven. In 1927 verscheen
'De dief, over criminelen. Zijn bekendste werk was 'Russky Les'
(1953), dat in 1957 met de Lenin Prijs werd onderscheiden.
Jam Spoon, één ccl voor de dansvloer en één voor de leunstoel
'Right in the night' boorde zich een weg naar hitlijsten en
dansvloeren alom. 'Find me' volgt dezer dagen. Aanste
kelijk en hitgevoelig, neo-Euro-disco, Baccara voor de ja
ren negentig. Maar het Frankfurter duo Jam Spoon kan
nog meër kunstjes, zo blijkt uit de tegelijkertijd versche
nen cd's 'Tryptomatic Fairytales 2001' en 'Tryptomatic
Fairytales 2002'. Tijd voor een toelichting van Jam El
Mar, ook de man achter Dance 2 Trance en de hit 'The
power of American natives'.
kan worden
voorkomen dat eventuele groot
aandeelhouders een extreem
grote invloed krijgen. De 110
kunst- en antiekhandelaren die
aan PAN Amsterdam meedoen
zijn verplicht aandeelhouder.
Volgens Tnr. Chris van der Ven,
directeur van PAN BV, was het
gevaar dat één of twee kunst
en antiekhandelaren teveel
macht zouden krijgen, niet aan
de orde. „Maar besturen is
vooruit zien, dus kan je zo'n
mogelijkheid beter uitsluiten.
Mark Spoon is de deejay zonder
enige formele muzikale vor
ming, de 'idiot savant' van Jam
Spoon. Jam El Mar is het mu
zikale brein: hij begon zijn gang
door de muziek als klassiek ge
schoold gitarist, die wereldbe
roemde werken als 'Concerto de
Aranjuez' speelde. Maar Jam
was ontevreden met het be
perkte repertoire voor zijn in
strument, stortte zich liever op
de elektronica en realiseerde
zich trouwens dat hij zich ach
ter de schermen meer op zijn
gemak voelde dan ervoor. „Ik
ben niet geboren voor het podi
um, ik voel me meer thuis in de
studio."
Een restje van Jams muzikale
verleden schemert door in
'Right in the night', voortgedre
ven door een klassiek gitaarmo
tiefje dat hij leende van de klas
sieke componist Isaac Albeniz.
'Right in the night' is een zeer
aansprekend nummer, het
meest commerciële op de twee
platen, kennelijk gemaakt met
alle 'presets' op de stand 'hit
single'.
„Ja en nee", antwoordt Jam
op de vraag of deze zet zo ge
pland was. „Laat ik het zo zeg
gen: als je een raket wil lance
ren, heb je een sterke motor no
dig om dat ding van de grond te
helpen. En wij hebben twee al
bums aan de man te brengen,
dus..
De oorspronkelijke
'Right in the night' klonk stuk
ken minder commercieel, ver
telt Jam. Die kwaliteiten kwa
men pas aan het licht toen
tekstschrijver en componist
Nosie Katzmann, ook bekend
van Culture Beat en Captain
Hollywood, zich ermee ging be
moeien. „We zouden altijd al
eens samenwerken, dus zo
doende kwam dit eruit."
Leunstoel
Twee jaar geleden braken Jam
Spoon op de dansvloer door
met 'Stella', een elegant en stu
wend nummer, maar niet ge
speend van 'ambient'-kwalitei- s
ten. Het nummer is vernoemd
naar Spoons ex-vriendin. Haar
antwoordapparaat doet een
gastrol op '2002' en de akkoor
den van 'Stella' duiken, ver
spreid over beide platen, tel
kens weer op. „Als een hint, zo
van: we zijn weer terug. Het is
een techniek die verwijst naar
dub en de remix-cultuur, maar
ook naar Richard Wagner. Die
liet in zijn 'Ring der Nibelun-
gen' ook telkens thema's en
motieven terugkomen
Het heejt een paar jaar ge
duurd voordat 'Stella' werd op
gevolgd: drukke werkzaamhe
den aan het remix-front, werk
aan opvolgers voor B.G. the
Prince of Rap (nog zo'n succes
volle Jam-'spinoff) en Dance 2
Trance alsmede strubbelingen
met het R&S-label werkten niet
Jam Spoon. Aanstekelijk en hitgevoelig, neo-Euro-disco, Baccara voor de jaren negentig.
bepaald als stimulerende om
standigheden. Maar nu heeft
ons nijvere dansduo meteen
maar twee overvolle albums op
de markt geslingerd:
'Tryptomatic fairytales 2001' en
'Tryptomatic fairytales 2002',
een cd voor de dansvloer en een
voor de leunstoel. „De 2001-
plaat was min of meer wat men
van Jam Spoon kon verwach
ten, en op de 2002-plaat wilden
we dingen doen die buiten de
verwachtingen zouden vallen,
dingen die we zelf graag wilden
doen."
Duitsland heeft een lange tra
ditie in de elektronische mu
ziek. Kraftwerk, Tangerine
Dream, Klaus Schulze, die hele
Duitse synthesizerschool, en
nog verder terug naar 'modern-
klassiek'-componist Karl-Heinz
Stockhausen, die in het begin
van de jaren vijftig al met elek
tronica aan het experimenteren
sloeg. „Zijn 'Kontakte' is een ge
weldig stuk elektronische mu
ziek. Ja, misschien heeft het iets
te maken met de Duitse volks
aard. Ieder land heeft zijn eigen
culturele identiteit. Als je naar
Afrika gaat hoor je drums, ga je
naar Bali dan hoor je gamelan.
Jam El Mar de klassiek ge
trainde muzikant, Mark Spoon
de deejay en autodidact. En
kwestie van de wijze en de
idioot, geeft Jam toe. „Er zijn
geen regels, geen vooropgezette
plannen in hoe we de muziek
benaderen. We beginnen ge
woon en zien wel waar we uit
komen. Ik weet meer van mu
ziek en produktie en hij staat
dichter bij de dansvloer, hij is
per slot een van de beste dee
jays van Europa. Maar de zaken
lopen in elkaar over. Hij gaat
ook los op het keyboard, al kent
hij de namen van de toetsen
niet. Maar dat maakt niet uit, hij
heeft verbeeldingskracht en
daar gaat het om. Hij laat me
dingen doen die ik normaal wel
uit mijn hoofd zou laten. Het is
erg goed om met zo iemand te
werken, omdat het de grenzen
in je muzikale denken open
breekt. Anders loop je toch de
kans om beperkt te worden
door je eigen muzikale kennis
en regeltjes."
Producentenruzie om vice-voorzitterschap Nederlands Film Festival
festival dat volgende maand zijn
veertiende editie moet beleven.
De filmproducenten Laurens
Geels, Rob Houwer en Hans Pos
behoorden binnen het bestuur
tot de initiatiefnemers van de
nieuwe festivalformule die o.m.
een competitie voor Europese
films behelst, een nauwere sa
menwerking met de publieke
omroep en het veranderen van
de naam Nederlandse Filmda
gen in het Nederlands Film Fes
tival. De ideeën daarvoor wor
den nu nadrukkelijk geclaimd
door de vertrekkende produ
cent die vorig jaar nog met 'De
Kleine Blonde Dood' winnaar
was van het Gouden Kalf voor
de beste speelfilm
Rinus Haks, stichtingsvoorzit
ter van het filmfestival, vroeg
twee maanden geleden Rob
Houwer of die zich beschikbaar
wilde stellen voor de functie van
vice-voorziter. Tijdens een be
stuursvergadering op 7 juli
waarbij Houwer zelf niet aan
wezig was, werd evenwel Hans
Pos in de vacante functie be
noemd.
Jacques van Heijningen, di
recteur van het Nederlands Fes
tival ontkent dat er van boze
opzet sprake is. Toen de naam
van Houwer viel, is geopperd
dat Rob misschien al wat veel
bestuursfuncties bekleedt links
en rechts en dat het daarom
verstandiger Bkon zijn iemand
anders te benoemen."
Van Heijningen betreurt de
ongelukkige gang van zaken:
„Te meer daar inderdaad Rob
Houwer de initiator was van
een aantal vernieuwingsideeën
die ook door mij worden be
schouwd als van wezenlijk be
lang voor de toekomst van het
festival. Ook Laurens Geels
heeft zich een vurig voorstander
betoond van de door Rob Hou
wer gewenste vernieuwingen.
De producent zelf acht de
stemming evenwel onherstel
baar bedorven en zegt nu ook
geen zin meer te hebben om
vice-voorzitter te blijven in de
Nederlandse Vereniging van
Speelfilmproducenten waarvan
Geels voorzitter is. In een be
dankbriefje aan de NVS verwijst
Houwer naar de ontwikkelingen
binnen het festival-bestuur en
stelt hij Geejs verantwoordelijk.
„De praktijken van Geels kun
nen niet los worden gezien van
hetgeen hij eerder dit jaar deed.
Met precies dezelfde argumen
tatie heeft hij toen geprobeerd
te verhinderen dat ik vice-voor
zitter van onze producenten-or
ganisatie werd."
Vanuit Los Angeles reageert
Laurens Geels verbaasd op de
aantijgingen van collega Hou
wer: „Ik moet zeggen dat ik het
eigenlijk nogal komisch vind en
dat het me verder een rotzorg
zal zijn. Ik heb noch in die be
stuursvergadering noch op eni
ge andere plek ook maar iets
slechts over Rob Houwer ge
zegd, al krijg ik nu de behoefte
om dat wel te gaan doen. Wat
hij over mij beweert, ik heb er
geen commentaar op."
v
Evelyne Janssen: „Ik werk niet met spulletjes. Ik werk met metaforen."
FOTO LOEKZUYDERDUIN
zette dieren worden bewaard
voor het nageslacht. Via kleine
gaten in de blindering van de
ramen kunnen bezoekers een
blik werpen op levensechte
leeuwen en tijgers die als bevro
ren trofeeën zij aan zij staan.
Het depot is overvol, net als de
speelgoedwinkels die uitpuilen
van de pluche beesten. „Onze
kinderen worden zowat platge
drukt onder de berg knuffeldie
ren in hun bedjes", zegt Jans-
De afgedankte pluisdieren ko
men uiteindelijk terecht op de
vuilnishoop. Of, in het beste ge
val, op de rommelmarkt. Daar
bestaat nog een kans dat ze
door iemand worden meegeno
men. Evelyne Janssen heeft
haar speelgoedbeesten allemaal
„gescoord op de rommel
markt." Er is maar één van de
pluche dieren van haar zelf.
„Die zeehond daar, heb ik van
mijn moeder gekregen."
„Ik maak geen mooie kunst",
verklaart Janssen. In de tuin van
het CBK liggen de dieren op
hun buikje, half in de modder of
opengereten onder het struikge
Het Stedelijk Museum De La
kenhal toont vanaf heden vier
zeldzame, vroege werken van
de schilder Bram van Velde
(1895-1981). De schilderijen,
waarvan de Lakenhal er drie in
bruikleen heeft gekregen, zullen
voortaan deel uitmaken van de
vaste Collectie van het museum.
Vorig jaar kocht het stedelijk
museum, op een veiling van
Christies in Amsterdam, al een
schilderij van Van Velde getiteld
'Karussel'. Van Velde schilderde
dit werk, dat nu voor het eerst
in De Lakenhal valt te bewon
deren, in 1927. Het aangekochte
schilderij is het afgelopen jaar
eerst grondig gerestaureerd.
Het Stedelijk Museum in Am
sterdam heeft drie andere wer
ken van Van Velde aan het Leid-
se stedelijk museum in
bruikleen gegeven. De vier
vroege werken tesamen zullen
permanent te bewonderen zijn
in De Lakenhal. Het Leidse ste
delijk museum noemt de sa
menwerking tussen de beide
musea een goed voorbeeld van
het aanbrengen van accenten in
de vaak versnipperde museale
collecties in Nederland.
Het vroege, figuratieve werk
van Bram van Velde is tamelijk
onbekend omdat veel schilderij
en uit de periode van voor de
Tweede Wereldoorlog zich in
particuliere collecties bevon
den. Het is voor het eerst dat de
vier werken. 'Karussel', 'Portret',
'De zaaier' en 'Stilleven met
pastenaken' tegelijkertijd wor
den tentoongesteld. Van Velde
maakte deze schilderijen in de
periode 1922-1930 tijdens zijn
verblijf in Parijs.
De invloed van Franse kunst
stromingen is duidelijk zicht
baar in de werken, evenals zijn
bewondering voor het werk van
Henri Matisse. Tesamen geven
de vier schilderijen een beeld
van de ontwikkeling die de kun
stenaar doormaakte, onder in
vloed van het Duitse expressio
nisme en het Franse fauvisme
en kubisme.
