'Winkel langer open
goed voor economie'
i' Josephus Jitta maakt liever zelf beleid
Binnenland
Wallage dwingt harde
aanpak malussen af
Twee gevangenen in cel mag
y
Kerk krijgt nieuwe haan
Man steekt huis in
brand en gijzelt vrouw
'Kraslot verbieden om armoede te bestrijden'
Vijf jaar cel geëist
Stegen Turkse extremist
VRIJDAG 15 JUL11994
CPD Geassocieerde Pers Diei
Maastricht pakt druggebruikers aan
Maastricht Burgemeester Houben heeft gisteravond een sa-
menscholingsverbod uitgevaardigd voor een park in Maastricht,
waar ruim honderd druggebruikers en -handelaars komen.
1 Mensen die het verbod overtreden, kunnen rekenen op snel
recht, zo is met justitie overeengekomen. De maatregelen zijn
nodig omdat het plaatselijke Consultatiebureau voor Alcohol en
Drugs (CAD) de problemen niet meer aankan. De druggebrui
kers komen niet alleen uit Maastricht, maar vooral uit het bui
tenland en uit andere delen van Nederland.
Prins loopt Vierdaagse in Nijmegen
nijmegen Prins Pieter Christiaan, zoon van prinses Margriet en
Pieter van Vollenhoven, doet volgende week mee aan de Nij
meegse Vierdaagse. Volgens marsleider Chr. Bos van de Vier
daagse is het voor het eerst sinds 1967 dat weer een lid van het
Koninklijk Huis meeloopt. In dat jaar was prins Claus de konink-
lijke wandelaar. Pieter Christiaan loopt mee als lid van een groep
van de Studentenweerbaarheid te Utrecht. Aan de 78ste afleve
ring van deze internationale loopmanifestatie doen 34.000 men
sen mee.
Zes jaar voor 27-jarige overvaller
Leeuwarden Een 27-jarige man uit Ureterp is gisteren door het
I gerechtshof in Leeuwarden tot zes jaar gevangenisstraf veroor
deeld. De man heeft vorig jaar oudere echtparen mishandeld en
ze daarna van hun geld beroofd. Het vonnis was conform de eis.
De man beroofde vorig jaar ook een bank in Ureterp, na eerst
drie bankmedewerkers te hebben mishandeld en de kassier te
hebben bedreigd. Hij stond ook terecht voor steunfraude. De
rechtbank had de man ook tot zes jaar veroordeeld.
Kamervragen over optreden politie
den haag De Tweede-Kamerfractie van Groen Links gaat vragen
stellen aan minister Kosto van justitie over het optreden van.de
Rotterdamse vreemdelingenpolitie begin juni, vlak nadat de
nieuwe identificatieplicht in werking was getreden. Volgens de
Kaapverdiaanse vereniging KVA VN in Rotterdam heeft de
vreemdelingenpolitie in ten minste acht gevallen onaangekon
digd en zonder opgaaf van reden bewoners in hun eigen huis
gedwongen zich te legitimeren. Ook werden daarbij huiszoekin
gen verricht. De vreemdelingendienst ontkent dat het om wille
keurige controles ging.
Werkgevers zijn woedend
Economen voorzien meer omzet, meer werk en lagere prijzen
Het is beter voor iedereen als de winkelsluitingswet
wordt afgeschaft, want dat leidt tot een hogere omzet per
winkel, meer werkgelegenheid en lagere prijzen. Dat be
togen drie ambtenaren van het ministerie van financiën
deze week in een artikel in het gezaghebbende vakblad
voor economen ESB.
De Nederlandse winkels zijn het
kortst geopend van alle Europe
se winkels. Nederlandse winke
liers hebben hun zaak maxi
maal 55 uur per week open, ter
wijl het Europees gemiddelde
op 87 uur ligt. Bovendien zijn
de winkels voor het grootste
deel geopend op uren dat veel
klanten op hun werk zijn.
In de winkelsluitingswet gaat
de overheid uit van het 'belang'
van de winkelier. Winkels moe
ten op tijd sluiten, zodat de on
dernemer ook tijd heeft voor
zijn sociale contacten. Volgens
de economen kan dat niet lan
ger worden volgehouden en
moet het belang van de consu
ment nu centraal worden ge
steld.
Omdat mensen steeds flexi
beler werktijden krijgen, staat
de consument steeds vaker voor
een gesloten winkeldeur. Waar
om de winkelier niet zelf mag
uitmaken wanneer hij opengaat
en sluit, is dan ook een vraag
die steeds vaker wordt gesteld.
Kijkend naar de economische
voordelen van een langere ope
ningstijd, concluderen de eco
nomen dat zowel consument
als winkelier er baat bij heeft.
Als de winkels langer open
blijven, hoeft niet meer perso
neel te worden ingezet. Het per
soneel moet alleen beter over
de dag worden gespreid, omdat
er minder piekuren in het win
kelbezoek zijn. Als er minder
piekuren zijn, heeft dat ook een
financieel voordeel voor de win
kelier. Hij heeft minder parkeer
ruimte nodig en hoeft minder
kassa's open te stellen. Dat le
vert de ondernemer weer extra
geld op waarmee hij zijn prijzen
kan verlagen. Als de prijzen la
ger zijn, levert dat weer extra
omzet op en kan meer perso
neel worden aangesteld. De
economen noemen daarbij
Zweden als goed voorbeeld.
Ander voordeel is dat de con
sument meer tijd heeft om 're
creatief te winkelen, omdat hij
het winkelen beschouwt als een
uitje. Zo kunnen winkeliers een
groot deel van het geld dat nu
aan recreatie wordt besteed,
binnenhalen.
Langere openingstijden gaan
volgens de economen helemaal
niet ten koste van de kleine
buurtwinkels. Een Europese
vergelijking maakt duidelijk dat
Nederlandse winkels niet alleen
het minste aantal uren open
zijn, maar ook dat Nederland na
Finland en Groot Brittannië het
minste aantal winkels per hoofd
van de bevolking heeft, aldus de
economen.
zoftermeer anp
Onder grote druk van staatsse
cretaris Wallage van sociale
zaken moeten de bedrijfsvere
nigingen in alle gevallen zoge
heten malus-boetes blijven
opleggen aan werkgevers van
wie werknemers in de WAO-
belanden. De bedrijfsvereni
gingen wilden terughouden
der optreden sinds de recht
banken van Amsterdam en
Arnhem werkgevers in het ge
lijk stelden in hun protest te
gen de opgelegde boetes.
Het is nu aan de Centrale
Raad van Beroep om een oor
deel te geven over die uitspra
ken, maar dat oordeel kan nog
een tijd op zich laten wachten.
In afwachting daarvan wilde
de Toezichtkamer van de Soci
ale Verzekeringsraad (SVr) de
bedrijfsverenigingen de moge
lijkheid geven om tot die uit
spraak te wachten met het op
leggen van de malus en de in
ning. Wallage liet gisteren ech
ter tot grote woede van vooral
de werkgevers via zijn verte
genwoordiger in de Toezicht
kamer weten dat hij daar niets
van wil weten.
De werkgevers hopen dat
het systeem van de WAO-boe
tes onder het nieuwe kabinet
wordt afgeschaft. WD en D66
willen er in feite vanaf, terwijl
de PvdA bereid is tot versoe
pelingen.
Er lopen inmiddels al dui
zenden rechtszaken van werk
gevers die vinden dat ze onte
recht een malus hebben ge
kregen. Onderzoek van de SVr
wees eerder uit dat in onge
veer de helft van de gevallen
de werkgevers geen enkele
blaam treft voor de arbeidson
geschiktheid van hun werkne
mers. De Toezichtkamer be
sloot gisteren uiteindelijk dat
de bedrijfsverenigingen de
boetes wèl moeten opleggen
maar met de inning mogen
wachten tot de uitspraak van
de Centrale Raad van Beroep.
den haag gpd
Het ministerie van justitie heeft
groen licht gegeven voor het
plaatsen van twee gevangenen
in een cel. Dat kan vanaf vol
gende week op voorwaarde dat
sprake is van een noodsituatie.
Dit heeft het ministerie vandaag
bekendgemaakt.
Voorwaarde voor het toepas
sen van de maatregel is dat er
gebrek aan 'gewone' celruimte
moet zijn (voorkomen van
heenzending zware criminelen)
en de preventief gehechten niet
bij veroordeelde gevangenen
worden geplaatst. De Tweede
Kamer ging met de maatregel
akkoord, maar wil wel dat de si
tuatie over drie jaar wordt geë
valueerd.
ik be&r^p dat
cicveR AOÊGN <SfWr,
Racistische
incidenten op
KMA in Breda
Een 60-jarige man uit Eindho-
*ven heeft in zijn woonwijk in
twintig minuten tijd zijn huis in
brand gestoken, bij een Aldi-su-
permarkt winkelpersoneel met
ammoniak besprenkeld en een
vrouwelijke winkelbediende van
een Albert-Heijnwinkel enige
tijd met een vuurwapen gegij
zeld.
Het hele drama speelde zich
af in twee straten die werden af
gezet door de politie. Een agent
in burger ging de Albert Heijn in
Avaar de man toen een 20-jarige
Vrouwelijke winkelbediende gij
zelde. Na ongeveer vijf rfiinuten
ijrist (de politieman het pistool te
mémachtigen én kon de man
worden overmeesterd.
Het winkelpersoneel van de
Aldi-supermarkt, dat met am
moniak was besprenkeld, kon
na behandeling in het zieken
huis weer terug naar de winkel.
De vrouw die bij Albert Heijn
was gegijzeld, is in contact ge
bracht met slachtofferhulp.
De gijzelaar liep in de Aldi-su
permarkt enkele verwondingen
aan zijn hoofd op toen perso
neel hem trachtte te overmees
teren. Hij is in een ziekenhuis
opgenomen en zal door een
psychiater worden onderzocht.
Het is volgens de politie vol
strekt onduidelijk waarom de
man tot zijn daden is gekomen.
Bij de gijzeling had hij ook geen
enkele eis.
€£(U.t)|£€ SHAdr VOOR
'n 6£ru)fc£ pfttys.
herkenbosch Een bouwvakker kijkt hoe de nieuwe spits burgse Herkenbosch wordt geplaatst. De spits viel er tij-
op de toren van de Sint Sebastianuskerk in het Middenlim- dens de aardbeving in april twee jaar geleden af. De kerk-
Op de Koninklijke Militaire Aca
demie (KMA) in Breda hebben
zich de laatste twee jaren racis
tische incidenten voorgedaan.
Daarbij moesten vooral een
joodse en een allochtone cadet
het ontgelden. De daders heb
ben een standje gekregen van
KMA-gouverneur Messer-
schmidt.
In een uitgelekte brief worden
vier voorvallen beschreven. Tij
dens een quiz stelde een cadet
de vraag naar welk concentra
tiekamp een joodse cadet moest
worden overgebracht. Dezelfde
joodse cadet trof later een ha
kenkruis op zijn kamerdeur.
Een leraar kreeg een tegen
hem gericht arrestatiebevel on
der ogen dat was voorzien van
hakenkruisen. En tijdens de
'ontgroening' maakten cadetten
denigrerende opmerkingen te
gen een allochtone medestu
dent. De ontgroening werd
meteen stopgezet door de
KMA-leiding, maar de cadetten
mochten blijven.
Volgens de marechaussee, die
de kwestie onderzocht, is er op
de KMA desondanks geen spra
ke van 'rechts-extremistische'
tendensen. Vijf cadetten die op
een slaapzaal een exhibitionis
tisch optreden gaven, kregen
een strengere straf: zij werden
van school gestuurd.
Commissie: 200.000 gezinnen diep in schulden
Gemeentebesturen moeten de verkoop van
krasloten kunnen verbieden om zo te voor
komen dat mensen door gokverslaving in
grote financiële problemen komen. Aldus
één van de aanbevelingen van de commis
sie schuldenproblematiek, die gisteren na
twee jaar werken met haar eindrapport
kwam.
Commissievoorzitter en CDA-senator
Boorsma vindt de houding van het rijk te
genover gokken inconsistent: „De rijksover
heid stimuleert projecten ter voorkoming
van gokverslaving, maar brengt anderzijds
door wetgeving nieuwe produkten op de
markt die snel tot gokverslaving kunnen lei
den". Vervolgens krijgen de gemeenten de
gevolgen daarvan op hun bord, vindt hij,
zodat die ook de mogelijkheid moeten krij
gen om in te grijpen.
Volgens de commissie zitten ongeveer
200.000 huishoudens, vooral gezinnen met
kinderen, financieel hopeloos in de knoei.
Ze kunnen hun schuld van gemiddeld
14.000 gulden met geen mogelijkheid meer
afbetalen. Boorsma wil daarom dat ge
meenten meer dan nu het voortouw nemen
bij de sanering van die schulden. Daarvoor
moet een speciale gedragscode komen
waaraan alle schuldeisers zich houden. Ook
moet de 'voorrang' voor overheidsinstanties
bij schuldsanering verdwijnen. Nu is het
vaak nog zo dat de belastingdienst, sociale
diensten, woningbouwcorporaties en nuts
bedrijven een schuldsanering in de weg
staan doordat ze tot het uiterste van de 'ka
le kip' blijven plukken.
Veel mensen zoeken pas hulp als het te
laat is of weten de weg naar de hulpverle
ning niet te vinden. Om dat te voorkomen,
bepleit de commissie de aanstelling van een
gemeentelijke 'diaken', die moet proberen
tijdig te signaleren wie in de problemen ko
men en mensen wijst op de mogelijkheden
van bijvoorbeeld bijzondere bijstand en
huursubsidie. Onderzoeken hebben uitge
wezen dat veel mensen geen gebruik ma
ken van deze regelingen terwijl ze er wel
recht op hebben.
Roken schaadt de gezondheid. Het kan longkanker of hartklachten veroorzaken. Kon. besluit van 29.4.1981, Stb. 329.
rfden haag anp
eHij dwong ten minste drie Turk
se landgenoten geld af te geven
voor de linkse verzetsbeweging
Dev Sol. Hij keek gisteren alsof
tpij water zag branden toen hij
»de officier van justitie vijf jaar
cel hoorde eisen. De 31-jarige
/Turkse verdachte ontkent.
De verdachte zou in oktober
vorig jaar gewapend een eethuis
zijn binnengevallen. Een eter
[Jcreeg een pistool tegen zijn
[■noofd plus de vraag waarom hij
;ifie extremistische organisatie
geen geld gaf. Samen met twee
randeren probeerde hij een
landgenoot duizend gulden af
te persen. Het laatste slachtoffer
deed aangifte. Kort daarna werd
de verdachte aangehouden. Hij
was herkend in het fotoboek
van leden van Dev Sol van de
Haagse politie.
Dev Sol wil het Turkse regime
omverwerpen en een marxis-
tisch-leninistische staat stich
ten. De organisatie heeft geen
geld en daarom houden sympa-
tisanten elk najaar inzamelin
gen bij Turkse Koerden in Ne
derland. Daarbij wordt geweld
niet geschuwd. De Haagse poli
tie heeft vorig jaar ingegrepen.
Acht mensen van Dev Sol en
twee leden van de Koerdische
Arbeiderspartij PKK werden ge
arresteerd.
alkmaar «jan vriend
dl
=Naar buiten deskundig en hard, voor zijn
omgeving de aardigste man van de wereld,
rfcn omstreden. Geen arrondissement is zo
i(pekend als Alkmaar, geen hoofdofficier
jjheeft een naam zo klinkend als Josephus
Jitta. Hasj-vaarders noemden hun schip
paar hem en in politiebureaus circuleerden
Ifle wildste rijmpjes met Jitta als mikpunt.
-pDat de hoofdofficier op 1 oktober vertrekt
r.naar het ministerie van justitie, waar hij on
der meer de jeugdcriminaliteit moet aan
pakken, wekt geen verbazing. Hij was eraan
joe, zijn de signalen uit het veld.
Neem het verhaal van het lintje. Typerend
voor Jitta, zegt de Alkmaarse rechtbankpre
sident Van Dijk. De hoofdofficier zou de af
gelopen Koninginnedag een koninklijke on
derscheiding krijgen. Zou, want hij weiger
de. En die weigering kwam breeduit' in de
'krant, want een hoofdofficier die geen lintje
,Jwil, is nieuws. „Terwijl hij dat lintje juist
niet wilde hebben, omdat hij wars is van
persoonsverheerlijking. Hij zou de onder
scheiding krijgen omdat hij 12,5 jaar hoofd
officier was, maar hij vond het onzin zo op
iide voorgrond te treden voor het enkele feit
dat hij gewoon zijn werk had gedaan."
nHet voorval kenmerkt de bescheidenheid
van Jitta en tegelijk zijn onhandigheid als
het gaat om de publiciteit. Van Dijk: „Hij
wilde nooit in de publiciteit en daardoor
.overkwam het hem juist. De communicatie
(filet de buitenwacht is niet zijn sterkste
kant". Het strafrecht zelf is dat wèl, bena
drukt de rechtbankpresident. „Jitta heeft
een enorme vakkennis en is eeri uitstekend
jurist. Daarbij is hij heel integer, en dat is
essentieel in dit vak."
"juist bij die integriteit zette de buitenwacht
hogal eens vraagtekens. Beschuldigingen
gaf. Hij werkte aan regels voor pseudo-
koopoperaties en het was weer Jitta die als
een van de eerste hoofdofficieren het initia
tief nam met medici te praten over het mel
den van euthanasie-gevallen.
Al in 1974, in de tijd dat hij nog als 'gewoon'
officier van justitie in Alkmaar werkte, wa-*
ren alle blikken op Jitta gericht toen hij een
actie op touw zette om de hasjkotter Lam
mie op de Noordzee aan te houden. De ma
rine moest er destijds aan te pas komen om
de drugvaarders met een paar schoten voor
de boeg tot overgave te dwingen. Glimla
chend voer later een nieuwe bemanning
naar tropische zeeën: hun scheepje heette
voortaan 'A.N.A. Maria', naar de voorletters
van Jitta.
De geboren Alkmaarder werkte vier jaar als
advocaat-generaal bij het Hof in Amster
dam en kwam in 1982 als hoofdofficier te
rug naar zijn geboorteplaats. Spectaculair
was twee jaar later de actie waarbij de re
cherche onder zijn leiding van alle mannen
uit de wijk Oostersluis in Grootebroek vin
gerafdrukken maakte om de moordenaar
van een vrouw te kunnen opsporen. Haagse
autoriteiten keken met gekromde tenen
naar deze werkwijze. Tot Jitta resultaat
boekte. De methode-Grootebroek is inmid
dels leerstof in recherche-boekjes.
Zijn loopbaan als D66-politicus, waaraan
Jitta als raadslid was begonnen, werd niks.
In zijn werk hoopte hij met minder gepraat
meer resultaat te kunnen boeken. „Hij is
meer vormgever dan politicus", zegt Van
Dijk. „Daarom is het heel eervol dat ze hem
voor deze functie in Den Haag hebben ge
vraagd.
Jitta zelf wil nog niet in het openbaar in
gaan op zijn overstap. Hij vindt de benoe
ming 'te vers'.
vind tvr ik vakantie eew
«care -broek, mse moet nemen
aan zijn adres over ontoelaatbare deals met
misdadigers, vlogen in de periode-Jitta over
tafel. In ruil voor informatie over echt zware
jongens zou de hoofdofficier criminele klik
spanen met milde strafeisen tegemoet zijn
gekomen. Jitta maakte er geen geheim van
verklikkers te gebruiken. „Bij de pastoor
kun je die informatie niet halen", zei hij in
een vraaggesprek. Van ontoelaatbare tech
nieken is voor de rechtbank echter nooit
iets gebleken.
Rechters, advocaten en bodes bij de Alk
maarse rechtbank twijfelen geen moment
aan Jitta's integriteit. „Hij ziet iedereen
staan", zeggen de bodes. „Eigenzinnig,
maar altijd aanspreekbaar", kenmerkt ad
vocaat Creutzberg de scheidende hoofdoffi
cier. Creutzberg is deken van de orde van
advocaten in het arrondissement Alkmaar.
„Problemen met justitie waren bij Jitta al
tijd bespreekbaar.
Zowel de rechtbankpresident als de voor
man van de advocaten noemt het tijdperk
Jitta 'beeldbepalend'. Geen wonder, want
de scheidende hoofdofficier zoekt de uiter
sten in criminaliteitsbestrijding. Hij was de
man die de Plukze-wetgeving mede vorm
