'Mijn droom is uitgekomen' H 'Gebed in Schoonheidkrijgt erepredikaat Kerk Samenleving WOENSDAG 20 JUL11994 979 REDACTIE* DICKV nj der plas, 071 -356443 BUITENLAND KORT Theologe De regering van Nordrhein- Westfalen wil opheldering van de Rooms-Katholieke Kerk over de weigering de feministisch theologe Tere sa Berger aan de Universi teit van Munster te benoe men. De Vaticaanse con gregatie voor het katholiek onderwijs heeft haar de leerbevoegdheid geweigerd. Met een verwijzing naar het verdrag tussen kerk en staat heeft minister Anke Brunn van wetenschappen aan bisschop Hubert Luthe van Essen ge\xaagd de maatre gel toe te lichten. Alleen op die manier valt na te gaan of de bisschop niet buiten zijn boekje is gegaan, aldus de minister. De 38-jarige theologe was door de over heid benoemd op de leer stoel voor liturgieweten schap. Twee jaar geleden had het Vaticaaan haar be noeming aan de Universi teit van Fribourg in Zwitser land tegengehouden. Zij is nu docent oecumenische theologie aan de Duke Uni versiteit in Durham. Ameri ka. Twee jaar geleden pro moveerde zij aan de Uni versiteit van Munster als eerste vrouw in Duitsland in het vak liturgieweten schap. De minister heeft verder de bisschop ge vraagd de theologe het recht te geven gehoord te worden. Daarbij kunnen de bezwaren tegen haar opvat- ringen worden uiteengezet. Berger krijgt dan de moge lijkheid zich te verweren. Oost-Timor (1) De Australische kardinaal Edward Clancy heeft giste ren scherpe kritiek geuit op zijn regering, die lauw heeft gereageerd op de mensen rechtenschendingen door Indonesië in Oost-Timor. Volgens Clancy moet Australië de misstanden in Oost-Timor veel directer bij de Indonesische regering aan de orde stellen. De te rughoudende opstelling van de Australische rege ring ten aanzien van het mensenrechtenbeleid van Indonesië heeft volgens Clancv niet gewerkt. ..Het heeft de schending van mensenrechten niet ge stopt. Aangezien zulke schendingen voortgaan, vind ik dat het de verant woordelijkheid van de rege ring is er werk van te ma ken". aldus Clancy. ..Onze regering moet even bezorgd zijn over de mensenrechten in Oost-Timor als over die in Vietnam of China", zei Clancy. Australië zegde on langs een parlementaire missie naar Vietnam af toen Hanoi duidelijk maakte dat het team zich niet met de mensenrechtensituatie mocht bezighouden. Oost-Timor (2) De kritiek van Clancy is een reactie op het neerslaan door het Indonesische leger van een studentenbetoging in de Oostrimorese hoofd stad Dili afgelopen donder dag. Verzetsleider Jose Gus- mao zei gisteren dat de confrontatie aan vier men sen het leven gekost heeft. De Indonesische minister van buitenlandse zaken Ali Alatas zei in Jakarta echter dat het leger zich bij het studentenprotest 'beheerst' heeft opgesteld. „Alle feiten wijzen erop dat er sprake was van beheersing, een ge paste reactie van de politie die de demonstratie in goe de banen trachtte te lei den". aldus Alatas. „Nie mand raakte ernstig ge wond omdat nu altijd rel- lenu'trusting gebruikt wordt. Geen schoten, niets." AMSTERDAM ANP De komende wintertentoonstelling 'Ge bed in Schoonheid' van het Amsterdam se Rijksmuseum heeft van de Raad van Europa het predikaat Europese tentoon stelling gekregen. De tentoonstelling is van 26 november tot 26 februari te zien. Gebed in Schoonheid gaat volgens museumdirecteur Henk van Os over een 'bij uitstek Europees fenomeen'. Te zien zijn schatten van privé-devotie uit de la te Middeleeuwen. Dit vond de Raad een universeel Europees onderwerp, een predikaat dat eenmaal in de twee jaar wordt toegekend. Nederland kreeg deze toekenning voor het laatst in 1955. voor de tentoonstelling 'Triomf van het Ma niërisme'. ook in het Rijksmuseum. De wintertentoonstelling laat een uit zonderlijk aspect van de kunstgeschie denis zien. Voor de eerste maal worden objecten van privé-devotie uit de late Middeleeuwen bijeengebracht. Deze kunstschatten, bestemd om de persoon lijke geloofsbeleving inhoud te geven, behoren tot de allerfraaiste kunstuitin gen van deze periode. Ze beelden mo menten uit het leven van Christus en an dere 'geloofshelden' op zo'n wijze uit dat de gelovige het gebeuren als het wa re meebeleeft. De geschiedenis van het gebed in schoonheid begint omstreeks 1300 toen er voor het eerst in Europa overal voor stellingen voor gebed werden vervaar digd. Voorstellingen die een eeuw ervoor alleen in openbare ruimtes waren te zien. werden nu in het privé-domein ge bracht. De voorstelling bleef hetzelfde, de functie veranderde drastisch. Het ging er nu om welke scènes iemand bij zijn meditatie voor ogen wilde hebben. Op de tentoonstelling zijn ook veel kunstvoorwerpen te zien die afkomstig zijn uit kloostercellen. Kloosters hadden in de Middeleeuwen een heel andere culturele en maatschappelijke betekenis dan nu. Zij fungeerden als de belangrijk ste centra van kennis en beschaving. Kloosterlingen deden afstand van alles wat in de w ereld belangrijk was om in de eigen wereld de vreugden van de om gang met God te ontdekken. Hier speel den kunstvoorwerpen een grote rol. Een intrigerend voorbeeld daarvan is de retabel met de Maria Boodschap. De vorm, een kastje, speelt een belangrijke rol. De gebruiker kon de retabel openen en zag niet alleen de verkondiging, maar maakte het ook zelf mee: het verhaal werd theater. Gebed in Schoonheid toont schilderij en, minitiaturen, prenten en houtsnij- en edelsmeedwerken. Dergelijke kunst werken werden in heel Europa door de beroemdste kunstenaars vervaardigd. Zo zijn er werken te zien van Andrea Man- tegna, Hans Memling en Bernardo Dad- di. Margriet Koelman stapte uit Rooms-Katholieke Kerk en werd predikante Als jong meisje wist Mar griet Koelman het zeker. Ze wilde priester worden. Maar als rooms-katholieke vrouw was dat voor haar niet weggelegd. Jaren later, toen ze de oecumenische kloostergemeenschap van frère Roger Schulz in Taizé bezocht, nam ze het be sluit. Ze verliet de Rooms- Katholieke Kerk. stapte over naar de Nederlandse Hervormde Kerk en betrad de kansel. Al vijf jaar werkt Margriet Koelman nu als hervormd predikante in de wijkgemeente 'De Bleek' in Almelo. „Mijn droom is he lemaal uitgekomen.'! almelo gpd Margriet Koelman (46 jaar) groeide op in Krimpen aan de IJssel, in een katholieke enclave tussen de zwartekousenkerken. ..Een heel open sfeer", zegt ze. „We werden begeleid door een pastoor, die uit Rotterdam ver bannen was. omdat hij te pro gressief was. Heel verfrissend." Op elfjarige leeftijd verhuisde ze naar het Amsterdamse, waar ze de ommekeer in de Rooms- Katholieke Kerk ten gevolge van het Tweede Vaticaans Concilie beleefde. In welgeteld één weekeinde werden daar de ver anderingen in haar parochie doorgevoerd. De mis werd voortaan in de volkstaal in plaats van het Latijn en Gregori aans gedaan, en Margriet Koel man werd als dirigent van het jongerenkoor aangesteld. „Toch kon ik daar mijn draai niet vin den, maar door het jongeren koor bleef ik de band met de kerk behouden." Louter toeval deed haar de wereld van de Reformatie ont dekken. In Groningen wilde ze naar de kweekschool. Omdat er op de openbare opleiding geen plaats meer was. kwam Mar-, griet Koelman op een kweek school 'met den bijbel' terecht. Zo kwam ze in contact met her vormde en gereformeerde leef tijdgenoten. „Binnen de kortste keren ontstonden er heftige dis cussies over het verschil tussen de catholica en de reformatie. Mijn klasgenoten en ik hebben daar erg van genoten.' -v-ST - V* Margriet Koelman: „Ik wilde eigenlijk niet weg uit de Rooms-Katholieke Kerk.' Haar belangstelling voor de Reformatie kreeg een definitie ve wending toen ze de oecume nische kloostergemeenschap van frère Roger Schulz in Taizé bezocht. Ze ontmoette er Zwit serse vrouwen, die theologie studeerden en haar vertelden dat ze om predikante te kunnen worden naar een ander kanton moesten verhuizen. „Dat was een eye-opener voor me. Ik dacht: als ik predikant wil wor den. kan ik wel naar een ander kerkgenootschap verhuizen." Knoop Margriet Koelman hakte de knoop door. ging theologie stu deren aan de Rijksuniversiteit Groningen, besloot uit de Rooms-Katholieke Kerk te stap pen en over te gaan naar de Ne derlandse Hervormde Kerk. In een brief legde ze bisschop Möl- ler van Groningen haar bewee gredenen voor. Als antwoord kreeg ze van de bisschop te ho ren dat ze niet moest verwach ten dat ze het nog zou meema ken dat het priesterschap in de Rooms-Katholieke Kerk voor vrouwen zou worden openge steld. Later ontmoette ze de bis schop nog eens op de theologi sche faculteit. Ze herinnert zich nog goed wat hij toen tegen haar zei: 'Je zou je bij ons niet kunnen ontplooien'. „Dat heb ik als een steuntje in de rug er varen." Toch was de overgang voor haar geep gemakkelijke beslis sing. ..Ik wilde eigenlijk niet weg uit de Rooms-Katholieke Kerk. Ik voelde me zo loyaal aan de kerk van mijn jeugd. Maar ik ben toch mijn eigen weg ge gaan." Als predikante heeft ze h£t prima naar haar zin in de Reformatie, maar af en toe speelt haar roomse verleden haar nog wel eens parten. „De ene keer praat ik over wij. en dan gaat het om de hervormde wereld. En de andere keer neem ik weer het woord wij in de mond, en dan gaat het om ka tholieken. Kun je nagaan, hoe diep dat nog zit. Af en toe is het wel tweeslachtig." Klap Zo nam ze ook met zeer ge mengde gevoelens kennis van de brief van paus Johannes Paulus II, waarin deze definitief het priesterschap voor vrouwen afwijst. ..Dat laat je niet onbe roerd. Dat is toch wel weer een klap. Voor mij is deze brief een teken dat het bouwwerk van de hiërarchische mannelijke celi- bataire kerk op instorten staat. Een klein tikje is genoeg om het hele zaakje te laten omvallen. Maar ik weet ook dat het voor volgende pausen heel moeilijk zal zijn om dit standpunt te ver anderen." FOTO CPD Margriet Koelman zegt in haar werk door de gemeente volledig geaccepteerd te wor den. „Sommigen vinden me aardig, anderen niet. Sommigen vinden me een goeie dominee, anderen niet. Dat is goed, zo hoort het ook. Je wordt beoor deeld op je werk. En dat lijkt me ook het enig relevante beoorde lingscriterium." Toch wordt ze als vrouw in het brede verband van de Ne derlandse Hervormde Kerk ook gediscrimineerd. In de kring Al melo staan sommige Gerefor meerde Bondsgemeenten, waar de predikantsplaats vacant is, aan Margriet Koelman niet toe de invalbeurt op zich te nemen, juist omdat ze vrouw is. „Maar daar zit ik niet mee. Ik voel me geen tweederangsburger. Waar om zou ik mindèr waard zijn dan een ander. Waarom zou mijn theologie minder waard zijn dan die van een ander?" BEROEPINGSWERK NEDERLANDSE HERVORMDE KERK Beroepen: te Abbenbroek: L M. Jon- gejan, kandidaat ie Nieuw-Lekker- land; te Nijland; J.W. Bakker te Schermer. Bedankt: voor Markelo: F.W.G. den Arend te Dalen. GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT Bedankt voor Almelo, voor Leensen voor Stadskanaal: G. Treurniet Azn. te Waardhuizen. NED. GEREF. KERKEN Aangenomen: naar Neede: J Schóóls, kandidaat te Schiedam. CHR. GEREF. KERKEN Aangenomen: naarGenemuiden: H. Polmder. kandidaat te Nunspeet. die bedankte voor Rotterdam-West en voor Siegerswoude-De Wilp. DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP Benoemd: te Baarn-Soest als pasto raal werker: mevr. drs. J.C. van der Meijden, wonende te Huizen, die de ze benoeming heeft aangenomen. 'Abortus geen middel tot geboortenbeperking' londen anp De komende wereldbevolkingsconferentie in sep tember in Cairo stond op de bijeenkomst ter dis cussie. In het slotdocument van de Caïro-conferentie moet. aldus de brief, komen te staan dat de men sen 'in overeenstemming met hun culturele èn religieuze opvattingen zelf in volle vrijheid mo gen beslissen over methoden van geboortenbe perking'. De Verenigde Naties mogen abortus niet als een middel tot geboortenbeperking propageren. Deze mening hebben leiders van bijna alle religieuze gemeenschappen in Engeland gisteren verwoord in een brief aan de Britse minister van ontwikke lingssamenwerking, barones Chalkers. De brief is het resultaat van een bijeenkomst, die werd gehouden op verzoek van het Vaticaan. DE RECHTER Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON Mee hoor! ïk kanj er. Best tesem LE1DSCH DAGBLAD Uitgave van Dagbladuitgever!) Damiate bv DIRECTIE: B.M Essenberg, G.P. Arnold (ad)), J Kiel (adj). HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor, Frans Nypels, Henk van der Post (adj). OMBUDSMAN RD Paauw, tel. dag. 9.30- 11 30uur071-356215,of per post HOOFDKANTOOR Rooseveltstraat82.2321 BM Leiden Telefoon 071-356356 POSTADRES. Postbus 54,2300 AB Leiden TELEFAX Advertenties 071 -323508 Fam. berichten 071-323508 Redactie 071-321921 ADVERTENTIES ma.-vrij. van 08.30-17.00 uur Telefoon 071-356230 RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels) ma.-vrij. van 8 30-17.00 uur Telefoon 071-143545 ABONNEMENTEN Tel. 071-128030 bij vooruitbet (incl. BTW) peracc.giro autom bet per maand per kwartaal 85,55 329,30 VERZENDING PER POST Nederland per kwartaal 125,50 overige landen op aanvraag KLACHTEN BEZORGING mat/mvrij: 18 00-19 30 uur, zat. 10.00-12 00 uur Tel. 071-143241 29,30 84.55 328,30 HET WEER Stijgende lijn Zomermaand juli blijft het gewel dig doen; sinds gisteren iseen nieuwe reeks dagen van meer dan 25 graden begonnen, waarvan het eind nog niet in zicht is. In de afge lopen vier weken werd in onze regio slechts één dag genoteerd met een temperatuur die onder de 20 gra den bleef. In een normale Holland se zomer horen dergelijke dagen er gewoon bij; herinnert u zich juli 1993 nog? Dit jaar waren al tien dagen zomers warm, landinwaarts uiteraard meer. De zomer van 1994 heeft dus eigenlijk al zijn ware gezicht getoond en als de op warming eenmaal op gang is geko men. kun je meestal op meer 'ver hitte' taferelen rekenen gedurende de rest van het seizoen. Een regel is het niet, maar een goed gestarte zomer blijft - zo blijkt uit het verle den - meestal lange tijd op het juis te spoor. Ook in de beste jaren zijn er wissel vallige en koelere dagen; er is zelfs een voorkeursperiode. Vaak is het weer tussen 15 en 25 juli wat min der warm; dat blijkt ook uit de ge middelde dagtemperatuur in De Bilt. Die is rond 8 juli gestegen tot 16.7 graden, maar daalt dan tot 16.3 graden op de 23e om vervol gens naar het hoogste niveau van het jaar op te lopen; 17.1 graden tijdens de eerste dagen van augus- HET WEER IN EUROPA KNMI Weersvooruitzicht Geldig tot en met donderdag. Noorwegen: Vrij zonnig, in het noorden ook kans op wolkenvelden. Droog. Maxima langs de westkust meest tussen 15 en 20 graden. In het zuid oosten middagtempertau- ren van 25 graden of iets hoger. Zweden: Flinke zonnige perioden. Droog. Middagtempera- tuur rond 25 graden, in het uiterste noorden enke le graden lager, in het zui den hier en daar iets ho ger. Denemarken: Zonnig. Middagtempera- tuur ongeveer 25 graden. Engeland, Schotland, Wales en Ierland: In Ierland en Schotland geregeld wolkenvelden en kans op wat motregen Vooral in Engeland flink wat zon en droog. Middagtemperatuur van 17 gra den langs de Atlantische Oceaan tot cir- c'a 25 graden in Engeland. België en Luxemburg: Naar het oosten wegtrekkende buiige re gen en vanuit het westen steeds meer zon. Stijging van temperatuur, met mor gen maxima van 23 graden in west- Vlaanderen tot 28 graden in Luxemburg. Noord- en Midden-Frankrijk: Vandaag in de oostelijke departementen nog enkele regen- of onweersbuien Ver der steeds meer zon. Maximumtempera tuur tussen de 25 en 30 graden; langs het Kanaal temperaturen rond 22 gra- Portugal: Zonnig. Maximumtemperatuur van 24 graden ten noorden van Porto tot onge veer 30 graden in het zuiden; in het bin nenland temperaturen ruim boven de 30 graden. Madeira: Droog en af en toe zon. Middagtempera tuur ongeveer 24 graden. Spanje: Langs de noordkust hier en daar bewol king. elders vrij zonnig. Middagtempera tuur aan de Costa's 30 graden of iets hoger, landinwaarts op veel plaatsen rond 35 graden. In het noorden onge veer 22 graden. Canarische Eilanden: Aan de noordzijde van de eilanden enke le wolkenvelden, droog en hier en daar flink wat wind. Op de zuidstranden flin ke zonnige perioden. Middagtempera tuur 30 graden of iets lager. Tunesië: Vrij zonnig. Maximumtemperatuur vlak langs de kust rond 30 graden of iets ho- tus. In topjaren zoals 1976 en 1983 zag je die koele episode i na het midden van juli duidelij! rug. Er werd toen een verfrisser pauze ingelast. In 1994 trekt de atmosfeer zie weinig aan van het langjarig ge delde; we zien de komende dag eerder een stijgende lijn. Het sl lende weer van de laatste dagei werd overigens wel in grote dek van Duitsland en Frankrijk ondi broken door een serie onweerss ringen. Het kwik bleef op somn plaatsen een vijftal graden lage dan bij ons. Het Noord-Europes hogedrukgebied veegt de storin nu snel van de kaart. De komen dagen ontstaat er een groot con nentaal warmte-reservoir, waan wij ons deel krijgen, mede dank een overwegende oosten- of no< oostenwind. Het kwik kruipt tegen het weeki de bij aanhoudend zonnig weer dicht tegen 30 graden aan. Inni dels wordt het verouderende Sc dinavische hoog gesteund door, nieuw luchtdrukmaximum - hetj veelste - dat via de oceaan nad^ komt. Die aflossing van de waclj kan later in het weekeinde everi een windje van zee geven met lichte afkoeling. Voor het overig blijft het droog en stabiel zomel weer. Neerslagkans Mmimumtemp. Middagtemp. Wind WO DO VR 80 70 60 10 10 10 26 26 27 no4 o3 no3 WEERRAPPORTEN DONDERDAG 21 JULI 1994 J Zon- en maanstanden Zon op 05.43 Zon onder 21 Maan op 20.26 Maanonder04j Waterstanden Katwijk Hoog water 02.24 15.03 Laag water 10.46 22.55 Weerrapporten 19 juli 20 ui Vaastncht Aberdeen Barcelona Inhsbruck Istanbul Kopenhagen Lasfalmas Madrid Moskou Zuid-Frankrijk: Vandaag in de oostelijke departementen ioèdapt nog enkele regen- of onweersbuien.'Ver- Bordeau der flinke perioden met zon. In de loop Brussel van vandaag afnemende Mistral. Mid- Cyprus dagtemperatuur uiteenlopend van 25 Dublin graden bij Bordeaux tot 33 graden langs Frankfui de Middellandse Zee. Geneve Mallorca en Ibiza: Vrij zonnig. Maxima rond 32 graden. Italië: In het noorden, en later ook in het mid den van Italië, wolkenvelden en enkele stevige regen- of onweersbuien. In het zuiden flink wat zon. Middagtempera tuur van 28 graden in het noorden tot ruim boven de 30 hier en daar in de zui delijke helft. Griekenland en Kreta: Overwegend zonnig en droog. In het ui terste noorden van het Griekse vaste land mogelijk een onweersbui. Tempe ratuur in de middag van 31 graden langs de kusten tot boven de 35 in het Griekse binnenland Mun( Tgrkije en Cyprus: j!jice Langs de Turkse kusten en op Cyprus p t veel zon. Droog. Middagtemperatuur rond 30 graden. Duitsland: Cnlit Vandaag in het zuiden nog flink wat be wolking en enige tijd buiige regen, wel licht met onweer. Verder steeds meer zon. Maximumtemperatuur vandaag van 23 graden lokaal in het noorden tot cir ca 26 in het midden en zuiden; morgen iets hogere maxima. Zwitserland: Vandaag eerst nog wolkenvelden en buiige regen, wellicht met onweer. Daar na vanuit het westen steeds meer zon. Stijging van temperatuur met morgen maxima iets onder dé 30 graden. Oostenrijk: Eerst flink wat bewolking en een aan houdende kans op buiige regen of on weer. Morgen jn het oosten eerst nog weinig verandering, elders steeds meer zon. Middagtemperatuur morgen op veel Vancouver plaatsen ongeveer 27 graden licht bew. half bew. onbew. Stockholm Warschau Wenen Zurich Buenos Aires half bew Casablanca licht bew Johannesburg onbew. Los Angeles zwaar be' New Orleans regenbui New York zwaar bei io 6 26 13 F >no5 27 15 P io41 25 14 t x>5 25 14 >no4 27 14 b 108 23 18 f io4 27 14 l ïo 4 26 14 h ino6 26 17 L 10 5 27 15 I zo 7 21 9 iw4 34 24 zw4 29 22 >no3 25 16 ïo 1 26 20 v6 23 17 ino3 27 17 v6 29 22 >3 22 12 15 21 17 v2 24 18 13 21 13 lerand 23 14 1 i5 31 19 >2 23 17 w3 26 13 ino 13 26 21 18 29 17 zwl 30 19 14 26 14 terand 26 17 iw6 37 19 :o3 29 22 vzw 4 31 22 :w5 33 23 11 24 15 il 23 19 >2 28 23 :5 29 13 iw4 21 18 >3 21 17 :5 31 23 vzw 2 33 21 >2 25 10 ino 2 23 14 wand 28 19 19 17 32 23 26 21 30 23 30 24 30 17 38 21 22 15

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 12