Flintstones barbecuen nog lang en gelukkig Goethe was homoseksueel en een neurotisch genie Film f Wensvervullende sprookjesfilm voor jongste bioscoopbezoekers Martin Ros op één na grootste bewonderaar van Fausto Coppi DONDERDAG 21 JUL11994 Nederlandse nasynchronisatie 'Duimelijntjelaat te wensen over HENKl Duimelijntje. Te zien: Lido 4, Leiden; Odeon 3, Den Haag; Metropole 4, Den Er zijn maar weinig de filmwereld die het aandur ven om lange animatiefilmfilms te maken. Het kost namelijk ontzettend veel tijd, geld en mankracht, terwijl het risico dat de film niet uit de kosten komt, enorm groot is. Toch zijn er ook buiten de Disney Studios nog altijd onverschrokken idalisten die om de zoveel tijd een film produceren, die volledig is be dacht en geconstrueerd vanach ter de tekentafel. Don Bluth's Duimelijntje bij voorbeeld, een sprookjesfilm voor de jóngste generatie bioscoopbezoekers, die vanaf deze week De Aristokatten komt vergezellen in de matineevoorstellingen. Het is altijd indrukwekkend om te zien hoeveel handwerk er nog te pas komt aan deze meest arbeidsintensieve tak van de filmindustrie. Dat blijkt uit de vaak minutenlang durende afti teling met een paar honderd namen en de meest exotische beroepen, uiteenlopend van in kers and painters (de inkleur- ders van de plaatjes; 70 man bij Duimelientjêitot character ani mators (die de figuurtjes uitte kenen) en de background pain ters (die voor de achtergronden zorgen). En dan hebben we het nog niet eens gehad over het geluid. Een verhaal apart omdat de meeste lange animatiefilms in ons land worden nagesynchro niseerd, dat wil zeggen Neder lands ingesproken en gezongen. Arnold Gelderman is de specia list op dit gebied. Hij deed ook de Nederlandse regie voor Dui melijntje, waarbij hij gebruik maakte van de stemmen van onder meer Laura Vlasblom, Hedy Lester, Serge Henri Valcke en Jerome Reehuis. Meestal zit het met zoveel ervaren mensen wel goed met de nasychronisa- tie, maar bij Duimelijntje schiet de geforceerde vrolijkheid soms toch voor een deel zijn doel voorbij. De film vertelt het verhaal van een meisje dat net zo klein is als Klein Duimpje en dat ervan droomt met een elfenprins te trouwen. Maar ze wordt ont voert door een stel padden die haar mooie stem willen exploi teren, terwijl één van de padden ook nog eens met haar wil trou wen. Kort daarop dient zich een tweede huwelijkskandidaat aan, de gladjakker Kareltje Kever. Tenslotte wordt ook Meneer Mol verliefd op Duimelijntje en het scheelt weinig of hij weet haar met zijn geld te paaien. Maar net op tijd breekt de zon door en volgt Duimelijntje en dat is de hartverwarmende boodschap van de film toch de stem van haar hart. Het brave verhaal, gebaseerd op een sprookje van Hans Christian Andersen, is heel ge schikt voor jonge kinderen die hun weg nog moeten leren vin den in de bioscoop en die nog niet zijn geïnfecteerd door het dagelijkse televisiegeweld. Films voor deze jongste categorie bi- socoopbezoekers (kinderen vanaf een jaar of 4) zijn zeld zaam en daarom is het jammer dat bij de nasynchronisatie van Duimelijntje niet echt rekening is gehouden met de 'doelgroep'. Het ziet er allemaal betoverend en sprookjesachtig uit (de ver dienste van Don Bluth) en ook de liedjes klinken niet onaardig, maar de verstaanbaarheid laat soms te wensen over. Zang- stemmen wordt overwoekerd door orkestraal geweld en ei genlijk is alleen de Prins (Rolf Koster) goed te verstaan in de songs. Ronduit ergerlijk zijn het veel te volwassen taalgebruik en de quasi-lollige accentjes in de Ne derlandse nasynchronisatie, zoals de vogel met een Frans tongval, de de bezoekers wel kom 'eet' en 'erfst' zegt als hij herfst bedoeld. Of mevrouw Pad, die is opgezadeld met een Spaans accent en die van Dui- melientje een 'geel, geel, grote ster' wil maken. Volwassenen zullen daar ongetwijfeld om in de lach schieten, maar die kleintjes, waarvoor de film toch primair bedoeld is, snappen na tuurlijk niks van die raar pra tende figuren. Zoals ook het na bootsen van scènes uit Broad way-musicals op muziek van Barry Manilow volledig aan hen voorbij zal gaan. 'Geel, geel' jammer eigenlijk. Het heeft wat voeten ii r uiteindelijk haar elfenprins. The Flintstones-hype is natuur lijk een heel ander verhaal. Zel den werd met zoveel overtui ging een publiek .wijs gemaakt dat dit een film is die ze niet mogen missen. Platenmaat schappijen, fastfood-ketens, speelgoedfabrikanten en textiel- reuzen sloegen de handen in een om er voor te zorgen dat de t geen radio en televi- Films als The Flintstones plaatsen een recensent voor een dilemma. Moet hij de film te bespreken of de hype? Over dat eerste zijn we tamelijk snel uitgepraat: Leuk voor kij kertjes onder de tien, met genoeg verwijzingen, gastop tredens en mooie effecten om de begeleidende ouders anderhalf uur zoet te houden. Vreselijk grappig is het niet, noch scherpzinnig, origineel of zelfs maar span nend. Wel zitten er veel leuke muppets in, en het feit dat iedereen met eigen ogen wil zien hoe Bedrock tot leven is gebracht, garandeert voorlopig een topdrukte bij de kas- sie kan aanzetten, geen waren huis en snackbar kan betreden zonder door een luidkeels Yab- ba-Dabba-Doo! te worden be groet. The Flintstones zijn onder ons, en of we nu willen of niet we zullen ze deze zomer moeten tolereren. Terug naar de film. Uitgangs punt is een bij jong en oud ge liefd tekenfilmserie waarin onze moderne samenleving wordt gespiegeld in een fictieve ge meenschap in het Stenen Tijd perk. Jan Modaal heet hier Fred Flintstone, een kraandrijver die bowlt, barbecuet en met het he le gezin de drive-in bezoekt, kortom geniet van de alledaagse sleur. Hij wordt echter het slachtoffer van machtsspelletjes in de top van zijn bedrijf, laat zich verleiden door de verlok kingen van geld en vrouwen en wordt een nog groter parvenu dan hij al was. Gelukkig slagen familie en trouwe vrienden er net op tijd in Fred van een leven als dakloze te redden, en pakt hij de draad van zijn rimpeloze leventje weer op. Vooraf waren er de verhalen over de scriptproblemen, en wie de film bekijkt proeft de on macht van de naar verluid 37 verschillende schrijvers, om uit een brave serie een relevant verhaal te destilleren. Het bleef bij een poging. Anderhalf uur lang worden we getracteerd op woordspelingen (uit eten bij RocDonalds, op vacantie naar Rocapulco), inside-grapjes (Ste ven Spielrock, George Lucas' Tar Wars, een sexy secretaresse die Sharon Stone heet), cameo's Gay Leno heeft zijn eigen talk show in Bedrock, Elizabeth Tay lor laat de resultaten van haar laatste operatie bewonderen) en hier en daar een aardige vondst die wél in de context van het verhaal past (Fred die per onge luk het beton fiitvindt). Maar hoe hard er door alle betrokkenen ook wordt ge schreeuwd (zelfs de beminnelij ke John Goodman begint op den duur te irriteren), hoeveel miljoen er ook wordt gespen deerd aan de illusie dat hier iets gebeurt onder alle herrie gaapt een een angstwekkende leegte. The Flintstones gaat he lemaal nergens over, het is een film waarin de bijzaken hoofd zaak zijn geworden. De scherp zinnige parodie op onze con sumptiemaatschappij die deze film zo leuk had kunnen maken blijft uit. De makers komen niet verder dan een moralistisch pleidooi voor de waarde van vriendschap boven de verlok kingen van het grote geld. En dat klinkt in het licht van de agressieve reclamecampagne wat al te vals. Bruce Willis valt door de mand in 'Striking Distance' JOS DE PUTTER Striking Distance. Te zien Lux< den; Euro 3, Alphen a/d Rijn, Den Haag. Een film met steracteur Bru- 3 Willis, die al ruim een op de plank ligt daar r een en ander fout zijn ge-I gaan. Dat blijkt dan ook: Stri- king Distance, een actiefilm ft met melodramatische trek-jk' jes, rammelt aan alle kanten, a Eén van de eerste dingen'P die opvalt aan Striking Dis- tance is dat Bruce Willis niet kan acteren. Dat wisten wé eigenlijk nog wel, maar vaaki worden 's mans dramatischs tekortkomingen weggemof feld achter veel vaart en bluf. Regisseur Rowdy Herrington' kiest, naast het voorspelbare! actiewerk, voor een iets an-, dere toon en dat breekt Bru- 2 Willis (en dus ook de film) onmiddellijk op. Het is werkelijk niet om lan te zien hoe Willis op krukken door het politiebu- j van Pittsburgh strom pelt, waar iedereen hem haat omdat hij z'n maat heeft aangegeven wegens mishan deling van een verdachte. Het personage van Willis, agent Tom Hardy, heeft het neso niet makkelijk. In de opening van de film wordt, sen lange auto-achtervol ging waarbij de halve pro duction value van de film aan diggelen gaat, zijn vader vermoord. Tom Hardy over leeft de aanslag en gaat vanaf dat moment op zoek naar de moordenaar, die ook ver dacht wordt van het doden L een reeks blonde vrou- met wie Hardy affaires heeft gehad. Aangezien Hardy er van overtuigd is dat de dader deel uitmaakt van het poli tiekorps, wordt hij voortdu rend tegengewerkt. Dat bete kent dat bluffer Bruce Willis teloorgang en de desillu- van een agent moet ver beelden. De stijl waarin hij dat doet zou de film nog wel s een cult-status kunnen bezorgen. In het huidige! Hollywood lopen meerdere 'steracteurs' rond die maar gezicht hebben ook tneer Willis ontroerd of geshockeerd moet zijn, zit ergens in z'n kop die beken- vette grijns nog verbor gen. Iets dergelijks geldt voor de categorie films waartoe Stri king Distance behoort: Het onvermogen van scenario en regie kon niet worden weg gemoffeld achter alle actie. BIOSCOPEN AMSTERDAM ALFA 1 tel. 6278806 Romeo is bleeding 16 j„ dag. 13.30, 16, 19.30 Four Weddings and a Funeral dag. 22 ALFA 2 The Aristocats dag. 13, 15.45, 18.45,21.30 ALFA 3 The Hudsucker Proxy dag. 21.30 Thumbelina dag. 13,15.45, 18.45 ALFA 4 Damage 16 j.. dag. 13.30, 16, 19.30, 22 ALHAMBRA 1 tel. 6233192 Short Cuts 16 j., dag 14. 20 ALHAMBRA2 Getting even with Dad dag. 18.45, Striking Distance dag. 13.15, 16, 18.45,21.30 CINERAMA 2 My Father The Hero dag. 13.15, 16, 19.15,22 CALYPSO 1 tel. 6234876 Man Trouble dag. 13.15, 16, 19.15, 22 CALYPSO 2 Intersection dag. 13.15, 16, 18.45, 21.30 CINECENTER-CINEMA CORALINE tel 6236615 Shortcuts 16 j., dag. 21 Shadowlandsdag. 13.45, 16.15, 18.30 CINECENTER-PEPPE-NAPPA The Remains of the Day. dag. 13.45, 19,30, zo. ook 11 Lifetimes 16 j., dag. 17, 22 CINECENTER-PIERROT Ma Saison Préferée 16 j., dag. 14, 16.30, 19,21.45 CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO In the Name of the Father 12 j., dag. 13.45, 16.30, 19.15, 22, zo ook 11 CINEMA 1 INTERN, tel. 6151243 The Flintstones dag. 19, 21.45, za t/mwoook 13.15, 16 CINEMA 2 INTERNATIONAL The Getaway 16 j., dag. 18.45, 21.30 CITY 1 tel. 6234579 Maverick dag. 13.15, 16, 18.45, 21.30 CITY 2 Naked Gun 33 1/3 dag. 13.15, 16, 18.45,21.30 CITY 3 True Romancé 16 j., dag. 13.15, 16, 18.45,21.30 CITY 4 Cool Runnings, dag 13.15, 16, 18.45,21.30 CITY 5 Ace Ventura dag. 13.15, 16, 18.45, 21.30 CITY 6 Police Academy 7, dag. 13.15, 16, 18.45,21.30 CITY 7 Mr. Jones dag. 18.45,21.30 KRITERION 1 tel. 6231708 Lifetimes 16 j., dag 17.15 El Pajaro de la Felicidad 16 j. dag. Sneak preview 16 j.,di 22.15 KRITERION 2 The Snapper, dag. beh. do, vr 17.30, zazo 14.45 Der Stand der Dinge 12 j., dag. beh. do. en vrij. 19.30 Blink 12 j., dag. beh. do en vrij 21.45 RIALTO 1 tel. 6623488 II Gattopardo 16 j., dag. 20.15 RIALTO2 Vaarwel Ganzen 16 j., dag. 20, 22 THE MOVIES 1 tel. 6386016 Ma Saison Préferée 16 j., dag. 17.30, 19.45, zo. ook 15 The Hudsucker Proxy 22 THE MOVIES 2 Filmzomerdag, beh. ma. 19.15, 21.45; zo ook 14.45, ma 20.30 THE MOVIES 3 lm weiter Feme, so nah! 16 j., dag. zo ook 14.45. imel über Berlin 17.45 THE MOVIES 4 The Secret Garden dag. 17.15, zo ook 15 Damage 16 j., dag. 17.15, 22 Shadowlandsdag. 19.30 TUSCHINSKI 1 tel. 6262633 The Flintstones dag. 13.15, 16, 18.45,21.30 TUSCHINSKI 2 The Beverly Hillbillies, dag. 13.15, 16, 18,45,21.30 TUSCHINSKI 3 The Getaway 16 j., dag. 13.15, 16, 18.45,21.30 TUSCHINSKI 4 The Pelican Brief 12 j., dag. 13.15, 16.30, 20.30 TUSCHINSKI 5 The Paper 12 j.. dag. 18.45, 21.30 TUSCHINSKI 6 Schindler's List 12 j., dag. 14, 20.15 TUSCHINSKI CINEAC A Perfect World 12 j., doorlopende voorstelling dag. 11.45, 14.45, 17.45,20.45 Het programma van de Haagse en Leidse bioscopen staat op de pagina 'Info'. Kaus analyseert in proefschrift psychoanalytische literatuur: GRONINGEN ERIC BOS Als het inderdaad waar is dat Boudewijn Büch 'ruim 100 me ter Goethe-literatuur bezit', zoals hij eens heeft geschreven, wat moet een hedendaagse on derzoeker dan nog met de grootste Duitse schrijver die ooit heeft geleefd? Het proef schrift over Goethe waarmee de Duitser R.J.Kaus (53) onlangs in Groningen promoveerde in de Letteren, voegt toch nog iets toe aan de gigantische berg publi caties die er tot op heden over de geniale auteur is verschenen. Kaus gaf zijn proefschrift de titel mee: Anmerkungen zu Goethe, eine psychoanalytische Unter- suching über Goethe als Repra- sentant Deutscher Kultur. Hij analyseerde de tot nu toe verschenen psychoanalytische literatuur over Johann- Wolfgang von Goethe (1749- 1832) en dan speciaal de psy choanalyse, die Freud nog ge hanteerd zou hebben. Door ver schillende auteurs is in de loop van de tijd al gewezen op Freuds identificatie met Goethe. Bovendien voelde Freud zich schatplichtig aan de schrijver van Faust, Wilhelm Meister, Ip- higenia en Dichtung und Wahr- heit, omdat het Goethe was ge weest die het begrip onderbe wustzijn in de moderne beteke-' nis voor het eerst hanteerde. En dat betekent dat Goethe, in zijn opstel An die Natur, aan de wieg heeft gestaan van de psy choanalyse. Kaus gaat uit van Freuds op vatting dat taal, het woord, het vervoermiddel is tussen het on bewuste en het bewuste. Goethe was wat dat betreft een dankbaar voorbeeld. Hij is de eerste schrijver geweest bij wie de taal de toegang tot het on derbewustzijn is. Hij kan in spe cifieke zin als 'dichter van het onbewuste' worden be schouwd, zoals Kaus het stelt. Met andere woorden: Zijn oeu vre is een overvloedige bron voor wie wil weten wie de Goethe was achter de zichtbare Goethe, hoe we zijn werk moe ten/kunnen lezen. Volgens zijn leerling Hans Sachs heeft Freud ooit gezegd dat het 143-delige oeuvre van Goethe 'één grote poging tot zelfverhulling was.' Een verhulling waarvan? In zijn hoofdstuk over 'Goethe en vrouwen' gaat Kaus uitvoerig in op de incestueuze aard van Goethes relatie met zijn zuster Cornelia en de van zelfsprekende invloed daarvan op alle relaties met vrouwen la ter in zijn leven. Volgens Kaus, en hier komt de promovendus in conflict met menige Goethe- kenner, was Goethe zijn leven lang niet in staat een sexuele re latie aan te gaan met een part ner van zijn eigen niveau. Je zou kunnen zeggen: tussen Goethe en zijn partners stond een in cestueuze barrière, veroorzaakt door de binding die hij vanouds met zijn zuster had. Om daaruit te ontsnappen zou Goethe, tot aan zijn relatie met Charlotte von Stein (die in 1775 begon), uitsluitend homo seksuele contacten hebben ge had, volgens Kaus. Hoewel de homoseksualiteit bij Goethe, al dan niet van biseksuele aard, al veel langer bekend was in 1901 verscheen er in Berlijn over dat vraagstuk al een artikel in een medisch tijdschrift pretendeert Kaus dat hij in zijn proefschrift de eerste is die de aantoonbaar homoseksuele contacten van Goethe in Rome onthult. 'Een door biografen tot nu toe verdrongen feit', stelt Kraus, die opmerkt dat er in dat verband twee brieven van Goethe aan zijn geliefde Char lotte Stein uit de zogenaamde Weimarer Ausgabe ontbreken. Goethe zinspeelde daarin vanuit Rome duidelijk (en en thousiast) op zijn homoseksuele verhoudingen aldaar. De grote schrijver was, als ie mand die in zijn tijd al als een god werd beschouwd en dus een zware rol te vervullen had, belast met schuldgevoelens en onopgeloste oedipale conflic ten. Zijn driftleven klopte, soms tot zijn wanhoop, te pas en te onpas aan zijn angstvallig geslo ten deuren. Het grootste leven de goddelijke genie zijn en dan lastiggevallen worden door traumatiserende ervaringen in de kindertijd en 'gewoon-men selijke' zaken als seksualiteit, lust en verlangen... De vraag blijft dan of Goethes geniale creativiteit gebaseerd is op een neurose, of dat die neu rose het genie dwars zat. Kaus behandelt die vraag in het laatste hoofdstuk over 'neuroti sche en niet-neurotische creati viteit'. Zijn conclusie is niet nieuw, maar geldt ook voor Goethe: Namelijk dat de neuro se in het algemeen de creativi teit in de weg zit, maar soms toch ook een creatieve oplos sing zoekt. BOEKEN RECENSIE Martin Ros: Fausto Coppi, een heldenle ven. Met fotokatern. Nederlandse Sport bibliotheek 4, uitgeverij Thomas Rap, Amsterdam. De wielrenners van tegen woordig fietsen harder dan ooit, maar er valt minder dan ooit over hen te vertellen. De grote koersen worden beheerst door coureurs die aan onver stoorbare computers doen denken, aan mensen met ei genschappen van kille machi nes. Ongetwijfeld zijn Indu-1 rain, Rominger en al die ande ren uitstekende sportlieden, maar ze zullen nooit helden worden. Dat lag bij de beroem de wielrenners uit het verleden meestal anders. Zij waren kleurrijk en verrassend en over hen doen heroïsche verhalen en sappige anekdotes de ron de. Waarschijnlijk spreekt geen renner zo sterk tot de verbeel ding als Fausto Coppi (1919- 1960), de Italiaanse coureur met de verbijsterende erelijst. Hij won de Ronde van Frank rijk in 1949 en 1952, hij werd wereldkampioen in 1953. Hij heeft voor een revolutie in de wielersport gezorgd: Als eerste legde hij een verband tussen voedsel en vorm van de dag, hij bestudeerde zeer zorgvuldig de parcoursen en pas in zijn tijd raakte het systeem van knechten en beschermde ren ners ingeburgerd. Maar het zijn vooral de verhalen vol tri omf en drama rondom zijn persoon, die Coppi tot een le gende maakten. Bijna iedereen heeft wel eens gehoord van 'de dame in het wit', de mooie Napolitaanse die nem tot zijn grootste pres- De legendarische wielrenner Fausto Coppi. archieffoto taties inspireerde. Zij was ge trouwd, hij was getrouwd. Ja renlang bleven hun contacten beperkt tot een groet, een brieije, een heimelijke ont moeting. Maar toen hij wereld kampioen werd, mocht zij hem in de regenboogtrui helpen. Het leidde tot een enorm schandaal in Italië. Martin (los schrijft prachtig over de affaire in zijn in de Ne derlandse Sportbibliotheek verschenen Fausto Coppi, een heldenleven Zélf heeft Ros, vooral bekend omdat hij als geen andere Nederlander van boeken is bezeten, ook gefietst. Zijn voornaamste triomf was de Ronde van Uithoorn in 1954, maar hij beweert dat hij ook een goede klimmer was. Hij stopte met de sport toen Coppi grote nederlagen begon te lijden. Ros' boek heeft een sterk persoonlijke inslag. Hij vertelt wat Coppi voor hem persoon lijk heeft betekend en voert de lezer mee naar 'Klein-Rome', de 'heerlijke vol-roomse volks buurt' in Hilversum waar hij is opgegroeid. Wat een boeiend boek heeft hij gemaakt: onge kend enthousiasme gaat met ongekende feitenkennis ge paard hij laat je lachen i hij laat je huilen. Zo kan er d ook over sport geschreven worden. Maar ja, Coppi v voor de auteur dan ook als e 'lichtbaken, een venster in nacht.' Die omschrijving heeft te maken met de onafhankelijk heid en vrijheid die de wielren ner uitstraalde. Hij liet in zijn verhouding met 'de dame het wit', geheel tegen de tijd geest in, de liefde triomferen boven de conventie. Ook i zette hij zich fel tegen de alm acht van de rooms-katholieke kerk. Fijntjes liet hij eens wt dat de meeste christen-demo cratische politici er zo onguur uitzagen. Vanwege zijn levens wandel weigerde de paus pelo tons te zegenen waarin hij meereed. Er waren destijds twee grote kampen, de aanhangers Coppi en die van Bartali st den lijnrecht tegenover elkaar. Bartali was 'door en door rooms-katholiek, hij was zelf zoiets als een monnik of in geval bijna een geestelijke.' Ros schrijft natuurlijk ook met de 1 van hem bekende uitbundig heid over de strijd tussen de ri valen en over hun vriendschap. Fausto Coppi, een heldenle ven hoort tot de meeslepend- ste en liefdevolste boeken u' de sportliteratuur. 'De dame i het wit' was een fan, die uitein delijk minnares werd. Martin i Ros is echter zonder twijfel de 1 op één na grootste bewonde raar van Coppi. Fred Flintstone (John Goodman) valt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 8