Kunstenaars uit het juwelenkistje
Sizarre combinaties op Triple X-festival
'Turf vat mijn gevoel
voor Ierland samen'
Flintstones nu ook in zand
Cultuur Kunst
tembrandthuis krijgt
nogelijk uitbreiding
Maarten met pech onderweg
CHEF ANNEMIEKRUYGROK, 071 -356471PLV -CHEF JAN RIJSDAM, 071 -356472
Literair Café houdt sehrijftalentenjacht
i^phen aan den run Vervelen is deze zomervakantie niet nodig,
Jant het Literair Café in Alphen houdt een sehrijftalentenjacht
I-oor kinderen. De finale is deze keer in de Kinderboekenweek
pp 8 oktober. Kinderen die met een eigen verhaal of gedicht wil-
en meedoen, moeten dit voor 11 september inleveren bij de
wee Alphense bibliotheken of bij boekhandel Haasbeek. Het
hema van dit jaar is 'In het holst van de nacht'. Iedereen tussen
en 13 jaar mag meedoen. Het gedicht mag één schriftkantje
ang zijn, het verhaal vier.
Senelux foto- en diasalon
jjssE* Werk van amateurfotografen uit België, Nederland en
.uxemburg is van 30 juli t/m 21 augustus te zien op de 29ste Be-
lelux foto- en diasalon in 't Huys Dever in Lisse. De organisatie
s dit jaar verrast door de grote Nederlandse deelneming: 400 fo-
o-inzendingen tegen vorig jaar 180. De expositie is dinsdags
lm zondags van twee tot vijf uur geopend. De toegang is gratis.
5ene Kelly had lichte beroerte
os angeles» Gene Kelly, de acrobatische danser en acteur die
terrollen vervulde in Hollywood-musicals van de jaren '40 en
50, is in het ziekenhuis opgenomen nadat hij zaterdagavond
verd getroffen door een lichte beroerte. Een hoofdverpleegster
van het UCLA-ziekenhuis verklaarde dat de 81-jarige Kelly het
-oed maakte. Zijn publicist, Warren Cowan, zei dat de artsen ge-
oven dat Kelly geen blijvende gevolgen van de beroerte zal over-
louden. Kelly danste ondermeer in An American in Paris, Sin-
>in' in the Rain en On the Town.
Vijf eeuwen kunst in Centraal Museum Utrecht
)vereenkomst met Saskiahuis
(sterdam anp
uitbreiding van het Museum
et Rembrandthuis in Amster-
im is een stap dichterbij geko-
en. Het museum heeft een
vereenkomst gesloten met de
genaar van het belendende
ïskiahuis om de helft van het
nd te kopen. Het museum wil
t aangekochte deel slopen
lor nieuwbouw. De kosten be-
ragen 4,5 miljoen gulden, zo
tgt Charlotte ten Holder, hoofd
gemene zaken van het muse-
m.
Wanneer de uitbreiding een
it is, is nog niet bekend. Eerst
loet het benodigde geld bij-
ingebracht worden. Het mi-
sterie van wvc heeft voorlopig
ie ton toegezegd. Aan de ge-
eente Amsterdam is zeven ton
Maagd. De rest moet komen
in sponsors. Amsterdam is
wrigens de enige structurele
1 ^(schieter van het museum.
c ItJè kunstenplanperiode 1992-
$6 verstrekt de stad jaarlijks
fton.
Of het Saskiahuis, waar lange
d de Vreemdelingendienst in
it, op korte termijn tegen de
1 akte kan gaan, is nog maar de
aag. Op het moment ligt er
in aanvraag om het gebouw
de monumentenlijst te zet-
n. Als dat gebeurt, kan het
embrandthuis de sloop wel
irgeten, maar dat is volgens
en Holder op zich geen pro-
eem. De aanpassingen van
et gebouw aan de moderne ei-
m van een museum zouden
leen 1,5 miljoen gulden meer
asten dan nieuwbouw.
Met de uitbreiding wordt het
mseum ongeveer eens zo
oot. In het huidige Rem
brandthuis van zevenhonderd
vierkante meter, is iets meer
dan de helft van de collectie van
250 etsen van Rembrandt prak
tisch permanent te zien. Alleen
voor wisselende tentoonstellin
gen, die een paar keer per jaar
plaatsvinden, moet het werk op
de bovenste expositiezaal tijde
lijk wijken.
Door de nieuwbouw, die naar
verwachting zo'n duizend vier
kante meter zal beslaan, wordt
het mogelijk de volledige collec
tie te tonen. Ook kan werk van
tijdgenoten worden geëxpo
seerd en zal meer ruimte zijn
voor een toelichting bij de ten
toongestelde werken. Gezien de
schaarse meters zijn nu alleen
de etsen met een klein tekstje
erbij te zien.
Voor een belangrijk deel zal
de nieuwe ruimte ook plaats-
bieden aan publieksfuncties. Zo
beschikt het Rembrandthuis
met jaarlijks tussen de honder
twintig- en hondervijftigdui
zend bezoekers, nu slechts over
drie w.c's. Een garderobe ont
breekt volledig, terwijl de muse
umwinkel zo groot is als een
eettafel.
Rembrandt kocht het huis
aan de Jodenbreestraat (toen
Breestraat) in 1639 voor een be
drag van dertienduizend gul
den. Ruim twintig jaar later
moest hij het wegens schulden
verkopen. Daarna woonde de
kunstenaar tot zijn dood in
1669 aan de Rozengracht.
Zijn voormalige huis aan de
Jodenbreestraat kwam in 1906
in bezit van de gemeente Am
sterdam. Na een restauratie kon
koningin Wilhemina het pand
vijf jaar later als museum offi
cieel openen.
Het begon met een simpe
le vraag die Sjarel Ex, direc
teur van het Centraal Mu
seum in Utrecht, aan zijn
conservatoren stelde.
Welke vijf kunstenaars uit
jouw afdeling zijn typisch
voor Utrecht en zouden
beslist te zien moeten zijn
op een tentoonstelling met
werk van toonaangevende
kunstenaars uit de afgelo
pen vijf eeuwen?"
utrecht anp
De conservatoren van de afde
lingen oude, moderne en he
dendaagse beeldende kunst,
maar ook die van de toegepaste
kunst, en de mode- en kos
tuumafdelingen gingen aan de
slag en stelden een lijst op met
veel meer dan vijf namen. Na
veel schrappen en strepen ble
ven er uiteindelijk 35 kunste
naars over, met namen zoals
Jan van Scorel, Pyke Koch en
Gerrit Rietveld. Het werk van
die Utrechtse toppers - schilde
rijen, meubels, kostuums, teke
ningen, architectuurontwerpen
- is tot en met 23 oktober te zien
op de tentoonstelling De
Utrechtse Parade 1495-1995.
Andere kunstenaars uit het
„juwelenkistje van de stad
Utrecht", zoals Ex de tentoon
stelling noemt, zijn onder meer
Alain Teister, Abraham Bloem-
aert, Gerard van Honthorst,
Joop Moesman, Sybold van Ra-
vesteyn, Frans Franciscus,
Adam van Vianen en Roelant
Saverij.
Opmerkelijk is de vormgeving
van De Utrechtse Parade die is
verzorgd door de beeldend kun
stenaars Madje Vollaers en Pas-
J*N,
yjmmr-
'Portret van Gabriel Smit' uit 1931, een surrealistisch werk van J.H.
Moesman (1908-1988) is te zien op de tentoonstelling 'de Utrechtse
Parade'. foto At
cal Zwart. In plaats van de mu
ren zachtroze dan wel gebro-
kenwit te sauzen, gebruikten ze
het Utrechts Nieuwsblad als be
hangpapier. De schilderijen van
de Utrechtse notabelen hangen
dan ook tussen de nieuwsbe
richten en foto's van de afgelo
pen maanden. De ontwikkelin
gen rondom Dick Advocaat en
zijn mannen, de prestaties van
Willeke Alberti op het Songfesti
val, het is allemaal opnieuw te
lezen.
Als achtergrond voor de schil
derijen zijn de krantepagina's
'rustgevehd' in vergelijking met
de spiegels waarmee Zwart en
Vollaers twee andere zalen be
kleedden. Door die achtergrond
kun je verschillende schilderijen
tegelijkertijd zien. Staand voor
een magisch-realistisch schilde
rij van Pyke Koch (1901-1991),
pikt de kijker ook een surrealis
tisch werk van HJ. Moesman
(1909-1988) mee, dat er tegen
over hangt. Andere combina
ties, zoals van de zestiende-
eeuwse kunstenaar Jan van Sco
rel en de hedendaagse schilder
Frans Franciscus (1959) zijn ook
mogelijk.
Door de spiegels is het moei
lijk om de aandacht bij de schil
derijen te houden, want de be
nen, buiken en gezichten van
de andere bezoekers willen ook
bekeken worden. Directeur Ex
verwacht echter dat het 'be-
leiden Auteur en streekgenoot Maarten 't Hart kampte gisteren met pech onderweg. Op de Leidse Kippe-
brug werd hij door onze fotograaf 'betrapt' toen hij - heel prozaïsch - bezig was de voorband van zijn sta
len ros te plakken. foto loekzuyderduin
1 )pvolger Amsterdamse Festival of Fools
m sterdam
fran^oise ledeboer
en avant-garde mis voor de
achtoffers van aids, een Ant-
erpse serie-moordenaar en
iogols 'Dagboek van een gek'
ebben op het eerste gezicht
iets met elkaar maken. Op het
Trein van de voormalige Wes-
Tgasfabriek in Amsterdam
'orden ze vanaf morgen toch
amengevoegd tijdens de eerste
ditie van het Triple X Festival.
Is opvolger van het 'Festival of
ools' en het 'Zomerfestijn'
iedt het festival een program
met theatervoorstellingen,
luziek, dans, performances,
eeldende kunst en elektroni-
che media.
Voor het dansprogramma is
ekozen voor solo-performdn-
es. Onder de titel 'A Tous Ceux
)ui Tombent' ('Aan allen die
allen') presenteert Désirée Del-
uney van 2 tot en met 6 augus-
is een choreografie waarvoor
jj inspiratie vond in het door
•orlog beheerste Beiroet. Del-
uney studeerde klassieke en
noderne dans in Parijs en ver-
nerf in ons land bekendheid
net de groep Cloud Chamber
projecten voor Reflex en To-
leelgroep Amsterdam. Delau-
ley toont in haar werk haar
liepste gevoelens en zal ook dit
®er de intimiteit met het pu-
>Üek niet ontlopen.
Een tweede hoogtepunt van
net dansprogramma op 3 en 4
ugustus wordt de voorstelling
'orce Solos' van de Turks-
De Turks-Amerikaanse danser Mehmet Sandar in de voortelling 'Force Solos'.
de overlevingsdrift aan", aldus
Sander. Deze uitspraak werpt
alvast een licht op wat de be
zoekers te wachten staat. Zijn
werk wordt betiteld als extreem
provocerend en rauw en dyna
misch zonder echter acroba
tisch te worden.
In het onderdeel muziekthea-
r,«v.c oulUÖ van uc luiM- ter zal de Amerikaanse compo-
toerikaanse danser Mehmet niste en dramatische stemkun-
•ander, in Nederland een oude stenares Diamanda Galès een
haar ontdekking in 1979 heeft
Galès samengewerkt met onder
meer de filmers Derek Jarman,
Rosa von Praunheim en Francis
Ford Coppola.
Hongaarse magiër
De Hongaar Peter Halasz is ac
teur, magiër en regisseur. Hij
kreeg wereldfaam als oprichter
van Squat Theatre, een groep
foto gpd
tus op het Triple X Festival met
de Engelstalige première van
zijn bewerking van Gogols
'Dagboek van een gek'. Hij
neemt de toeschouwer mee in
een reisverslag waarin ook zijn
eigen bewogen en krankzinnige
leven zal doorklinken.
De tentoonstelling 'Corridor'
is onderdeel van het Triple X
Festival en presenteert kunst-
bekende door zijn optreden.tij
dens het Holland Dance Festi
val van 1993. „Als ik het mense-
ijk lichaam in de meest oncom-
ortabele positie breng, snijd ik
avant-garde mis opdragen aan
de slachtoffers van aids. Voor
'Plague Mass' is op 5 augustus
de grote hal van het Zuiverings
gebouw gereserveerd. Sinds
Hongaarse ballingen die naar werken die het verschijnsel ge-
New York toog om er bijzonde
re voorstellingen als 'Andy War
hols Last Love' en 'Pig' te ma-
ken. Op het ogenblik werkt hij
alleen en is op 4, 5 en 6 augus-
weld als thema hebben. „Kunst
vormt het bevoorrechte gebied
waar de grens tussen de realiteit
van agressie en de spirituele er
varing ervan wordt overschre
den", aldus de toelichting in het
programma.
Het meest shockerende ver
band tussen kunst en kwaad
wordt gelegd door de Antwerp
se kunstenaar Danny Devos.
Sinds 1987 voert Devos een in
tieme correspondentie met een
aantal seriemoordenaars. Hij
brengt verslag uit in exposities
en performances waarin vragen
worden opgeroepen over het
genie van de mens dat tot de
meest gruwelijke misdaden
maar ook de hoogste vormen
van kunst kan leiden. 'Corridor'
toont het werk 'De wurger van
de linkeroever'. Daarin staat
een man centraal die dertig jaar
geleden twee jonge vrouwen
vermoordde op de linkeroever
van Antwerpen. Na 17 jaar ge
vangenis werd hij in 1982 vrij
gelaten: vrijwel meteen sloeg hij
opnieuw toe met de wurg-
moord op een meisje.
Het fenomeen geweld komt
op minder extreme wijze ook
aan de orde in het werk van
deelnemers als Marlène Dumas,
Armanda, Sonja Oudendijk en
het kunstenaarsduo Ulay/Abra-
movic.
Het Triple X Festival (voor
malige Westergasfabriek,
Haarlemmerweg 8 -10, Am
sterdam) duurt van 27 juli tot
en met 7 augustus. De exposi
tie 'Corridor' is te zien van 27
juli tot en met 17 augustus.
Kaarten zijn te koop bij de
AUB Ticketshop op het Leidse-
plein, via de landelijke VW-be-
spreekburo's en vanaf 12.00
uur op het Festivalterrein.
Voor nadere informatie over
het programma: 020
4205316.
hangsel' de bezoekers activeert.
Ze zullen moeite gaan doen
voor de schilderijen, meent hij.
In de spiegelzalen wil Ex laten
zien dat er in de loop der tijd
een soort van kruisbestuiving
tussen de kunstenaars heeft
plaatsgehad. Dat Jan van Scorel
in het museum hing, heeft ze
ker invloed gehad op het werk
van Moesman, zegt hij, maar of
er werkelijk sprake is van een
typische Utrechtse stijl laat hij
aan de bezoekers over om te
beoordelen.
Lang heeft het Utrechtse
kunstklimaat als titel voor de
tentoonstelling gefungeerd,
maar uiteindelijk viel de keuze
op De Utrechtse Parade. Die ti
tel knipoogt naar La Grande Pa
rade, de afscheidstentoonstel-
ling van de voormalige direc
teur van het Stedelijk Museum
in Amsterdam.
Bijna had Ex ook een knipoog
uitgedeeld naar de huidige Ste
delijk Museumdirecteur Fuchs,
door de tentoonstelling De
Utrechtse Parade I te noemen.
Net als Fuchs' Couplettenreeks,
wil Ex wel een aantal Utrechtse
Paradetentoonstellingen ma
ken. De kwaliteit van de 50.000
stukken uit de museumcollectie
is volgens hem zo hoog, dat een
tweede editie, zeker de moeite
waard zou zijn. Of De Utrechtse
Parade een vervolg krijgt, ligt
niet zo voor de hand, want het
museum maakt zich klaar voor
een grootscheepse verbouwing.
Voor de jaren daarna staan
'Saenredam in Utrecht' en 'Van
Doesburg en het Bauhaus' al op
het programma.
Bij de tentoonstelling ver
schijnt een driehonderd pagi
na's dikke catalogus met de bio
grafische gegevens van de 35
kunstenaars. Ook bevat het een
artikel over de geschiedenis van
de afgelopen vijf eeuwen in re
latie tot de kunstenaars.
Utrechtse Parade, t/m 23 ok
tober, di tm za 10-17 uur, zo
12-17 uur, Centraal Museum,
Utrecht.
Luka Bloom laat solo-album 'vol' klinken
amsterdam theo hakkert
Luka Bloom komt zo uit Duits
land en het voelt of hij thuis is.
„Snap jij waarom mensen die
alles hebben toch zo ontevre
den zijn? Er is waarschijnlijk
geen rijker land dan Duitsland,
maar iedereen kijkt de hele dag
chagrijnig. Er kan geen lachje af.
Vreselijk. Geef mij dan maar
Ierland en Nederland. Daar zijn
de mensen met minder tevre
den en lachen ze de hele dag."
Ierland en Nederland, het zijn
de twee landen waar globetrot
ter Luka Bloom telkens weer te
rugkeert. Veilige havens in de
materialistische wereld waar
Bloom als liedjeszanger het
liefst van de buitenkant tegen
aan zou kijken.
Hij kent Nederland op z'n
duimpje. „Ik heb jarenlang in
Groningen gewoond. Ik speelde
daar op de straathoek. Later heb
ik nog een paar jaar in Utrecht
gezeten. Mooie steden."
In Utrecht nam hij ook een
deel van zijn nieuwe plaat 'Turf
op. Twee avonden achtereen
vulde hij zijn favoriete concert
zaal, Tivoli, en nam zijn optre
dens op. Aanvankelijk beston
den er nogal wat misverstanden
over de plaat. „Sommige men
sen dachten dat ik een live
plaat ging opnemen. Maar waar
het mij om ging was de sfeer
van de optredens vast te leggen.
Ik nam vooral het publiek op en
niet zozeer mijzelf."
„Ik heb jarenlang gezocht
naar een manier om een solo
album te maken dat toch vol
klonk. Ik vind al die platen van
een man-alleen-met-gitaar zo
mager. Er moest toch een mo
gelijkheid zijn om dat te onder
vangen. Live lukt het me name
lijk altijd wel."
Pseudoniem
De wereld maakte kennis met
Luka Bloom in 1990 toen hij,
Barry Moore, zijn pseudoniem
samenstelde uit de hit 'Luka'
van Suzanne Vega en Bloom, de
hoofdpersoon uit James Joyce's
Luka Bloom: „Wat een fantastisch toeval. Wat ben ik blij dat mijn al
bum 'Turf' heet."
'Ulysses', het modernistische li
teraire meesterwerk over Du
blin. 'Riverside' was zijn de
buut, al bleek later dat hij ook al
een aantal platen had gemaakt
onder zijn eigen naam. Hij is
echter de broer van de grote Ier
se folkzanger Christy Moore en
hij was de vergelijkingen zat.
In 1991 zette Bloom een unie
ke prestatie neer door in z'n
eentje, gewapend met een
akoestische gitaar, een felge
kleurd overhemd en prachtige
liedjes Pinkpop plat te spelen.
Heel Landgraaf aan de voeten
van één bard. „Dat was een
magnifieke dag. Ik voel de ont
roering en de opwinding nu
nog. Ik heb later nog wel eens
zo'n festival gedaan, maar zo
magisch als Pinkpop was het
niet."
Bloom dwong het respect
mede af door onverwachte lied
jes van anderen te spelen. Een
Ierse folkie die een modere rap-
hit covert, dat valt op. En Bloom
viel op door 'I need love' van
L.L. Cool J. te spelen. Bovendien
foto gpd/dirk w. de jong
nam hij Elvis' 'Can't help fallin'
in love' op.
„Ik heb nooit in het hokje van
de pure folk willen passen. Door
Pinkpop en die rap-cover hoor
de ik opeens bij de roek-wereld.
Niet dat ik daar nu direct thuis
hoor, maar je komt wel in cir
cuits terecht die je de hele we
reld overbrengen."
De cd 'Turf is behalve, zoals
hij zelf zegt 'groots en intiem',
ook heel poëtisch en melancho
liek. „'Turf is een Iers woord.
Het representeert voor mij de
sterke verbondenheid die ik
voel met de Ierse grond. Het ru
dimentaire, het eerlijke, de na
tuur, het zuivere. Voor mij vat
ten die vier letters mijn hele ge
voel voor Ierland samen."
Hij valt bijna van de bank van
verbazing als hij hoort dat 'turf
in het Nederlands dezelfde be
tekenis heeft. „Is dat echt zo?
Dat kan bijna niet. Echt waar?
Oh, man. Dat had. ik eerder
moeten weten. Wat een fantas
tisch toeval. Wat ben ik blij dat
mijn album zo heet."
den haag gpd
De 'revival' van de populaire tekenfilm the Flintstones neemt steeds grotere vormen aan. Behalve
op het witte doek en in de hitlijsten zullen Fred, Wilma, Barney en Betty binnenkort ook tijdens het
evenement 'Sand World Scheveningen' centraal staan. De hoofdfiguren uit de prehistorische serie
worden aan de Scheveningse boulevard, in het voormalige golfslagbad, in zand uitgebeeld.
De nieuwe zandattractie gaat 31 juli open voor publiek. De 'overdekte wereld van zand' biedt een
continu wisselend zandsculptuurschouwspel van 200 vierkante meter, een foto-expositie over zand
en zandsculptuur en een ruimte waar het publiek - op aanvraag en onder begeleiding - zelf een
zandsculptuur kan leren maken. Vanaf de opening kan het publiek de bouwers zien werken aan de
'Flintstones'. Na drie maanden moeten Fred en zijn vrienden plaats maken voor een ander, nog
onbekend, thema.
