'Reg
'Reggae werkt hypnotiserend'
British Museum
in nieuw jasje
ichot in renovatie Museum Mesdag
Klashorst en Domburg: nieuwe en
betreden paden na 'After Nature'
'Beestachtige' Potter in Mauritshuis
Vleulenhoff ontslaat directeur
v an Belgische dochter Kritak
Cultuur Kunst
Schilderijen
op zoek naar
hun eigenaar
Tasjesdief
verfilmd
chef annemiek ruygrok. 071 -356471plv -chef jan rijsdam, 071-356472
(ENSDAG 27
app-Jazz in Lantaren/Venster
[terdam Theater Lantaren/Venster in Rotterdam heeft op 28
gustus voor de derde keer een zogenoemd Zapp-Jazz-pro-
unma georganiseerd. De bezoeker wordt uitgenodigd om van
il naar zaal en van film naar film te 'zappen' en zijn of haar
jgramma uit te stippen. Vanaf 15.00 uur zullen in vier zalen
Liziekfilms met jazz en latin music worden gedraaid. De vol-
nde Zapp-Jazz, op 18 september, richt zich op Cubaanse mu-
kfilms. Tevens zullen enkele Cubaanse muziekgroepen optre-
laar operette in Den Haag
m haag K O heeft voor operetteliefhebbers een serie operet-
foorstellingen op het programma genomen, waarin hoogte-
1 inten uit het repertoire. Het gaat om vier voorstellingen in het
v iderlandse Congresgebouw in Den Haag: 'Die Fledermauss'
^)3 oktober. 'Die Czardasfürstin' op 9 december, La Vie Pari-
:nne op 2 april en de voorstelling 'Mazowsze' met folkloristi-
ie muziek en dans uit Polen op 26 september 1995. Tot half
tus kan men zich bij K O voor deze serie inschrijven.
)e uitgeversgroep Meulenhoff in Amsterdam
jl leeft André van Halewyck, directeur van Uitge-
'erij Kritak ontslagen. Het Leuvense bedrijf
iverd bijna twintig jaar geleden door Van Hale-
vyck opgericht. Halverwege de jaren tachtig
wam de uitgeverij in handen van Meulenhoff.
De ontslagen directeur gaat zijn ontslag juri
disch aanvechten, zo zei hij gisteren.
Wim Verheije, directeur van het zusterbedrijf
Manteau in Antwerpen, is aangesteld als di
recteur-ad interim. Het personeel van Kritak is
het volgens een anonieme zegsman niet eens
met de gang van zaken en beraadt zich op te
roeren acties. Bij de uitgeverij werken exlusief
de directeur, negen mensen.
Aan het ontslag ligt volgens Meulenhoff-di-
recteur L. van Krevelen een verschil van me
ning ten grondslag over het te voeren zakelijk
releid. Een toelichting wil hij niet geven. De si
tuatie is daarvoor te ernstig en te complex.
Feit is dat de uitgeverspoot van Kritak al ge
ruime tijd verlies lijdt. Er werden volgens Van
Krevelen teveel boeken uitgegeven die geen
kans op succes hadden. Voor dit jaar stonden
zeventig titels op de lijst om gepubliceerd te
worden. Een aantal van twintig a vijfentwintig
is gezien de grootte van de uitgeverij redelijk,
IMSTERDAM ANP
meent hij. Inmiddels staat de uitgeverij voor
enkele tonnen in het rood.
Kritak verspreidt ook boeken van Nederland
se uitgeverijen. Met de distributietak van Kritak
gaat het volgens Van Krevelen prima. Hij ont
kent dat het ontslag van Van Halewyck een
voorspel vormt voor de fusie van Kritak en
Manteau. Toen Meulenhoff die Vlaamse uitge
verij vorig jaar overnam, zouden er plannen
zijn geweest voor een dergelijk samengaan. De
distributie van Kritak zou dan elders worden
ondergebracht. Van Krevelen erkent dat de
aanstelling van Verheije de suggestie wekt dat
een fusie nabij is. Toch zegt hij dat dat niet het
geval is.
Van Halewyck is hangende de juridische pro
cedure op zijn hoede. Hij wil niet dieper ingaan
op de redenen voor zijn congé. Op 11 augustus
hoopt hij een nieuwe uitgeverij op te richten.
Hij rekent erop dat auteurs als Brigitte Raskin,
Frans Aerts en Ludwig Verduyn met hem mee
zullen gaan. Meulenhoff is daarvoor riiet bang.
In het najaar zal bij Meulenhoff-Kritak bijvoor
beeld het nieuwste boek van Raskin verschij
nen. Van Halewyck betwijfelt of ook haar vol
gende boek daar zal worden gepubliceerd.
„Maar", zegt hij, „alles kan. Als zelfs Nelson
Mandela na 27 jaar gevangenschap president
kan worden, kan alles."
Big Mountain
Een Amerikaan van IV
zingt, het is in meer de
ke combinatie. Toch i
Mountain brengt,
Grote Meester in het j
ontdekken is.
amsterdam Kees Groenenboom
Big Mountain met 'Baby I love your way' op hitlijsten:
Een Amerikaan van Mexicaans-Ierse afkomst die reggae
zingt, het is in meer dan een opzicht een onwaarschijnlij
ke combinatie. Toch is het onversneden reggae wat Big
Mountain brengt, reggae waarin het voorbeeld van de
Grote Meester in het genre, Bob Marley, niet moeilijk te
ontdekken is.
Big Mountain: „Het is makkelijk een reggaemaat te spelen. Maar het is moeilijk om door te krijgen hoe je dat
vreselijk goed kunt doen." foto gpd
NDEN «AFP/DPA/ANP
et British Museum gaat zich in
1 n nieuw jasje te steken nu er
tor het vertrek van de British
brary 300.000 vierkante meter,
I procent van de totale ruimte
m het museum, vrijkomt.
De ingrijpende opknapbeurt
loet in 2003, als het beroemde
iuseum in de Londense wijk
oomsbury 250 jaar bestaat,
aar zijn, aldus directeur dr.
obert Anderson. Architect Sir
torman Foster maakt het plan
oor de verbouwing. De totale
fnovatie gaat meer dan 270
liljoen gulden kosten.
De vrijkomende ruimte
laakt het mogelijk nieuwe ex-
ositiezalen te creëren. Daar zal
nder meer Koreaanse en Mexi-
ianse kunst worden tentoon-'
csteld. Bovendien krijgen de
bestaande zalen wat meer lucht
en kan tegemoet worden geko
men aan de kritiek dat daarin
teveel opeengestapeld ligt.
De beroemde ronde leeszaal,
waar mensen als Karl Marx en
George Bernard Shaw lazen,
schreven en nadachten, houdt
haar bibliotheekkarakter. De
binnenplaats, waarvan de lees
zaal het centrum vormt, wordt
volledig vernieuwd. Directeur
Anderson vergeleek het met de
renovatie van het Louvre in Pa-
Zanger Quino straalt als de ver
gelijking wordt gemaakt. Met
zijn dreadlocks ziet hij er uit als
een soort imitatie-Marley. „Ik
denk dat er geen enkele reggae-
muzikant is die niet door Bob is
beïnvloed." „We zijn hem veel
verschuldigd, net als Bunny
Wailer en Peter Tosh. Ze heb
ben de basis gelegd voor de po
pulariteit van de reggae."
Tot voor kort was Big Moun
tain een van die honderden
bands, die de clubs langs de
westkust van de Verenigde Sta
ten afstruinde en daar aardig
van kon bestaan. „In vrijwel el
ke stad die iets voorstelt is er
wel een nachtclub die reggae-
avonden heeft en als je maar
goed genoeg bent, kun je reke
nen op een trouwe reggae-aan-
hang."
De status van Big Mountain
veranderde op slag door de
single 'Baby I love your way'.
Films zijn een uitstekend pro
motiemiddel voor muziek en
ook ditmaal werkte het op die
manier. De reggaeversie van het
liedje waarmee Peter Frampton
in de jaren zeventig een hit
scoorde dreef in de Verenigde
Staten mee op het succes van
'Reality bites' en Big Mountain
was in een klap echt 'big'. In
Europa bewijst de single nu ook
zonder de film hoge ogen te
kunnen gooien.
Het succes had niet veel later
moeten komen. Manager Bruce
Caplin was platzak na de inves
teringen in demo's en andere
pogingen om de groep van de
grond te krijgen. Het telefoontje
met de bestelling voor het reg-
rijs, waarbij de pyramide van
Pei op de binnenplaats van het
museum terecht is gekomen.
De aanpassing van het British
Museum kan niet snel genoeg
plaatsvinden gezien het steeds
maar stijgende bezoekersaantal.
Dit jaar komen er waarschijnlijk
zeven miljoen mensen. Een be
stuurslid van het museum: „Dat
is evenveel als er elk jaar op ter
minal 2 op het vliegveld He
athrow binnenkomen, alleen
hebben wij geen vertrekhal."
gaedeuntje was dan ook 'te
mooi om af te slaan'. De inte
resse van de filmmakers was ge
wekt door het nummer 'Touch
my light' van de eerste cd 'Wake
up'. die in 1992 werd uitge
bracht. Hoewel het nummer op
een klein onafhankelijk label
verscheen, werd het vaak ge
draaid op de radiostations in
Californië.
„De tekst is niet echt veelzeg
gend, maar er zit mooie beeld
spraak in", zegt Quino op de
vraag hoe het liedje hun beviel.
„Het is een mooie song. Mooie
liedjes klinken heel goed met
een reggae-beat eronder. Het
aardige van reggae is dat het zo
plooibaar is. Je kunt er van alles
mee doen."
Op de cd 'Unity' valt 'Baby I
love your way' een beetje uit de
toon. De rest van de teksten is
veelal strijdbaar, eigenlijk zoals
dat bij reggae hoort. Opmerke
lijk is hoe Quino's manier van
zingen precies gekopieerd is
van die van Marley. Hetzelfde
accent, dezelfde 'luie' frasering,
maar ook de zelfde intensiteit.
Dergelijke imitaties kunnen be
hoorlijk irritant zijn, maar om
dat Quino meent wat hij zingt
en voldoende vocale kwaliteiten
heeft, valt hij niet door de
mand.
Strijd
Quino en de zijnen willen 'the
real thing'. Is het niet vreemd
dat een Mexicaans/Ierse Ameri
kaan de reggae uitdraagt?
Quino: „Over het algemeen
denkt men dat reggae bedoeld
is om de strijd van de Afrikanen
uit te drukken. Dat is ook het
fundament geweest. Maar reg
gae is nu omgevormd tot iets
BEELDENDE KUNST
RECENSIE ROOS VAN PUT
Expositie Peter Klashorst en Bart Dom
burg, te zien t/m 31 augustus, di. t/m vrij
10.00 - 18 00 uur, Galerie 27/De Greef
De Greef, Schoolstraat 27 Wassenaar.
Bart Domburg en Peter Klas
horst zijn de oprichters geweest
van de in 1992 opgeheven kun
stenaarsgroep 'After Nature'. In
de tijd van 'After Nature' richt
ten zij zich voornamelijk tegen
de zogenaamde 'ideeënkunst';
abstracte kunst met een achter
liggend idee.
Het ging er bij de 'After Natu
re' kunstenaars om dat te schil
deren wat je zag. Terug naar
klassieke onderwerpen, stille
vens, het landschap en het
(naakte) model, terug naar de
figuratie. Geen moeilijke theo-
riën om een abstract werk aan
de man te brengen, maar de
aandacht leggen op het am
bacht van schilderen. Weg met
de abstracte schilderijen en de
beunhazen die zich kunstenaar
Overigens is de British Library
nog niet vertrokken. De bouw
van een nieuwe nationale bi
bliotheek bij het St. Pancrassta-
tion aan de noordkant van Lon
den heeft vooralsnog alle trek
ken van een ramp. In 1978 werd
een bouwtijd van vier jaar voor
zien, terwijl de kosten op 164
miljoen pond werden geraamd.
Zestien jaar later wordt nog
steeds gebouwd en daarbij gaat
voortdurend van alles mis.
De voorzichtige hoop is nu
dat de nieuwe British Library
midden 1996 wordt opgeleverd.
De kosten zullen dan de 500
miljoen pond hebben bereikt.
Tot die tijd moet worden voor
komen dat de bibliotheek, die
achttien miljoen boeken telt, in
het complex van het British
Museum, volledig uit zijn voe
gen barst.
anders. Mensen nemen er ken
nis van en gebruiken de muziek
om hun eigen strijd mee uit te
drukken."
In het geval van Big Mountain
gaat die strijd bij voorbeeld te
gen de Amerikaanse politiek om
illegalen buiten de deur te hou
den. Of tegen de aantasting van
de rechten van de oorspronke
lijke bewoners van de VS, de in-
noemen nadat zij een doekje
gefabriceerd hebben met wat
onduidelijke verfstreken. Zij
werden destijds ook wel 'de be
keerlingen van het abstracte
tijdperk' genoemd.
Op de tentoonstelling in Was
senaar is te zien welke weg
Klashorst en Domburg na 'After
Nature' ingeslagen zijn. Van
Domburg zijn werken te zien uit
91, 93 en 94, Klashorst expo
seert zijn nieuwste schilderijen
uit 94. Klashorst heeft de figura
tie duidelijk achter zich gelaten
en Domburg schildert nog
steeds het model. Bovendien
neemt hij bestaande kunsthis
torische afbeeldingen als uit
gangspunt voor een schilderij.
Bart Domburg schildert zijn
modellen zonder enige verfraai
ing of opsmuk. Opvallend is ook
dat de geschilderde dames allen
zeer ongeïnteresseerd poseren.
Hun gezichtsuitdrukking ver
raadt verveling en desinteresse.
Zij zitten, staan of liggen en de
verveling druipt er ook in de li-
DEN HAAG «ANP
Voor het eerst is in het Maurits-
huis in Den Haag een over
zichtstentoonstelling te zien van
het werk van Paulus Potter
(1625-1654), de eerste kunste
naar die zich specialiseerde in
het dierstuk. 't Land van Paulus
Potter, zoals.de expositie heet,
omvat dertig schilderijen en
ruim twintig tekeningen. De
kunstwerken zijn afkomstig uit
privécollecties en musea. De
tentoonstelling loopt van 8 no
vember tot en met 5 februari
1995.
Bij de tentoonstelling van de
„beestenschilder" van de Gou
den Eeuw, verschijnt de eerste
monografische publikatie sinds
1867. Het boek geeft een com
pleet beeld van Potters oeuvre.
Potter dankt zijn faam vooral
aan het Portret van een jonge
stier (1647), dat zich in de col
lectie van het Mauritshuis be
vindt. Ooit was het schilderij het
pronkstuk van de verzameling
die stadhouder Prins Willem V
had in zijn eigen galerij.
Behalve koeien, portretteerde
Potter paarden en honden,
maar ook boerderijvoorstellin
gen waren een favoriet thema.
Ook schilderde hij landschap
pen en genrestukken met boer
tige details als pissende koeien
en paarden, kaickende boertjes
en handtastelijke jagers.
dianen. De naam Big Mountain
is ontleend aan het gelijknami
ge reservaat, dat ten prooi
dreigt te vallen aan de belangen
van de mijnbouw.
De eenvoud die de muziek
van Bob Marley zo sterk maakt,
is ook in de nummers van Big
Mountain aanwezig. Is reggae
simpele muziek? „Ja", vindt
Quino, „het is makkelijk een
chaamshouding vanaf. De ge
zichten en lichamen zijn perfect
geschilderd, iedere schaduw,
welving en vorm van het li
chaam klopt.
Bij bijna elk schilderij zijn
twee dames te zien die klaarblij
kelijk niets met elkaar te maken
hebben. De ene keer schildert
Domburg hetzelfde model in
één doek, maar dan in een an
dere houding, de andere keer
schildert hij twee verschillende
dames. Zij hebben geen oog
contact, de houdingen laten
ook niets los over hun samen
zijn binnen het doek, het enige
opmerkelijke is dat zij richting
de schilder kijken.
Zijn werken zijn te typeren als
studies naar het model, de ver
schillende houdingen daarvan
en de karakteristieke elementen
van het gezicht. Domburg is
verder gegaan op de 'After Na
ture' weg, hij gaat nog steeds de
confrontatie met de natuur aan,
geen ingewikkelde achterliggen
de theorie, maar pure schilder
kunst. Klashorst daarentegen
Het schilderij De grote boer
derij (1649), dat zich in de Her
mitage in Sint Petersburg be
vindt, is volgens het Maurits
huis Potters meesterwerk. Het
zal voor het eerst sinds eeuwen
reggaemaat te spelen. Maar het
is moeilijk om door te krijgen
hoe je dat vreselijk goed kunt
doen. Je moet het voelen. Er is
tijd voor nodig om te ervaren
hoe je er een kick van kunt krij
gen. Elke slag is hetzelfde, tel
kens hetzelfde, op het zelfde
moment, op de zelfde tel. Dat
voelt zo fantastisch. Het werkt
bij na hypnotiserend.
laat zien dat hij op een andere
manier de weg van de pure
schilderkunst bewandelt, maar
dan in abstracte beeldtaal.
Zijn abstracte doeken zijn
kleurrijk, wild van compositie
en de verschillende verfstreken
zijn zichtbaar. Hij schildert laag
over laag, de eerste laag is ech
ter nog wel te zien. Daarover
heen zijn weer structuren te
zien die weliswaar de eerste
laag ruimschoots overheersen,
maar niet compleet. Sommige
lagen zijn zo nat opgebracht dat
ze 'lekken': de lijnen met aan de
uiteinden druppels zijn nog te
zien. Het lijkt alsof hij de moge
lijkheden van kwast in combi
natie met verfdikte op doek on
derzoekt; een vormentaal zon
der idee, maar puur de moge
lijkheden van schilderen. Het
resultaat is visueel niet altijd
even geslaagd. Na het zien van
een aantal werken slaat bij mij
de verveling toe. Het is in elk
geval duidelijk dat hij na 'After
Nature' een nieuwe weg is inge
slagen.
weer in Nederland te zien zijn.
Uit de Hermitage komt ook
Het leven van de jager uit circa
1650. Het betreft een groot pa
neel met veertien afzonderlijke
voorstellingen.
PARUS AFP
Eenentwintig schilderijen en te
keningen die Duitsland aan
Frankrijk heeft teruggegeven,
worden van 18 oktober tot 18
december tentoongesteld in het
Musée d'Orsay in Parijs om de
oorspronkelijke en wettige eige
naren de kans te geven zich be
kend te maken. Zij kunnen de
werken vervolgens terugkrijgen,
zo heeft het Franse ministerie
van cultuur en communicatie
gisteren bekendgemaakt.
De Duitsers hebben de wer
ken tijdens de Tweede Wereld
oorlog uit Frankrijk meegeno
men. De teruggave van 28 schil
derijen en tekeningen werd op
30 mei aangekondigd tijdens de
topontmoeting tussen bonds
kanselier Helmut Kohl en de
Franse president Francois Mit
terrand. Tot nu toe hebben nog
pas zeven werken de weg naar
hun eigenaar teruggevonden.
De schilderijen die in het
Orsay geëxposeerd zullen wor
den, dateren voor het meren
deel uit de tweede helft van de
negentiende eeuw. Daaronder
bevinden zich werken van Clau
de Monet, Auguste Renoir, Ge
orges Seurat en Eugène Delac
roix. Ook zijn (pastel)tekenin
gen van Manet, Cézanne,
Seurat en Pisarro op zoek naar
hun oorspronkelijke eigenaar.
AMSTERDAM ANP
Het boek De Tasjesdief van
Mieke van Hooft wordt ver
filmd. Olivier Tuinier, bekend
uit De kleine blonde Dood en
Het Zakmes, speelt de hoofdrol.
Andere spelers zijn Ingeborg
Uyt Den Boogaard, Miranda
Jongeling, Jaap Spijkers, Mischa
Hulshof en Aus Greidanus jr.
De film is ofwel met Kerst, of
wel met Pasen volgend jaar in
de bioscopen te zien. Het tijd
stip is volgens producent Shoot
ing Star Filmcompany afhanke
lijk van de programmering van
de bioscoopconcems. Een jaar
na vertoning in de bioscoop
volgt uitzending op de televisie.
De opnamen voor de (lange)
film, waarmee Maria Peters
haar regiedebuut maakt, begin
nen op 1 augustus. Alle Vogels
Vliegen was Peters' eerste korte
speelfilm. Ad van Dijk, compo
nist van onder meer de musical
Cyrano, schrijft de muziek voor
de nieuwe film. De montage is
in handen van Ot Louw. Came
raman is Hein Groot.
De Tasjesdief gaat over de 12-
jarige Alex die door toeval ver
strikt raakt in de netten van inti
midatie, bedreiging en chanta
ge. Het boek van Van Hooft
werd in 1990 bekroond met de
Prijs van de Nederlandse Kin
derjury. Het verscheen ook in
.Duitsland en Frankrijk, waar het
eveneens in de prijzen viel.
Films van Shooting Star die
voor 1995 op het programma
staan zijn Twee Koffers Vol, het
regiedebuut van Jeroen Krabbé,
dat is gebaseerd op de gelijkna
mige roman van Carl Friedman,
en Isabelle. Die laatste film van
regisseur Farideh Fardjam is ge
baseerd op een roman van Tes
sa de Loo.
't Land van Paulus Potter,
Mauritshuis, Korte Vijverberg
8, Den Haag, 8 november t/m 5
februari 1995, di tm za 10-17
uur, zo 11-17 uur.
jjjHAAG ANP
zit schot in de renovatie van het Muse-
tn Mesdag in Den Haag. Nadat het muse-
üïi twee en een half jaar geleden de deuren
loot, wordt begin september bekend op
rat voor manier de verbouwing kan plaats
inden.
Een eerder plan van aanpak verdween
ftkele maanden terug in de prullebak om-
kt het te duur was, zo zegt T. Boxma, fi-
iancieel directeur van het Van Goghmuse-
um in Amsterdam, dat sinds 1990 het be
heer over Mesdag voert.
De opknapbeurt zal worden betaald door
de eigenaar van het pand, de Rijksgebou
wendienst (RGD). Het Van Goghmuseum
draagt volgens Boxma slechts een heel klein
deel bij aan de kosten van de renovatie. Hij
schat dat het hele project vijf a zes miljoen
gulden gaat kosten.
Ook de RGD gaat uit van dat bedrag. Een
woordvoerder zegt dat de financiering ech
ter nog niet rond is. Pas wanneer dat het
geval is, kan de dienst aan de slag. Wanneer
het Museum Mesdag opnieuw open gaat is
nog niet duidelijk. Bij het Van Goghmuse
um mikken ze op eind 1995.
Het Museum Mesdag, niet te verwarren
met Panorama Mesdag dat tijdens de reno
vatie gewoon openblijft, ging 2,5 jaar gele
den dicht. Het gebouw lekte. De collectie
verdween in het depot. De werken die er
slecht aan toe waren, ondergingen een res
tauratiebeurt. Een aantal van de schilderij
en is te zien in het Van Goghmuseum.
De beroemde 'Stier van Potter' van de eerste kunstenaar die zich specialiseerde in het dierstuk.
archieffoto cpd
