Oudhedenmuseum vat vol problemen
Cultuur&Kunst
Succesvol
puinruimer
aan de slag
bij RMO
Tweede 'Racism beat it' festival
Tournee moet oude Stones-magie terugbrengen
'De Hollandse Tuin' geopend
Tweede arrestatiebevel tegen
Bengalese schrijfster Nasrin
Orgelconcert Katwijk:
spectaculair en ludiek
ZATERDAG 30 JUL11994
19
Bluesrockfestival op komst
tegelen Op 3 september vindt in Tegelen de elfde editie van het
Bluesrockfestival plaats. In het openluchttheater De Doolhof
zullen vanaf 13.00 uur zeven formaties optreden. Het program
ma vermeldt de volgende namen: Louisiana Radio, The Hoax,
Blue Blot, Michael Katon, Lonnie Mack, Red Devile en BBM
(Bruce, Baker en Moore).
Klaas Hofstra speelt Rembrandt
Amsterdam Acteur Klaas Hofstra kruipt voor de derde keer in de
huid van een beroemd schilder. Van 16 augustus t/m 1 septem
ber speelt hij de voorstelling Rembrandt, A portrait/Een portret
in de Stadsschouwburg in Amsterdam. Het stuk werd op verzoek
van Amerikaanse musea geschreven naar aanleiding van de gro
te Rembrandt-tentoonstelling in het Rijksmuseum in Amster
dam in 1992. In de voorstelling wordt het publiek meegenomen
naar het Amsterdam van drie eeuwen geleden. Rembrandt is 63
jaar en is weer even teruggekeerd naar zijn atelier. Hij haalt her
inneringen op aan zijn loopbaan als schilder, vertelt over zijn
persoonlijke leven en geeft commentaar op de mythes die over
hem ontstonden na zijn dood. De laatste drie voorstellingen zijn
in het Nederlands, de andere in het Engels.
Klankpark tijdens zomerfestival
Rotterdam Op 12 (avond), 13 en 14 augustus is in het museum
park in Rotterdam 220V Klankpark te zien en te horen. Het klan
kobject is gedacht vanuit de traditie van de klanksculptuur van
begin deze eeuw tot het hedendaagse computertijdperk waarin
beeld en geluid gereproduceerd en gemanipuleerd worden tot
ongrijpbare beeld- en geluidstromen. Het 220V Klankpark is on
derdeel van de Zomer Festivals Rotterdam. De toegang is gratis.
P.J.Th. Schoots, momenteel
directeur van de Gemeente
lijke Bibliotheek in Rotter
dam, is door de directeur-ge
neraal culturele zaken van
het ministerie van WVC, drs.
Riezenkamp, aangesteld
als interimmanager bij het
Rijksmuseum van Oudheden
(RMO). Schoots staat in F
terdam bekend als een suc
cesvol 'puinruimer'. Hij stel
de eerder orde op zaken bij
het Maritiem Museum Prins
Hendrik in Rotterdam. Bij de
Dienst Recreatie Rotterdam
werd door Schoots een inter-
reorganisatie afgerond
waarbij hij enkele vervelende
beslissingen moest nemer
In de tien jaar dat hij de
funrtle van directeur van de
Rotterdamse Gemeentebi
bliotheek bekleedt, is er bij
deze instelling ook heel 1
gebeurd. De grootste ver;
dering was wel de verhuizing
naar het nieuwe centrale bi
bliotheekgebouw bij het sta
tion Blaak.
Schoots wordt geken
schetst als een vaderlijk au
toritaire man, maar ook als
i echte bibliotheekman
die alles graag zo duidelijk
mogelijk uitlegt. Zijn con
tract bij RMO loopt voorlopig
tot 31 december. In septem
ber zal de situatie worden
geëvalueerd.
Schoots wil zelf nog niets
zeggen over zijn 'plan 1
aanpak' voor het Leidse mu
seum. Duidelijk is wel dat
onder zijn leiding een strate
gie moet worden ontwikkeld
waardoor het Rijksmuseum
van Oudheden een herken
baarder profiel krijgt bij het
publiek en dat het beleid op
professionele leest moet v\
den geschoeid. Uiteindelijk
moet het museum, in
loop van volgend jaar, rijp
zijn om zelfstandig te func
tioneren.
De Stichting Pop Against Ra
cism organiseert zatprdag 10
september het tweede 'Racism
Beat it' Popfestival voor jonge
ren. Gedurende twaalf uur zul
len bekende en onbekende
bands optreden bij het Amster
damse Telesport-gebied, naast
NS-station Sloterdijk. Het eve
nement is, net als vorig jaar,
gratis toegankelijk.
2-Unlimited, 2 Brothers on
the 4th floor, The Scene, Doop
en BB Queen hebben hun me
dewerking al toegezegd. Daar
naast geeft een aantal „bij jon
geren populaire personen" hun
.mening over het thema racis
me. Jack Spijkerman is één van
de presentatoren.
De Stichting werd vorig jaar
opgericht als reactie op de
groeiende vreemdelingenhaat
en afnemende tolerantie in Ne
derland. Zij rekent op minstens
60.000 bezoekers.
Rebellen van toen met Voodo Lounge op pad
Mick Jagger zal in elk geval zijn best
doen om het als vanouds te laten lijken-
.De oude magie van de legendarische
Britse band moet weer voelbaar zijn.
De Stones staan aan de vooravond van
een wereldtournee die langs 23 steden
zal voeren. Het Robert Kennedy Stadium
in Washington heeft maandag de pre
mière. Na een dozijn concerten in Ame
rikaanse steden gaat de tour naar Cana
da, Latijns-Amerika, Azië en Europa. Het
moet de grootste tournee worden die de
Britse groep ooit maakte. De laatste, de
Steel-Wheelstour uit 1989, leverde ruim
300 miljoen dollar op.
De rebellen uit de jaren zestig zijn he
ren van middelbare leeftijd geworden.
Jagger is 51 en grootvader, gitarist Keith
Richards een jaar jonger, Ron Wood 47
•en drummer Charlie Watts 53 jaar oud.
Watts begint de jaren kennelijk te voe
len. „Ik zou het liefste iedere avond na
een uur van het podium stappen. Maar
in het stadion zijn de mensen pas na
twee en een half uur tevreden. En dat
vind ik eerlijk gezegd a bloody shit", al
dus de grijzende drummer.
Voodoo Lounge is de naam die aan de
wereldtournee is gegeven, dezelfde als
de titel van het laatste Stones-album, dat
een gemengde ontvangst kreeg. Het be
vat vijftien nieuwe songs van Jagger en
Richards, waaronder Love is Strong, You
Got Me Rocking, Blinded by Rainbows
en Mean Disposition. De oude Stones
zijn er zeker in te herkennen. Platen
maatschappij Virgin is ervan overtuigd
dat Voodoo Lounge ook jonge kopers
naar de platenzaak zal trekken.
Basgitarist Bill Wyman, een vijfde oor
spronkelijke Stone, maakt de tour niet
mee. Eind vorig jaar verliet hij de groep.
Zijn plaats wordt ingenomen door Dar-
ryll Jones, die eerder onder meer bij
Miles Davis en Sting speelde. Daarnaast
wordt de groep aangevuld met Chuck
Leavell (keybords) en Bobby Keys (saxo
foon).
De Stones hebben zich in Canada in
een schooltje op hun wereldreis voorbe
reid. Vorige week traden zij onverwacht
op in een nachtclub in Toronto, een op
warmertje voor de tournee. „Op een be
paald moment krijg je genoeg van hetre-
peteren en wil je op een podium staan",
aldus Jagger over het verrassingsconcert.
Het enthousiasme van het publiek richt
te zich vooral op Stones-klassiekers als
Tumblin' Dice, Brown Sugar en Honky
Tonk Woman.
Critici hebben al eerder het einde van
„The greatest Rock 'n Roll Band on
Earth" voorspeld, maar zover is het nog
niet. „Dat is alleen maar dom gezwets
geweest", aldus een geërgerde Jagger.
„Ik weet niet hoe lang de machine nog
blijft lopen. Maar zo is het in deze busi
ness steeds geweest. Wie kan nu zeggen
of Guns 'n Roses niet ooit weer op het
podium zullen staan?"
leiden 'De Hollandse Tuin', een beeldende kunst
manifestatie op tien verschillende groenplekken in
Leiden en Oegstgeest is gisteren officieel geopend.
De bedoeling van het kunstproject is om door mid
del van tijdelijke beelden of zogeheten ruimtelijke
installaties in verschillende tuinen op een nieuwe
manier de relatie tussen beeldende kunst en parken
of tuinen vorm te geven. Elf kunstenaars hebben
hun medewerking verleend aan de manifestatie die
tot en met 25 september zal duren. Bij de tentoon
stelling is een gratis routebeschrijving verschenen
met uitgebreide informatie over alle locaties en ac
tiviteiten. Ook zijn een catalogus en een picknick
pakket voor op de route verkrijgbaar bij het Cen
trum Beeldende Kunst (CBK) aan de Hooglandse
Kerkgracht 19-21. foto loek zuyderduin
Tegen de Bengalese schrijfster
Taslima Nasrin is een tweede
arrestatiebevel uitgevaardigd,
ditmaal naar aanleiding van een
uit 1992 stammende bundel es
says waarvan in Bangladesh al
meer dan 20.000 exemplaren
zijn verkocht.
Nasrin leeft ondergedoken
sinds een rechtbank in de
hoofdstad Dhaka op 4 juni haar
arrestatie gelastte omdat zij de
moslims zou hebben gekwetst
in hun religieuze gevoelens.
j gelastte een rechtbank
de noordoostelijke stad Cha-
tak haar arrestatie om dezelfde
redenen. De rechtbank kwam
tot deze beslissing nadat een
plaatselijke moslim-leider een
klacht had ingediend en had
betoogd dat de door Nasrin ge
schreven essays anti-islamitisch
zijn, aldus een bericht in de
krant Star.
Haar van 1993 stammende
roman Schaamte leidde tot de
monstratieve optochten van
moslims door de straten van
Dhaka, die eisten dat de schrijf
ster wordt geexecuteerd.
Schaamte is inmiddels in
Bangladesh verboden.
In friei van dit jaar liepen de
moslim-fundamentalisten in
Bangladesh wederom te hoop
tegen Nasrin, omdat zij in een
krante-interview zou hebben
gepleit voor veranderingen in
de Koran. De schrijfster heeft
ontkend dit te hebben gezegd.
Wel zegt zij veranderingen in de
islamitische wetgeving voor te
staan zodat vrouwen bij wet de
zelfde rechten krijgen als man-
Machtsconflicten, een zyvakke financiële positie, mislukte tentoonstellingen
Met het gedwongen vertrek van directeur G.J. Verwers is
het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden voorlopig nog
niet uit de problemen. Uit het onderzoek dat is ingesteld
naar het reilen en zeilen van Oudheden blijkt dat de or
ganisatie vele problemen kent en dat de conflictsituatie
tussen de directeur en de dienstcommissie is veroorzaakt
door het al langer onvoldoende functioneren van het
museum. De bedoeling is dat het Oudhedenmuseum
over niet al te lange tijd op eigen benen kan staan, maar
met de huidige organisatie kan men die verzelfstandiging
onmogelijk aan. De ernst en omvang van de problemen
maakt duidelijk dat die niet met het opstappen van enke
le mensen zijn op te lossen, maar dat nog een reeks van
ingrijpende maatregelen nodig is.
Achter de monumentale gevel
van het rijksmuseum aan het
eerbiedwaardige Rapenburg
gaat al jarenlang van alles mis.
De nadruk lag de afgelopen tijd
op het conflict dat directeur
Verwers de kop kostte. Maar de
problemen die daaraan ten
grondslag liggen zitten veel die
per.
Uit de correspondentie en de
interviews die zijn gehouden
door het Utrechtse onderzoeks
bureau Andersson Elffers Felix
bv blijkt dat er al jarenlang spra
ke is van machtsconflicten, in
terne belangentegenstellingen,
een gebrekkig financieel beheer
en een stijl van leiding geven
waarbij iedereen maar z'n gang
kon gaan. Dat alles heeft gere
sulteerd in'een klimaat waarin
het onmogelijk is dat het muse
um op korte termijn zelfstandig
kan gedijen. Niet voor niets be
pleiten de onderzoekers een
professionele aanpak van het
commerciële, financiële en per
sonele management in het mu-
De afgelopen jaren werd het
beleid vooral gekenmerkt door
het zelfstandig opereren van af
delingen en medewerkers. Een
aantal medewerkers is het in-
houdelijk oneens met beleid ge
richt op versterking van de op
het publiek gerichte activiteiten.
Sommige conservatoren werken
volledig en doelbewust heen
langs de publieksfunctie van het
museum. Het management
team, dat naast Verwers be
stond uit het hoofd collectiebe
heer en het hoofd presentatie,
bleek niet in staat om voldoen
de samenhang daarin aan te
brengen.
Onder het personeel bestaat
onvrede over tal van kwesties.
Een relatief groot aantal ar
beidsconflicten drukt of heeft
onevenredig zwaar gedrukt op
het functioneren van afdelingen
of de organisatie als geheel. Al
met al kan worden geconclu
deerd dat de gezagspositie van
het management door de pro
blemen op vele aspecten van
het functioneren sterk is uitge
hold.
Sponsors
De financiële positie van het
oudhedenmuseum is alles be
halve rooskleurig. Het museum
teert vrijwel geheel op de zak
van het ministerie van wvc. De
leiding is er de afgelopen jaren
niet in geslaagd om sponsors
aan te trekken. Pogingen daar
toe, zoals het in de hand nemen
van een Sponsoring Advies
groep en een bijeenkomst met
potentiële sponsors, zijn op
niets uitgelopen. De enige eigen
inkomsten van het museum,
naast entreegelden, opbreng
sten van publikaties en verko
pen via de museumwinkel, be
treffen vergoedingen voor de
verhuur van de Taffeh-zaal.
Op de financiële reserve die
het museum tot aan 1991 had
opgebouwd is de afgelopen ja
ren fors ingeteerd. Met name de
BEELDENSTORM
Soms voel je heel exact aan
wanneer iets niet deugt, maar
kun je niet goed zeggen waar de
schoen wringt. Dat overkwam
me bij de tentoonstelling 'Ren
dezvous Provoqué', kort gele
den te zien in de Lakenhal, de
Waag en het Centrum Beelden
de Kunst in Leiden. Voor wie
het vergeten was: het ging om
een gezamenlijke expositie van
kunstenaars uit Luxemburg en
Nederland, ter gelegenheid van
de verjaardag van een diploma
tiek verdrag tussen Luxemburg
en Nederland.
Al vanaf het eerste moment
dat ik over 'Rendezvous Provo
qué' hoorde, had ik het gevoel
dat er iets scheef zat, maar ik
kreeg mijn vinger er niet tussen.
Aan de dingen die werden ge
toond lag het niet, die waren in
teressant genoeg. Maar er hing
een onwaarachtig luchtje om
het geheel. Je kreeg de indruk
dat er andere belangen dan die
van de kunst in het geding wa
ren.
Ik zou de hele tentoonstelling
allang weer zijn vergeten, als ik
er onlangs niet op een onver
wachte manier weer aan was
herinnerd. Toen ik op een mid
dag over de Oude Singel wan
delde, botste ik voor de ingang
van de Lakenhal op tegen een
vliko-bak, zo'n stalen container
voor grof vuil. Nieuwsgierig
naar wat men in de plaatselijke
oudheidkamer zoal weggooit,
onderwierp ik deze afvalbak
eens aan een kleine inspectie.
Er lag niet veel bijzonders in:
wat puin, een paar planken,
stukken plastic. Maar ik rook
een zoetige lucht, die ik ergens
van meende te kennen.
Ik schoof wat rommel opzij
en: voila! Daar zag ik het. Daar
lag dat pseudo-glas-in-lood-
raam! Een stuk plexiglas, be
plakt met gekleurde, doorschij
nende snoepjes, gemaakt door
één van de kunstenaars uit
Luxemburg. Tijdens 'Rendez
vous Provoqué' maakte dit ker
kraam nieuwe stijl deel uit van
een installatie, die met veel
tamtam en artistieke bombarie
aan den volke was gepresen
teerd.
Het had iets uitgesproken be
lachelijks om het voormalige
kunstwerk hier in stukken ge
broken tussen het vuil te zien
liggen, Wat kort tevoren nóg op
gevoerd werd als een knappe
sublimering van de materie en
als een toppunt van spirituele
verheffing, lag hier nu even zo
vrolijk in de zomerzon te rotten
in de wachtkamer van de vuil
verbranding.
Aan zo'n toevallige vondst
kun je natuurlijk allerlei diep
zinnige beschouwingen probe
ren op te hangen: dat het eigen
lijk een tijdsbeeld is, dat de
wegwerpkunst de musea re
geert, dat beeldhouwkunst tot
consumptiegoed is verworden,
enzovoorts. Maar daar gaat het
mij niet om.
Wat frappeert is de mentali
teit, die zich openbaart achter
de welopgevoede facade van de
doorsnee kunstminnaar. Want
doorsnee kunstminnaars waren
het, die deze expositie samen
stelden. Hun probleem is niet
zozeer dèt ze een kunstwerk
weggooien, het is de manier
waarop. De loden ernst waar
mee zo'n snoepjes-geval in het
museum wordt geïntroduceerd
contrasteert te veel met de ach
teloosheid waarmee het beeld
vervolgens wordt weggegooid.
Het strookt niet. Achteraf besef
ik dat daarin precies het pot
sierlijke van 'Rendez-vous Pro
voqué' zat. Het was een maske
rade. De waarheid lag in de vli
ko-bak.
ONNOSCHILSTRA
Gift voor Groninger jongerencentrum
groningen «gpd
Een vermogend zakenman heeft het Groninger jongerencentrum
Simplon een schenking van een half miljoen gulden toegezegd
voor een grondige verbouwing. De man, 'een miljardair' volgens
medewerkers van het centrum, is de vader van een vrijwilligster
van Simplon. Medewerkers van het in financiële moeilijkheden
verkerende jongerencentrum hebben met een mengeling van en
thousiasme en ongeloof gereageerd op het nieuws.
Uit het rapport over het Rijksmuseur
herinrichting van de Neder
landse afdeling is een aanslag
gebleken op de reserve. Het
Oudheden blijkt dat er al jarenlang problemen zijn.
foto loek zuyderduin
Uit de financiële verslagleg
ging over de periode 1991-1993
blijkt dat het resultaat in 1992
budget voor de herinrichting
werd bovendien met 4 ton over
schreden.
en 1993 negatiefis geweest. Het
vermogen is door dat resultaat
geslonken van ruim 1,7 miljoen
gulden in 1991 naar ruim 5 ton
in 1993.. Dat is een afname van
67%.
Omdat het museum een vol
ledig gesubsidieerde instelling is
was er geen harde noodzaak
aanwezig extra activiteiten te
ontplooien. Eigen opbrengsten
zijn nooit van levensbelang ge
weest voor het museum. Daar
door ontbrak het in het muse
um aan een ondernemingscul
tuur. Het management is niet in
staat gebleken om het bedrijfs
matig functioneren op een zo
danige wijze voor te bereiden
dat de toekomstige verzelfstan
diging een vertrouwenwekkend
en kansrijk beeld oproept.
Afgeblazen
De bezoekersaantallen in de af
gelopen jaren laten zien dat er
geen sprake is van een constan
te bezoekersstroom. In 1993
was er weliswaar een stijging
van 43% ten opzichte van 1992.
Maar in 1992 was er sprake van
een daling van 21% ten opzich
te van 1991. Dit grillige patroon
heeft vooral te maken met de
frequentie en kwaliteit van het
tentoonstellingsprogramma.
Het Rijksmuseum van Oud
heden heeft het imago van een
wetenschappelijk, traditioneel
museum met een saaie en inge
togen presentatie. Met een in-
terressant tentoonstellingspro
gramma is daar wel wat aan te
doen. Maar de doelstelling, jaar
op jaar in diverse ondeme-
mings- en beleidsplannen ge
formuleerd, om twee grote ten
toonstellingen en drie mini-ex
posities per jaar te houden, is
keer op keer niet gehaald.
In de afgelopen jaren zijn
maar liefst drie grote tentoon
stellingen afgeblazen. Ook an
dere plannen om het museum
actiever te presenteren zijn de
afgelopen jaren vaak blijven ste
ken in de sfeer van goede voor
nemens. Een echt overtuigend
en inspirerend plan met ten
toonstellingen, vernieuwingen,
evenementen en ondersteunen
de activiteiten voor de komende
jaren ontbreekt.
Ook in Frankfurt schilderijen gestolen
frankfurt am main dpa/afp
Uit een museum in Frankfurt am Main zijn drie waardevolle schil
derijen gestolen. Het gaat om twee werken van de Engelse kunste
naar William Turner (1775-1871) en een stuk van de Duitser Caspar
David Friedrich (1774-1840). Twee onbekenden betraden donder
dagavond kort voor het sluitingsuur het museum en verborgen
zich, aldus de politie. Nadat al het overige personeel het pand had
verlaten, overmeesterden de dieven de enige overgebleven bewaker
en bonden hem vast. Na twintig minuten kon deze medewerker
van een particulier bewakingsbedrijf zich bevrijden en contact op
nemen met de centrale van de onderneming.
muziek
recensie li dy van der spek
Internationale Zomer-Orgelserie met Dr
Jiri Ropek (Praag) achter het Van den
Heuvel orgel. Gehoord op 29 juli in de
Nieuwe Kerk te Katwijk aan Zee.
In de loop van een orgelcyclus
komen alle bekende orgelcom
ponisten wel aan bod, van J.S.
Bach via C. Franck tot O. Mes-
siaen. Vanavond werden er drie
minder bekende grootheden
aan toegevoegd, J. Klicka
(1855-1937), BA Wiedemann
(1883-1951) en de
organist/componist van deze
avond, Jiri Ropek (1922), alle
drie uit Praag afkomstig en met
elkaar verbonden door een ge
meenschappelijk cultuur- en
muziekverleden. Klicka was de
leermeester van Wiedemann,
die op zijn beurt weer Ropek
opleidde tot organist.
Klicka was in hoofdzaak de
man van het grote werk. Zijn
Fantasie over het Sint Wenzel-
koraal uit 1890 blijft een van de
meest effectvolle concertstuk
ken uit het eind van de vorige
eeuw; een schilderachtige com
positie met een imposante in
zet, door Ropek majestueus ver
tolkt en intens uitgewerkt met
een rijk geschakeerd palet van
soft gevoileerde tot helder pri
maire kleurtonen.
Bij Wiedemann worden de
harmonieën schriller en in zijn
koraalprelude 'O Head sore
wounded' speelt hij als het ware
met de dissonant om de pijn
des te meer te doen wederva
ren. Ropek deed aan dit con
cept niets af of toe, wat in dit
geval buitengewoon overtuigde.
En dan acht variaties op een
Sequence 'Victimae Paschali
Laudes' van Ropek zelf met alle
mogelijke omspelingen van de
cantus firmus, speelse uithalen,
serene dan weer licht sarcasti
sche geintjes met de melodie,
dansende ritmes, heldere, nasa
le of omfloerste registercombi-
naties, en een donderend slot.
Voorwaar, een spectaculair,
ludiek postludium aan dit zo
meravond-concert.
