Geen enthousiasme
voor Jacques Santer
Sluisdeuren staan open, Rwandezen overspoelen Zaïre
Berlusconi dreigt met aftreden na storm van kritiek
Buitenland
ill
ÏSyrië boos over toenadering
^tussen Jordanië en Israël
RPF kondigt staakt-het-vuren aan in Rwanda
Sammy naar dierentuin
Harder optreden Noren
tegen hinderen walvisjacht
Peperduur kopje koffie
ZATERDAG 16 JULI 1994
155
N
Nu
KE
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated
Press DPA Deutsche Presse Agentur GPD Geassocieerde Pers Diensten Ind The
Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter UPI United Press Interr
Brazilië heft verbod koffie-export op
sao paulo Brazilië heeft gisteren het verbod op de export van
koffie opgeheven. Het verbod was eerder deze week afgeroepen
nadat vorst in Zuid-Brazilië mogelijk 50 procent van de koffie-
oogst van volgend jaar zal doen mislukken en er werd verwacht
dat er gespeculeerd zou gaan worden met het sterk verminderde
aanbod.
Bloedige aanslag in Colombia: 50 doden
bogota Bij één van de bloedigste aanslagen van de linkse
guerrillabeweging FARC in de laatste jaren zijn gisteren in Co
lombia zeker vijftig mensen omgekomen. Een overval op een
militair steunpunt in de buurt van de plaats Orito kostte volgens
radioberichten het leven aan 24 soldaten en 25 opstandelingen.
Leger en politie jagen in het oerwoud van de provincie Putu-
mayo op de naar schatting 400 guerrillastrijders die aan de over
val hebben meegedaan.
Myanmar: Khun Sa 'ruilen' voor wapens
new york De militaire junta van Myanmar (Burma) is bereid de
opiumkoning Khun Sa weg te vagen als Washington een einde
maakt aan het wapenembargo tegen het land. Dat heeft de New
York Times gisteren gemeld. Volgens de krant gaat de regering-
Clinton niet op het voorstel in omdat de junta de mensenrech
ten van de Myanmarezen blijft schenden. Khun Sa geldt als een
van de belangrijkste opium- en heroïnehandelaren uit de Gou
den Driehoek, het grensgebied van Myanmar, Thailand en Laos.
Marine-Dolfijnen zwaaien af
san Diego De Amerikaanse marine stemt erin toe dat vijf dolfij
nen, die ooit werden gebruikt bij het opsporen van explosieven,
aan een wildreservaat te geven die de afgerichte dieren weer in
de oceaan wil uitzetten. De vereniging voor dierenbescherming
heeft de marinedolfijnen krijgsgevangenen genoemd, die eervol
dienen af te zwaaien uit de militaire dienst. Ric O'Barry, de trai
nervan televisiedolfijn Flipper, die in het reservaat werkt, heeft
hooggespannen verwachtingen over de rehabilitatie van de dol
fijnen.
jeruzalem ad bloemendaal
;fa vervolg voorpagina
ale De Jordaanse koning Hussein
heeft vorige week in een zitting
JE van het Jordaanse parlement al
sn aangekondigd bereid te zijn tot
een ontmoeting met Rabin. In
een gebaar aan de islamitische
en linkse oppositie voegde hij
eraan toe dat de toenadering tot
Israël hem was opgedrongen
H door de Verenigde Staten. Pas
na een ontmoeting met Rabin
zou hij kunnen rekenen op
kwijtschelding van de Jordaanse
schuld van bijna een miljard
dollar aan Washington en op de
1 leverantie van moderne Ameri
kaanse wapens.
De nieuwe koers van Jordanië
heeft irritatie gewekt in Da-
mascus. De Syrische regering
heeft uit protest een aantal bij-
eenkomsten met Jordaanse ver-
I tegenwoordigers afgelast en de
Syrische media uiten al weken
kritiek op Hussein. In commen
taren wordt zijn politiek afge
schilderd als een toegeven aan
Amerikaanse en Israëlische po-
f gingen de Arabische onderhan
delingspartners tegen elkaar uit
te spelen.
De Israëlische regering hoopt
dat vooruitgang op het Jordaan
se spoor het in een impasse ver
kerende vredesoverleg met Sy
rië vlot zal trekken. Eerder deze
week herinnerde minister van
buitenlandse zaken Shimon Pe
res het Israëlische volk er nog
eens aan dat Israël nooit vraag
tekens heeft gezet bij de Syri
sche soevereiniteit over de Go-
lan-hoogte.
Kort na de verovering van de
vlakte, in 1967, heeft de toen
malige regering van nationale
eenheid laten weten dat succes-
Volle vredesbesprekingen met
Syrië zou leiden tot een terug
trekking van het Israëlische le
ger tot de internationale grens.
Maar Syrië weigerde toen ieder
contact met Israël. Het Israëli
sche parlement heeft in 1981
met de 'Golan-wet' het Israëli
sche recht van kracht verklaard
in het gebied, maar dat liet de
Syrische soevereiniteit onaan
getast. De rechtse oppositie
heeft Peres gisteren verweten
dat hij met zijn uitspraak de in
druk heeft gewekt dat Israël be
reid is de hele Golan op te ge
ven.
Noorwegen heeft gisteren de
macht van zijn politie en kust
wacht uitgebreid zodat anti-
walvisvaartactivisten harder
aangepakt kunnen worden. De
maatregel is een reactie op ge
beurtenissen van de afgelopen
twee weken, toen vervolging
van activisten van Greenpeace
en Sea Shepherd onmogelijk
bleek. De regering keurde daar
om een wet goed die een straf
l van maximaal zes maanden in
het vooruitzicht stelt voor ieder-
i een die de walvisjacht belem
mert.
De Noorse autoriteiten moes
ten vorige week drie Greenpea-
ce-activisten laten gaan omdat
niet bewezen kon worden dat
ze moedwillig schade hadden
Boutros Ghali
vraagt 15.000
man voor Haïti
NEW YORK Rtr-AFP
Secretaris-generaal Boutros
Ghali van de VN heeft de Vere
nigde Staten en hun bondgeno
ten aanbevolen na de val van
het militaire regime een strijd
macht van 15.000 militairen
naar Haïti te sturen. Hij ver
werpt echter oproepen van de
Verenigde Staten dat zo'n
macht door de VN wordt gefor
meerd. Volgens diplomaten wil
Boutros Ghali geen VN-macht
die waarschijnlijk voornamelijk
uit Amerikaanse militairen be
staat.
Boutros Ghali vraagt de Vei
ligheidsraad om in te stemmen
met een strijdmacht die waar
schijnlijk wordt samengesteld
uit Noord- en Latijnsameri-
kaanse landen. Elf Latijnsameri-
kaanse landen hebben al mili
tairen toegezegd.
Boutros Ghali gaat er van uit
dat die vredesmacht pas' in actie
kan komen als de militaire junta
is verdreven of vertrokken. Hoe
de militaire junta zou moeten
worden verdreven staat niet in
het rapport.
goma frans van den houdt
correspondent afrika
„Dit is onvoorstelbaar", zegt
een hulpverleenster in Oost-
Zaïre. „Het is net of nu plots de
sluisdeuren rijn opengezet om
deze gigantische mensenzee
door te laten. Uit werkelijk alle
richtingen komen honderddui
zenden Rwandezen tegelijk de
grens met Zaïre over. Dit is een
nog grotere vluchtelingen-cata
strofe dan die van twee maan
den geleden in Tanzania. De
aanwezige hulpinstanties kun
nen het absoluut niet aan".
Terwijl de burgeroorlog in
Rwanda op z'n eind loopt,
groeit de humanitaire crisis nog
iedere dag. De opmars van het
Rwandees Patriottisch Front
(RPF), dat donderdag Ruhen-
geri veroverde de laatste gar-
nizoenstad nog in handen van
het nationale leger heeft
ruim een miljoen mensen op de
vlucht gejaagd.
Ieder uur trekken 15.000 vluch
telingen de grens met Zaïre bij
Goma over. De vluchtelingen,
voornamelijk Hutu's, verlaten
hun land uit vrees voor de ge
vechten en mogelijke wraakac
ties van het vooral uit Tutsi's
bestaande RPF.
Het Hoge Commissariaat voor
de Vluchtelingen van de VN
spreekt over de grootste en
snelst oprukkende vluchtelin
genstroom die het ooit gezien
heeft. In korte tijd hebben de
Rwandezen van Goma een gi
gantisch vluchtelingenkamp ge
maakt.
„Door de vluchtelingen zijn de
voedselvoorraden in Goma bin
nen een mum van tijd uitgeput.
Hele akkers met voedselgewas
sen worden kaalgegeten. Ook
het vee dat ze van huis hebben
meegenomen wordt geslacht en
verorberd. Anderen zijn op wil
de planten aangewezen", zegt
een medewerker van het Rode
Kruis over de huidige, ongeken
de crisis.
Zaïrese politieagenten die naar
de grens waren gestuurd om de
vluchtelingen te ontwapenen,
maakten van de hulpeloosheid
van de Rwandezen ongege
neerd gebruik door ze de ma
trassen, potten en pannen, hor
loges en andere schamele bezit
tingen die ze op hun tocht had
den meegevoerd, afhandig te
maken. Veel mensen zijn na da
gen en soms weken gelopen te
hebben te zwak of ziek om ver-
GOMA-KIGALI AP-AFP-Rtr
Het door Tutsi's beheerste Rwandees Pa
triottisch Front (RPF) heeft de Hutu-over-
gangsregering van Rwanda een staakt-het-
vuren aangeboden. Dat kan volgens VN-ge-
zant Shaharyr Khan dit weekeinde nog in
werking treden. RPF-leider Paul Kagamé
hoopt dat door het bestand de massale
vluchtelingenstroom kan worden gestopt
en de dreigende humanitaire ramp kan
worden gekeerd.
Kagamé had eerder gezegd dat hij het of
fensief tegen het regeringsleger zou voort
zetten totdat zijn twee voorwaarden voor
een staakt-het-vuren waren aanvaard. De
RPF-leider eiste niet alleen dat de slachtin
gen onder de Tutsi's worden gestaakt, maar
ook dat de leden van de Hutu-regering wor
den gearresteerd, omdat zij verantwoorde
lijk zijn voor de bloedbaden in het Centraal-
afrikaanse land.
De Verenigde Staten hebben gisteren de
banden met de Hutu-regering verbroken.
De VS zullen zich beijveren voor de verwij
dering van vertegenwoordigers van de
Hutu-regering uit de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties. Door de Hutu-regering
niet langer te erkennen, erkent Washington
de nieuwe regering van Faustin Twagira-
mungu.
Frankrijk wacht op een beslissing van de
Verenigde Naties alvorens de Hutu-rege-
ringsleiders te arresteren die naar de Franse
veiligheidszone in het westen van Rwanda
zijn gevlucht voor het RPF. Twagiramungu
zei dat Frankrijk het grootste vluchtelingen-
drama in de geschiedenis kan voorkomen
door de Hutu-regeringsleiders te arresteren.
„De Fransen moeten deze mannen oppak
ken. Het zijn geen ontheemden", aldus
Twagiramungu.
zet te bieden. Hoewel intem
tionale hulpinstanties maani
geleden al hebben gewaar
schuwd voor deze gigantisch
exodus, hebben donoren nai
welijks gereageerd. Aan de Z
rese kant van de grens zijn w
degelijk voorbereidingen get
fen, maar het aanwezige voe
sel en het aantal hulpverlene
zijn bij lange na niet voldoen
om de honderdduizenden
Rwandezen op te kunnen va
gen.
„Veel vluchtelingen hebben i
een lange lijdensweg te gaan
dat kunnen we met de beste
van de wereld niet voorkome
meent een medewerker van i
Britse organisatie Oxfam. ,,V\
hebben wel wat voedsel, dek
en plastic zeiltjes voor onder
dak, maar met deze aantallei
mensen is dat slechts een dn
pel op een gloeiende plaat. V
proberen het aantal hulpvluc
ten zo snel mogelijk op te voi
ren, maar vergeet niet dat we
hier in een zeer afgelegen uit
hoek van Afrika zitten".
Oslo ap toegebracht aan een walvisvaar
dersschip. Woensdag werden
opnieuw vijf activisten gearres
teerd die filmopnames aan het
maken waren van het harpoe
neren van een dwergvinvis.
De Noorse premier Brundt-
land houdt vol dat de Noorse
walvisvaart het voortbestaan
van de dwergvinvis niet in ge
vaar brengt en verwerpt het ver
bod van de Internationale Wal-
visvaartcomissie op de jacht op
de dwergvinvis.
Het hoofd van de milieube
weging Sea Shepherd, Paul
Watson, verklaarde rijn strijd
tegen de Noorse walvisjacht
nooit te zullen opgeven en liet
weten volgende week opnieuw
naar Noorse wateren te zullen
opstomen wanneer zijn schip
Whales Foreuer is gerepareerd.
Luxemburger wordt voorzitter Europese Commissie
De Luxemburgse premier
Jacques Santer is gisteren
volgens verwachting tij
dens een uiterst matte en
korte topconferentie aan
gewezen als nieuwe voor
zitter van de Europese
Commissie. De 57-jarige
christendemocraat uit het
Groothertogdom kreeg de
steun van de twaalf Eu
ropese regeringsleiders,
nadat de afgelopen weken
alle andere kandidaten wa
ren afgevallen voor de
Brusselse topbaan.
brussel» aly knolStralende gezichten in Brussel. Helmut Kohl (midden) heeft het gefik;
en peter de vries correspondenten Er is een opvolger gevonden voor Jacques Delors (links). De Luxem
burgse premier Jacques Santer (rechts) wordt op 1 januari het nieuwe
opperhoofd van de Europese Commissie.
foto reuter arbe ded
PvdA-kamerlid Van Traa v
klaarde het jammer te vind
dat de Commissie met San
een voorzitter heeft gekreg
die 'niet het gewenste politie
gewicht' heeft. De Europa-sj
cialist van het CDA. Van
Linden, typeert Santer als
grootst gemene deler, 'wat n
in het belang van Europa is'.
Ook WD-buitenlandwooi
voerder Weisglas noemt San
'niet de droomkandidaat, m<
wel iemand die voor iedere
aanvaardbaar is'. D66-kamer
Van den Bos geeft Santer vo<
alsnog 'het voordeel van
twijfel'.
Santer reageerde tijdens zijn
eerste optreden geërgerd op de
kritiek dat hij een zwakke com
promiskandidaat is: ,,U moet
mij op m'n daden beoordelen,
en niet vooraf'. De nieuwe top
man van de Brusselse Europa
bureaucratie presenteert zich
volgende week aan het Euro
pees parlement, dat de keus van
de regeringsleiders moet be
krachtigen. Santer weigerde
voor die tijd iets over zijn beleid
te zeggen.
De fractievoorzitters uit het
Europarlement hielden zich gis
teren na een overleg met de
Duitse bondskanselier Kohl, op
de vlakte over de vraag of ze de
benoeming van de kleurloze
Santer zullen tegenhouden.
Santer zal vooral de socialisten
in het Europarlement, die de
grootste fractie vormen, moeten
overtuigen.
Premier Lubbers zei, ondanks
het échèc van rijn eigen kandi
datuur, met 'voldoening' terug
te kijken op de aanwijzing van
Santer. De Nederlandse rege
ring heeft de afgelopen dagen
achter de schermen nog oud-
Eurocomissaris Andriessen naar
voren geschoven, maar voor
hem bleek geen steun voor te
bestaan.
Leden van de Nederlandse
Tweede Kamer toonden zich
gisteren minder enthousiast.
genua afp
dormagen Blij streelt Jörg Zars zijn brilkaaiman Sammy, nadat het dier gisterochtend na een zoekactie van
een week in een meer bij het Duitse Dormagen levend en wel is teruggevonden. Sammy zorgde ondanks zijn
onschuldige voorkomen voor paniek bij recreanten nadat hij afgelopen zondag uit de tas van Jörg was ont
snapt. De politie wilde het reptiel aanvankelijk doden, maar na protesten uit heel Duitsland werd een andere
oplossing gekozen. Sammy werd gisteren in onderkoelde toestand gevangen en gaat een nieuw leven tege
moet in een dierentuin. foto stephan jansen
Renato Pezza, een 31-jarige uitbater van een bar in het Italiaanse
Genua, had gisteren last van hoofdpijn. Hij vroeg rijn oudere
broer Luciano een buisje aspirines te halen bij de drogist om de
hoek. Als dank bood hij zijn broer na terugkeer een kopje koffie
aan om hem te bedanken. Juist op dat moment kwamen twee le
den van de financiële politie de bar binnen. Zij constateerden dat
Renato aan zijn broer geen leveringsbon had uitgereikt, wat de
Italiaanse wet dwingend voorschrijft.
De straf werd direct opgelegd: een boete van 340 gulden voor
Renato, en één van 34 gulden voor Luciano. Binnen twee weken
te betalen, anders geldt het dubbele bedrag. Renato mag zoveel
kopjes koffie weggeven als hij wil, maar hij moet wel bij elk kopje
een bonnetje afgeven.
rome eelco van der linden
correspondent
De Italiaanse premier Silvio Berlusconi is niet
van plan het uiterst omstreden decreet in te
trekken dat het voorarrest afschaft voor men
sen die van corruptie worden verdacht. Rege
ringswoordvoerder Giuliano Ferrera verklaarde
zelfs gisteren voor de televisie dat de regering-
Berlusconi zal aftreden als de meerderheid van
het parlement het decreet afwijst.
Berlusconi zei tijdens een persconferentie te wil
len voorkomen dat Italië een politiestaat wordt en
vatte de doelen van zijn regering samen met het
woord 'normalisering'. De vraag rijst echter wat
voor Berlusconi nu precies 'normaal' is.
Het regeringsdecreet heeft geleid tot een ern
stig conflict de pers houdt het op een oorlog
met de Italiaanse magistratuur, en met name met
de leden van het Milanese anti-corruptieteam
'Schone Handen', die donderdag hun ontslag
aankondigden.
Collega's uit Genua volgden gisteren hun voor
beeld en het lijkt erop dat in Napels hetzelfde zal
gebeuren. Vrijwel alle Italiaanse kranten schreven
dat het land zich splijt en dat een institutionele
crisis zonder weerga is uitgebroken. Het feit dat
ook gisteren talloze van corruptie verdachten de
gevangenis verlieten, vergroot de spanning.
Ook de lire had gisteren te lijden onder de poli
tieke storm. De Italiaanse munt daalde zo snel in
waarde dat de Italiaanse centrale bank zich ge
noopt zag Duitse marken te verkopen toen de
psychologische grens van 1000 lire voor een mark
in zicht kwam. Dat hielp, maar voor menige han
delaar is onduidelijk voor hoelang.
Hoewel gezaghebbende leden van de rege
ringscoalitie minister van binnenlandse zaken
Maroni van de Lega Nord en de leider van de
'post-fascistische' Nationale Alliantie, Fini gis
teren zeiden het decreet te willen bijstellen, hield
Berlusconi het been stijf. Hij zei er voor te rijn dat
het recht zijn loop krijgt, maar niet dat er vendet
ta wordt gepleegd. Berlusconi prees het werk van
de magistraten, maar hekelde diegenen die zich
als een 'star' gedragen en onrustig worden 'als zij
een dag niet op de televisie komen'.
Berlusconi besloot zijn betoog met te zeggen
dat de magistraten misbruik hebben gemaakt van
het voorarrest en zich niet mogen bemoeien met
de wetgeving. Volgens de premier heeft de ma
gistratuur een belangrijke bijdrage geleverd aan
het politieke vernieuwingsproces, maar is het nu
van belang 'dat er een vertrouwensklimaat ont
staat en Italië aan een nieüwe toekomst kan wer
ken'.
Berlusconi keerde zo terug op zijn geliefde the
ma dat de crisis van het politieke systeem over
wonnen is en nu onder zijn bezielende leiding de
grote sprong voorwaarts kan worden gemaakt.
Een analyse van de eerste 66 dagen van het kabi-
net-Berlusconi leert echter dat daar nogal wat
kanttekeningen bij te plaatsen zijn.
Van de speerpunten uit Berlusconi's verkiezin-
gingsprogramma een miljoen arbeidsplaatsen,
belastingverlaging en hervorming van de staat en
de economie is tot nu toe weinig vernomen.
De premier heeft zich vooral gericht op zaken die
ook.de oude politieke klasse na aan het hart la
gen, zoals de staatsomroep RAI, de geheime dien
sten, de Centrale Bank en natuurlijk justitie.
De vooraanstaande historicus en ex-diplomaat
Sergio Romano, die zeker niet deel uitmaakt van
de linkse oppositie, schreef in de krant La Stampa
dat Berlusconi zich gedraagt als elke andere leider
na de val van een regime. „Hij wil de controle
hebben over de media, de inlichtingendiensten
en de nationale munt. De werkgelegenheid, de
staatsschuld, de hervorming van de pensioenen
en de gezondheidszorg kunnen wachten, omdat
het om thema's gaat die gevoelig liggen bij het
electoraat", aldus Romano.
Berlusconi en zijn coalitiepartners handelen tot
nu toe vooral in de personele sfeer. Het bestuur
van de Rai is vervangen, maar niet zonder felle
protesten, omdat Berlusconi behalve premier ook
mediamagnaat is. Na de benoeming van een
nieuwe leiding van de immer in opspraak zijnde
geheime diensten, richt het kabinet zich nu op de
Italiaanse Centrale Bank. Er moet een opvolger
gevonden worden voor Lajnberto Dini, die zijn
functie van directeur-generaal opgaf om minister
van de Schatkist te worden. Berlusconi stelt alles
in het werk om een van rijn discipelen op die
post te manoeuvreren.
Berlusconi gedraagt zich tot nu precies zoals
zijn voorgangers. Ook op economisch terrein. De
begroting is nog steeds niet rond en de regering
zal gebruik maken van het beproefde middel van
de condono, ofwel kwijtschelding, om de gaten in
de begroting te dichten. Belastingontduikers krij
gen fikse korting van de fiscus, als ze zich maar
melden en hun niet betaalde belasting opgeven.
Eenzelfde procedure is weggelegd voor degenen
die abusievelijk huizen bouwden.
De econoom Massimo Riva schreef in La Re-
pubblica dat de gebruiken van de 'eerste repu
bliek' worden voortgezet: „Er is altijd vergiffenis
en dus zal er nooit verantwoordelijkheidsgevoel
en respect voor de wet ontstaan". Het omstreden
decreet over de voorlopige hechtenis kent volgens
Riva eenzelfde logica. „Overtreders van de wet, en
in dit geval vooral politici, krijgen een voorkeurs
behandeling. Het decreet is op maat gesneden
van de corrupten". aldus Riva. Berlusconi zei niet
te willen wijken, maar hij lijkt dit keer geen reke
ning te hebben gehouden met de populariteit van
magistraten als Di Pietro en de haat die de Italia
nen koesteren voor de 'boeven van de Eerste Re
publiek'. Gisteravond vonden in heel Italië pro
testdemonstraties plaats. Volgens een onderzoek
van het bureau Doxa, uitgevoerd in opdracht van
de RAI, staat 69 procent van de bevolking achter
Di Pietro en is 63 procent het niet eens met het
decreet. Dit zal Berlusconi, die geen beslissing
neemt zonder eerst een marktonderzoek te heb
ben gedaan, aan het denken zetten.
Robert Jungk,
peetvader van
groenen, dood
SALZBURG DPA
De futuroloog en vredesactiv
Robert Jungk is donderdag i
81-jarige leeftijd in Salzbu
was overleden. Hij is gisten
begraven op het joodse kerkh
in Salzburg-Aigen.
De publicist Jungk was ei
van de eersten die in de jari
'50 de risico's van kernenerg
en de gevaren van de 'atoor
staat', zoals het boek heette d
hij daarover schreef, onderke
de. Hij kreeg veel aanhangers
de milieu- en vredesbewegir
Tegenstanders typeerden he
als een fanatiek strijder teg<
kernenergie en technische voc
uitgang.
Onvermoeibaar streed Junj
voor zijn doel van een human
democratische toekomst ni
alleen aan de schrijftafel, ma
ook bij demonstraties en
congressen. Toen hij 79 was li
Jungk zich als presidentskanc
daat naar voren schuiven do>
de Oostenrijkse Groenen. Ac
het ontstaan van de groene pi
litieke beweging, niet alleen
Oostenrijk, maar ook in zijn g
boorteland Duitsland, levert
hij een wezenlijke bijdrage.
OPSLAG/MILIEI
CONTAINERS
VERKOOP/VERHUUI
