In kampen van Goma ga je dood,
daarom gaan wij naar huis
Belegger moet waken voor super-optimisme
Feiten &Meningen
Kok bedriegt
kiezer met Haags
broddelwerk
Hitte brengt New York vallende katten en blote borsten
WOENSDAG 27 JULI 1994
Informateur, pardon staatsman, Kok is klaar met het
schrijven van zijn regeerakkoord. Het is een typisch
Haags produkt geworden. Fantasie- en geestloos en
vooral gericht op datgene wat men in politiek-Den
Haag haalbaar acht.
Volstrekt terecht sprak Kok zijn bezorgdheid uit over
de acceptatie van dit akkoord door de mensen in het
land. Er staat dan ook niets wervends in. Het enige dat
ons te wachten staat als burgers in dit land is dat we de
komende jaren een pak op ons lazer krijgen. De een na
tuurlijk wat meer dan de ander.
Het pakken van de burger gebeurt overigens op een
uitgekiende manier. De rijkeren in ons land zullen er
van lusten plus diegenen die zich het minst kunnen
verweren. Daartegenover staat de CPB-wijsheid dat er
in vier jaar tijds 350.000 extra banen zullen worden ge
schapen. We zijn God niet. Kok zeker niet en het CPB al
helemaal niet. Laten we het woord scheppen asjeblieft
uit onze vocabulaire schrappen als het om werkgele
genheid gaat.
We kunnen hooguit de voorwaarden realiseren om
banen te laten groeien en bloeien, niet meer en niet
minder. De hogerbetaalden gaan er in menig opzicht
op achteruit, vooral als zij studerende kinderen hebben.
De studiefinanciering kan die categorie wel op zijn buik
schrijven. Kinderen van bemiddelde ouders worden ge
woon weer van hen afhankelijk gemaakt, in plaats van,
dat die ouders, als dat zonodig
moet, een aanslag van de over
heid in hun brievenbus aantref
fen.
De gevestigden op de arbeids
markt worden volledig buiten
schot gelaten. De flexibiliteit op
de arbeidsmarkt, die internatio
naal gezien volstrekt noodzake
lijk is. wordt gerealiseerd door
d§ buitenstaanders op die
markt, met name vrouwen en
jongeren, daarvoor te laten op
draaien. We krijgen nog meer
PIM FORTUYN dan thans dat de gevestigden
medewerker weglopen met de riante pen
sioensvoorzieningen, de baan-
zekerheid en een goed salaris.
De buitenstaander mag daarentegen genoegen ne
men met het wegwerparbeidscontract, een magere be
loning en geen of een ontoereikende pensioenvoorzie
ning voor hetzelfde werk wel te verstaan. Dit alles
met de hartelijke medewerking van de vakbeweging en
de ondernemingsorganisaties verenigd in dat incest-or-
gaan de SER.
Wat Kok met de ambtenaren wil, krijgt hij juridisch
niet eens voor elkaar. Hun VUT-regeling hebben ze zelf
gefinancierd en net als in het bedrijfsleven moeten
overheidswerkgevers met de bonden als goede werkge
vers onderhandelen over de arbeidsvoorwaarden. Ster
ker nog, als de bonden met de beoogde verslechterin
gen niet akkoord gaan kan Kok ze niet eens doordruk
ken daar instemming van de ambtenarenbonden is ver
eist. Een klein vuiltje dat de onvolprezen Ien Dales voor
de machtspoliticus Kok heeft nagelaten in dit aardse
tranendal.
Kok is slechts bevoegd het aantal ambtenaren dras
tisch te verminderen en dat is precies wat hij zou moe
ten doen, maar niet doet! Kok denkt ook dat-ie over de
loonstijgingen in de particuliere sector gaat. Daar zul
len we verder geen woord meer aan vuil maken. Daar
gaat-ie gewoon niet over, dat hebben we al jaren gele
den op advies van FNV-voorzitter Kok uitbesteed aan
de particuliere sector zelf. Ondertussen heeft informa
teur Kok die loonmatigingen wel meegenomen in zijn
berekeningen voor zijn regeerakkoord. Het bekende
Haagse broddelwerk dus.
Weduwen, weduwnaars en wezen doen er goed aan
te letten op de kerkelijke en burgelijke charitas. Die
gaan weer gouden tijden tegemoet. De AOW wordt in
plaats van verder geïndividualiseerd verder gecollectivi
seerd. Menig AOW'er met een jongere partner doet er
verstandig aan zich te laten scheiden, want Kok staat
met zijn grijpgrage vingers klaar.
Het enige positieve dat ik in dit akkoord kan ontdek
ken is dat de mislukte operatie van Koks partijgenoot
Simons wordt teruggedraaid. Overigens wel onder een
veel slechter gesternte dan vóór de invoering van een
deel van het plan Simons.
Toen hadden we tenminste nog enige concurrentie
tussen de ziektekostenverzekeraars. Nu zijn deze onder
de bezielende leiding van Hans Wiegel op weg naar een
riant kartel. Met zijn vijftien miljoenen straks gezellig
feitelijk verzekerd bij één en dezelfde verzekeraar. De
burger zal dit ongetwijfeld in de premiehoogte merken.
De belastingen tenslotte gaan omlaag, maar uiteraard
meer voor de lager dan de hoger betaalden. Dat zal de
goede Joop den Uyl op zijn troon daar hoog in de he
mel goed doen. Het politieke schaakwerk gaat nu be
ginnen. Dat kan nog weken duren. Ondertussen heeft
partijleider Kok de kiezer meer dan bedrogen. Gewoon
weg zum Kotzen, proost!
In een kerkje in de Rwandese stad Gisenyi groepen uitgeputte Hutu-families samen. Cholerapatiënten liggen op bedden of
op de grond. Water en eten ontbreken. Ginsenyi is de eerste halteplaats voor vluchtelingen die vanuit Goma en Zaïre weer
terugkeren naar hun land. Groepje voor groepje druppelen ze de stad binnen. Voor de tweede maal op de vlucht. Deze keer
voor de epidemieën en het gebrek aan voedsel en water in de vluchtelingenkampen in Zaïre.
Gisenyi was de laatste plaats waar
de Hutu-regeringstroepen stand
hielden. Ruim een week geleden
werd de stad ingenomen door
soldaten van het RPF-rebellenle
ger. Gisenyi is een spookstad.
Slechts hier en daar zijn mensen
op straat te zien. Villa's en hotels
langs het meer zijn geplunderd,
gebouwen zijn verwoest. Overal
liggen autowrakken, munitie en
granaten die de regeringsoldaten
op hun vlucht hebben achtergela
ten. Lijken liggen half begraven in
de grond of zijn door het RPF-le-
ger met benzine overgoten en
verbrand.
Sinds zondagmiddag de Zaïrese
grens is heropend druppelen Hu
tu's weer de stad binnen. Per dag
gaat het om enkele duizenden die
met hun schaarse bezittingen
naar huis terugkeren. Vanuit Gi
senyi trekken ze verder, onder an
dere naar het 150 kilometer ver
derop gelegen Kigali, de hoofd
stad van Rwanda.
UITGEPUT
In een kerkje in Gisenyi verblijven
enkele tientallen vermoeide en
verzwakte vluchtelingen. Ook hier
dezelfde taferelen als in de vluch
telingenkampen in Zaïre. Uitge
mergelde mensen liggen met hun
laatste bezittingen op kerkban
ken. Een oude vrouw zegt dat ze
terug wil naar Goma, naar het zie
kenhuis, zo ziek is ze.
Eigenlijk zijn ze te uitgeput om
naar huis te lopen. Hulpverleen
ster Nunjakayanza Véruste, enke
le dagen geleden vanuit Goma
hier aangekomen, helpt zo goed
en kwaad als het kan. „We heb
ben hier dringend medicijnen,
eten en water nodig. Er is hier
niets". De in de kerk aanwezige
gewapende Tutsi-soldaten staan
met de armen over elkaar. Ook zij
hebben geen mogelijkheden de
teruggekeerde vluchtelingen te
helpen.
Véruste is niet bang voor de Tutsi-
soldaten. „Ikben hier al drie da
gen. Ze zijn erg gedisciplineerd,
ze doen ons geen kwaad". De
RPF-regering had eerder ver
klaard dat Hutu's die naar
Rwanda terug willen keren geen
haar wordt gekrenkt, mits ze zich
niet schuldig hebben gemaakt
aan slachtpartijen onder Tutsi's.
Tweede-luitenan Peter Karake
zegt dat er geen enkel gevaar is
voor de terugkerende Hutu's. „We
v nr
Terug naar huis. De ellende in de vluchtelingenkampen in Goma is groter dan in Rwanda zelf.
leggen ze niets in de weg, ieder
een mag naar huis". Voordat de
bijna twee miljoen vluchtelingen
daadwerkelijk naar huis terug zul
len keren vanuit Zaïre, zullen ze
eerst vertrouwen moeten hebben
in de nieuwe regering in Kigali.
Bovendien zijn velen zo verzwakt,
dat ze de vele kilometers terug
niet meer kunnen lopen.
Generaal-majoor Romeo Dallaire
van de VN-troepenmacht in
Rwanda meent dat alleen een sta
biele situatie in het land tot de te
rugkeer zal leiden van de vluchte
lingen. „Wat je vooral niet moet
doen, is vluchtelingenkampen in
Rwanda stichten. Dan beginnen
de problemen, die we nu in Zaïre
hebben, weer opnieuw. Als twee
miljoen vluchtelingen in bewe
ging zouden komen, herhaalt de
nachtmerrie zich", zegt Dallaire
in Gisenyi.
De Canadees meent dat het ver
trouwen vooral moet worden ge
wekt als voedselkonvooien vanuit
Uganda dwars door Rwanda naar
Goma en Zaïre kunnen rijden en
niet er omheen. „Ook i
op verschillende plaatsen onder
VN-vlag voedsel- en waterputten
aanleggen, zodat de vluchtelingen
daar terecht kunnen. Op die ma
nier worden de mensen gestimu
leerd naar huis te gaan. De gewas
sen in Rwanda zijn oogstrijp".
Ook pleit hij voor de stationering
van meer VN-troepen om de situ
atie in het land te stabiliseren.
DeVN-vluchtelingenorganisatie
Unhcr is voorlopig niet van plan
zijn aandacht ook te gaan richten
op de terugkerende vluchtelingen.
De erbarmelijke situatie in de
vluchtelingenkampen in Zaïre
blijft topprioriteit, zegt een
woordvoerder in Goma. „Het-do
dental door cholera stijgt nog
steeds. Ten minste 11.000 a
14.000 mensen zijn al gestorven.
Maar waarschijnlijk zijn het er ve
le malen meer. We moeten er al
les aan doen de ziekte te bestrij
den en de mensen van voedsel en
water te voorzien. Over de terug
keer van vluchtelingen, kan later
worden nagedacht. Daarvoor is
een politieke oplossing nodig. De
opvang nu is het belangrijkste. De
meesten zijn toch te verzwakt om
terug te lopen".
Toch wacht een groeiend aantal
vluchtelingen dit niet meer af.
FOTO VINCENTAMALVY
Aan beide zijden van de wegi
Gisenyi naar Kigali trokken 0!
ren grote aantallen Hutu's
ting de hoofdstad. Even buitt
Gisenyi loopt een man, met 2
vrouw en kind. Ze hebben ge
bezittingen meer, alleen een
bel. Ze zijn vol goede moed,
danks de grote afstand die ze
voet moeten afleggen. „In de
vluchtelingenkampen ga je d(
Daarom gaan wij naar huis".
gisenyi cees van der laan
THE INDEPENDENT
Als geen andere stad ter wereld kampt
Manhattan op zwoele dagen met de
midzomerkoorts. In de schroeiende hitte
van deze chaotische wereldstad worden
met name katten bevangen door een ge
voel dat ook de mensen hier maar al te
goed kennen: het gevoel kostte wat het
kost weg te willen. New Yorkse dieren
artsen noemen dit het 'flat-kat syn
droom' een aandoening waarvoor
New Yorkse katten bijzonder ontvanke
lijk lijken te zijn.
Onlangs vestigde een kat een record
door uit de 46ste verdieping van een
wolkenkrabber te springen en de val te
overleven. Het dier landde veilig en rela
tief zacht in een plantenbak.
Katkenners hebben berekend dat de ge
middelde kat in vrije val zijn eindsnel-
heid van 100 kilometer per uur al na vijf
verdiepingen bereikt. Vanaf dat moment
neemt zijn snelheid niet meer toe. Na
negen verdiepingen hebben katten zich
in een gunstige landingspositie gema
noeuvreerd en is de kans groot dat ze de
val overleven. Een zachte landingsplaats
is natuurlijk welkom.
Katten die van een geringe hoogte naar
beneden vallen, breken vaak botten, ter
wijl katten die zich van negen verdiepin
gen en hoger naar beneden storten er
relatief goed afkomen, zelfs als ze op het
trottoir landen.
Tijdens de zomermaanden springen tus
sen de 150 en 200 katten uit de flat van
hun baas of bazin. De kamikaze-epide
mie is echter niet alleen beperkt tot kat
ten. Leguanen, fretjes en honden komen
ook regelmatig naar beneden zeilen. Een
verrassend groot aantal overleeft de duik
naar de vrijheid.
Als mensen door de hitte bevangèn ra
ken, hoeven ze niet naar zulke drasti
sche maatregelen te grijpen. De overver
hitte mens kan immers zijn kleding uit
trekken. In de New Yorkse metro zijn re
gelmatig vrouwen te zien die met ont
bloot bovenlijf reizen.
Ze behoren tot een groep die zich Top
Free noemt en beweren dat ze bezig zijn
met het uittesten van een vrij onbeken
de wet, die een aantal jaren geleden
werd goedgekeurd. Volgens deze wet is
de verordening dat alleen mannen in het
openbaar hun bovenlijf mogen ontblo
ten onjuist, omdat deze bepaling onder
scheid maakt tussen de seksen en dus
discriminerend is. Top Free stelt dat
vrouwenborsten niet wezenlijk verschil
len van mannenborsten. Een borst is een
borst, ongeacht zijn of haar afmetingen.
En als de Newyorkers maar vaak genoeg
vrouwenborsten zien, worden ze niet
langer als een erotisch object be
schouwd.
De 49-jarige Rosita Marandula is een
van de Top Free activisten. Ze zegt dat
haar blote verschijning in de metro han
dig is, omdat ze altijd een zitplaats krijgt
aangeboden. Maar ze voert niet alleen
actie in de ondergrondse. Met slechts
een rugzakje onrhef bovenlijf loopt ze
over Fifth Avenue, door de Bronx e
door haar eigen woonwijk in Brooklyn
Ze heeft zelfs al haar opwachting ge
maakt in de openbare ruimten van he
stadhuis.
Jammer genoeg begrijpt het publiek d
boodschap die ze uitdraagt nog niet.
Daarom heeft ze zich met een water
pistool gewapend, om mensen die hui
blik niet meer van haar kunnen afwen
den lik op stuk te geven.
peter pringle
Amsterdams adviesbureau sluit periode van flinke koersdaling niet uit
Voor de Amsterdamse Effectenbeurs
was 1993 een zeer zonnig jaar. De
eerste helft van dit jaar werden ech
ter aanzienlijke verliezen geleden.
Nu er voor de tweede helft van het
jaar weer een sprankje hoop is, is het
echter zaak dat beleggers zich niet
vergalopperen in super-optimisme.
Elke keer zijn er weer massa's men
sen, die te laat een graantje willen
mgepikken in een overspannen
markt, aandelen kopen en vervol
gens worden geconfronteerd met
een snel en flink koersverlies.
Ziedaar in een notedop de visie van
Ron Nijmeijer van het Amsterdamse
beleggingsddviesbureau NLD Asset
Management. Met twee vakbroeders
houdt Nijmeijer dag na dag alfe be
leggingsinformatie bij uit de hele we
reld. Vervolgens distilleert het drie
manschap daaruit een lange-ter-
mijnvisie die wordt vertaald in aan-
en verkoopbeleid. De doelgroep be
staat hoofdzakelijk uit rijke particu
lieren, voor wie de drie heren een
portefeuille beheren van 'ergens tus
sen de 100 en 200 miljoen gulden'.
In de jongste beleggersinformatie,
die onder de naam Tijd is geld!?!?
haar weg heeft gevonden naar ac
countants en belastingadviseurs,
waarschuwt NLD Asset Management
voor te snelle beslissingen in de hui
dige, onzekere beleggingsmarkt. Het
is vaak beter niets te doen dan snel te
kopen in een overspannen markt,
vindt het drietal. Hoewel de aanlei
ding steeds weer anders kan zijn,
blijkt telkens dat na elke periode van
groot optimisme je er vergif op kunt
innemen dat er een correctie ofwel
een koersdaling volgt.
BEAR MARKET
Hoewel het niet hardop wordt ge
zegd in de analyse van NLD Asset
Management, zit in zijn jongste ter
mijnvisie een stille waarschuwing
verborgen; het zou best eens flink
mis kunnen gaan het komende jaar.
De laatste vijftig jaar is het immers
meer dan eens gebeurd, dat na een
periode van sterke groei e
periode volgde met rampspoed,
zoals de daling van 21 procent in
1990, die van 36 procent in de perio
de 1968-1970 en zelfs 45 procent in
de jaren 1973-1974. De analisten van
NLD Asset Management beschrijven
in totaal negen periodes van flinke
daling.
Een dip over een langere tijd uitge
smeerd, noemen beleggers een bear
market. Als definitie hanteren Nij
meijer en de zijnen een neerwaartse
beweging van de gemiddelde koer
sen van meer dan twintig procent op
middellange termijn (een tot vijf
jaar). Opwaartse bewegingen ofwel
buil markets deden zich ook voor.
Bijvoorbeeld vorig jaar, toen de aan
delen in Nederland gemiddeld 42
procent in koers stegen en het ren
dement op obligaties (koerswinst
plus rente) beperkt bleef tot ergens
tussen de tien en dertig procent.
Sinds begin dit jaar is er zowel op de
obligatie- als op de aandelenmarkt
sprake van teruggang. Hoewel die tot
nog toe beperkt is gebleven tot res
pectievelijk vijftien procent voor een
actuele 30-jarige staatslening en 7,2
procent voor de aandelenmarkt, is
duidelijk dat er sprake is van een cor
rectie. Belangrijk is nu vast te stellen
of er slechts sprake is van een
'technische correctie', zoals veel
handelaren zeggen, of dat er een be
ar market dreigt.
VERRE OOSTEN
De gretigheid waarmee de belegger
met name vorig jaar zijn heil zocht ir
het Verre Oosten heeft de beurzen
daar verhoudingsgewijs in nog veel
grotere buil markets veranderd dan
in het Westen het geval was. De aan
delen in Hong Kong bijvoorbeeld
maakten een sprong van meer dan
tachtig procent. Waar krijg je zo veel
rente op je spaargeld? Toch is nuch
terheid geboden want meestal keert
de wal het schip. Zo ook in Hong
Kong.
De afgelopen maanden is de index
van de Hongkongse beurs zo'n dertig
procent gezakt. Een gevolg van het
feit dat veel slimme beleggers hun
aandelen op tijd hebben verkocht.
Toen die verkoopbeweging eenmaal
was ingezet, boden ook de minder
slimme beleggers hun aandelen aan.
De koersen zakten daardoor verder
in. Was de stijging van vorig jaar dan
gebakken lucht; en wat wacht ons
hier in het Westen?
Belangrijk is nu of en in hoeverre Ne
derlandse beleggers bang moeten
zijn. Vraag is of we hier een bear
market krijgen of dat het blijft bij een
correctie? Ron Nijmeijer acht een be
ar market bepaald niet uitgesloten, al
weet uiteraard ook hij niet hoe het er
exact aan toe zal gaan.
Nijmeijer houdt het er op dat de
'technische correctie' in de vorm van
een lichte daling inmiddels achter de
rug is. Tegelijk stelt hij vast dat veel
koersen nog steeds een te hoge
winstverwachting aangeven. Dat wil
zeggen dat de verhouding tussen de
feitelijke winst per aandeel en de ac
tuele beurskoers ongezond is. Er zit
met andere woorden door de over
spannen vraag naar aandelen te veel
lucht in de koers ten opzichte van de
werkelijke winstgevendheid van het
bedrijf.
Hij licht een en ander toe aan de
hand van het voorbeeld DSM. Nij
meijer: „Was in het topjaar 1988 bij
een koers van 144 gulden nog sprake
van een winst van rond de 22 gulden
per aandeel, dit jaar moet je het
waarschijnlijk doen met tussen de
acht en tien gulden winst per aan
deel op een koers van 130 gulden.
Zo'n verhouding kan i
aanzetten om op termijn i
ander fonds om te kijken".
NLD Asset Management zoekt he
overigens op dit moment niet zoi
in Nederlandse aandelen als weli
bedrijven en beleggingsfondsen i
het Verre Oosten. Niet in Hong K
zegt Nijmeijer. „Nee, we denkem
het dieptepunt daar nog niet is b
reikt. Wel denken we nu aan de
fondsen daar, die in China beleg
Daar zit een groot potentieel in."
Verder belegt het Amsterdamse b
drijf op dit moment graag in doll;
gevoelige fondsen in Tokyo, zoali
Hitachi en Sony. „In het algemee
beleggen we in het Verre Oosten
vooral in de telecomsector en ste
voor langere perioden. We gelove
niet in het korte-termijnwerk mei
opties. We zijn eerder conservatif
beleggers, die vooral op de langei
termijn werken. Het risico van be
gen zit niet in het beleggen zelf it
in het ontbreken van geduld."
haarlem jan peter versteege