Een reclamejongen uit begin deze eeuw Cultuur&Kunst Lowlands '94 boekt regelrechte topacts Jubileum Internationaal Vocalisten Concours Directeur Rotterdamse Schouwburg: 'Toneelbestel te centraal georganiseerd' Diamanda Galas voert hedendaagse Faust op Zanger 'Volare' overleden MAANDAG 8 AUGUSTUS 1994 11 Russische ikonen in Noordwijk noordwuk» In Huis ter Duin is van 13 tot 29 augustus een expo sitie te bezichtigen van oude Russische ikonen. De verzameling bevat huis-, reis- en kerkikonen. Ook is het mogelijk restauratie adviezen te krijgen over ikonen uit eigen bezit. De tentoonstel ling, samengesteld door de expert oost-orthodoxe kunst Ingrid Zoetmulder, is dagelijks te zien van 11.00 tot 18.00 uur. Toppers in De Witte Duif katwuk» Werk van Karei Appel, Comeille, Herman Brood en Pat ty Harpenau is sinds zaterdag te zien in De Witte Duif in Kat wijk. Daarnaast toont de galerie litho's van Walasse Ting en stukken van Gerardus Brussee, Eugène Brands en Anton Roos- kens. De laatstgenoemde twee kunstenaars hebben nauw sa mengewerkt met de Cobra-groep. De expositie is alleen op za terdag te bezichtigen aan de Koninginneweg 12A, van 11.00 uur tot 13.00 uur en van 14.00 uur tot 17.00 uur. Zeeliederenfestival Amsterdam In het rond het Nederlands Scheepvaartmuseum in Amsterdam wordt in het weekeinde van 20 en 21 augustus het jaarlijkse zeeliederenfestival gehouden. Het thema is dit jaar 'Van Liefde en Lichtekooien'. Tien shanty-koren uit Duitsland, Frankrijk, Nederland en Zweden komen m zingen en te musiceren. Zij bezingen vooral de v de havens achterblijven. De optredens zijn op de binnenplaats, het VOC-schip aan de steiger en in de zalen van het Scheep vaartmuseum. Echtpaar Jackson in Boedapest Boedapest Michael Jackson is vrijdag met zijn nieuwe echtgeno te Lisa Marie Presley in Boedapest aangekomen. Het was de eer ste keer dat het jonge paar in de openbaarheid trad sinds de ver rassende mededeling, vorige week, dat ze 11 weken geleden in het geheim waren getrouwd. Sindsdien woonde het paar in de Trump Tower in New York. Jackson en Presley vlogen per Con corde eerst naar Londen, waar zij overstapten in een gereed staand prive-vliegtuig waarmee ze naar Boedapest vertrokken. Jackson is bezig met een videoclip waarin hij een aanval van het Rode Leger afslaat. Het echtpaar bracht zaterdag in de Hongaar se hoofdstad een bezoek aan twee kinderziekenhuizen om er gratis speelgoed uit te delen van Jacksons Heal the World Foun dation. Beelden van Hanneke de Munck Amsterdam In de galerie van het Amsterdams Beeldhouwers Kollektief, aan de Zeilmakerstraat 15 in Amsterdam, zijn bron zen beelden van Hanneke de Munck te bezichtigen. De tentoon stelling duurt van 14 augustus t/m 25 september. Er wordt te vens een groepsexpositie gehouden van beelden voor binnen en buiten. De galerie is geopend van woensdag tot en van 13.00 tot 18.00 uur. JOHNOOMKES Het driedaagse festival A Cam- pingflight to Lowlands Paradise, dat vorig jaar in één keer uit groeide tot de Nederlandse eta lage van de alternatieve pop, heeft voor de tweede editie de beschikking over een ijzersterke programmering. Onder de 62 bands die eind augustus in Walibi Flevo zullen optreden, zitten enkele regelrechte top pers. Lowlands heeft op vrijdag 26 augustus onder meer de beschi king over topacts als The Rollins Bands en Soundgarden. Op za terdag 27 prijken onder meer Arrested Development, Blur, G- Love The Special Sauce, Gang-Starr en Sepultura op het affiche. En op zondag 28 zullen zeker Frank Black, Cypress Hill, dEUS, The Lemonheads en The Levellers de show stelen. De va riatie is opnieuw maximaal: van Amerikaanse gitaarrock, via jazz-dance en hiphop tot metal en crustiepop. Het campingfestival - op een naburig terrein zijn goede kam- peerfaciliteiten - vraagt 95 gul den per persoon voor een pas se-partout voor drie dagen. De capaciteit zal nu al zeker in de voorverkoop worden volge boekt, temeer daar de passe partout geldt voor inclusief kamperen. De theaterprogram mering en randevenementen Cassiers, charmante prins van het aquarel in Katwijks Museum In frisse rode jasjes wandelt een groep mensen richting een Huis ter Duin-achtig gebouw op een duin. In hun kielzog twee caddies, boerenjochies in verstelde broeken en op klompen dragen de golfclubs. Op de voorgrond kij ken in klederdracht gestoken boerinnen het clubje vol verwondering na. Het is een affiche van Henri Cassiers. Diezelfde onderwerpen komen terug in andere reclame posters: rijkdom, armoede, stilstand, vooruitgang. Het Katwijks Museum heeft een overzichtstentoonstelling met het werk van Cassiers (1858-1944). KATWUK» LETTYSTAM Traditiegetrouw is in het oude redershuis ook deze zomer een grote tentoonstelling gewijd aan een kunstenaar die in Katwijk heeft gewerkt. Cassiers logeerde in 1896 en 1905 in hotel Zeerust. De drie plaatselijke vis sersvrouwen die hij aan de voet van de Oude Kerk vereeuwigde, komen vaak terug in zijn werk. Ditmaal had het museum een makkie bij het samenstellen van de expositie. Het bij elkaar sprokkelen van Cassiers werk, veelal uit privé-collecties, heb ben de collega's van het Ant werpse museum Vleeshuis ge daan. Ze stelden ook de fraaie catalogus samen. Met de ten toonstelling, die tot halverwege juni eerst in het Vleeshuis te zien was, herdenken Katwijk en Antwerpen de vijftigste sterfdag van Cassiers. Prins De Belg, zoon van een Brusselse lakenkoopman, moest van zijn vader eerst in de leer bij een ar chitect. Later kiest Cassiers toch voor de kunst en vestigt zich in 1888 als artiste-peintre. Eerst maakt hij vooral aquarellen. Cassiers leert zichzelf met olieverf werken door het ko piëren van doeken uit het Mu seum van van Schone Kunsten. Ook bekwaamt hij zich in etsen en gouaches. Dat doet Cassiers zo goed dat collega-schilder Ja mes Ensor hem zelfs 'de char mante prins van het aquarel' en 'de sympathieke baron van het gouache' noemt. Die fraaie omschrijvingen ten spijt kan Cassiers nog niet van zijn werk leven. Hij neemt een baan als journalist-illustrator bij een aantal tijdschriften en ont werpt affiches. Cassiers maakte er zo veel dat in eigen land hij al wordt vergeleken met Toulou- se-de-Lautrec. Zijn naam als decoratief kunstenaar is spoedig gevestigd. Affiches vormen dan ook de bulk van de tentoonstel ling van deze veelzijdige man. Zuidwester De poster met de golfers maakt reclame voor het toen nog jon ge badplaatsje Coq sur Mer. Een goede opdrachtgever van Cas siers was de Red Star rederij. Het bedrijf werd in 1871 opge richt en doet zeer voorspoedige zaken met het varen van emi granten naar Amerika. Andere lijnen, op onder meer Dovers, Cherbourg en Liver pool, volgen spoedig. Op zijn af fiches kiest Cassiers ook hier voor het contrast en een opval lende vlakverdeling. Getooid met oliejas, zuidwester en lies laarzen salueert een visser in zijn eenvoudige, houten roei boot naar de 'Haverford', een moderne, krachtige stalen stoomboot. Op een ander affiche staan drie collega-zeelui met pijpje onder het gelapte zeil van hun schuit. Ook zij staren vol ver wondering naar de vooruitgang in vorm van een ranke, snelle stoomboot. Net als bij het ande re affiche staan zij in de rechter benedenhoek. De boot komt van linksboven opgestoomd. Het middenvlak liet Cassiers Op een andere reclameposter is hetzelfde thema niet diago naal maar horizontaal uitge werkt. Vier werklui met verstel de kleren hangen op een hou ten reling. Uiteraard met pijp in de mond. Samen met een vijfde toeschouwer, een zwartwit ge vlekt hondje, kijken ze een oce aanstomer na die bijna het affi che uitvaart. De zeilen van de traditionele schuiten op de ach tergrond staan voor het oude. Mooier Vernieuwend is Cassiers niet te noemen. Ook al niet door zijn sterke hang naar het verleden. Zo heeft hij vaak in klederdracht gestoken vrouwen afgebeeld. De kunstenaar nam het daarbij niet zo nauw met de motieven en kleuren die per plaats ver schilden. Voor hem staan die personages voor het goede le ven op het platteland. Kleurrijk, zonnig, idyllisch. Alleen de op gelapte kleren van de mannen venvijzen naar armoede. Cas siers zette de wereld naar zijn hand, maakte haar mooier. Zoals reclamemakers vandaag de dag nog steeds doen. De tentoonstelling 'Henri Cas siers 1858-1944' is nog tot 25 september te zien in het Kat wijks Museum in de Voorstraat 46. De openingstijden zijn dinsdag t/m zaterdag van 10.00 uur tot 12.00 uur en van 14.00 uur tot 17.00 uur. De ge bonden, ingenaaide kleurenca- talogus kost 45,=. Het Internationaal Vocalisten Concours (IVC) viert zijn veer tigjarig jubilieum in augustus en september behalve met het concours met een interpretata- tiecursus door de sopraan Ilea- na Cotrubas en met jubileum concerten. Aan het concours, dat van 26 augustus tot 3 september wordt gehouden in het Bossche Thea ter aan de Parade, doen 90 kan didaten mee die zijn gekozen uit het recordaantal van 196 jonge zangers en zangeressen uit 32 landen. Voor de categorie opera zijn er 45 geselecteerd, voor oratorium 19 en voor de liedsectie 26. De finales hebben op 3 september plaats met me dewerking van het Brabants Or kest onder leiding van Jan Stu- len. De interpretatiecursus door Ileana Cotrubas wordt na het gehouden (5 tot en met 8 september) en is open baar. Zij maakt ook deel uit van de jury, die onder voorzitter schap staat van Menno Feen- stra, casting-coördinator van de Glyndebourne Festival Opera. Ook sopraan Elly Ameling zit in de jury. In de drie categorieën zijn eerste prijzen van 10.000 gulden tweede prijzen van 5000 gulden. In het jubile umjaar kan het publiek ook een prijs toekennen van 7500 gul den. Bij de drie jubileumconcerten treden de winnaars uit de drie categorieën en drie opvallende cursusdeelnemers als solisten op. De concerten vinden plaats in Den Bosch (8 septemeber), Eindhoven (9 september) en Terneuzen (10 september). Het rVC wordt sinds vorig jaar overigens om het jaar gehou den. In het andere jaar wordt het concours vervangen door masterclasses. zullen binnenkort worden be kendgemaakt. Hieronder volgt de gehele lijst: Vrijdag 26 augustus: Afghan Whigs, Candlebox, Dig, Helmet, Red Red Meat, Rollins Band, Soundgarden, Stabbing West ward, Les Tambours du Bronx, Tindersticks, Dread Zone, Qua- zar, Senser, Underworld en de dj's Darren Emerson/Aphex Twin. Zaterdag 27 augustus: African Headcharge, Arrested Develop ment, Bettie Serveert, Bivouac, Blur, Jeff Buckley, Lou Dalg- leish, Darryl-Ann, Dead Moon, G-Love The Special Sauce, Gang Starr (met special guest Jeru the Damaja), Genitorturers, Gorefest, Julia P. Hersheimer, Live, Man or Astroman?, Moon- lizards, Motorpsycho, Mucky Pup, Offspring, Sebadoh, Sepul tura, They might be Giants, Eat Static, Speedy J., Trans-Global Underground en de dj's Steve Green/ Lady Aïda. Zondag 28 augustus: Bioha- zard, Frank Black, Compulsion, Cypress Hill, dEUS, Heather Nova, The Jim Rose Circus Side show, Michael Katon, Lemon- heads, Levellers, Lotion, Mother Tongue, Erwin Nijhoff en Tho mas Thijs, Oasis, Paradise Lost, Pavement, Quicksand, Reve rend Horton Heat, Shootyz Groove, Terrorvision, Tea Party, Victims Family en Joost Visser. ROTTERDAM HAN GEURTS Directeur van de Rotterdamse Schouwburg Carel Alons vindt de stelling van het RO Theater dat zijn schouwburg niet ge schikt zou zijn voor het huisge zelschap „een gelegenheidsar gument". Zowel Toneelgroep Amsterdam als het RO Theater gebruiken de architectuur als argument in hun pleidooien voor een eigen theater, hoewel beide schouwburgen (Stads schouwburg in Amsterdam en de Rotterdamse Schouwburg) in niets op elkaar lijken. Alons daarover: „Bij Toneel groep Amsterdam kan ik mij dat argument levendig voorstellen. Die mogen van monumenten zorg geen spijker in het gebouw slaan. De Rotterdamse Schouw burg voldoet echter aan alle ei sen die het RO Theater destijds heeft geformuleerd. Zeker als ik er in september een nieuwe tri bune bij krijg voor kleinere op stellingen in de grote zaal. In theaterland woedt de dis cussie over de nesteldrang van de grote gezelschappen RO en Toneelgroep Amsterdam en de gevolgen daarvan voor de sprei ding van het theateraanbod. De Raad voor de Kunst peilt op dit moment de meningen, in voor- bereiding op het volgende Kun stenplan waarin de subsidiegel den moeten worden herver deeld. Het ligt voor de hand dat dan nog eens kritisch wordt ge keken naar gezelschappen die eventueel minder door het land gaan reizen. Alons is een voorstander van eigen huizen als daar tenminste de artistieke noodzaak voor be staat. Dat een gezelschap een hecht ensemble wil opbouwen vindt hij logisch, en ook dat het met dat ensemble vervolgens een eigen theater wil bespelen. „Gerardjan Rijnders had eigen lijk al jaren een eigen plek moe ten hebben," vindt Alons. Carel Alons: „We zijn als theaterdirecteuren gewend Het gedeeltelijke vertrek van het RO uit de Rotterdamse Schouwburg is echter in dat licht bezien wat prematuur: „In het kader van de discussie rond Luxor en de Rotterdamse to neelvoorzieningen was het voor het RO Theater in Rotterdam een kwestie van nu of nooit. In artistiek opzicht was het eigen huis op een ander mQment mis schien n Profileren Overigens bestrijden beide ge zelschappen met klem de stel ling dat zij minder in het land zullen optreden. De praktijk moet bewijzen of dat echt zo is. Zo zegt Gerardjan Rijnders nu al dat hij veel meer geld nodig heeft als hij niet alleen in Am sterdam moet spelen, maar ook in Heerlen en Groningen. Zijn ensemble moet dan immers twee keer zo groot zijn. In tegenstelling tot vrije pro- dukties, die meestal een vast bedrag krijgen per optreden, moeten de gesubsidieerde ge zelschappen het meestal doen met de kaartjesopbrengt als zij in het land staan. Probleem is dat zij op het reclamebeleid van zo'n schouwburg geen invloed kunnen uitoefenen. De schouw burgen lopen bij dit systeem nauwelijks risico. Carel Alons vindt dan ook dat de gezel schappen gelijk hebben als zij zeggen dat de schouwburgen te weinig doen of kunnen doen om het reizen aantrekkelijk te maken. De schouwburgen zouden zich volgens hem meer moeten profileren en kiezen voor be paalde gezelschappen met een bepaalde uitstraling. „We zijn als theaterdirecteuren gewend om alles te kunnen tonen. Dat is niet meer houdbaar. Maar geef hetgeen je wel laat zien dan tenminste een optimale kans. Bijvoorbeeld door langere se ries, zodat gezelschappen een betere binding met het publiek kunnen opbouwen. Voorwaarde is dat de schouw burgen in het land daar ook de mogelijkheden voor krijgen in de vorm van een adequaat pro- grammeringsbudget. Die wor den door hun wethouders ech ter steevast doorvt WVC, aldus Alons. RECENSIE JOHN OOMKES Concert: Plague Mass, gecomponeerd, geregisseerd en uitgevoerd door Diaman da Galas. Gehoord: Triple X-festival, Wes tergasfabriek, Amsterdam, 5/8. Misschien dat pas na het jaar 2000 in kaart zal worden ge bracht in hoeveel kunstuitingen aan het eind van de twintigste eeuw aids als thema centraal heeft gestaan. Een van de hui veringwekkendste scheppingen op dat gebied is tot nu toe in elk geval de 'Plague Mass' van de Amerikaanse zangeres en per former Diamanda Galas. Galas is een veertiger en auto didacte van Grieks-Amerikaan se origine: ze is geboren en ge togen in San Diego aan de Ame rikaanse westkust, het deel van de States dat het hardst is ge troffen door de aids-epidemie. Al sinds het eind van de jaren zeventig is zij een welkome gast op Nederlandse podia, maar Galas maakte voor het eerst furore dankzij spraakmakende optredens op een avant-garde- festival in het Utrechtse cen trum 't Hoogt. In die vroege jaren tachdg ex perimenteerde Galas met de grenzen van het stemgebruik. Ze schreeuwde, gilde, siste, kreunde en boerde in twee, vier, soms zes microfoons, die alle maal in verbinding stonden met een ander auditief effect. Galas' machtige vokalen riepen zo een éénvrouws-imitatie van de Ni- belungen op, een orgel aan na galm en echo, vibrerend en resonerend tegen de wanden van de ruimte waarin de bezoe ker vergeefs bescherming zocht tegen zoveel onbeheerste po- Momenteel toert zij rond met een compositie van zeventig minuten, die in 1990 nog door het leven ging als Masque of the Red Death (een titel geleend van Edgar Allen Poe), maar nu definitief Plague Mass is ge doopt. Het stuk is opgedragen als een monument voor de aids-doden, meer in het bijzon der ter nagedachtenis van haar broer, de toneelschrijver Philip- Dimitri Galas. Plague Mass heeft een klassieke opbouw in delen, die je zou kunnen be schrijven als contemplatie, ex pulsie, exorcisme, woede, sar casme, leedbetuiging en over gave. Het is een mis waarin Galas bijna nooit het hoofd laat han gen, maar als een hedendaagse Faust haar Mephisto opzoekt en uitdaagt. Met het bovenlijf ont bloot en ondergedompeld in (een vaak lelijk belichtf bloedro de emulsie gaat ze de confron tatie aan. De vaak hortend uit gebrachte, tot in het oneindige gerepeteerde bezweringen ('Were you a witness?') doen denken aan de trance waarin Amerikaanse tv-dominees kun nen geraken. De fysieke bele ving van pijn wordt er uitge- knald in lange, gorgelende gil- refreinen, als de op hol geslagen reien in Griekse tragedies. De zeventig minuten durende voorstelling is niet ontbloot van een theatraal performance-ach- tig karakter. Kaarsen bakenen het speelvlak af, wolken rook worden van achteren de bühne op geblazen, kleine voorwerpen als een mes doen het geheel vaak balanceren op de rand van kunst en kitsch. Zwaai' weerge geven achtergrondgeluid - aan zwellende vliegtuigmotoren, een dreunend, sensurround vi brato, een op hol geslagen schoepenrad, keteldrums doen geleidelijk aan zelfs af breuk aan de integriteit van Pla gue Mass. Gelukkig verjaagt Galas de pseudo-effecten met twee pas sages aan het slot. De eerste be treft een parodie, aan de vleugel gespeeld, van de negro-spiritual Let my People Go/Go down Moses, waarin een eerste straal tje hoop door de duisternis prikt. Het tweede is een lange sprakeloze passage, waarin de hevig transpirerende Diamanda in schijnbare slow motion het podium oversteekt, ons allen één voor één veelbetekend aan kijkend. De impact van dat mo ment is groter dan die van het affiche van Gerrie Knetemann dat ons meldt dat hij ook ooit dood zal gaan. Domenico Modugno, wiens hit 'Volare' aan het einde van de jaren '50 een groot succes was, is zaterdag op 66-jarige leeftijd overleden. De zanger heeft waarschijnlijk een hartaanval gekregen. In 1958 stond Modugno hoog op de Amerikaanse hitparade met zijn lied 'Nel Blu Dipinto di Blu'. In de rest van de wereld werd het nummer bekend onder de naam 'Volare', een deel van de tekst. In de afgelo pen jaren zat de zanger in het parlement voor de Radicale Partij. 'Sprong', één van de bronzen beelden van Hanneke de Munck. FOTO PR/FRANS DE MUNCK Getooid met oliejas, zuidwester en lieslaarzen salueert 'Haverford', een moderne, krachtige stalen stoomboot. zijn eenvoudige, houten roeiboot naar de FOTO CATALOGUS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 11