'Dit lijkt wel op K&G, man'
'Het moet wel een spannend stuk zijn'
Cultuur Kunst
WK-tenorenconcert verrast niet
Gespecialiseerd in goedkoopte
■njWAANDAG 18 JUL11994
Wat werd er zaterdag in Los An
geles kwistig met de hoge c's
gestrooid door het supertrio
Domingo, Carreras en Pavarotti
tijdens het galaconcert aan de
vooravond van de WK-finale.
De drie beste tenoren ter wereld
hadden er hoor- en zichtbaar
zin in tijdens het 2,5 uur duren
de spektakel, dat door 56.000
bezoekers in het Dodgers base-
ball-stadion en naar schatting
1 1,3 miljard televisiekijkers werd
gevolgd.
Toch was het optreden van de
drie tenoren minder sensatio
neel dan vier jaar geleden in Ro-
ipe, toen zij voor het eerst -
eveneens aan de vooravond van
de WK-finale - gezamenlijk op
traden tijdens de galavoorstel
ling, die sindsdien veelvuldig
met "het concert van de eeuw'
wordt aangeduid. Het concert
in LA was te nadrukkelijk c?n
Rome-kopie, een herhaling die
het beluisteren weliswaar meer
dan waard was, maar het ver
rassingselement en de sensatie
van het moment miste. Opzet
en formule van het concert wa
ren identiek aan vier jaar gele
den: eerst de tenoren twee keer
afzonderlijk - zelfs de volgorde
Carreras, Domingo, Pavarotti
was gehandhaafd - vervolgens
een gezamenlijk optreden in
een medley ter afsluiting van
beide concerthelften.
Ook de taakverdeling, waar
mee de drie tenoren de wei wa
ren ingestuurd, verschilde niet
van het Rome-concert: Carreras
voor 'het zware werk op het
middenveld', Domingo voor 'de
strakke, stijlvolle voorzet' en Pa
varotti voor 'het inkoppen'. Als
een echte topscorer liet Pa
varotti zich het nadrukkelijkst
fêteren door het steeds uitzinni
ger reagerende publiek, waar
onder George Bush, Henri Kis
singer, Arnold Schwarzenegger,
Gene Kelly en Frank Sinatra.
Maar het waren zijn beide colle
ga's, die muzikaal het meeste te
vertellen hadden tijdens dit
concert, dat ook nu weer een
bonte mengelmoes van beken
de en minder bekende opera
melodieën, evergreens en tradi
tionals liet horen.
Voorspelbaar
In tegenstelling tot het mediter
rane karakter van het program
ma van vier jaar geleden lag het
accent nu wat meer op het
Amerikaanse (musical)repertoi-
re. Bernsteins 'I like to be in
America' vormde zelfs twee keer
de swingende opmaat voor de
beide medley's met het betere
tenoren-stuntwerk.
Natuurlijk ontbraken Nessun
dorma, O sole mio en Granada
niet. De onderlinge plaag
stootjes, de brede lach en de
witte doek van Pavarotti even
min. De ontwapenende charme
en aanstekelijke hartstocht van
Domingo, de muzikale oprecht
heid en diepgang van Carreras
en de verpletterende uitbundig
heid van Pavarotti vormden ook
nu weer een unieke combinatie.
En dirigent Zubin Mehta was
aan het hoofd van het alert mu
sicerend Los Angeles Philhar
monic Orchestra attent genoeg
om dreigende ontsporingen
vroegtijdig in de kiem te smo
ren.
De toegiften - waaronder de
drie-tenoren-versie van Verdi's
La Donna e mobile - waren niet
van de lucht. Ook daarin was
het concert voorspelbaar. De
organisatoren van het Wereld
kampioenschap in Frankrijk
over yier jaar moeten toch maar
naar een nieuw soort volksver
maak gaan uitkijken.
Vazen gestolen uit Vaticaan Museum
Enkhuizen legt
Opus Bagger stil
enkhuizen «anp
Het gemeentebestuur van Enk
huizen heeft vrijdag de open
lucht voorstelling van het thea
ter/muziekstuk Opus Bagger,
waarbij een baggermolen wordt
gebruikt, verboden wegens ge
luidsoverlast. Het was de derde
en laatste dag dat het culturele
project in Enkhuizen zou wor
den opgevoerd.
Volgens P. Vlaar van Opus
Bagger heeft het „bevoegd ge
zag" zijn zin doorgedreven met
de afgelasting. „Met de mensen
die last hadden, hebben we ge
sprekken gevoerd en daar had
den we geen problemen meer
mee", zegt hij. Volgens wethou
der van cultuur J. Knukkel is
Enkhuizen overvallen door de
in zijn ogen luidruchtige voor
stellingen.
Opus Bagger trekt langs di
verse gemeenten in Noord-Hol
land als onderdeel van het cul
turele project De Karavaan.
Opus Bagger is een combinatie
van theater en muziek: met de
molen op een baggerschip
wordt muziek gemaakt, aange
vuld met een groep blazers. De
achttien mensen tellende groep
opende begin deze maand het
U-festival in Amsterdam. De ko
mende dagen doet het project
onder andere Medemblik en
Den Helder aan. Vlaar verwacht
daar geen problemen.
Luxor met allure
rotterdam cpd
De gemeente Rotterdam heeft
zeven Nederlandse en buiten
landse architecten gewaagd een
ontwerp te maken voor een
nieuw Luxortheater. De deelne
mers aan de architectuurprijs
vraag zijn Ben van Berkel, Frank
Gehry, Herman Hertzberger,
Jean Nouvel, Borek Sipek,
Sjoerd Soeters en Peter Wilson.
Het Rotterdamse college van
B en W wil „een gebouw dat de
traditie van het Broadway-thea
ter koppelt aan hedendaagse ei
sen op het gebied van vormge
ving, techniek en materiaaltoe
passing. Kortom een gebouw
dat appelleert aan de smaak van
een groot publiek, maar door
zijn kwaliteit uitstijgt boven het
gemiddelde." Het college heeft
een projectteam gevormd om
de architectenkeuze te begelei
den.
15e eeuw, die f 679.000 waard
zijn.
Tijdens de invasie van Koe
weit hebben Iraakse troepen
onder meer 20.000 voorwerpen
weggehaald uit het nationale
museum van het oliestaatje. Dit
museum herbergde een van de
belangrijkste collecties Islami
tische kunst in de wereld.
beeldende kunst
recensie onno schilstra
Expositie: schilderijen en grafiek 'Jacques
Turk III 1994' Te zien: t/m 31/7, ma-vr
10-17 uur, zo 14-17 uur, Kunstsalon De
Princehof. Rapenburg 8/10, Leiden.
Van tijd tot tijd duikt hij op: de
schilder Jacques Turk. Hij be
hoort tot de plaatselijke folklore.
Hij is zo langzamerhand een
echte cult-figuur, met een hele
schare bewonderaars. En tel
kens wanneer hij exposeert,
klinkt weer de echo van het ver
leden. Dan wordt er terugge
blikt op de tijd van happenings
en kunstenaarsacties, dan denkt
menigeen met grijzende slapen
en dun geworden hoofdhaar
met weemoed aan die roerige
periode van de jaren zestig,
waarin naar verluidt Jacques
Turk een vooraanstaande rol
speelde.
De loopbaan van Jacques
Turk kwam in de jaren '70 in
onopvallend vaarwater terecht.
Lange tijd werd er niets van
hem vernomen, totdat hij een
jaar of wat geleden op initiatief
van een paar oude kameraden,
zijn comeback in het Leidse
maakte. Een expositie met
nieuw werk van zijn hand in de
burelen van arbeidsbemidde
lingsbureau Switch op het Ra
penburg luidde een nieuwe fase
in zijn loopbaan in.
Inmiddels is Jacques Turk al
weer aan zijn derde expositie bij
Switch toe. De laatste jaren legt
hij zich toe op een soort in
stant-imitatie van klassieke
meesterwerken. Velasquez,
Goya, en Delacroix strekken
hem tot voorbeeld. Daarom
komt het goed uit dat de expo
sitieruimte van Switch, 'Kunst
salon de Princehof, een
authentieke 18de eeuwse ruim
te is. De schilderijen van Turk
zijn daar, ouderwets ingelijst,
opgehangen als in de kunstka
mer van een rijke regent.
Het grote verschil met echte
oude kunstkamer is, dat de wer
ken van Jacques Turk uitgespro
ken slonzig van karakter zijn.
Turk is gespecialiseerd in goed
koopte. Niet alleen zijn de the
ma's en de composities tweede
hands, ook het materiaal waar
op en waarmee hij schildert is
dermate shabby, dat het de
tand des tijds niet lang zal weer
staan.
De absolute desinteresse van
Turk voor enige vorm van kost
baarheid kan haast geen toeval
zijn. Het is een bewust uitgedra
gen houding. WaarscWjnlijk
moet daar ook de diepere be
doeling van Turks activiteit
worden gezocht. Want schilder
kunstig gesproken, en zeker ge
meten aan de grote voorbeel
den die worden geciteerd, stel
len zijn schilderijen niets voor.
Noties waarop een klassiek
schilderij wordt beoordeeld,
zoals proportie, detail, toon en
plastiek, blijven in Turks han
den allemaal zorgvuldig onder
de maat. Eigenlijk zijn het stuk
voor stuk heel slechte schilderij
en die Jacques Turk hier toont.
Het merkwaardige is, dat de
schilder juist dat gebruikt als
een ontsnappingsclausule: hij
weet donders goed dat je niet
moet proberen om de oude
meesters over te doen. Door na
drukkelijk slordig te zijn, vrij
waart hij zich voor epigonisme.
Zo hij een merkwaardig soort
ruimte om, binnen een klassie
ke context, zijn eigen, persoon
lijke handschrift te celebreren.
En, toegegeven, af en toe glimt
er wel eens een kristalletje tus
sen de modder. Het resultaat is
een wel zeer curieuze tentoon
stelling: in meer dan één op
zicht te beroerd voor woorden,
op een heel ander vlak komisch
en verrassend.
Een ontwapenende Domingo, een oprechte Carreras en een uitbundige Pavarotti. foto epa
Ton van het Schip zucht. Niet
van de warmte, niet van de in
spanning. Maar omdat de zan
gers op het waterpodium achter
voor de zoveelste maal Ben E.
Kings superhit 'Stand by me'
aanheffen. „Het is geloof ik het
enige nummer dat ze kennen",
zegt Van het Schip terwijl hij
verder gaat met zijn tekening op
het speciaal aangelegde stukje
stoep tegenover de Waag. „Ik
hoop niet dat dit het hele week
einde door gaat."
Het is vrij dagmiddag. Van de
99 tegels is ongeveer een kwart
ingekleurd. Van de rest van de
tekening zijn alleen de contou
ren getekend. Vorig jaar was
Van het Schip 'helemaal in de
Rembrandt' en tekende hij op
252 tegels diens beroemde
Nachtwacht. Ditmaal heeft hij
gekozen voor een 'De vrijheid
die het volk leidt' van van Eugè-
ne Delacroix (1798-1863). „Het
moet spannend zijn en de pri
maire kleuren moeten erin zit
ten", somt hij zijn critera. „En
dat heeft deze voorstelling."
Op de tegels is een struise
vrouw te zien temidden in de
kruitdampen die met een zwaai
van haar arm het volk aan
maant om aan te vallen. Ze
wordt geflankeerd dooj Robe
spierre en een Parijs straatboef-
fie. Voor haar de resten van een
barricade en de lichamen van
hen die vielen voor de vrijheid.
De vrouw, heeft de borst deels
ontbloot. „Er zijn verschillende
versies", vertelt Van het Schip.
„Helemaal gekleed, met twee
borsten bloot en deze. Ik heb
Van het Schip bezig met de laatste loodjes.
voor dit schilderij gekozen. Een
tepel bloot vind ik spannender
dan twee."
Het schilderij stelt de bestor
ming van de Bastille voor op 14
juli 1789. Toevallig is Van het
Schip ook op 14 juli aan de te
kening begonnen. „Ik zal een
beetje moeten doorwerken. Wat
je hier ziet is twee dagen wérk
en ik ben nog niet eens op de
helft." Veel mensen om hem
van het werk te houden, zijn er
niet. Er komen er genoeg langs,
maar niemand stopt. „Het is
niet zo'n goede plek als vorig
jaar bij de Hartebrugkerk. Daar
kreeg je veel reacties. Hier stopt
bijna niemand. In dat opzicht is
het eervrotplek."
Zondagmiddag, tegen drie
uur. De voorstelling is zo goed
als klaar. Van het Schip moet al
leen nog het gezicht tekenen
van het lijk linksonder in de
hoek. Carlos Vamos, een Spaan
se gitaargod, zorgt voor de ach
tergrondmuziek. Al improvise
rend en zijn eigen melodieën
samplend speelt hij de sterren
van de hemel. Van het Schip
hoort het nauwelijks, zo inge
spannen is hij bezig met de
laatste loodjes.
„Het blijft een rotplaats", ver
zucht hij. „De mensen komen
foto hielco kuipers
wel langs maar ze blijven niet
staan. Dat merk ik ook in mijn
geldbakjes. Ik weet in ieder ge
val nu wel hoe die vrouw heet:
Marianne. Er kwam een student
geschiedenis langs die me dat
vertelde. Dat vind ik ook het
leuke van op straat tekenen.
Beetje kletsen, beetje tekenen,
beetje plezier hebben. Het weer
was prachtig dit jaar alleen de
mensen bleven weg. Jammer."
ftOME Vier vazen uit de Griekse oudheid zijn op 7 juni gestolen
uit het Gregorisch-Etrurisch Museum dat onderdeel uitmaakt
van het Vaticaan Museum in Rome. Volgens de Italiaanse krant
La Repubblica was er geen teken van inbraak. Dit zou kunnen
betekenen dat de dieven hulp hebben gehad vanuit het muse
um, misschien zelfs een sleutel. Het is onduidelijk waarom de
.diefstal niet eerder bekend is gemaakt. De vazen stamden uit de
'4e en 5e eeuw voor Christus. Een van de vazen draagt een af-
beelding van de redding van Helena van Troje. De Etrurische
collectie was al geruime tijd niet meer toegankelijk voor publiek.
Expositie omslagen van Tirade
den haag De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in
Den Haag heeft een tentoonstelling samengesteld rond de om
slagen van het literaire tijdschrift Tirade. Aanleiding is de ver
schijning van de 40e editie. Tirade verschijnt zes keer per jaar.
Sinds 1988 worden deze omslagillustaties gemaakt door studen
ten Grafische en Typografische vormgeving en illustratie van de
Koninklijke Academie. De expositie duurt van 2 t/m 23 septem
ber.
Broadwaydebuut Vanessa Williams
new york» Zangeres Vanessa Williams heeft vorige week haar
debuut op Broadway gemaakt. Ze speelt er de hoofdrol in de
musical 'Kiss of the Spider Woman'. Die produktie is al ruim an
derhalf jaar te zien in de New Yorkse theaterwijk. Vanessa Willi
ams werd in 1984 als eerste zwarte vrouw tot Miss Universe ge
kozen. Ze moest die titel echter inleveren toen er naaktfoto's van
haar verschenen. Williams maakte vervolgens carrière als zange-
Aboriginalkunst in Rotterdam
rotterdam Het Museum voor Volkenkunde in Rotterdam her
bergt van 3 september t/m 16 oktober de expositie 'Who's afraid
of Black, Red and Yella, moderne aboriginalkunst'. Zij belicht
aan de hand van 25 werken een nog weinig bekende kant van de
Australische kunst. In het werk van de zes kunstenaars staat de
bewustwording van de aboriginals centraal.
Concert met vuurwerk na op waterpodium loopt af met een sisser:
Dylan zingt in Praag
praag De Amerikaanse popzanger Bob Dylan heeft het afgelo
pen weekeinde een concert gegeven in Praag en een gesprek ge
voerd met de Tsjechische president Havel. Over de inhoud van
het privé-gesprek werden geen mededelingen gedaan. Het twee
tal trof elkaar achter het podium dat in een ijshockeystadion was
opgesteld. De 53-jarige zanger trad op voor 15.000 Tsjechen en
zong onder meer zijn populaire hits uit de jaren zestig zoals It
Ain't Me Babe, Maggie's Farm en Blowin' in the Wind. Het was
de eerste maal dat Dylan in Praag een concert gaf.
Expositie over het Droste-effect
haarlem In de Vleeshal in Haarlem loopt van 30 juli t/m 30 ok
tober de tentoonstelling 'Met een Blik op Oneindig'. Deze pre
sentatie gaat over het Droste-effect, afgeleid van het plaatje op
het Droste-cacaoblikje. Op het plaatje staat een verpleegster met
een dienblad, waarop een blikje met een verpleegster met een
dienblad, waarop een blikje, enzovoort. Het Drosté-blikje gaf
zijn naam aan een verschijnsel dat zichzelf op steeds kleinere
schaal binnen zichzelf herhaalt. De herhaling gaat door tot in
het oneindige: het Droste-effect. De expositie gaat in tien onder
delen in op de diverse facetten van dat effect.
2 Scotland Yard heeft op de Lon-
dense zwarte markt Islamitische
kunstvoorwepen achterhaald,
die tijdens de inval in 1990 van
Irak in Koeweit waren gestolen.
Twee uit het Midden-Oosten af-
komstige mannen zijn in Enge
land gearresteerd, een derde,
Koeweitse kunst
een Jordaniër, in Zwitserland.
Onder de teruggevonden
voorwerpen is een bronzen
lamp uit de 13e eeuw, waarvan
de waarde wordt geschat op
ruim een miljoen gulden, en
twee kandelaars uit de 14e of
Zo'n mooie luie lome zaterdagavond. De zon is nog niet
onder, de maan komt al op en er zal muziek zijn met
vuurwerk na. Het podium dat midden in de stad dobbert
op het Leidse waterplein wordt vanaf bruggen, oevers,
trappen en terrassen in de gaten gehouden door zoveel
mensen, dat je gerust van volk mag spreken. Genieten
van de avond, een drankje, een ijsje, een sigaretje of ge
woon van gezelschap. Ondertussen worden op het podi
um de voorbereidingen getroffen voor Het Concert Met
Vuurwerk Na. Tien uur stipt roept Harmonie De Vriend
schap uit Woerden de luieraars tot de orde met een dege
lijke mars. Voorbijgangers lopen aarzelend door, taxe
rend of het de moeite waard is wat te laat te komen op
hun afspraak.
'At the Copa, I fell in love there'
probeert De Vriendschap te ver
leiden. Maar ook door Latin laat
Leiden zich niet inpakken. Mis
schien omdat de swing toch wat
te stram klinkt. Als ze John
Mayals 'Music' spelen, roept
een jongen: Di's K&G, man!'.
Nee, K G is dit niet. De mu
ziek verwaait een beetje, ook de
bladmuziek.
Er wordt gefluisterd dat het
vuurwerk pas om twaalf uur be
gint. Vier bedaagde watertoeris
ten vinden dat toch echt te gor
tig, daar blijven ze niet op
wachten. Een klein meisje vindt
het daarentegen prachtig. Zij
wil best nog anderhalf uur
wachten - en opblijven.
Intussen wil de Hartebrug
niet echt doorzakken. Wat wel
doorzakt, zijn de planken van
een kraampje dat staat te wach
ten op spulletjes voor de antiek
en curiosamarkt. Maar daar is
maar één stelletje voor nodig.
Dit is een avond van kleine ef
fecten.
Rond tien voor elf ontstaat er
beroering rond.de slagwerker.
Er wordt geheimzinnig gedaan
met een Hein apparaatje. Een
hydrometertje, een electronisch
stemvorkje, een klein EHBO-
kistje? Nee. om elf uur blijkt het
de lichtkogel te zijn; het signaal
voor de vuurwerkontstekers el
ders in de stad.
Mooi vuurwerk, afgestoken
vanaf drie verschillende plek
ken. Veel kleuren, met als klap
stuk de 'inktvis' die vanaf De
Burcht de hoogte ingegooid
wordt.
Hawaii
Op het waterplein raken een
aantal mensen dusdanig van de
kook, dat ze op eigen initiatief
Bengaals vuur laten roken en
walmen. Op de prestaties van
de blazers heeft dit ongetwijfeld
een minder prettige uitwerking,
maar hun verrichtingen krijgen
nu toch wat minder aandacht.
Men heeft het veel te druk met
'ooh' en 'aah' roepen. Van lek
ker in het gehoor liggende mar
sen als 'Alten Kameraden' (ook
wel bekend als 'We gaan met de
boot naar Hawaii"), waar pico-
lo's goede sier kunnen maken,
is men inmiddels overgestapt
op 'Music for the Royal Fire
works' van G.F. Handel. Dat
deel van het programma dus,
waar het allemaal om begonnen
is en dat ook het alibi van dit
concert was.
Wanneer het vuurwerk op
houdt, verlegt de aandacht zich
naar dit meesterstükje uit 1749.
En daar blijkt dan iets geks mee.
Van het achtdelige werk worden
maar drie stukken gespeeld. En
voor het publiek het in de gaten
heeft, staat de harmonie zijn
boeltje te pakken. Het heeft niet
eens tijd even fatsoenlijk te ap-
plaudiseren. Beetje muziek,
beetje vuurwerk, beetje een sis
ser.
Concert: Music for the Royal
Fireworks. Door Harmonie De
Vriendschap, Woerden, o.l.v.
Fred Boelhouwer. Gezien: 16/7,
Waterpodium, Hoogstraat, Lei
den.
Als het Bengaals vuurwerk afgaat, heeft men het te druk met 'ooh' en 'aah' om op de blazers te letten.
foto holvast/mark lamers