NAVO bestookt doelen
van Bosnische Serviërs
Buitenland
Abortusdebat in VS
krijgt grimmig karakter
Futuristisch decor
Besprekingen VS en
Noord-Korea hervat
Verkiezingen Guinee-Bissau
beloven nek-aan-nek-race
Russisch legerkorps op
de bres voor commandant
'Het in de steek gelaten Rwandese volk had beter verdiend'
ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1994
Labour in peiling ver voor
londen Met haar nieuwe leider Tony Blair staat de Britse La-
bour-partij in de kiezersgunst ver voor op de Conservatieven van
premier John Major. Dat blijkt uit een peiling van het onder
zoeksbureau Gallup. Van de 1.161 ondervraagde volwassenen
krijgt Labour de steun van 56,5 procent. De Conservatieven kre
gen 23 procent. Het verschil tussen beide partijen is het grootste
sinds 57 jaar.
Bosbranden bedreigen westen VS
reno» Bijna 20.000 mensen bestrijden in het westen van de Ver
enigde Staten tientallen grote bosbranden die al bijna 95.000
hectare grond hebben verwoest. Als gevolg van hevige wind en
blikseminslagen ontstonden in de staat Washington zo'n 150
brandjes. Sinds donderdag bedreigt het vuur de streek rond het
Tahoe-meer, in het grensgebied van California en Nevada.
Roemeense kompels beëindigen staking
Boekarest De ongeveer 70.000 werkers in de Roemeense koper
en bruinkoolmijnen in de Jiu-vallei hebben gisteren hun negen
dagen oude staking beëindigd. De kompels eisten een loonsver
hoging van 25 procent en elk jaar op de 'Dag van de mijnwerker'
een bedrag ineens. Volgens de Roemeense radio zijn hun eisen
ingewilligd.
Jongetje redt antieke heg Oxford
londen De negenjarige James Silk heeft zijn strijd om behoud
van een antieke heg gewonnen. De universiteit van Oxford moet
afzien van haar plannen om een formatie bulldozers op de his
torische rij struiken af te sturen, ten behoeve van de aanleg van
een sportveld. Gewapend met een notitieblok en vergrootglas
bracht Silk lange dagen door bij de haag om het planten- en die
renleven in kaart te brengen. Daarmee wist hij de gemeente te
Overtuigen.
washington hans c
correspondent
De discussie over de toelaat
baarheid van abortus krijgt in
de Verenigde Staten een steeds
grimmiger karakter. De afgelo
pen tien jaar zijn 146 abortus
klinieken het doelwit van aan
slagen geweest. In diezelfde pe
riode werden ruim 1500 men
sen die in de klinieken werkten
of abortus lieten uitvoeren, mis
handeld. Maar nu heeft het ge
weld tegen voorstanders van
vrije abortus een nieuwe di
mensie gekregen: moord.
In Pensacola, in het noorden
van Florida, schoot de 40-jarige
anti-abortusactivist Paul Hill de
69-jarige arts Bayard Britton en
diens 74-jarige begeleider Ja
mes Barrett door het hoofd.
Barretts vrouw raakte gewond.
Het gebeurde anderhalfjaar na
dat voor de deur van dezelfde
kliniek Michael Griffin, een an
dere tegenstander van abortus,
dr. David Gunn had vermoord.
Griffin zit nu een levenslange
celstraf uit. Hill wacht minstens
hetzelfde.
Vrouwenorganisaties en abor
tusklinieken verkeren in paniek.
President Clinton veroordeelde
de moorden als 'binnenlands
terrorisme' en zegde de lokale
politiekorpsen extra manschap
pen toe om de klinieken te be
schermen. Bij vrijwel elke abor
tuskliniek in de VS staat nu een
politieman of een gewapende
particuliere bewaker. Een spe
ciale werkgroep wordt opgericht
om 'abortusgeweld' te onder
zoeken en de daders ervan te
vervolgen.
De vrees bestaat dat de actie
van Hill niet de laatste zal zijn.
Hill, die al jaren actie voert te
gen abortus, blijkt veel aanhan
gers te hebben, die vinden dat
moord op artsen die abortus
plegen gerechtvaardigd is.
Priester David Trosch prees
Hills actie en riep na de moord
partij in Pensacola, vorige week
vrijdag, op tot 'massale moor
den op aborteurs en hun mede
werkers'. Petities met die in
houd zijn door tientallen men
sen getekend.
Niemand kan zeggen niet te
zijn gewaarschuwd door Hill.
Vorig jaar, na de moord op dr-
Gunn, verscheen hij al in TV-
praatshows om zijn ideeën te
verkondigen. „Als we geweld
mogen gebruiken om geboren
kinderen te verdedigen, dan
Fundamentalisten
eisen aanslag
in Algiers op
londen afp
De Groupe Islamique Armé
(GIA), een extremistische splin
tergroepering in Algerije, heeft
de verantwoordelijkheid opge
ëist voor de aanslag in Algiers
op woningen van Fransen. Bij
de aanslag woensdag kwamen
vijf Fransen, drie politie-agen-
ten en twee medewerkers van
het Franse consulaat, om het le-
De fundamentalistische groe
pering zond donderdagavond
een verklaring naar de Arabi
sche krant Al-Hayat in Londen,
waarin het bevestigde de aanval
op 'vijf Franse christenen' te
hebben uitgevoerd.
De aanslag had overigens veel
meer levens kunnen eisen. Een
zware autobom kon echter net
op tijd onschadelijk worden ge
maakt.
mogen we dat ook voor onze
ongeboren kinderen", zei hij.
Maar nooit gaf hij een indicatie
dat hij zijn dreigement daad
werkelijk zou uitvoeren. „Ik ben
een leider, geen doener", zei hij
Op de fatale ochtend demon
streerde hij zoals gewoonlijk
voor de Ladies Clinic. Toen dr-
Britton om half acht kwam
aanrijden, haalde Hill echter
onverwacht een geweer tevoor
schijn en schoot. Daarna gooide
hij het geweer weg en liep de
straat uit. Toep hij kort daarna
werd aangehouden, zei Hill
slechts laconiek: „Er zullen van
ger worden
Actie vergelding voor diefstal zware wapens
Tien NAVO-straaljagers,
waaronder twee Neder
landse F-16's, hebben gis
teravond een luchtaanval
uitgevoerd op stellingen
van de Bosnische Serviërs
bij Sarajevo. VN-comman-
dant Michael Rose had om
de NAVO-luchtactie ver
zocht nadat de Bosnische
Serviërs bij een overval op
een VN-depot zware wa
pens hadden buitgemaakt.
brussel peter de vries
correspondent
Bij het bombardement is waar
schijnlijk één stuk anti-tankge-
schut vernietigd dat zich binnen
de twintig kilometer brede ge
demilitariseerde zone rond de
Bosnische hoofdstad bevond.
De Bosnische Serviërs beloof
den prompt de gestolen wapens
weer in te leveren. Volgens een
VN-woordvoerder hadden zij
inmiddels twee pantservoertui
gen teruggegeven. Rusland, dat
bij vorige onaangekondigde
NAVO-acties telkens boos rea
geerde, was nu wel gewaar
schuwd en is bovendien van
mening dat de Bosnische Ser
viërs de actie hebben uitgelokt.
Volgens de Amerikaanse mi
nister Christopher (buitenland
se zaken) was de aanval ook be
doeld om extra druk uit te oefe
nen op de Bosnische Serviërs
alsnog een internationaal vre
desplan te accepteren. Het Wit
te Huis liet weten dat opheffing
van het VN-wapenembargo
voor de moslims 'onvermijde
lijk' wordt wanneer de Serviërs
een vredesakkoord blijven af
wijzen.
De NAVO en de VN noemden
de militaire actie een vergelding
voor de diefstal door Bosnische
Serviërs van één tank, twee
pantservoertuigen en luchtaf
weergeschut uit een door Oek-
raïnse blauwhelmen bewaakt
VN-depot, gistermorgen vroeg.
De NAVO schoot gisteravond
rond half zeven de VN te hulp
nadat een Franse Puma-heli-
kopter die de overvallers achter
volgde, vanaf de grond met lich
te wapens was beschoten. De
NAVO-aanval werd uitgevoerd
door twee Nederlandse F-16's,
twee Franse Mirages, twee Brit
se Jaguars en vier Amerikaanse
A-10's van bases in Italië en een
Amerikaans vliegdekschip, zo
meldde het NAVO-hoofdkwar-
tier in Napels. Volgens een
woordvoerster van de Neder
landse luchtmacht hebben de
Nederlandse toestellen geen
bommen afgeworpen.
De actie werd afgebroken
toen de Bosnische Serviërs be
loofden alle gestolen wapens te
rug te brengen. Direct na het
bombardement openden sluip
schutters in Sarajevo het vuur
en werden de VN-blauwhelmen
in Bosnië in verhoogde staat
van paraatheid gebracht.
spanningen zijn
Andere tegenstanders van abor
tus hebben zijn daad veroor
deeld maar voorstanders van
vrije abortus vrezen dat het hier
niet bij zal blijven.
Leden van het Amerikaanse
Congres hebben de federale re
cherche FBI gevraagd de anti
abortusbewegingen net zo
nauwgezet te volgen als terro
ristische groeperingen. De De
mocratische afgevaardigde
Charles Schumer vroeg de be
lastingdienst deze week om de
belastingvoordelen in te trekken
van een anti-abortusorganisatie
in Alabama, die moord op abor
tusdokters heeft gepropageerd.
„Het is ondenkbaar dat wij be
lastingvoordelen geven aan or
ganisaties die zich bezighouden
met moord", zei Schumer.
De abortusdiscussie is in de VS
nog lang niet beslecht, ook al
heeft het Hooggerechtshof al
twintig jaar geleden bepaald dat
abortus legaal en louter een
zaak voor de vrouw is. Abortus
klinieken bestaan in het hele
land maar in veel conservatieve
gebieden, zoals het noorden
van Florida waar Britton en
Gunn actief waren, is het nog
steeds zeer omstreden.
Per jaar vinden in de VS zo'n
anderhalf miljoen abortussen
plaats. Daarmee staan de VS
aan de top in de geïndustriali
seerde wereld. Maar lang niet
alle Amerikanen vinden dat
abortus onder alle omstandig
heden legaal moet zijn. Volgens
een enquête uit 1992 is slechts
één op de drie Amerikanen voor
geheel vrije abortus. De helft wil
het aan voorwaarden binden en
één op de zeven is tegen elke
vorm van abortus.
Er is bovendien een felle discus
sie ontstaan over de vraag of
abortus betaald moet worden
uit de ziektekostenverzekering.
Tegenstanders wijzen elke over
heidssubsidie als immoreel van
de hand.
Alton priors De koeien grazen vredig op een weiland bij Alton Priors in het zuidwesten van Groot-Brittan-
nië. Op de achtergrond doemen glooiende tarwevelden op, waarin onlangs geheimzinnige cirkels zijn ver
schenen. De enorme 'afdrukken' trekken veel bekijks. foto »ap» davecaulkin
dent blad dat in Noord-Korea
goed is ingevoerd, is optimis
tisch over het verloop van de
besprekingen. Een 'hoogge
plaatst lid van de Noordko-
reaanse delegatie' voorspelde
volgens de krant dat de Ameri
kaanse onderhandelaar Robert
Gallucci 'niet met lege handen'
naar zijn land zal terugkeren.
De jonge Kim zou pragmatisch
met het Westen willen omgaan
om de Noordkoreaanse econo
mie te verbeteren.
De vertraging in de bespre
kingen vergroot de tijdsdruk op
de partijen om tot een vergelijk
te komen. Voor het einde van
de maand moet Noord-Korea
beginnen met de opwerking
van 8.000 verbruikte brandstof
staven, die in een koelbad lig
gen te roesten en hun omgeving
dreigen te besmetten. Washing
ton vreest dat Noord-Korea bij
de opwerking genoeg plutoni
um zal kunnen winnen voor vijf
atoombommen. Amerikaanse
technische hulp om het roest-
proces te vertragen, zou Noord-
Korea zeer welkom zijn, aldus
de HankyorehShinmun.
De Verenigde Staten en Noord-
Korea hebben gisteren in het
Zwitserse Genève hun bespre
kingen over het Noordkoreaan
se nucleaire programma hervat.
De VS hopen Noord-Korea te
kunnen overhalen zijn nucleaire
faciliteiten aan volledige inter
nationale inspectie te onder
werpen. In ruil krijgt Noord-Ko
rea diplomatieke erkenning en
technische hulp. Het overleg is
na acht uur verdaagd tot maan
dag.
De besprekingen werden op 8
juli geopend, maar een dag later
abrupt onderbroken toen de
Noordkoreaanse leider Kim II
Sung overleed. Noord-Korea
heeft gezegd dat het beleid on
der Kims zoon en opvolger Kim
Jong II geen koerswijziging zal
ondergaan. De oude Kim had
beloofd het nucleaire program
ma hangende de besprekingen
te bevriezen, waarmee hij mo
gelijke economische sancties
van de Verenigde Naties voor
kwam.
De Zuidkoreaanse krant
Hankyoreh Shinmun, een dissi-
Servische vrachtwagenchauffeurs strekken even de benen, nadat bij het grensplaatsje Raca een file van ruim
vijf kilometer was ontstaan. De Serviërs hebben hun steun aan de Bosnische Serviërs ingetrokken en de gren
zen gesloten. foto epa milós vukadinovic
een direct gevolg van het ver
werpen van het internationale
vredesplan voor de verscheurde
voormalige Joegoslavische re
publiek door de Bosnische Ser
viërs. Hun leider Karadzic heeft
zijn milities voorgehouden dat
ze zich moeten voorbereiden op
een nieuwe eenzame strijd, nu
ook de Servische president
Milosovic zijn steun heeft inge
trokken. Milosovic sloot gister
morgen de grenzen met het
door de Bosnische Serviërs ver
overde gebied en sneed de tele
foonverbindingen af.
Hezbollah vuurt
raketten af op
noorden Israël
JERUZALEM Rtr-AFP
In het noorden van Israël is een
tiental Katyusha-raketten inge
slagen, vanuit Libanon afge
vuurd door de Hezbollah-bewe-
ging. Er zijn nog geen meldin
gen van persoonlijke ongeluk
ken of materiële schade.
De aanval is waarschijnlijk
een vergelding voor een Israëli
sche aanval donderdag, waarbij
acht burgerslachtoffers vielen.
Israël heeft die actie inmiddels
een 'vergissing' genoemd en ex
cuses aangeboden. Een verslag
gever van de Israëlische radio
meldde vanuit de bestookte
streek: „De raketten hebben
voor grote paniek gezorgd in
deze regio die volzit met toeris
ten. Alle vakantiegangers zijn
geëvacueerd." Hij zei dat de au
toriteiten de toeristen weg
stuurden wegens gebrek aan
schuilkelders. Nadere informa
tie is door de Israëlische militai
re censuur uit de kopij van het
Britse persbureau Reuter ge
schrapt.
Toen de raketten in Israël in
sloegen, waren er in Zuid-Liba-
non gevechten aan de gang tus
sen Israëlische bezettingstroe
pen en Zuidlibanese milities
aan de ene kant en Hezbollah
aan de andere kant. In het ge
bied van Bayadah, in de door
Israël bezette veiligheidszone,
sloegen eveneens raketten in.
Hezbollah-leiders hebben in
het verleden herhaaldelijk aan
gekondigd het noorden van Is
raël met raketten te bestoken
als Libanese burgers zouden
worden gedood. Afgelopen jaar
was er een akkoord gesloten
waarbij Israël beloofde geen Li
banese dorpen meer aan te val
len als Hezbollah geen raketten
meer op de joodse staat zou af-
President Vieira heeft geduchte concurrent
lissabon ips
Bij de tweede ronde van de pre
sidentsverkiezingen in Guinee-
Bissau, die morgen wordt ge
houden, neemt de huidige pre
sident Joao Bernardo Vieira het
op tegen Kumba lala. De twee
zijn overgebleven uit de eerste
ronde op 3 juli, waar acht kan
didaten aan meededen. lala
doet het in de opiniepeilingen
erg goed en vormt een reële be
dreiging voor het machtsblok
van Vieira, de eenheidspartij
Paigc. De Paige is al twintig jaar
aan de macht.
lala, leider van de Partij voor
Sociale Vernieuwing (PRS)
wordt gesteund door de hele
oppositie. Nu heeft hij de moei
lijke taak om de charismatische
generaal 'Nino' te verslaan. Ni-
i de schuilnaam die Vieira
de strijd tegen de
Portugezen, die van 1961 tot
1974 duurde. In dat jaar werd
Guinee-Bissau onafhankelijk.
Waarnemers in Lissabon
schrijven de toenemende popu
lariteit van lala toe aan het grote
gemak waarmee hij steunmani-
festaties omtovert in enorme
feesten, waarin de enige serieu
ze momenten bestaan uit het
uitmaken van de regering voor
'dictatoriaal en corrupt'. Vieira
zette de tegenaanval in met de
bewering dat een onbekende
'tribalist' als lala nooit de inter
nationale financiële steun zou
kunnen krijgen die zo nodig is
voor een land dat een van de 24
minst ontwikkelde en een van
de 10 armste landen ter wereld
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
Officieren van het Russische
14de leger, dat is gestationeerd
in de Dnjestr-provincie van de
GOS-republiek Moldova, heb
ben gisteren opdracht gekregen
in de kazernes te blijven. Vol
gens de tijdelijke commandant
van het leger was de order
noodzakelijk omdat officieren
zich verzetten tegen plannen
het 14de leger uit Moldova te
rug te trekken en de omstreden
commandant ervan, generaal-
majoor Aleksandr Lebed, over
te plaatsen.
Lebed is tegen de door defen
sieminister Gratsjov verordon
neerde terugtrekking. Volgens
hem zal die leiden tot
gevechten tussen
Moldova en Russische nationa
listen, die Dnjestr in 1992 tot
een zelfstandige republiek uit
riepen. Het 14de leger wist des
tijds de bloedige gevechten te
beëindigen.
Van Moldavische zijde was
geëist dat terugtrekking voor 1
juli dit jaar moest plaatsvinden.
Rusland probeert de terugtrek
king over een periode van drie
jaar uit te smeren en wil één
militaire basis in Moldova hou
den. Lebed is ook daar tegen.
„Ik voel er niets voor om van
korpscommandant basischef te
worden", heeft Lebed al uitge
roepen.
Er is nu klaarblijkelijk een
machtsstrijd gaande tussen Le
bed en de Moskouse defen-
De grootste vluchtelingenstromen die de afgelo
pen maanden vanuit Rwanda op gang zijn geko
men bestonden uit Hutu's, die uit angst voor
wraak op de vlucht sloegen voor het door Tutsi's
gedomineerde RPF. De eerste omvangrijke
groep, een kwart miljoen mensen, trok begin
mei de grens met Tanzania over en streek neer
in Benaco, waar binnen 24 uur het op dat mo
ment grootste opvangkamp in de wereld ont
stond. Het kamp telt inmiddels ruim 300.000
Rwandezen.
Internationale hulpinstanties dachten op dat
moment met de meest omvangrijke crisis uit
hun geschiedenis te kampen te hebben, maar
hoeveel meer menselijk leed stond hun,nog te
wachten! Naarmate het RPF verder oprukte in
het noordwesten, verlieten steeds meer Hutu's
huis en haard en trokken naar Zaïre. Het Oost-
zaïrese stadje Goma werd in een paar dagen
overspoeld door een vloedgolf van meer dan een
miljoen mensen.
Als gevolg van de slachtpartijen en massale
volksverhuizingen is Rwanda's oorspronkelijke
bevolkingsaantal van 7,5 miljoen in vier maan
den tijd tot bijna de helft geslonken. Het Hoge
Commissariaat voor de Vluchtelingen van de VN
(Unhcr) schat dat zich thans een kleine 2,5 mil
joen Rwandese vluchtelingen in Zaïre (1,7 mil
joen), Burundi (360.000), Tanzania (306.000) en
Uganda (11.000) bevinden. Bovendien telt
Rwanda zelf ook nog zeker 1,5 miljoen ontheem
den.
Organisaties die zich speciaal op kinderen rich
ten, zoals het Save the Children's Fund en Uni
cef, wijzen verder op het enorme aantal wezen
dat als gevolg van de turbulente ontwikkelingen
in Rwanda is ontstaan. Kinderen wier ouders
zijn vermoord of die ze op de vlucht zijn kwijtge
raakt. Een voorzichtige schatting wijst op zeker
100.000 wezen, die zijn ondergebracht in overal
in Rwanda en daarbuiten uit de grond geschoten
tehuizen.
Om alle slachtoffers van de Rwandese crisis van
voedsel, water en medische zorg te voorzien zijn
grote sommen geld, enorme hoeveelheden
hulpgoederen en heel erg veel hulpverleners no
dig. In eerste instantie ontbrak het de organisa
ties die zich naar de 'hotspots' in Zaïre en
Rwanda hadden gespoed (Rode Kruis, Artsen
Zonder Grenzen, CARE, Oxfam, Unhcr) aan al
les. Gevolg was dat onder de vluchtelingen in
Goma vrijwel direct een cholera-epidemie uit
brak. In het begin bezweken dagelijks tussen de
twee- en drieduizend mensen aan de ziekte en
aan hongersnood en uitputting verwante kwa
len.
Hoewel de voedselsituatie intussen aanmerkelijk
is verbeterd en het aantal doden behoorlijk is ge
daald, is de situatie in de kampen in Rwanda en
Zaïre nog steeds zeer precair. Vooral het voort
durende tekort aan water is zorgwekkend en de
kans is groot dat een op handen zijnde dysente-
rie-epidemie opnieuw tienduizenden dodelijke
slachtoffers zal eisen. Een dergelijke epidemie is
zelfs moeilijker aan te pakken dan die van chole
ra, daar de ziekte alleen met dure antibiotica kan
worden bestreden.
Maar het ontbreekt veel organisaties nog immer
aan het benodigde geld. De VN hadden begin
deze week gehoopt 430 miljoen dollar (ongeveer
740 miljoen gulden) los te krijgen van westerse
regeringen, maar keken op hun neus toen de
toezeggingen bleven steken op een kleine 200
miljoen. „Schandalig", meent een hulpverlener.
„Het Rwandese volk had na maandenlang in de
steek te zijn gelaten door de internationale ge
meenschap beter verdiend. Moeten er dan eerst
nog meer Rwandezen dood voordat de wereld
bereid is ongebreidelde hulp te geven?"
sietop. Het persbureau Interfax
meldde gisteren dat Moskou
heeft verordonneerd het com
mando van het 14de leger dras
tisch af te slanken.
Het conflict kan minister
Gratsjov in ernstige problemen
brengen. Lebed is onder militai
ren zeer populair. Het dagblad
Izvestia meldde onlangs dat bij
een opiniepeiling onder Mos
kouse militairen 70 procent van
mening was dat Lebed defen
sieminister moet worden.
Gratsjov is zeer impopulair van
wege de vergaande bezuinigin
gen op defensie en de grote
problemen met huisvesting en
materieel bij de strijdkrachten.
Bovendien worden Lebed po
litieke ambities toegeschreven.
Recentelijk zei hij in een dag
bladinterview dat in Rusland
een generaal van het type Pino
chet (de Chileense dictator) aan
de macht zou moeten komen
om orde op zaken te stellen.
Abiola verwerpt
voorwaarden
voor vrijlating
LAGOS Rtr-AFP
De Nigeriaanse oppositieleider
Moshood Abiola heeft gisteren
geweigerd te voldoen aan de
voorwaarden waarop hij op
borgtocht kan vrijkomen uit de
gevangenis. Het federaal hoog
gerechtshof besloot eerder op
de dag tot vrijlating, maar eiste
wel dat Abiola in Nigeria blijft,
niet meedoet aan (politieke) bij
eenkomsten en niets doet om
de 'rust, eenheid en stabiliteit'
in het land te ondermijnen.
Abiola en zijn familie noemen
de condities onacceptabel. Het
is onduidelijk of de aanklacht
tegen Abiola wegens verraad
wordt ingetrokken.
De autoriteiten in Nigeria zet
ten Abiola op 23 juni achter de
tralies, nadat de oppositieleider
zichzelf had uitgeroepen tot
president. Hij beriep zich daar
bij op de presidentsverkiezin
gen van vorig jaar, die de toen
malige militaire machthebbers
ongeldig verklaarden, omdat
Abiola na de eerste uitslagen
duidelijk op kop lag.
De arrestatie van Abiola leid
de tot felle protesten en tot een
massale staking in de olie-indu
strie, die voor Nigeria van le
vensbelang is. Door de stakin
gen raakte het openbare leven
steeds meer ontregeld. Bij het
neerslaan van protestmarsen
schoten veiligheidstroepen en
kele demonstranten dood.
