'Teken van verzoening blijft uit'
Kerk Samenleving
Demonstratie tegen bijeenkomst moslims
Splinters van Jezus'
kruis duiken op in Fiji
Afkoeling
MAANDAG 8 AUGUSTUS 1994
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071 -356443
BUITENLAND KORT
Machtige sekte (1)
Maleisië heeft de islamitische
sekte AJ-Arquam verboden.
De naar schatting 100.000
aanhangers zullen worden
vervolgd als zij volharden in
hun geloof in de volgens de
autoriteiten afwijkende isla
mitische doctrine. Alle 200
scholen van de sekte moeten
hun deuren sluiten. Ook de
commerciële, sociale en cul
turele activiteiten dienen
met onmiddellijke ingang ge
staakt te worden. De regering
beroept zich voor haar ver
bod op een groot aantal wet
ten. onder meer de onder
wijswet en de wet op de vei
ligheid. Al-Arqam is in 1968
begonnen als een studie
groep van islamitische stu
denten. In de loop der jaren
is zij uitgegroeid tot een
machtige en rijke organisa
tie. De beweging, die gelooft
dat er binnenkort een islami
tische messias zal opstaan,
heeft inmiddels vertakkingen
in ongeveer vijftien landen.
Machtige sekte (2)
De sekte kan de eenheid van
de samenleving verstoren, al
dus een woordvoerder van
de Nationale Fatwa Raad die
het verbod 'in naam van de
islam' heeft afgekondigd. De
raad is een instituut van de
islamitische autoriteiten van
Maleisië. In het land is de is
lam de officiële godsdienst.
..Ze kunnen ons niet verbie
den om het onderwijs thuis
te geven of onder een boom.
Ze kunnen ons niet verbie
den uit de Koran te recite
ren", zei eeri woordvoerder
van Al-Arqam. De beweging
is van plan het verbod, dat in
haar ogen onwettig is, aan te
vechten. Maleisië begon de
campagne tegen Al-Arqam
ongeveer twee maanden ge
leden. Eén van de beschul-
dingen luidde onder meer
dat de sekte in Thailand zelf
moordcommando's opleidt.
stilte
Aartsbisschop Desmond
Tutu heeft moeite met het
besluit van de nieuwe Zuid-
afrikaanse regering om de
parlementszittingen in de
toekomst niet meer met een
gebed te beginnen. De rege
ring onder leiding van
Nelson Mandela heeft beslo
ten, het gebruikelijke gebed
te vervangen door een mi
nuut stilte, omdat de parle
mentariërs verschillende reli
gieuze achtergronden heb
ben. Volgens de anglicaanse
aartsbisschop van Kaapstad
kunnen de afgevaardigden
ook eerbiedig zwijgen, als de
gebeden afwisselend door
geestelijken van verschillen
de geloofsgemeenschappen
worden uitgesproken. Om de
religieuze werkelijkheid van
Zuid-Afrika te weerspiegelen,
moeten in zijn ogen geeste
lijken van de grote christelij
ke kerken het meest frequent
aan de beurt komen. Onder
het apartheidsregime sprak
meestal een geestelijke van
de fblanke) Nederduitse-Ge-
reformeerde Kerk het gebed
uit bij de opening van parle
mentszittingen.
Tolerantie
Tutu sprak zich afgelopen
zaterdag uit voor tolerantie
van de verschillende etnische
groepen en religies ten op
zichte van elkaar. Gezien de
ervaringen met apartheid in
Zuid-Afrika en 'een wereld,
die het gevaar loopt uiteen te
vallen' moet de diversiteit als
verrijking en niet als gevaar
gezien worden, aldus de
aartsbisschop in Lenasia bij
Johannesburg. Hij sprak zich
in scherpe bewoordingen uit
tegen de 'etnische zuiverin
gen' in Bosnië en Ruanda en
tegen de vreemdelingenhaat
en het antisemitisme in Eu
ropa.
Gerefonneerden hadden graag herdenking Vrijmaking bijgewoond
De Gereformeerde
Kerken in Neder
land betreuren
dat ze niet officieel zijn uit
genodigd voor de herden
king van 50 jaar Vrijma
king, die op zaterdag 27
augustus in Apeldoorn
wordt gehouden. „Dit is
een gemiste kans. Een uit
nodiging van de vrijge-
maakt-gereformeerden
was een teken van verzoe
ning geweest", zegt vice-
voorzitter drs. A. Hekman
van het synodebestuur.
DEN HAAG BERT VAN DER KRUK
De verhouding tussen de twee
kerkgenootschappen is vijftig
jaar na de kerkscheuring nog
steeds ronduit slecht. Er be
staan geen officiële contacten.
Volgens Hekman kan het Ein
ders. „Van onze kant staat de
deur open'. Wij hebben onze
hand uitgestoken", zegt hij met
een verwijzing naar een schuld
belijdenis uit 1988. waarin de
gereformeerden erkennen me
de verantwoordelijk te zijn voor
de pijnlijke breuk van 1944.
Hoewel de twee kerken sinds
dien een totaal verschillende
richting zijn ingeslagen, zou het
volgens Hekman 'een goed
ding' zijn als gereformeerden en
vrijgemaakt-gereformeerden
'om de tafel gaan zitten om over
het verleden, maar ook over het
heden te praten. Als zij vinden
dat wij op theologisch gebied
fout zitten, dan moeten ze ook
bereid zijn daarover te praten'.
De synode van de vrijge
maakt-gereformeerden wees de
schuldbelijdenis van de voor
malige geloofsgenoten in 1990
af. De uitspraak was geen we
zenlijke bijdrage aan het helen
van de breuk, zo werd gezegd.
Alleen terugkeer naar bijbel en
belijdenis kunnen daartoe lei
den. ..Tot deze wederkeer blij
ven wij U oproepen terwille van
Christus en terwille van de
schapen van Zijn kudde."
De vrijgemaakten vinden de
gereformeerden veel te tolerant
en beschuldigen hen ervan
'ernstige dwalingen' ongemoeid
te laten. Daarmee wordt onder
meer gedoeld op de liberale vi
sie op de bijbel en de aanvaar
ding van homoseksualiteit.
Hekman: „Als je ziet hoeveel
moeite vrijgemaakten hebben
met de vrouw in het ambt, kun
je je voorstellen hoe ze tegen
onze acceptatie van homo's in
het ambt aankijken."
Volgens Hekman weten 'onze
mensen' nog nauwelijks dat de
kerkscheuring veroorzaakt is
door dogmatische verschillen
over doop en verbond. Na een
jarenlange strijd over leerge-
schillen besloot de gereformeer-
De Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt in Oegstgeest.
de synode in 1944 dr. K. Schil
der te schorsen en vervolgens af
te zetten. Er kwam een uittocht
van ongeveer 60.000 kerkleden
(10 procent) op gang.
Oud-synodevoorzitter dr.
W.G. de Vries vindt dat er in die
afgelopen halve eeuw veel tot
stand gekomen is in zijn kerk.
Hij wijst - 'zonder hoogmoedig
te willen zijn' - vooral op de ver
sterking van het kerkelijk leven.
„We wisten destijds niet waar
we aan begonnen, maar we tel
len inmiddels ongeveer 120.000
leden." Er is sprake van' een ge
stage groei, overigens vooral
veroorzaakt door geboorten.
Ook de oprichting van (onder
meer) een eigen krant (Neder
lands Dagblad), gereformeerde
scholen en een politieke partij
(GPV) hoort tot de positieve
ontwikkelingen. „Niet omdat
we zo graag een eigen zuiltje
wilden hebben, maar omdat het
gewoon nodig was." Dat er con
tacten zijn met enkele gelijkge
zinde gereformeerde kerkge
nootschappen stemt eveneens
tot tevredenheid.
Het innigst zijn de banden
metde Christelijke Gerefor
meerde Kerken, waarmee de
vrijgemaakten graag één zou
den worden. De andere partij
heeft vooralsnog echter moeite
met het 'kerkbegrip' van de vrij
gemaakten en hun visie op 'de
toeëigening des heils'. Contact
bestaat ook met de Nederlands
Gereformeerde Kerken, die eind
jaren '60 uit een breuk met de
vrijgemaakten ontstonden.
Dit kerkelijk conflict werpt
een duidelijke schaduw over de
50-jarige geschiedenis van de
kerk. Inmiddels is De Vries er
echter van overtuigd dat drie
kwart van de kerkleden in dit af
gesplitste kerkgenootschap 'net
zo gereformeerd is als wij'.
Evenals bij de Vrijmaking gin
gen vele kerkleden vrij klakke
loos met hun predikant mee,
zegt hij.
Verdeeldheid
De toenemende verdeeldheid in
eigen kring baart De Vries zor
gen, al spreekt hij van 'een nog
niet zo grote polarisatie'. In vrij
korte tijd ontstonden naast het
vertrouwde weekblad De Refor
matie bladen voor verontruste
en voor meer vooruitstrevende
vrijgemaakten, respectievelijk
Reformanda en Bij de Tijd.
Daarnaast neemt binnen eigen
kring de kritiek op Schilder
(1890 - 1952) tóe. Zo noemt de
Amsterdamse predikant H. Smit
de voormalige voorman 'een
normatieve idealist'.
Buiten eigen kring deden de
hervormde predikant dr. J. Dee
en recent de gereformeerde drs.
J. Ridderbos een poging het
beeld van de oprichter van de
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt te nuanceren. Zo betoogt
Ridderbos in zijn proefschrift
dat Schilder zich eigenlijk nooit
goed thuis gevoeld heeft in de
Gereformeerde Kerken. De late
re vrijgemaakten hoorden er ei
genlijk sinds het ontstaan van
het kerkgenootschap in 1892 al
niet bij.
Hoofdredacteur J.P. de Vries
van het Nederlands Dagblad
kan met die beschuldiging niet
leven. „Niet de spijt over de
Vereniging van 1892, maar de
weerstand bij de kerkelijke elite
tegen theologische vernieuwin
gen van Schilder en zijn leerlin
gen zijn de oorzaak geweest van
de breuk van 1944", schrijft hij
in zijn vrijgemaakte krant.
Ook bij Ridderbos' bewering
dat Schilder zich 'verre hield
van ondergronds verzet' wrijft
de hoofdredacteur zich de ogen
uit. „Waren zijn artikelen direct
na de Duitse inval tot het ver
bod van de Reformatie niet een
sterk staal van verzet, zelfs in
het vroegste stadium?" Schil
ders inzet voor de kerkstrijd was
geen 'vlucht uit het verzet',
maar moest gezien het belang
van de zaak 'voorrang boven al
les' hebben.
Terwijl Ridderbosde kerk
scheuring midden in de oorlog
krankzinnig noemt, spreekt de
FOTO WIM DIJKMAN
'vrolijk-vrijgemaakte' hoogle
raar dr. j. Douma van een bijna
belachelijke geschiedenis. In
het Centraal Weekblad wijst hij
erop dat veel kerkleden tijdens
de Vrijmaking de ogen is ge
opend 'voor het verval in de Ge
reformeerde Kerken. Maar dat
verval is ook wel overtrokken'.
De vrijgemaakten hebben
zich volgens Douma te lang op
gesteld als de enig ware kerk.
Door hun kerkopvatting die de
ware kerk te veel laat samenval
len met de vrijgemaakte kerk
zijn zij in een isolement terecht
gekomen. „De ware-kerkge-
dachte heeft veel schade toege
bracht en samenwerking met
andere gereformeerden ten on
rechte bemoeilijkt", aldus de
Kamper hoogleraar. Hij juicht
de groeiende contacten met de
Christelijke Gereformeerde Ker
ken daarom van harte toe.
De theologische universiteit
van dit kerkgenootschap is de
enige niet-vrijgemaakte instan
tie die officieel is uitgenodigd
voor de herdenking op 27 au
gustus in Apeldoorn. Tijdens de
bijeenkomst spreken prof. dr J.
Kamphuis en ds. M. Blok over
50 jaar Vrijmaking en worden
dezelfde psalmen gezongen als
tijdens de geboorte van de kerk,
op 11 augustus 1944 in Den
Haag.
LONDEN AFP/RTR
Brittannië hebben het ministerie vui binnen
landse zaken en de politie uitgebreide veilig
heidsmaatregelen getroffen rond de conferentie.
Volgens de Britse woordvoerder van Hizb ut-
Tahrir, Farid Kassim, bevinden zich onder de
congresgangers geen leden van islamitische groe
pen die geweld propageren. „Wij zijn geen extre
misten", aldus Kassim, die benadrukte dat zijn
organisatie een politiek karakter heeft en geen
banden onderhoudt met gewapende groepen.
„Verschillende organisaties die met de confe
rentie verbonden zijn, hebben in het openbaar de
moord op homoseksuelen en lesbiënnes verde
digd", aldus de woordvoerder. Outrage deelt dan
ook de bezorgdheid van de joodse gemeenschap
over de 'aanzetting tot haat en het geweld' van de
organisaties die deelnemen aan de conferentie.
De Britse politie heeft gisterochtend vijf homo
seksuelen gearresteerd die demonstreerden tegen
een bijeenkomst van circa 6000 moslims in Wem
bley, in het noordwesten van Londen. Onder het
motto 'Homo's tegen Fundamentalisten' protes
teerden de leden van de Britse homo-organisatie
Outrage tegen vervolging van homoseksuelen in
de islamitische wereld.
Het initiatief tot de islamitische conferentie, die
zondagmiddag is begonnen, is genomen door de
militante studentenbeweging Hizb ut-Tahrir. Be
langenorganisaties van joden en homoseksuelen
hebben deze beweging ervan beschuldigd aan te
zetten tot aanvallen op zowel joden als homo's.
Op verzoek van de joodse gemeenschap in Groot-
Tijdens de renovatie van een kerk op de Fiji-eilanden zijn vol
gens rooms-katholieke geestelijken ter plaatse vier stukjes van
het kruis van Jezus ontdekt. De twee centimeter lange splinters
zijn aangetroffen in een kistje in de sacristie van de kerk van het
Heilig Hart in Suva, de hoofdstad van de archipel.
Pater McNicholas is er heilig van overtuigd dat de stukjes hout
ooit deel uitmaakten van het kruis op Golgotha. Hij beroept zich
op een manuscript in het Latijn dat zich eveneens in het kistje
bevond. In het document uit 1828 schrijft de aartsbisschop van
Lyon dat de relieken afkomstig zijn van 'authentieke bronnen'.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgeveni Damiate bv
DIRECTIE B.M Essenberg, G P Arnold (adj). J
Kiel (adj);
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN R.D. Paauw, tel dag 9 30-
11.30 uur 071 -356215, of per post.
HOOFDKANTOOR.
Rooseveltstraat 822 3 21 BM Leiden
Telefoon 071-356356.
POSTADRES
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX.
Advertentics071-323508
Fam. benchten 071-323508
Redactie071-321921
ADVERTENTIES
ma.-vn|. van 08 30-17 00 uur:
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma -vnj van 8.30-17 00 uur
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel. 071-128030 bi| vooruitbet. (ind. BTW)
per acc giro autom.bet
per maand 29,30
per kwartaal 85,55 ƒ84,55
per jaar ƒ329,30 328,30
VERZENDING PER POST
Nederland: per kwartaal 125,50
overige lanaen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/m vnj. 18 00-19 30 uur,
zat 10 00-12 00 uur Tel 071-143241
HET WEER
Tijdens het afgelopen weekeinde
kreeg de fraaie zomer een vervolg.
De nieuwe moolweer-periode liet
zich wel van een meer gematigde
kant zien. De hegemonie van hoge-
drukgebieden hield onverstoorbaar
stand, maar dankzij een verander
de positie van de kern - bij Schot
land - kwam er een aanvoer vanaf
de Noordzee op gang, diè minder
hoge temperaturen toeliet. Bij een
verfrissende noord- tot noordoos
tenwind bleef het kwik vooral in
het noorden van het land wat ach
ter met circa 22 graden, overigens
werd nog altijd een zomerse waar
de van 24 tot 27 graden geno
teerd.
De tropische luchtmassa lag net
ten zuiden van de Benelux-, op de
scheidingslijn met de koelere lucht
zaten wel enkele onweersbuien,
maar alleen de hoge wolkenslierten
van de storing wisten tot onze regio
door te dringen. De zon kreeg zo
volop kansen, ook al verschenen
door de aanwarming overdag wat
stapelwolken. De nachttemperatu-
ren, die de afgelopen weken op
merkelijk hoogwaren, zijn inmid
dels getemperd tot aangenamere
waarden van 11 tot 16 graden.
Ook vandaag is het relatief koel
door een aanhoudende noorden
wind, die nog wat Noordzee-be
king kan meevoeren. Ten west
van Portugal koerst een kleine
pressie al uitdiepend in de rich
van de Britse Eilanden, waardi
de stromi.ng boven West-Europ
zuidoostelijk wordt en de grent
de tropisch warme lucht weer i
kant op schuift.
Morgen is er nog weinig aan dt
hand. Het beeld blijft zonnig, I
kan iets warmer worden met 2t
28 graden. Woensdag komt er
meer bewolking, als de zeer w(
lucht probeert binnen te kome
Misschien kan in het zuiden al
30 graden worden gehaald; ev|
tueel ook in de rest van het lan
de zon het wat langer volhoudt
Toch lijkt het er op dat de nieu
warmtegolf geen lang leven be
schoren is. In de vochtige en b
nauwde luchtmassa vormen zn
weldra onweersbuien, die afka
brengen.
In de tweede helft van de week
gen we opnieuw een gematigd
warm weertype, maar wel meti
stabiele trekjes. Zonnige perioi
worden afgewisseld door bewoj
perioden met regen- of onweer
buien. De temperatuur komt bl
een zuidwestelijke wind rond 2
graden te liggen.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig toten met
dinsdag.
Noorwegen:
Perioden met zon en
droog. In het noorden
meer bewolking en af en
toe regen of een bui. Maxi
ma van 13 graden in het
noorden tot 18 in het zui
den. Tussen Lillehammer
en Kristiansand maxima
van 22 tot 26 graden.
Zweden:
Perioden met zon en op de
meeste plaatsen droog.
Middagtemperatuur van
18 graden in het noorden
tot ongeveer 24 in het zui-
Denemarken:
Perioden met zon en vrij
wel overal droog. Middag-
temperatuur ongeveer 23
graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Wolkenvelden afgewisseld
door zonnige perioden en droog. Morgen
in het zuiden van Ierland en zuidwesten
van Engeland toenemende bewolking,
gevolgd door regen Middagtemperatuur
ongeveer 21 graden, in het noordwesten
van Schotland enkele graden lager.
België en Luxemburg:
Perioden met zon en vandaag nog kans
op een regen- of onweersbui. Middag
temperatuur van 22 graden aan zee tot
26 in het oosten.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vandaag in het oosten nog enkele regen-
of onweersbuien, in het westen droog en
nu en dan zon. Morgen perioden met
zon, in het westen toenemende bewol
king, gevolgd door regen, mogelijk ook
onweer Middagtemperatuur tussen 25
en 30 graden, in de omgeving van Anne-
cy enkele graden hoger, vlak langs het
Kanaal enkele graden lager.
Spanje:
Zonnig, vandaag later op de dag in Gali-
cië toenemende bewolking. Morgen in
het noordwesten half tot zwaar bewolkt
en plaatselijk regen of onweer, aan de
Costa's in het zuiden en oosten aanhou
dend zonnig. Middagtemperatuur langs
de Golf van Biskaje rond 22 graden, aan
de overige stranden maxima van 30 tot
35 graden. In het Spaanse binnenland
vandaag nog middagtemperatoren tus
sen 35 en 40 graden
Canarische Eilanden:
Droog en tamelijk veel zon. maxima tus
sen 30 en 35 graden. Morgen minder
warm en aan de noordzijde van de eilan
den enkele wolkenvelden.
Marokko:
Aan de westkust veel zon, morgen ook
enkele wolkenvelden. Droog. Middag
temperatuur op het strand vandaag rond
30 graden, morgen minder warm.
Tunesië:
Zonnig. Maximumtemperatuur vlak aan
zee tussen 30 en 35. landinwaarts
plaatselijk 40 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag naar het oosten wegtrekkende
buien en van het westen uit meer zon.
Morgen veel zon, in het westen later toe
nemende bewolking en kans op regen of
onweer. Aan de Franse zuidkust beide
dagen droog en veel zon. Middagtempe
ratuur meest tussen 30 en 35 graden,
aan de Atlantische kust vooral morgen
enkele graden lager
Mallorca en Ibiza:
Zonnig en warm met maxima van onge
veer 35 graden.
Italië:
Zonnig. In het noorden vooral in de ber
gen wat meer bewolking en enkele loka
le onweersbuien, morgen weer afnemen
de buienkans. Middagtemperatuur
meest van 30 tot 36 graden.
Corsica en Sardinië:
Zonnig en warm. Middagtemperatuur
van 32 tot 37 graden.
Griekenland en Kreta:
Droog en veel zon. Op de Egeïsche Zee
geleidelijk minder wind. Middagtempe
ratuur op de stranden rond 28. landin
waarts 30 tot 35 graden. Morgen iets
Duitsland:
Vandaag nu en dan zon en enkele, mo
gelijk stevige regen- of onweersbuien. In
het noorden droog en meer zon. Morgen
overal droog en flinke zonnige perioden.
Maxima van 23 graden in het noordwes
ten tot 28inhet zuiden.
Zwitserland:
Vandaag af en toe zon en enkele, soms
zware regen- en onweersbuien. Morgen
meer zon en vrijwel overal droog. Mid
dagtemperatuur ongeveer 30 graden,
vandaag tijdens buien koeler.
Neerslagkans
Mmimumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
DINSDAG 9 AUGUSTUS 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 06.12 Zon onder 2
Maan op 08 55 Maanonder2
Waterstanden Katwijk
Hoog water 05.13 17.38
Laag water 01.05 15.27
Weerrapporten 07 augustus 20 uur:
Den Helder licht bew.
Rotterdam onbew.
Twente onbew
Vlissingen licht bew.
Maastricht licht bew.
Aberdeen onbew
Athene onbew.
Barcelona zwaar bew
Berlijn halt bew
Boedapest licht bew
Bordeaux licht bew.
Brussel licht bew
Cyprus onbew.
Dublin licht bew.
Frankfurt half bew
Genève half bew
Helsinki regenbui
Innsbruck zwaar bew
Istanbul licht bew.
Klagenfurthal'bew
Kopenhagen licht bew
Las Palmas onbew
Lissabon onbew
Locarno zwaar bew.
Londen halt bew
Luxemburg zwaar bew
Madrid onbew.
(5 25 15
IO 13 31 28
iw3 28 17
licht bew.
half bew
Rome licht bew
Split onbew.
Stockholm licht bew
Warschau licht bew
Wenen zwaar bew.
Zurich half bew
Bangkok regen
Buenos Aires zwaar bew./
Casablanca onbew
Johannesburg onbew.
Los Angeles licht bew.
New Orleans licht bew
New fork licht bew./
TelAviv half bew
Tokyo licht bew
nw2/ 20 11
HEINZ
EN WE HAALDEN ZILVERPAPIER OP
EN MEUCDOPPEM VOOR DE BUM DE -
GELEIDE HONDEN EN DAM GINGEN WE
Hoela -hoepen en we waren klaar-
EN DAN R'EPEN wE SOEP EO EP
SOEP. BAUE BALLE BALLE Hoi
P/Of P/O/ EN WE SPEELDEN DfEFF/E -
MET- VERLOS EN WE- GAAN- VOOR -
N/EMAND- LAT- DE- WEG
