Europa geeft
Nederland
twee miljard
We zijn van dat gedonder af, maar hoe nu?'
Binnenland
^66 niet langer tegen
Jentrum-rechts kabinet
Paranormale Jomanda helpt bavianen
Milieuvervuiling en groei niet hand in hand
Protest tegen huisarrest
Forse celstraffen tot vijfjaar
geëist in derde Epese zedenzaak
iNDERDAG 21 JULI 1994
agressieve A'damse scholier vervolgd
sterdam De 15-jarige MAVO-scholier die samen met zes
Menden begin deze maand drie medewerkers van het Amster
Mondriaanlyceum aftuigde, wordt door het Openbaar
UJnislerie vervolgd voor zware mishandeling. De leerling kreeg
zie bij het inleveren van zijn schoolboeken. Hij haalde verster-
'ijjig, spoot een vrijwilliger van het boekenfonds traangas in het
en schopte en sloeg een amanuensis en een docent. Ze
jkhesten alle drie voor behandeling naar het ziekenhuis,
an
ntuis asielzoekers in brand gestoken
Onbekenden hebben gisteren de voordeur van een
bielzoekerswoning in de Twentse gemeente Holten in brand
ltstoken. Twee van de Bosnische bewoners, die lagen te slapen,
1 Jbben samen met buren de brand geblust. Een week geleden
jjjjn bij dezelfde woning ruiten ingegooid en muren beklad. De
n urtbewoners zijn zeer geschokt door de brandstichting,
hennepkwekerij bij Venlo opgerold
De politie van Venlo heeft een omvangrijke hennepkwe-
nurij met een oppervlakte van ruim 2.500 vierkante meter opge-
n jd. Er zijn 20.000 hennepplanten en 5.500 stekken in beslag
lutnomen. De straatwaarde is 2,5 miljoen gulden. Op het mo
teent van de inval was er niemand in de kas. De 33-jarige Venlo-
ie|eigenaar van de kas is inmiddels aangehouden. De kwekerij is
a) 2 lste die sinds begin van dit jaar in Venlo en omgeving is
er.tdekt.
"jederlander in Zuid-Afrika vermoord
In een woning in het Zuidafrikaanse Johannes
burg is gisteren een vermoorde Nederlander gevonden. De man
^volgens de politie in zijn slaapkamer om het leven gebracht
jor twee indringers. De politie denkt aan een afrekening omdat
handen waren vastgebonden en hij op de grond liggend
zijn hoofd is geschoten. Er is niets gestolen.
°>jtelende neuroloog moet wel blijven
[rlingen De neuroloog van het Harlinger ziekenhuis Oran-
ïajord die maandenlang geld uit een personeelspotje heeft gesto-
Jttji, wordt niet weggestuurd omdat het ziekenhuis dan in de
zloblemen komt. Zijn vertrek zou namelijk leiden tot sluiting
djn de afdeling, want een nieuwe neuroloog is niet zomaar ge-
ïejnden, aldus de directie. De arts pikte met een pincet een paar
gulden uit een personeelspotje. De diefstal werd met
verborgen camera vastgelegd,
e^ijf miljoen schade door brand CSU
5tpiteloord» De schade van een felle brand gistermorgen in een
jpeditieloods van de Coöperatieve Suiker Unie (CSU) in Din-
lloord (bij Roosendaal) is vijf miljoen gulden. Dat heeft een
1 Oordvoerder van het bedrijf gisteren bekendgemaakt. Hoe de
is ontstaan, is niet duidelijk.
i
in hongerstaking
frechtVier Irakezen uit het Asielzoekerscentrum in Utrecht
lijn sinds dinsdag in honger- en dorststaking. Ze willen,een ver-
jielde asielprocedure afdwingen. De vier maken deel uit van
prpn groep van negen Irakezen die eerder al in opstand kwam te-
ïepn de trage afhandeling van de asielaanvragen. Vijf van hen zijn
nadat onlangs bekend werd dat Justitie op 26 septem-
etpr een aanvang zal maken met de asielprocedures in het cen-
olf
sluit samenwerking met de
en het CDA in een cen-
m(m-rechts kabinet niet langer
1 De deur naar een centrum-
erhtse regering staat open als
[herkansing van een paarse
de komende weken op
aa|ts uitloopt, zo heeft de fractie
floten.
ilet deze stap hopen de De-
eS>craten informateur Kok en
lc]'PvdA tot grotere inschikke-
heid te bewegen bij het vor-
van een 'paars' kabinet
PvdA, D66 en WD, zo ver
arde een prominent fractielid
1 téren.
^D66-leider Van Mierlo zin-
Velde dinsdag op een cen-
m-rechts kabinet door onge-
agd de meningsverschillen
ia^sen zijn partij en Kok te be
lrukken. Met name op het
nt van de WAO, het gebruik
infrastructuur-miljarden
ar bodemsanering en de Be-
velijn konden Van Mierlo en
jk de afgelopen acht weken
)eilijk tot zaken komen.
)e handreiking neemt niet
'*g dat D66 in principe nog
Bn èds weinig voelt voor een ka-
ïet met WD en CDA. Het
ctielid: ,,Onze voorkeur is
irs, maar wij leveren ons ook
Bijdrage voor bestrijding werkloosheid
Nederland krijgt ruim twee miljard gulden uit het Euro
pees Sociaal Fonds (ESF) om kansarme werklozen aan
een baan te helpen. Dat heeft de Europese Commissie
besloten. Het geld is een bijdrage aan het Nationaal Plan,
dat door het Centraal Bestuur voor de Arbeidsvoorzie
ning (CBA) is opgesteld.
brussel anp
De totale kosten voor het Natio
naal Plan bedragen 4,45 miljard
gulden. Het ESF betaalt daar 45
procent van. De overige 55 pro
cent moet Nederland zelf finan
cieren. De bijdrage wordt over
de looptijd van het project
(1994-1999) uitgesmeerd.
De hulp is bestemd voor zo'n
167.000 werklozen die heel
moeilijk aan de slag kunnen ko
men, onder wie jongeren, ge
handicapten en gedeeltelijk ar
beidsongeschikten. Het pro
gramma is onder meer gericht
op verbetering van basis- en be
roepsscholing en het aanboren
van nieuwe werkgelegenheids-
bronnen. Ook moet de sociale
vernieuwing een impuls krijgen.
Commissaris Padraig Flynn
toonde zich enthousiast over
het programma. Hij vindt dat
het past in het Europese beleid
om werkgelegenheid te bevor
deren en te voorkomen dat
kansarmen worden uitgesloten
op de arbeidsmarkt.
Overigens heeft het besluit
van de Europese Commissie
lang op zich laten wachten. Zo
lang zelfs, dat het CBA begin
deze maand heeft moeten be
sluiten tot een subsidiestop
voor opleidings- en werkgele
genheidsprojecten in het kader
van het ESF. Op dat moment
had Arbeidsvoorziening al voor
een bedrag van 162 miljoen gul
den aan voorschotten verstrekt.
In een reactie zegt Arbeids
voorziening blij te zijn dat de
Europese Commissie het Natio
naal Plan heeft goedgekeurd,
maar is het nog te vroeg om de
voorfinanciering van de opge
schorte ESF-projecten te her
vatten. In de eerste plaats moet
het besluit van de Europese
Commissie eind deze maand
nog door het Comité van het
ESF worden bekrachtigd en
daarna kan het nog enkele
maanden duren voordat het
geld beschikbaar l$omt.
De bange bavianen zitten nog steeds in de bomen.
emmen gpd
Ze zijn ietsje rustiger geworden, maar de angst
van de 120 mantelbavianen in het Noorder Die
renpark in Emmen is nog niet geweken. Het zal
nog wel enkele dagen duren voordat ze weer hun
nachtverblijf in durven en nog weken voordat de
rust weer helemaal is weergekeerd, zo verwacht
directielid H. Hiddingh.
Nog steeds is er geen logische verklaring voor
de plotselinge hevige schrik van de dieren, die
zondagmorgen begon. Anton van Hoog, directeur
van Burgers Bush in Arnhem, wijst erop dat on
verklaarbaar gedrag zich wel vaker voordoet bij
dieren. ,,In Indonesië is er ooit eens een hele kud
de olifanten op de vlucht geslagen. Een paar we
ken later was er een aardbeving op die plaats."
De 'apenkolder' heeft talloze opmerkelijke re
acties uitgelokt. Vanuit heel Nederland bieden
mensen de parkdirectie hulp aan. De helpende
hand is onder meer geboden door het paranor
male fenomeen Jomanda uit Tiel. Zij heeft zich
gisteren op verzoek van het Radio 3-programma
'de Breakfastclub' over de bange bavianen ont
fermd.
Jomanda 'straalde' via de telefoon en de radio
met haar telepathische krachten vijf flessen water
in, die de directie van de Emmer zoo had laten
vullen. ,,Dat water hebben we vervolgens bij de
'bron van angst' gespoten", zegt woordvoerster
Dorien de Koo. ,,Ach, het kan natuurlijk absoluut
geen kwaad. En daar komt bij, dat de apen sinds
vannacht toch wat rustiger lijken te worden".
Uit onderzoek van CBS blijkt:
den haag gpd
Economische groei leidt niet
automatisch tot een evenredig
grotere vervuiling van het
milieu. Dat blijkt uit cijfers van
het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS) over 1989-1991.
Het CBS onderzocht voor het
eerst de relatie tussen economi
sche groei en de groei van de
milieuvervuiling. Uit het onder
zoek blijkt dat het zelfs mogelijk
is dat er minder afval is en min
der uitstoot van vervuilende
stoffen, terwijl de welvaart
groeit.
De consument leverde in de
onderzochte jaren een kleine
positieve bijdrage aan de be
strijding van de milieuvervui
ling. Hoewel de burgers geza
menlijk 7,4 procent meer geld
hadden te besteden, verminder
de het afval dat ze met de vuil
niswagen meegaven met 2,1
procent per jaar.
Ook de door consumenten
veroorzaakte luchtvervuiling
werd kleiner, ondanks dat het
aantal au to kilometers groeide.
Dat is vooral het gunstige ge
volg van de verplichte invoering
van de driewegkatalysator in
nieuwe auto's na 1989.
De uitstoot van stoffen die de
ozonlaag aantasten, werd ge
middeld 12,4 procent minder.
De landbouw wist de vermes
ting van het milieu (door te veel
stikstof en fosfor) ondanks een
produktiegroei van dertien pro
cent te verlagen, met bijna acht
procent. Ook de verzuring (door
ammoniak uit mest) werd ver
laagd, met drie procent. De
elektriciteitscentrales en de che
mische industrie werkten ge
middeld over alle milieufacto
ren iets schoner, ondanks hun
produktiegroei.
Maar niet iedere sector is erin
geslaagd meer welvaart te kop
pelen aan minder afval. Uit het
onderzoek blijkt dat de overheid
en kantoren tegenover een om
zetgroei van 6,6 procent hun
vuilnisproduktie bijna verdrie
voudigden. De voedings- en ge
notmiddelenindustrie vergroot
te zijn bijdrage aan het bruto
binnenlands produkt (BBP) met
7,4 procent en produceerde 18
procent meer afval.
De nationale vuilnisbelt is
tussen 1989 en 1991 met 3,6
procent gegroeid, hoewel de ge
middelde burger zijn afvalhoop
met ruim vier procent verklein
de. Dat komt omdat niet alleen
de overheid en de voeding- en
genotmiddelen voor meer afval
zorgden, maar ook de industrie,
de landbouw en de nutsbedrij-
niet onvoorwaardelijk uit aan
de PvdA. De troef van een ande
re mogelijke coalitie geven we
niet uit handen, al is de fractie
niet enthousiast voor een kabi
net met CDA en WD".
Gisteren bleek dat informa
teur Kok bereid is de uitvoering
van de sociale zekerheid dras
tisch te wijzigen. In navolging
van plannen van de Sociaal
Economische Raad (SER), de
Wetenschappelijke Raad voor
het Regeringsbeleid (WRR) en
de commissie-Buurmeijer wil
hij de uitvoering van de ziekte
wet en de WAO overdragen aan
het bedrijfsleven. De overheid
zou dan alleen de hoogte en
duur van de uitkering bepalen.
Via de CAO kunnen de sociale
partners aanvullingen regelen
die hetzij via de bedrijfsvereni
gingen, hetzij door particuliere
verzekeraars 'verzorgd' worden.
Deze privatisering betekent dat
de premiehoogtes per bedrijfs
sector aanzienlijk zullen vari
ëren (dat is nu niet het geval).
De werkloosheidswet (WW)
blijft in handen van de over
heid, omdat dat risico niet par
ticulier is te verzekeren. Kok is
vooralsnog niet bereid te korten
op de hoogte van de uitkerin
gen, noch op de duur ervan.
Amsterdam Demonstranten van Amnesty International en het Burma Centrum Nederland
hebben gisteren in Amsterdam geprotesteerd tegen de gevangenschap van de Burmese
oppositieleidster en nobelprijswinnares Aung San Suu Ky. Ze wordt al vijf jaar onder huis
arrest gehouden door de Burmese regering in een land waar dwangarbeid aan de orde van
de dag is. foto anp hans steinmeier
Graman vervolgd
voor moord en
brandstichting
amsterdam anp
De voormalige fractievoorzitter
Y. Graman van de Amsterdamse
Centrumdemocraten wordt ver
volgd voor poging tot moord en
brandstichting. Ook wordt hem
deelname aan criminele organi
saties en wapenbezit ten laste
gelegd. Dat blijkt uit de dag
vaarding.
Graman, die vastzit en inmid
dels door zijn partij is geroy
eerd, pochte in april over zijn
misdadige activiteiten tegen
een undercover-verslaggever
van het TROS-programma
Deadline. Hij bekende samen
met anderen twee branden te
hebben aangestoken: een in een
opvangcentrum voor Surinaam
se verslaafden aan de Lijn
baansgracht in september 1979
en een in het SOSA-gebouw aan
de Vijzelstraat in oktober 1977.
Het laatste feit is verjaard.
Voor de andere brandstich
ting, waarbij ettelijke gewonden
vielen, wordt Graman vervolgd.
Hem wordt poging tot moord
verweten. Daarop staat een
maximum gevangenisstraf van
vijftien jaar. Hij wordt er verder
van verdacht dat hij van 1975
tot april 1994 heeft deelgeno
men aan criminele organisaties
en er een leidende positie had.
Die hielden zich onder andere
bezig met moord, bedreiging
met de dood en mishandeling,
wapenhandel en brandstich
ting. Graman moet op 13 sep
tember voor de rechter in Am
sterdam verschijnen.
Nederland
mocht wees
niet uitzetten
rotterdam gpd
Het 10-jarige weesmeisje Fran-
cine Nsona uit Zaïre had niet
zonder proces het land uitgezet
mogen worden. Er werd on
zorgvuldig omgesprongen met
het recht op gezinsleven, het
recht op een menselijke behan
deling en het recht op een pro
cedure voor de rechtbank.
Dat heeft de Europese com
missie voor de rechten van de
mens in Straatsburg bepaald.
Nederland heeft nog een
maand om de kwestie tot een
goed einde te brengen, anders
wordt de zaak voorgelegd aan
het Europese Hof. Dat zou we
reldwijd gezichtsverlies voor
Nederland betekenen.
Francine is in januari dit jaar
na een etmaal op Schiphol zon
der begeleiding uitgezet naar
haar geboorteland. Ze zit nu in
een vluchtelingenkamp in
buurland Congo, maar het is
niet bekend hoe ze het maakt.
Haar uitzetting bracht in bin
nen- en buitenland een storm
van protest teweeg.
MBO-scholen
moeten geld
terugbetalen
den haag anp
Het ministerie van onderwijs
gaat bij zeven scholen voor
middelbaar beroepsonderwijs
(MBO) in totaal 1,4 miljoen gul
den terugvorderen. De scholen
hebben dat bedrag ten onrechte
in rekening gebracht bij het mi
nisterie. Het gaat om wacht
gelduitkeringen- aan vijftig
werkloze leerkrachten.
De wachtgelduitkeringen ko
men alleen voor rekening van
het departement als er sprake is
van teruglopende leerlingen
aantallen of van wijzigingen in
de berekening van het aantal
formatieplaatsen. Dat was bij de
instellingen niet het geval.
Ikerliek ziekenhuis zet ruziënde vrouwenartsen op straat
lmond karin zwiers
ïziënde vrouwenartsen, boze vroed-
ouwen en patiënten en tenminste vier
)de baby's. De situatie in het Elkerliek
ïkenhuis in Helmond is al jaren on-
ludbaar. Na maanden soebatten en
iderzoek maakte de ziekenhuisdirectie
lar gisteren een eind aan. De drie
atste gynaecologen moeten ook ver-
kken. „We zijn van het gedonder af,
aar hoe nu verder?", vraagt directeur-
neesheer J. Jager zich hardop af.
Volgens H. Plokker, inspecteur voor de
ilksgezondheid, is het niet eerder voor
komen dat een ziekenhuis een com-
ete afdeling opdoekte door alle gynae-
ilogen de laan uit te sturen. Maar de
ouwenartsen hebben het ernaar ge-
aakt. Ze maakten er een puinhoop
n, Door hun slechte onderlinge com-
unicatie zouden vier baby's om het le-
in zijn gekomen. De inspectie houdt de
jak nauwlettend in de gaten. „Onze
>rg is nu de eerste hulp aan de patiën-
zegt Plokker. Hij verwacht dat veel
ensen het Elkerliek zullen mijden en
zullen uitwijken naar andere ziekenhui
zen in de regio.
Hoewel de kwestie al jarenlang speel
de, was er een bezoek van volksgezond-
heidsinspecteur Plokker voor nodig om
- het drama in maart dit jaar aan het licht
te brengen. De inspectie dreigde de af
deling te sluiten als er niet snel iets ver
anderde.
Eén gynaecoloog stapte op, een ander
werd geschorst. De drie overigen, Dijk
huizen, Jansen en Barentsen, wilden met
een schone lei beginnen. Professor Arts
werd ingeschakeld om het drietal te be
geleiden en een analyse te maken van de
problemen en de oplossingen. In no
vember zou aan de inspectie worden ge
rapporteerd.
Na drie maanden wist Arts het al. „Je
kunt niet eindeloos begeleiden, toedek
ken en sussen. De mensen om wie het
gaat, werden het zelf ook spuugzat. Ik
heb twee psychologen ingeschakeld en
die lieten mij na een gespreksronde ook
weten er geen heil in te zien. De onwil
was te groot, de karakters liepen te ver
uiteen, de beroepshouding was te ver
schillend. Het was puur tijdverlies. De si
tuatie was onhoudbaar."
Verhalen over gynaecologen die elkaar
te lijf gaan, elkaar negeren of de huid
volschelden, vertelt Arts niet. Niemand is
erbij gebaat de vuile was buiten te han
gen. Een goede maatschap moet de pa
tiënten netjes aan elkaar overdragen,
werkafspraken maken met verloskundi
gen en huisartsen, een verwijsbeleid op
stellen en onderling afspraken maken
over nascholing, somt hij op. Voor de be
trokken gynaecologen betekende dat
water bij de wijn doen en dat was een
onmogelijke opgave. „Bij gesprekken
over taakverdeling liep de spanning heel
hoog op."
„De één noemt het koppigheid, de an-(
der onvermogen", vult de directeur-ge-
neesheer aan. „De ene arts koos bij een
stuitgeboorte voor een keizersnee, de
andere arts was daar pertinent tegen en
wilde afwachten. De verpleging wist niet
waai' ze aan toe was, de verloskundigen
evenmin en datzelfde gold voor de pa
tiënt. Bespreken van de problemen was
onmogelijk. De gynaecologen weigerden
standpunten op te geven, volhardden
juist daarin. Dat gaf weer spanningen in
de verpleging. Mensen werden tegen el
kaar uitgespeeld, er ontstond kampvor
ming. Verloskundigen zeiden het ver
trouwen in de gynaecologen op."
Of de gynaecologen het opzeggen van
het contract aanvechten is nog niet be
kend, al maakt Jager zich daar geen zor
gen over. „Wij zijn echt niet over één
nacht ijs gegaan. We hebben alles ge
daan, maar de grens is bereikt. Zelfs al
komt het voor de geschillencommissie,
dan zal de uitspraak geen jaren duren.
De zaken liggen heel helder."
Nieuwe gynaecologen worden aange
trokken. Waarnemers vullen de gaten op.
Gisteren meldden de overgebleven gy
naecologen zich ziek. Eén van hen heeft
zich inmiddels beter gemeld en is weer
aan het werk. Wanneer de andere twee
terugkeren is de vraag. Jager: „Als je ziek
bent, ben je ziek. Het past niet om te
vragen of je wel echt ziek bent. Zo gaan
we niet met elkaar om. Misschien dat we
over een paar dagen eens vragen hoe het
ermee gaat."
Voor 'terreur' tegen kwetsbare kinderen
zutphen anp
„Zeer ernstige, onthutsende fei
ten, die in de samenleving grote
onrust hebben veroorzaakt." Zo
omschreef officier van justitie
mr. K. Wetzels gisteren Voor de
rechtbank in Zutphen de zaak
tegen zes mannen en twee
vrouwen, die ervan worden ver
dacht jarenlang stelselmatig
hun perverse lusten hebben
botgevierd op drie kinderen uit
Vaassen. Wetzels eiste celstraf
fen tot vijf jaar. De hoogste eis
was voor de 46-jarige moeder
van de kinderen.
De officier acht nagenoeg alle
feiten bewezen. Voor het bewijs
putte ze uit het dossier van
3.500 pagina's met verklaringen
van verdachten. De enige die
ook voor de rechtbank toegeeft
dat hij de drie ldnderen ontel
bare keren heeft aangerand en
verkracht, is een 24-jarige man.
Hij stond met drie andere ver
dachten uit Epe-3 al eerder te
recht voor zijn aandeel in de be
ruchte Epese zedenzaak van Yo-
landa en haar zus Evelien. Te
gen hem is achttien maanden
geëist.
Het misbruik van de kinderen
zou zijn begonnen toen ze twee,
negen en veertien jaar oud wa
ren, tijdens partnerruilsessies
van hun ouders met Yolanda en
haar ex-man. De partnerruil
werd bedreven in de Elburgse
woning van Yolanda. Daarna
zouden de wantoestanden zich
hebben uitgebreid tot het ou
derlijk huis in Epe, en later in
Vaassen, op de camping in
Hoenderloo, in de Veluwse bos
sen en in een woning van een
verdachte in Weesp. De kinde
ren zouden nergens veilig zijn
geweest voor een steeds groter
wordende groep daders, die
zich vaak meerdere keren per
dag en veelal met geweld of be
dreiging daarmee aan hen ver
greep. De kinderen waren willo
ze werktuigen, niet alleen van
wege hun jeugdige leeftijd,
maar ook vanwege het feit dat
zij allen forse geestelijke achter
standen hebben, aldus de offi
cier.
De verdachten hebben 'een
enorme terreur uitgeoefend te
gen de zeer kwetsbare slachtof
fers', aldus officier Wetzels.
Daarvoor moet met hen worden
afgerekend. Vergelding was
voor Wetzels het hoofddoel bij
de bepaling van de strafmaat,
afschrikking van potentiële da
ders het nevendoel. Tegen de
52-jarige vader van de kinderen
is vier jaar cel geëist, tegen de
voormalige echtgenoot van Yo
landa drie jaar cel. De overige
eisen tegen de vier andere ver
dachten variëren van een jaar
(en TBS) en een half jaar voor
waardelijk.
