Europarlement voelt weinig voor Santer
Moskou dreigt Estland met interventie
Vietnam popelt om lid te worden van Asean
-F
Buitenland
Aanval leger Myanmar
op vluchtelingenkamp
'Vandaag begint de vrede'
Duitsers herdenken
'opstand van geweten'
Fransman houdt vindplaats Papoea's geheim
Japanse premier erkent
status strijdkrachten
Boomkangoeroe ontdekt
NDERDAG 21 JULI 1994
Noren pakken bemanning Sirius op
)Slo» Voor de derde keer binnen twee weken heeft de Noorse
:ustwacht op voile zee een einde gemaakt aan een actie van de
nilieu-organisatie Greenpeace tegen de Noorse walvisvangst,
let onder Nederlandse vlag varende actieschip Sirius werd gis-
eren door de kustwacht geënterd en onder curatele gesteld. Alle
'9 bemmaningsleden staan onder arrest. De Sirius is opgebracht
laar de Noorse haven Egersund.
Israël: Hezbollah verantwoordelijk
eruzalemDe soort explosieven die zijn gebruikt in de bom-
tanslag op het joodse gemeenschapscentrum in Buenos Aires,
vaarbij minstens 39 mensen werden vermoord, wijst naar een
iro-Iraanse terreurorganisatie, waarschijnlijk Hezbollah. Dit
ïeeft de Israëlische radio gisteren bericht. Er worden nog steeds
76 mensen vermist en gevreesd moet worden dat de meeste van
ïen zijn omgekomen. Daarmee zou het dodental ruim boven de
ïonderd komen.
Major ontslaat vier ministers
■Onden De Britse premier John Major heeft gisteren vier minis
ters ontslagen. Dit is de ingrijpendste herschikking van zijn kabi
net sinds het aantreden van Major 45 maanden geleden. De be-
angrijkste benoeming is die van Jeremy Hanley, in de vorige re
gering staatssecretaris van defensie, die met ministersrang de
nieuwe voorzitter wordt van de Conservatieve Partij.
Vliegtuigongeluk te wijten aan bom
panama Endero Perez-Balladares, die binnenkort aantreedt als
president van Panama heeft gisteren bevestigd dat het vliegtuig
ongeluk waarbij 21 mensen omkwamen, onder wie veel joden, is
veroorzaakt door een bomaanslag. De joodse gemeenschap in
y Panama drong eerder op de dag aan op een diepgravend onder
zoek naar de oorzaak van de ramp. Het kleine passagiersvlieg-
}Q tuig was onderweg op een binnenlandse vlucht toen het ontplof
te en in het oosten van Panama neerstortte.
js Spoorwegstakingen Groot-Brittannië
londen Het spoorverkeer in Groot-Brittannië heeft gisteren
opnieuw grotendeels stilgelegen, voor de zesde 24-uursstaking
d. van seinwachters in zes weken tijd. Er is voor volgende dinsdag
en woensdag een 48-urige staking aangekondigd. De NS lieten
-|dinsdag al weten dat van en naar veren richting Londen bussen
worden ingezet.
lassagraf ontdekt in Vilnius
^Vilnius* Veiligheidsfunctionarissen in Litouwen hebben een
i massagraf ontdekt in de straten van Vilnius waarin vermoedelijk
^de slachtoffers liggen van massa-executies door de geheime po-
3litie van de Sovjetunie vlak na de Tweede Wereldoorlog. Tot
dusver zijn 100 lijken gevonden. Alle schedels bleken een kogel-
gat te hebben. Er wordt rekening mee gehouden dat er in totaal
1.000 doden begraven liggen onder de straten van Vilnius.
Meerderheid weigert benoeming vandaag goed te keuren
Een groot deel van het Europees Parlement zou vandaag demonstratief weigeren mee
te werken aan de goedkeuring van de benoeming van Jacques Santer tot nieuwe voor
zitter van de Europese Commissie. Dat was rond het middaguur de laatste stand van
zaken. Vooral de socialistische en liberale Europarlementariërs zijn tegen of willen uit
stel van de benoeming van de Luxemburgse christen-democraat. Daardoor zal het er
om spannen of Santer vandaag het vertrouwen van het Europarlement krijgt.
straatsburg peter de vries
correspondent
Dat is gisteravond gebleken uit
de laatste peilingen binnen de
grote fracties van het 567 leden
tellende Europarlement. Santers
benoeming door de twaalf rege
ringsleiders van de Europese
Unie moet formeel worden
goedgekeurd door het parle
ment. Uitstel van die goedkeu
ring leek gisteravond echter een
reële mogelijkheid en zou voor
al een politiek signaal zijn dat
het Europarlement weinig op
heeft met de zwakke Santer en
met de chaotisch verlopen aan
wijzing van de nieuwe commis
sievoorzitter.
Santer en zijn politieke be
schermheer, de Duitse bonds
kanselier Kohl, hebben al ge
zegd dat ze uit een 'nee' van het
Europarlement hun consequen
ties zullen trekken. De Luxem
burger trekt zich dan terug.
Santer is tot nu toe slechts ze
ker van ongeveer 150 stemmen
van zijn christendemocratische
geestverwanten in Straatsburg.
Van de 2Q0 socialisten zal zeker
de helft tegen zijn benoeming
stemmen. Vooral de Britse, Bel
gische en Franse socialisten
zien Santer als een grauwe
compromisfiguur.
In de 45 leden tellende libera
le fractie heerste gisteravond na
een gesprek met de Luxembur
ger ontgoocheling: „Dit is onze
man niet", zei de liberale frac
tievoorzitter Gijs de Vries, die
Santer omschreef als 'vlak' en
'teleurstellend'. De meeste libe
ralen zullen, net als ongeveer
twintig Europese Groenen, te
gen Santer stemmen. Het is on
duidelijk in hoeverre de Luxem
burger kan rekenen op de steun
van kleine fracties, omdat velen
daar zich waarschijnlijk zullen
onthouden van stemming.
berlun-wenen
Met een officiële plechtigheid in
Berlijn heeft Duitsland gisteren
herdacht dat een groep legerof
ficieren vijftig jaar geleden een
mislukte aanslag op Hitier
voerde.
De herdenking in Berlijn was
de eerste grote plechtigheid bij
het verzetsmonument waaraan
politieke en militaire kopstuk
ken gezamenlijk meededen. De
sociaaldemocratische oppositie
in het Duitse parlement was
niet vertegenwoordigd.
De SPD, die de afgelopen we
ken herhaaldelijk verwees naar
haar partijverbod in de Hitler-
tijd, sprak over een 'kanse-
liersfestival'. De christen-demo
craat Kohl zou de herdenking
alleen aangrijpen om zich te
profileren voor de parlements
verkiezingen van oktober.
De Oostenrijke autoriteiten
lieten gisteren weten dat in het
geboortehuis van Hitler in het
Oostenrijkse Braunau een an
tifascistisch instituut wordt ge
vestigd. Het instituut moet be
zoekers de geschiedenis bij
brengen van het nationaal-soci-
alisme en de rampzalige gevol
gen daarvan. „Verder willen we
verhinderen dat fascisten pel
grimstochten houden naar het
huis", aldus een woordvoerder
van het ministerie van binnen
landse zaken.
Regeringsleider Kohl hield
een toespraak in het zogeheten
Bendlerblok, het voormalige le
gerhoofdkwartier waar tegen
woordig een gedenkplaats is.
Enkele uren na de couppoging
werden de leiders van de aan
slag, graaf Claus Schenk von
Stauffenberg en drie anderen,
hier geëexecuteerd.
De bij de aanslag betrokken
mannen en vrouwen waren be
reid hun leven op te offeren
'voor menselijke waardigheid
en vrijheid, voor rechtvaardig
heid en waarheid', aldus Kohl.
„Het was een opstand van het
geweten." De kanselier uitte
ook lovende woorden voor het
verzet uit niet-militaire kringen.
Hij noemde studenten van de
groep die Weisse Rose en de tim
merman Georg Eiser, die in zijn
eentje een aanslag op Hider uit-
kamp haloekhani ap
Jet leger van Myanmar (Bur-
na) heeft vandaag twee kam-
)pn aan de Thaise grens aange-
•allen waar meer dan 6.000
jluchtelingen verblijven die
het merendeel behoren tot
e etnische minderheid van de
Ion.
In vluchtelingenkampen,
oals het aangevallen kamp Ha-
Tekhani, langs de Thais-Myan-
ïarese grens wonen meer dan
.000 Mon, Karen en leden van
idere etnische minderheden
jnder veelal primitieve omstan
digheden. De Karen en de Mon
ijn de laatste grote etnische
ïinderheden die nog tegen de
igering in Yangon (RangoonJ
:chten. Zij zeggen dat Thai-
ind hun wil dwingen vrede te
sluiten.
Mensenrechtengroeperingen
hebben Myanmar er gisteren
van beschuldigd tienduizenden
dwangarbeiders langs de kust
strook in het zuiden van het
land een spoorweg aante laten
leggen. De spoorlijn is nodig
voor het onderhoud van een
gaspijpleiding, die deels wordt
gefinancierd door bedrijven uit
de VS en Frankrijk.
Volgens de bronnen heeft de
militaire regering hele dorpen
gedwongen aan de rails te wer
ken. Dorpelingen die gevlucht
waren zeiden dat de arbeiders
door soldaten worden afgeran
seld, dat er honger en ziekte
heerst en dat er vaak ongeluk
ken gebeuren. De arbeiders
zouden zelfs hun geld bij elkaar
moeten leggen om gereedschap
te huren van de militairen. Loon
ontvangen de 'slaven' niet, al
dus het Democratische Studen
tenfront van Burma. De men
senrechtenorganisatie Human
Rights Watch Asia wees er op
dat de militaire leiders de con
venties tegen dwangarbeid, die
zij hebben ondertekend, op gro
te schaal schenden.
De spoorlijn wordt vergeleken
met de 'Burma-spoorweg', die
geallieerde krijgsgevangenen en
Aziatische dwangarbeiders tij
dens de Tweede Wereldoorlog
voor de Japanse bezetter moes
ten aanleggen tussen Burma en
Thailand.
zuid shuneh ,,De oorlog is achter de rug, vandaag begint de vrede". Zo omschreven de Jordaanse premier Abdel Salam al-Majali (midden) en de
Israëlische minister Shimon Peres (rechts op foto) gisteren hun historische bijeenkomst, in een hotel bij Zuid Shuneh aan de Jordaanse kant van de
Dode Zee. Samen met de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Warren Christopher (op foto tweede van links), beloofden ze op praktisch
niveau te zullen werken aan economische verdragen die 'een nieuw tijdperk' moeten inluiden.
De ontmoeting was historisch, niet wegens de inhoud van het gesprek, maar omdat voor de eerste keer een Israëlische minister in alle openheid
voet zette op Jordaanse bodem. De eigenlijke conferentie duurde niet langer dan drie kwartier, waarna Christopher een gemeenschappelijke slot
verklaring voorlas.
Daarin stond dat de Jordaanse en Israëlische ministers het eens waren geworden overeen blauwdruk voor de ontwikkeling van de Jordaan-vallei
en dat ze zullen blijven werken aan akkoorden over gemeenschappelijk handel, luchtvaart en toerisme. Verder willen ze in de toekomst een grens
overgang openen tussen Akaba, in Jordanië, en de Israëlische stad Eilat. foto ap Jerome delay
parijs. afp-ap
De Franse wetenschapper Patrice France-
schi heeft gisteren verklaard dat hij vorige
maand in Irian Jaya, het Indonesische
deel van het eiland Nieuw-Guinea, op een
totnutoe onbekende bevolkingsgroep is
gestuit. Waar hij zijn ontdekking deed, wil
de wetenschapper niet zeggen omdat hij
eerst van de Indonesische regering de ga
rantie wil hebHen dat het volk wordt be
schermd.
Franceschi was met zeven dragers in
een dal afgedaald, dat op een hoogte van
1.500 h 2.000 meter zeer moeilijk begaan
baar was. Hij ging over bruggen die waren
gemaakt van lianen, alvorens hij de bevol
kingsgroep aantrof. Hij verbaasde zich
over het feit dat de mensen zo geïsoleerd
hebben kunnen leven in de bergen, zo
dicht bij de kust.
Leden van de bevolkingsgroep vluchtten
angstig weg toen Franceschi en zijn team
eerder deze maand langskwamen. De dor
pelingen, die volgens Franceschi een zelf
standig volk kunnen vormen of banden
kunnen hebben met een ander volk, ma
ken nog vuur met stenen en bamboe.
Sommige autarkische (zelfvoorzienen-
de) bevolkingsgroepen hebben op last van
de Indonesische regering hun oorspron
kelijke leefgebied moeten verlaten om
plaats te maken voor etnische Indone
siërs. Zo werd het Keu-volk, dat enkele ja
ren geleden werd ontdekt, door de Indo
nesische autoriteiten naar de kust ge
bracht waar ze malaria oplopen en zich
ontworteld voelen.
tokyo terry mccarthy
the independent
De Japanse socialistische pre
mier Murayama heeft gisteren
veertig jaar partijpolitiek her
roepen door te verklaren dat de
Japanse zelfverdedigingsstrijd
krachten niet in strijd zijn met
de Grondwet.
Als premier is Murayama op
perbevelhebber van de 250.000
man sterke Zelfverdedigings
macht. Hij had geen andere
keus dan het bestaan van het le
ger waarover hij het bevel voert,
te erkennen. Hij gooide de anti
militaristische houding van zijn
partij net zo gladjes overboord
als hij vorige maand een coalitie
sloot met zijn conservatieve ri
valen, de Liberale Democrati
sche Partij.
Artikel 9 van de grondwet van
Japan, na de Tweede Wereld
oorlog opgelegd door de VS,
verbiedt het handhaven van
'land-, zee- en luchtmacht,
evenals ander oorlogspoten
tieel'. Maar na de schok van de
Koreaanse oorlog en de dreiging
van een zich verspreidend com
munisme, spoorden de Verenig
de Staten Japan aan tot de op
richting van de zogenaamde
Zelfverdedigingsmacht (ZVM).
Het bestaan van de ZVM
werd 38 jaar lang onder LDP-
bestuur gerechtvaardigd met
het argument dat het recht van
het land om zich te verdedigen
voorrang had boven wat voor
clausule in de Grondwet dan
ook. De socialisten maakten
echter een anti-militaristisch
pacifisme tot een van de be
langrijkste beleidspunten van
de partij.
Overleg over troepentrekking opnieuw mislukt
'Bosnië-groep'
praat niet met
dwarse Serviërs
cenève bob kroon
correspondent
De contactgroep van de Vere
nigde Staten, Rusland en de Eu
ropese Unie beschouwt het 'Ja,
mits'-antwoord van de Bosni
sche Serviërs op de voorgestel
de tweedeling van Bosnië als
een formele afwijzing van het
plan. De groep is niet van plan
vandaag nog verder te onder
handelen met Karadzic, de lei
der van de Bosnische Serviërs.
Karadzic stelde gisteren aan
de contactgroep voor 'op basis
van de voorgelegde landkaart'
verder te praten over Servische
eisen over de status van Saraje
vo, een haven aan de Adriati-
sche kust, een schema voor het
beëindigen van de sancties en
een optie voor de Bosnische
Serviërs om zich later alsnog
aan te sluiten bij 'Groot-Servië'.
„Eerst de kaart accepteren,
dan kan er verder worden ge
praat", zo kreeg Karadzic te ho
ren, die antwoordde daarvoor
geen volmacht te hebben. Hij
zei alles op alles te hebben ge
zet om zijn parlement tot een
'voorwaardelijk ja' te bewegen
omdat talrijke parlementsleden
uit gebieden kwamen, die de
Serviërs volgens de kaart moe
ten afstaan.
moskou hans geleunse
correspondent
Dreigende taal uit Moskou be
geleidde het mislukken van on
derhandelingen in Helsinki tus
sen Rusland en Estland over de
terugtrekking van de Russische
troepen. President Jeltsin zei
gisteren dat de Russen het
buurland niet zullen verlaten
zolang Tallinn 'discriminerende
wetgeving' tegen de grote Russi
sche minderheid niet intrekt.
Een naaste medewerker van
Jeltsin noemde Estland een
'apartheidsstaat' en zei dat
Moskou het recht tot 'interven
tie' heeft als Estland de Russi
sche minderheid niet beter zou
beschermen.
De onderhandelingen in Hel
sinki, tussen de Russische on
derminister Tsjoerkin (buiten
landse zaken) en zijn Estse col
lega Malk, werden, volgens
Tsjoerkin alleen vooruitgang op
'onbelangrijke punten' uit de
weg geruimd. De beoogde te
rugtrekking van de ongeveer
2.500 Russische militairen voor
31 augustus kwam geen stap
dichterbij. Een speciaal pro
bleem bleef de ontmanteling
van militaire nucleaire installa
ties, waarvoor Moskou zegt 15
maanden nodig te hebben. De
Esten willen dat dit zo snel mo
gelijk gebeurt. Volgens Tsjoer
kin levert haastwerk grote vei
ligheidsproblemen op.
Het is nog onduidelijk of de
onderhandelingen, zoals Tsjoer
kin voorstelde, op hoger niveau
worden voortgezet. De Estse
premier Laar vindt dit niet no
dig. Hij acht zich gesterkt door
de steun van Washington. Zo
wel president Clinton als de
Amerikaanse Senaat hebben
verklaard dat Rusland zich aan
de afspraak van troepenterug
trekking voor 31 augustus moet
houden.
Abdoelach Mikitajev, Jeltsins
adviseur voor burgerschaps
kwesties, zei dat er maar twee
mogelijkheden overblijven als
Estland de omstreden burger-
wetten niet intrekt. „De eerste is
dat de 400.000 Russen, die voor
namelijk in het noorden en oos
ten van Estland wonen, naar re
gionale autonomie gaan stre
ven. De tweede is dat wij die
minderheid het Russische bur
gerschap aanbieden en hen alle
mogelijke bescherming bie
den", aldus Mikitajev.
De militaire top oefent sterke
druk uit op de Russische rege
ring. Defensieminister Gratsjov
had al voor de start van de be
sprekingen in Helsinki gezegd
dat er weinig meer te onder
handelen valt als Estland de
burgerschapswetten die voor
Russischtaligen het stemrecht
en de kans op banen beperken
niet intrekt. Defensie heeft
daarbij vooral het oog op de bij
na 10.000 gepensioneerde Rus
sische militairen die in Estland
wonen.
Rusland heeft eerder dit jaar
wel een akkoord gesloten met
Letland over terugtrekking van
de resterende troepen. De Let
ten zijn bijzonder ongelukkig
over de door Moskou afge
dwongen concessies. Zo moet
de regering in Riga nog enige ja
ren dulden dat de Russen het
radarstation bij Skundra be
mannen. Ook de aan de voor
namelijk Russische minderheid
te verlenen bijzondere behan
deling zit de Letten niet lekker.
Moskou haalde vorig jaar au
gustus zijn troepen weg uit de
derde Baltische republiek Litou
wen.
Sydney Een Papoea uit Irian Jaya toont de onlangs door Australische
en Indonesische wetenschappers ontdekte primitieve boomkangoeroe.
Het dier leeft met duizenden soortgenoten in een moeilijk toegankelijk
deel van Irian Jaya, de Indonesische provincie op het westelijk deel van
Nieuw-Guinea.
De vacht van het grote buideldier vertoont een tweekleurig patroon
met scherp afgetekende witte en zwarte gebieden. Oppervlakkig gezien
lijkt het op een Chinese panda en heeft het meer van een beer of een
koala dan van een kangoeroe, zei zoöloog Tim Flannery van het Austra
lian Museum gisteren. foto reuter
bangkok satya sivaraman
Met zijn open-grensbeleid en een eco
nomische groei die gaat lijken op die
van de andere economische 'tijgers' van
Zuidoost-Azië, hoopt Vietnam vurig lid
te worden van de invloedrijke Associa
tie van Zuidoostaziatische Naties
(Asean). Vietnams toetreding staat hoog
op de agenda van de Aseean-conferen-
tie die morgen in Bangkok begint. Hoe
wel het buiten kijf staat dat Vietnam tot
de Asean wordt toegelaten, zullen deze
week de voorwaarden en het tijdsche
ma van het lidmaatschap worden be
sproken.
De discussie kan hoog oplopen, want
binnen Asean lopen de meningen uit
een of de communistische geregeerde
staat aan de voorwaarden voor het lid
maatschap voldoet. Voor sommige
Asean-leiders is de Vietnamese econo
mie nog te achterlijk om het land als
een volwaardig lid te onthalen. De in
frastructuur is ontoereikend en ver
waarloosd, het financiële systeem on
derontwikkeld en de regelgeving in juri
disch opzicht gebrekkig. Maar de Fili-
pijnen, dat zelf met soortgelijke proble
men kampt, vindt dat Vietnam niet no
deloos obstakels in de weg moeten wor
den gelegd.
Gedurende de lange jaren van de Indo-
chinese oorlogen werd Vietnam door
Asean als een 'subversieve' natie be
schouwd. Maar met het eind van de
Koude Oorlog was de regionale organi
satie klaar Vietnam tegemoet te komen,
onder druk van handels- en veiligheids
belangen.
Sinds het in 1986 met zijn economische
hervormingen begon, heeft Vietnam
voor meer dan 7,5 miljard dollar (ruim
13 miljard gulden) aan buitenlandse in
vesteringen weten aan te trekken, voor
namelijk in olie-exploratie, hotels en
toerisme. Aan de nieuwe markt aange
past beleid heeft ook geholpen de gie
rende inflatie te beteugelen, van 775
procent in 1986 tot 14 procent in 1993.
Voor Asean-lidstaten als Maleisië,
Singapore en Thailand, die geld genoeg
hebben en naarstig op zoek zijn naar
nieuwe markten, biedt de Vietnamese
economie talrijke trekpleisters. Zij ver
wachten dat Vietnam een bron zal zijn
van overvloedige natuurlijke hulpbron
nen en goedkope en vaardige arbeids
krachten. Zij hopen dat het zich met
enige economische groei zal ontpoppen
tot een belangrijke markt.
De Vietnamese toetreding tot Asean
wordt ook beschouwd als een tegen
wicht voor de groeiende economische
en militaire invloed van China in de re
gio. Met een van 's werelds grootste en
best getrainde landmachten zou Viet
nam veel kunnen bijdragen aan de vei
ligheid van Asean, die grotendeels af
hankelijk blijft van Amerikaanse garan
ties.
„Hoewel geen van de Asean-landen het
openlijk zal toegeven, zal Vietnam's
snelle toetreding tot Asean eerder ver
gemakkelijkt worden door zijn militaire
kracht dan door zijn economische
waarde", verklaart een Aziatische diplo
maat. Asean-lidstaten en China ruzieën
met elkaar over het eigendom van-de
olierijke Spratly-eilanden in de Zuidchi-
nese Zee. Asean zou Vietnam kunnen
zien als het enige land dat de Chinese
claim kan weerleggen.
Naast politieke erkenning zou het
Asean-lidmaatschap Vietnam helpen
meer investeringen uit andere Oost-
Aziatische landen aan te trekken. De
belangrijkste regionale investeerders in
Vietnam zijn Taiwan, Hong Kong en
Zuid-Korea. Singapore is het enige
Asean-lid dat momenteel aanzienlijke
investeringen in Vietnam heeft lopen.
