Denksport
-
VRIJDAG 15 JUL11994
puzzel
dammen
i de Haas bridge
Nummer 28
Horizontaal: 1. vinpotig
zoogdier; 5. paar; 8. loopstok;
12. bezinning; 14. ouderloos
kind; 15. het verzamelen van
postzegels; 18. door; 19. amfi
bie; 20. getijde; 21. cijfer; 22.
zoutmijn; 23. inhoudsmaat; 25.
strook; 27. dierenverblijf; 29.
deel van een hengel; 30. United
Kingdom: 31. schaapkameel;
33. huidsmeer; 35. schaakstuk;
37. hevig; 38. ferm; 40. rivier in
Siberië; 42. schattig; 45. mu
ziekstuk voor acht partijen; 47.
hoogste punt; 49. aroma; 50.
lekkernij: 52. grondsoort; 53.
jongensnaam; 56. juist; 58. mo
menteel; 59. buidelbeer; 61. al
coholische drank; 62. menigte;
64. greep; 65. koffie; 67. per
soonlijk vnw.; 68. noodsignaal;
70. onheilsgodin; 72. inzicht;
74. kortschrift; 76. hoop; 78.
bouwland; 80. emeritus; 81. kle
ding; 82. insekt; 83. vrouw van
adel; 86. vruchtbaar oord; 88.
werktuig; 89. papegaai; 90. be
roemdheid; 91. vis.
Verticaal: 1. plat gebak; 2.
plezier; 3. gedoofd; 4. insnij
ding; 5. rivier in Frankrijk; 6.
Trans-Europa-Express; 7. bij
woord; 8. reeks; 9. voorzetsel;
10. kunsttaal; 11. bericht: 13.
beroep; 14. bevestiging; 16. hei
lige vogel; 17. bloedarmoede;
18. deel van de hand; 22. robbe-
bont; 24. hint; 26. oord; 28. ie
dereen; 30. verbond; 32. klaar;
Oplossing
nummer 27
33. raar aanwensel; 34. klip; 36.
reuzel; 39. lang tapijt; 41. ruiker;
43. goedgeefs: 44. woonboot;
46. ldedingstuk; 48. hoogleraar;
51. regelmaat: 54. opening; 55.
hoofddeksel; 57. kerkbewaar-
der; 60. bijwoord; 61. wissel; 63.
afgemat; 64. nering; 66. wild
zwijn; 67. Europese hoofdstad;
69. betreurenswaardig; 71.
Joods paasbrood; 73. elk; 75.
niet rechtstreekse route; 77.
Amerikaanse schrijver; 79. dek
sel; 83. plaats in Gelderland;
84. nogal; 85. gehoororgaan; 87.
slee; 88. deel van de bijbel.
Oplossingen, per brief
kaart, dienen uiterlijk dins
dag a.s. in ons bezit te zijn.
Indien per post wordt inge
zonden, als volgt adresse
ren; Redactiesecretariaat,
Uitgeversmaatschappij
Leidsch Dagblad b.v., Post
bus 54, 2300 AB Leiden.
Winnaars
De set potloden gaat naar
C. M. van der Pijl, Mariën-
gaerde B17, 2361 GB War
mond (kruiswoord) en
naar J. Clemens, Molenka
de 3, 2441 CM Nieuwveen
(cryptogram).
Cryptogram
nummer 27
Horizontaal: 2. Zijstukken
van muziekinstrumenten (8); 5.
Bekoorlijk etend (8); 7. Onvolle
dig doelpunt in India (3); 8.
Ontklede raadsheer? (10); 12.
Infectie aan de motor (10); 13.
Dier van de priester (4); 14. Bij
lawaai hoer je ze niet vallen! (7);
15. Moet men houden, ook als
men het niet is! (6); 16. Vrou
welijk en niet achterbaks (11);
18. Het gevolg van opschorting
(6); 19. Beroering door een wiel
tje (6); 21. Hij werd niet rijk van
zijn betrekking (3).
Verticaal: 1. Door snellen on
zin vertellen (4); 2. Fobie van
een insekt? (10); 3. Zaak voor
een solist op de planken (13); 4.
Onnatuurlijk beleefd (9); 6.
Maak het sober scherp, volgens
de regels! (8); 9. Sprookjesfiguur
plus Bijbelse figuur zijn ver-
vreembaar (9); 10. Dagelijkse
kost voor een roofdier (10); 11.
Ondanks hun bedrog zijn het
verheffende mensen (10); 17.
Voor een fatsoenlijke visvangst
(3); 20. Dat gebouw is het einde
(4).
filatelie
Oplossing
cryptogram 26
-n-a-b-g
tandbederf
-v-v-d-h-a-h-
gehoorgestoord-
-1-c-y-e-a-os
staffel-maffen
t-a-so—de
autoreparateur
-r-f-e-a-g-it
beginselparty
-n-s-u—e-n-e-
-cello-asla
-a-t-gi
nakaarten
-1-t-at
-1-t-at
gevat
-n-f-
O O] P. P;
M
'■i
s
11
y
O1
O
O"
d
m
cj
O'
O
3i
9:
9
O
..ui
«I
lil
Vorige week schreef ik al dat
Keiler en Dukel gelijk eindigden
in het kampioenschap van Ne
derland 1934 en dat Dukel de
herkamp die daarop volgde ver
loor. De eerste barrage eindigde
nog in drie remises, maar in de
tweede editie ging de oud-voor
zitter van DCIJ twee maal kans
loos ten onder.
Opmerkelijk daarbij is dat
Dukel in deze en latere ontmoe
tingen tegen Keiler zelden of
nooit in het door hem geliefde
spel kwam. De in alle opzichten
degelijke en klassiek geschoolde
Keiler stond eenvoudigweg niet
toe dat Dukel zijn agressieve en
aanvallende spelopvatting te
gelde kon maken.
Een spelstijl waarvoor jaren
later zelfs Ton Sijbrands de no
dige bewondering toonde en
die in zekere zin overeenkwam
met het spel van de oud-we
reldkampioen. Hoe Keiler er
niettemin in slaagde de her
kamp te winnen toont ons een
tweetal partijen die ik verder
zonder commentaar laat af
drukken.
WIT: R. C. KELLER; ZWART: B.
DUKEL (herkamp KvN 1934).
Partij 1.31-27 19-23 2. 37-31 14-
19 3. 33-28 17-21 4. 39-33 21-26
5. 41-37 10-14 6. 34-30 20-24 7.
44-39 5-10 8. 30-25 15-20 9. 40-
34 10-15 10. 34-30 11-17 11. 27-
22 18x27 12. 31x11 6x17 13. 28-
22 17x28 14. 33x22 16-21 15. 47-
41 23-29 16. 39-33 7-11 17. 32-
28 12-17 18. 45-40 8-12 19. 43-
39 11-16 20. 22x11 16x7 (zie
diagram 1) 21. 37-31 26x37 22.
41x32 2-8 23. 28-23 19x37 24.
30x10 9-14 25. 10x19 13x24 26.
42x31 7-11 27. 25x14 24-30 28.
35x24 29x9 29. 46-41 1-6 30. 41-
37 9-13 31. 37-32 11-16 32. 31-
27 12-18 33. 40-34 6-11 34. 36-
31 21-26 35. 33-28 26x37 36.
32x41 11-17 37. 38-32 4-9 38.
50-44 15-20 39. 41-37 17-21 40.
44-40 8-12 41. 49-43 12-17 42.
39-33 21-26 43. 43-38 18-22 44.
27x18 13x22 45. 34-29 16-21 46.
40-34 22-27 47. 28-23 17-22 48.
23-19 3-8 49. 34-30 26-31 50.
37x28 9-13 51. 32x21 13x35 52.
21-17 35-40 53. 17-11 40-44 54.
11-6 20-25 55. 6-1 25-30 56. 28-
22 30-35 57. 29-24 8-13 58. 48-
43 44-49 59. 43-39 en zwart gaf
het op.
In de derde en laatste partij
van de tweede herkamp ziet
Dukel in het middenspel een
lichte combinatie obver het
hoofd en speelt daarna een vrij
wel verloren partij In deze partij
is goed te zien hoe Dukel tot
een aanval probeert te komen.
Het deerde Keiler geenszins.
WIT: B. DUKEL; ZWART R. C.
KELLER (herkamp KvN 1934).
Partij 1. 34-29 19-23 2. 40-34 14-
19 3. 45-40 10-14 4. 50-45 5-10
5. 31-26 20-25 6. 32-28 23x32 7.
37x28 18-23 8. 29x18 12x32 9.
38x27 7-12 10. 42-38 15-20 11.
38-32 10-15 12. 47-42 20-24 13.
43-38 14-20 14. 41-37 9-14 15.
46-41 4-9 16. 34-29 1-7 17. 27-
21 16x27 18. 32x21 11-16 19. 37-
32 16x27 20. 32x21 24-30 21.
35x24 19x30 22. 29-23 30-35 23.
48-43 13-18 24. 39-34 18x29 25.
34x23 9-13 26. 40-34 14-19 27.
23x14 20x9 28. 41-37 9-14 29.
33-28 13-18 30. 44-39 8-13 31.
37-32 14-19 32. 49-44 15-20 33.
36-31 20-24 34. 31-27 3-9 35.
38-33 (zie diagram 2) 25-30 36.
34x25 24-29 37. 33x24 19x30 38.
25x34 35-40 39. 44x35 18-22 40.
27x18 13x44 41. 43-39 44x33 42.
45-40 6-11 43. 21-26 12-18 44.
35-30 7-12 45. 16x7 12x1 46. 30-
24 9-14 47. 40-35 2-8 48. 24-19
14x23 49. 35-30 8-12 50. 32-27
23-29 51. 34x23 18x29 52. 30-25
33-39 53. 25-20 39-44 54. 20-14
44-49 55. 14-10 49x16 56. 10-5
29-34 57. 5-46 34-40 58. 42-37
16-49 59. 37-31 49-16 en wit gaf
het op.
Overigens zou 42. 7-11 eer
der tot winst hebben geleid.
Daarentegen vraag ik mij af of
wit niet beter heeft dan 48. 24-
19? Tot slot nog een fraai pro
bleem van Herman de Jongh
(zie diagram 3). Deze composi
tie dateert ook uit 1934 en na
tuurlijk ook hier weer de vraag:
hoe kan wit winnen?
schaken
1
tiih
i|
i
Ill
lil
lil!
i
M
üfc
i
i
1
0
A
M
III
1111
0
H
III
A
pi
W
fel
A
E
gg
i
III
11
i
■j
i
i
II
i
1
,0
0
H
0
IQ
-
W
B
hk
lil!
illffi
lilt
jp-
0
III
a
ill
w
II
De tragiek van sommige
schaakspelers is dat zij in de ge
schiedenis alleen maar bekend
zijn geworden door een be
roemde nederlaag. Deze ge
dachte kwam bij me op toen ik
een dezer dagen een Russisch
boekje ontving dat 226 minia
tuurpartijen van de vroegere
wereldkampioen Aljechin bevat.
Onder partijnummer 16 vinden
we een demonstratiepartijtje uit
1911, dat werd gespeeld in Keu
len. Aljechin speelde met de
zwarte stukken. De naam van
de witspeler is onlosmakelijk
verbonden aan een beroemde
partij tegen Rubinstein, waar
over straks meer.
ROTLEVI - ALJECHIN -1. d4 e6;
2. c4 f5; 3. Pc3 Pf6; 4. e3 d5; 5.
Ld3 c6; 6. Pge2. De witte op
stelling werd destijds aanbevo
len door de beroemde Poolse
schaakmeester Akiba Rubin
stein, een landgenoot van de
witspeler. De variant is in on
bruik geraakt maar nog steeds
goed speelbaar. 6. Ld6; 7. f3
0-0; 8. 0-0 Pbd7; 9. Dc2. Hier
kwam 9. cxd5 in aanmerking
wat zwart dwingt met de c-pion
terug te nemen. 9. g6; 10.
Ld2 e5; 11. cxd5 e4!. Typisch
Aljechin. Hij grijpt de eerste de
beste mogelijkheid aan het spel
te verscherpen. Als wit met de
pion op e4 neemt kan zwart het
beruchte loperoffer op h2 bren
gen. 12. Lc4 Pb6; 13. Lb3 cxd5;
14. £xe4?. (Zie diagram 1) Dit is
de Goden verzoeken. Aljechin
slaat dan ook onmiddellijk toe.
14. Lxh2+!; 15. Kxh2 Pg4+;
16. Kgl (16. Kg3 Dg5) 16.
Dh4; 17. Tf4 Dh2+; 18. Kfl Dhl
19. Pgl Ph2+; 20. Ke2 Dxg2
21. Tf2 Dg4+. Wit geeft op.
Vier jaar eerder was de wit
speler in zijn woonplaats Lodz
iets dergelijks overkomen. Tij
dens een internationaal toer
nooi ontmoette hij Akiba Ru
binstein. De nederlaag die Rot-
levi in die partij leed verschafte
hem wel naamsbekendheid...
ROTLEVI - RUBINSTEIN - 1.
d4 d5; 2. Pf3 e6; 3. e3 c5; 4. c4
Pf6; 5. Pc3 Pc6; 6. dxc5 Lxc5; 7.
a3. Vanuit de Normaalvariant
van de Tarraschverdediging is
een Aangenomen Damegam
biet met verwisselde kleuren
ontstaan. 7. a6; 8. h4 Ld6; 9.
Lb2 0-0; 10. Dd2 De7; 11. Ld3
dxc4; 12. Lxc4 b5; 13. Ld3 Td8;
14. De2. Dit soort (bijna) sym
metrische stellingen is in de re
gel zeer verraderlijk. Ook in de
ze partij zal dat blijken. Vooral
door zijn ongelukkige damema
noeuvre heeft wit het voordeel
van het extra tempo reeds ver
speeld. 14. Lb7; 15. 0-0 Pe5;
16. Pxe5 Lxe5; 17. f4 Lc7; 18. e4
Tac8; 19. e5. Deze voor de hand
liggende zet leidt een fantas
tisch vuurwerk in. Veiliger was
19. Tadl, maar dan was deze
partij waarschijnlijk nooit de
hele wereld overgegaan. 19.
Lb6+; 20. Khl Pg4!; 21. Le4
Dh4. Er is enige gelijkenis met
het vorige partijtje. 22. g3 (Zie
diagram 2). 22. Txc3ü; 23.
gxh4 Td2ü; 24. Dxd2 Lxe4+; 25.
Dg2 Th3ü. Wit, die in alle geval
len mat gaat, gaf net hier op. Dit
is Rubinstein's onsterfelijke par-
üj.
Deze partijtjes doen vermoe
den dat Rotlevi een zwakke
schaker was. Het tegendeel was
echter het geval. Gersz Rotlevi
leefde van 1889 - 1920 en is dus
maar 31 jaar oud geworden. Hij
maakte deel uit van het flore
rende schaakleven in zijn
woonplaats Lodz dat in die tijd
deel uitmaakte van de toenma
lige Sovjetunie. Nu is de stad in
grootte de tweede van Polen.
De jonge Rotlevi werd gezien als
een beloftevolle speler. Vooral
in de jaren 1909 - 1911 behaal
de hij opmerkelijke resultaten.
In het toernooi van Lodz 1907
eindigde hij op de zesde plaats
met 6,5 uit 12. Winnaar werd
Rubinstein met 9 uit 12. In 1909
werd in Sint Petersburg een be
roemd internationaal toernooi
gehouden dat werd gewonnen
door het duo Emanuel Lasker
en Akiba Rubinstein. Zij scoor
den 14,5 uit 18.
In het zogeheten Haupttur-
nier ging de zege naar de jonge
Aljechin met 13 uit 16. Rotlevi
werd met een punt minder
tweede. Warschau 1910 zag het
duo Rotlevi en Rubinstein geza
menlijk op de eerste en tweede
prijs beslag leggen. Zij behaal
den de prachtige score van 13,5
uit 15! In datzelfde jaar won
Rotlevi het Hauptturnier van
Hamburg. Tweede werd de be
kende Helderse schaker Kaas
Geus. In 1911 zou Rotlevi dit
succes herhalen. Eveneens in
1911 won Rotlevi in Keulen een,
onder andere met onze landge
noot Esser gedeelde, tweede
prijs. Een dubbelrondige vier
kamp in München 1911 leverde
Snijden is leuk, vooral als he<
lukt. De meeste spelers snijder
er dan ook lustig op los. Toch ii
dat niet altijd goed. Soms moe
een voor de hand liggende sni
niet worden genomen, met na
me als er gevaar dreigt in eet
andere kleur:
VB10
104
H10987
A B 9 6 4 N A V 10 8
v H 7 6 T ¥43
H V B 8 w *TT* u 97632
*62 Z A 5 3
a 753
A 9 8 5 2
A53
Noord opent IK, zuid lHa
noord ISA, zuid 2SA, noord 3Hr
(voor geval zuid een vijfkaar,
heeft) en zuid 4Ha.
West start met RuH, vooi
zuids aas. Er zijn zekere verlie
zers in ruiten en klaveren er
mogelijk een in harten eii
schoppen.
Een logisch vervolg lijkt ove:
te steken naar,SchA en te'snij
den op HaH, maar een goedt
speler denkt vooruit. Wat ge
beurt er als HaH mis zit? Denk
u eerst eens met hem mee.
a 763
de volgende eindstand op. 1.
Alapin 4,5; 2. Rotlevi 4; 3. Spiel-
mann 2; 4. Fahrni 1,5.
Het misschien wel meest tot
de verbeelding sprekende resul
taat boekte Rotlevi in 1911 in
het monster toernooi van Karls
bad. Verrassend winnaar werd
Richard Teichmann met 18 uit
25(!). Op de gedeelde tweede
plaats treffen we Carl Schlechter
en Akiba Rubinstein met 17 uit
25. Met 16 uit 25 legde Rotlevi
beslag op de vierde prijs wat als
een geweldige prestatie mag
worden aangemerkt. Verder
vinden we in de toernooitabel
nog grootheden als Marshall,
Nimzowitsch, Vidmar, Aljechin,
Tartakower, Spielmann en vele
anderen. Rotlevi speelde in zijn
korte leven een tweetal matches
tegen de sterke Poolse meester
Salwe. In 1909 bleek Salwe met
9,5 - 6,5 de sterkste. Een jaar la
ter nam Rotlevi revanche met
de cijfers 6 - 4.
Na het succesvolle jaar 1911
werd het stil rond Rotlevi. Een
ernstige ziekte maakte hem het
spelen onmogelijk. In 1920, 31
jaar oud, kwam er een einde
aan het leven van de man die
mogelijk kan worden be
schouwd als de Poolse Note-
boom. Triest maar waar, in mijn
toch redelijk gevulde boeken
kast trof ik slechts verliespartij-
en van Rotlevi. Hij was blijkbaar
voor het ongeluk geboren...
OPGAVE VORIGE WEEK
(Wit; Kg2, Lfl, Pc8, e3. Zwart:
Kc6, c3, e4. Wit aan zet wint).
Oplossing: 1. Pe7+ (1. Lb5+?
Kxb5; 2. Pd6+ Kb4!; 3. Pxe4 c2;
4. Pf2 Kc4 enz.) 1. Kb7! (1.
Kc5; 2. Pf5! c2; 3. Pd4! clP; 4.
Kg3 Kd5; 5. Kf4 Pa2; 6. La6 enz.)
2. La6+! Ka8! (2. Kxa6; 3. Pd5
c2; 4. Pb4+ en wint). 3. Pc6! c2;
4. Lb7+! Kxb7; 5. Pa5+, gevolgd
door 6. Pb3 en wint.
NIEUWE OPGAVE
De Vlaamse 'eindspelstudie
componist Julien Van Diest is in
sterke mate beïnvloed door het
werk van onze landgenoot Carel
Mann. Hij heeft zich dan ook
vooral toegelegd op studies met
de materiaalverhouding dame
en loper of paard tegen dame.
Ter ere van zijn 75-ste verjaar
dag bied ik u een studie ter op
lossing waarmee de Antwerpe
naar in 1980 een speciale prijs
verdiende. (Zie diagram 3).
Soms moet weer wel worder
gesneden, terwijl dat in feit<
niet zo voor de hand ligt. Zuic
opende lHa, noord ISA, zuic
2Sch (reverse, sterk), noord 3H:
en zuid optimistisch nog4Ha.
Als je zo biedt moet je goec
spelen en dat deed zuid. Hij lie
RuH aan west (oost Ru2) ei
nam RuV met het aas. Er drei
gen vier verliezers, een in elk<
kleur. Met gunstig zitsel, Scht
en KH bij oost is er een kan$
maar hoe kom je vaak genoe{
in dummy?
Zuid zette zijn geld op d<
dubbele hartensnit. Schopper
naar de heer, dan Ha2 naa
Ha7, oost aan slag. Ruiten terui
getroefd met Ha9. gevolgd doc
Ha3 naar Ha8:
*8742
n a A 10
W 4"» 0 I
Z H B 6 5 3
a V 5 2
A 10
A V
Zuid sneed nu eerst op KH, ge
volgd door harten naar HaH er
schoppen na. Toen die ook no(
drie-om-drie bleken te vallei
was 4Ha gemaakt, een prestatit
die niemand had geëvenaard.
In het eerste spel gaat het fou
als HaH miszit. West komt aai
slag en speelt weer schoppen
waarmee OW een slag in die
kleur hebben. Beter is om n;
RuA direct harten te spelen
West neemt Ha2 met HaH, in
casseert RuV en speelt schop
pen. Maar nu heeft zuid he
'tempo'. Hij wint SchA, trekt d<
troeven en dwingt KA eruit. Of
een hoge klaveren van noorc
verdwijnt dan in de hand eer
schoppen.
A42
VB-10 9 N a 87 63
v V92
-4
De lezer mag het nog eens zei
proberen. Door goed gebruik tl
maken van dummy's entreei
kan zuid, start SchV, 4Ha ma
ken. Hoe?
GAAT PTT-Post zich
op het terrein bege
ven van de Neder
landse Vereniging
van Postzegelhan
delaren, de NVPH?
Het heeft er alle
schijn van, want de
Post heeft op 1 juni
ter gelegenheid van
het wereldkam
pioenschap voetbal
in de Verenigde Sta
ten niet alleen een
een WK-voetbalze-
gel van 80 cent uit
gegeven (oplage
13,5 miljoen; in vel
len van 30 stuks,
een bijzonderheid),
maar ook nog twee
verschillende WK-
enveloppen en een
extra WK-mapje.
De enveloppen,
die zijn voorzien
van een WK-zegel
zijn gestempeld op
1 juni, de eerste dag
van uitgifte. Op de
ene envelop staan
de vlaggen van alle
landen die hebben
deelgenomen (24 stuks) en op
de andere worden oranjesup
porters afgebeeld. De envelop
pen kosten 3,75 per stuk en ze
zijn - zo lang de voorraad strekt
- te koop bij de postkantoren en
bij Filatelie Verzamelservice in
Groningen (bestelnummer
770007). Via de Verzamelservice
is ook een speciaal WK-mapje
met twee WK-zegels te koop.
Prijs ƒ4,-; bestelnummer
770008.
Het is voor het eerst dat de
Nederlandse post eerste-dagen-
veloppen heeft uitgegeven,
want zo mogen ze rustig wor
den genoemd. En het zal ook
niet voor het laatste zijn. Ten
minste er schijnen plannen te
bestaan om ook in de toekomst
ter gelegenheid van gebeurte
nissen die veel publiek trekken
en waaraan ook al een zegel is-
/wordt gewijd tevens met één of
meer enveloppen te komen. Het
hoeft dus niemand te verbazen
- hoewel we nog niet eens we
ten of er ook een zegel aan
wordt gewijd - dat volgend jaar,
als na bijna zestig jaar weer een
wereldjamboree in Nederland
wordt gehouden, opnieuw en
veloppen door PTT Post op de
markt zullen worden gebracht.
Hoewel in tal van landen door
de PTT fdc's worden uitgegeven
is het in ons land vanaf het be
gin (zomerzegels 1950) een
NVPH-aangelegenheid geweest.
In de loop der jaren heeft het
verzamelen van eerste-dagen-
veloppen zich tot een forse tak
van de filatelie ontwikkeld. Na
een tamelijk rustige start werd
het (evenals dat van zegels) op
de scheiding van de jaren '70 en
'80 zelfs een ware rage.
Maar die jaren staan dan ook
te boek als de speculanten-ja
ren. Hele volksstammen, die bij
wijze van spreken nog nooit van
het echte verzamelen van post
zegels hadden gehoord, stortten
zich plotseling op zegels en fd
c's. De PTT kon de zegels niet
aanslepen.
Met de KMA-zegel in 1978
was het helemaal een gekken
huis. Aanvankelijk waren er 12
miljoen stuks van de persen ge
komen, maar de portie die bv.
het hoofdpostkantoor in Maas
tricht toebedeeld had gekregen
was al binnen een uur uitver-
ningin Beatrix): 674.000 stuks.
De jaren daarop liep de be
langstelling voor de fdc weer te
rug. Nummer 202 (Waddenge
bied) zat alweer onder de
500.000 grens, 218 (Filacento)
belandde als eerste onder de
400.000 en 242 (met o.a. Leger
des Heils) nam een duik onder
de 300.000.
En nog steeds loopt het aantal
terug. Het laatst bekende ver
koopcijfer dateert van vorig
jaar; nummer 309 (Radio Oran
je): 166.860 stuks. Maar moge
lijk krijgt deze tak van de filate
lie door de plotselinge PTT-en-
veloppenactie een nieuwe im
puls.
We zijn overigens benieuwd
of te zijner tijd deze eerste-dag-
enveloppen van de PTT ook in
de NVPH-catalogus zullen wor
den opgenomen. Tot nu toe
heeft de cataloguscommisie tot
verbazing, maar ook tot erger
nis van velen de PTT-mapjes,
waarvan er inmiddels ook al te
gen de 130 zijn verschenen en
rvan er toch ook altijd nog
250.000 worden verkocht
kocht en al spoedig volgden ve
le andere kantoren over het ge
hele land verspreid. Snel wer
den bij Drukkerij Enschedé in
Haarlem de persen opnieuw in
beweging gezet en er werden
nog eens 6 miljoen zegels bijge
drukt. Deze zijn echter niet alle
meer verkocht: 'slechts'
5.290.000.
Nog even terug naar de fdc's.
De verkoop begon, zoals ge
zegd, heel bescheiden: 6.000
van nummer 1; 12.000 van nr. 3.
Nummer 12 (watersnood) piek
te echter al met 40.000 en daar
na klom het verkochte aantal
enveloppen met zo'n 10.000 per
jaar. In 1964 (Europa) werd de
200.000-grens gepasseerd. Daar
bleef het toen enkele jaren bij.
Pas in 1972 ging men door de
250.000-grens en in 1977 door
die van 300.000. Maar daarna
werd het net als bij de zegelver
koop een gekkenhuis. De
400.000 grens werd in 1979 ge
nomen, die van 500.000 met
nummer 182 in 1980 (bezetting
en bevrijding), direct gevolgd
door het hoogste punt in de
verkoop dat ooit werd bereikt:
nummer 183 (inhuldiging ko-