V-raad zou
voelen voor
inval Haïti
Buitenland
'Paus heeft
botkanker'
Arafat smokkelde 'ongewenste' Palestijnen binnen
Kohl blij: Duitse leger krijgt meer armslag
Geheime diensten Italië
opnieuw in opspraak
WOENSDAG 13 JUL11994
Pauselijke onderscheiding Waldheim
wenen De Oostenrijkse oud-president Waldheim, omstreden
wegens zijn nazi-verleden, heeft een pauselijke onderscheiding
gekregen. Met instemming van paus Johannes Paulus II werd de
vroegere VN-secretaris benoemd tot ridder in de Orde van Pius
XI. Als secretaris-generaal van de Verenigde Naties heeft Wald
heim in de periode 1972-80 de mensenrechten verdedigd, hulp
aan vluchtelingen verleend en zijn solidariteit met de lijdende
bevolking in de Derde Wereld betoond, vindt het Vaticaan.
Krachtige aardbeving treft Vanuatu
port vila Een krachtige aardbeving heeft vanmorgen Vanuatu
in de Stille Oceaan getroffen. Volgens Amerikaanse waarnemin
gen had de schok een kracht van 7,4 op de schaal van Richter.
Op diverse plaatsen werd schade aan gebouwen gemeld, maar
er waren geen onmiddellijke berichten van doden of gewonden.
Vanuatu ligt bijna 2.000 kilometer ten noordoosten van Austra
lië.
Familiedrama in Duinkerken
duinkerken Een Frans meisje heeft gisteren in de buurt van
Duinkerken de ontzielde lichamen ontdekt van haar vader en
zes van haar acht broertjes en zusjes. Het meisje vond de licha
men in de kelder van het huis waar het gezin leefde. De 41-jarige
man heeft volgens de politie zijn gezinsleden vermoord en daar
na zichzelf opgehangen uit verdriet om een verbroken relatie.
Overeenkomst Rusland en China
moskou De Russische en de Chinese minister van defensie
hebben gisteren een overeenkomst ondertekend om zaken als
onbedoelde schendingen van eikaars luchtruim en grondgebied
te voorkomen. Najaren van spanningen tussen de gigantische
buren zijn de betrekkingen nu wat verbeterd. De overeenkomst
moet dan ook worden gezien in het licht van die ontspanning.
Zieke Golf-veteranen naar rechter
new york» Een groep zieke veteranen van de Golfoorlog heeft
schadevergoeding geeist van 11 Amerikaanse chemiebedrijven
die volgens de veteranen voor de oorlog chemisch materiaal aan
Irak hebben'geleverd waar de militairen tijdens de strijd mee
menen te zijn besmet. De zieken eisen in totaal een miljard dol
lar (1,7 miljard gulden). De ondernemingen ontkennen de aan
klachten.
Vliegtuigkaper krijgt twintig jaar cel
Johannesburg» Een 23-jarige Mozambikaan die vorig jaar juli
een passagiersvliegtuig kaapte, is gisteren door een rechtbank in
Johannesburg veroordeeld tot twintig jaar gevangenisstraf. De
man smokkelde een AK-47 geweer aan boord van het toestel, dat
op weg was van Mozambique naar Swaziland. Hij wilde naar
Australië maar werd door poliliecommando's overmeesterd tij
dens een tussenlanding in Johannesburg. Later vertelde hij de
kaping te hebben ondernpmen omdat hij zich door de regering
in Mozambique vervolgd voelde.
Frankrijk verlaat Rwanda eind juli
parus Frankrijk zal nog voor 31 juli een eerste eenheid van 300
soldaten uit Rwanda terugtrekken, als eerste stap van het voltal
lig vertrek van de 2.500 manschappen sterke Franse interventie
macht. De Franse minister van defensie Francois Léotard zei dat
de Franse troepenmacht vervangen zal worden door Afrikaanse
troepen. Eerder bleek het niet mogelijk een Afrikaanse interen-
tiemacht bij elkaar te krijgen.
Regering Wit-Rusland treedt af
minsk De Witrussische regering zal volgende week in zijn ge
heel aftreden, zo heeft een woordvoerder gisteren bekend ge
maakt. Het aftreden volgt op het verlies van premier Vjatsjeslav
Kebitsj in de presidentsverkiezingen. De absolute winnaar was
de 39-jarige nationalistische politicus Aleksandr Loekasjenko.
Kebitsj is meteen na zijn nederlaag afgetreden.
Zesduizend doden in Noord-Jemen
sana» De Jemenitische president Ali Abdullah Saleh heeft giste
ren gezegd dat in de burgeroorlog zo'n 6.000 noordelijke slacht
offers gevallen zijn. In een interview met de staatstelevisie, zei
Saleh dat 931 soldaten en burgers bij de twee maanden durende
strijd om het leven zijn gekomen en dat ongeveer 5.000 perso
nen gewond zijn geraakt. Hij zei niets over zuidelijke slachtof
fers.
Explosieven gevonden in Engeland
londen De Britse politie in het noorden van Engeland heeft bij
na 2.000 kilo explosieven ontdekt in een vrachtwagen die met
een veerboot uit Noord-Ierland kwam. De autoriteiten zeggen
een 'grote terroristische operatie' te hebben voorkomen. Vol
gens de politie was de explosieve lading waarschijnlijk bedoeld
voor een of meer aanslagen in Groot-Brittannië.
VN krijgen fraude-inspecteur
new york De Verenigde Naties zullen binnenkort een inspec
teur benoemen die belast is met de opsporing van fraude, ver
spilling en wanbeheer binnen het VN-apparaat. De inspecteur-
generaal krijgt uitgebreide bevoegdheden en kan alleen door de
Algemene Vergadering worden ontslagen.
Kim Jong-il
benoemd tot
partijleider
Kim Jong-il, de zoon van de
overleden Noordkoreaanse pre
sident Kim Il-sung, is benoemd
op de 'hoogste posten van de
partij en de revolutionaire na
tionale strijdkrachten'. Dit heeft
Radio Pyongyang vanmorgen
gemeld in een uitzending die in
Seoul werd opgevangen.
De 52-jarige Kim heeft kenne
lijk de leiding van het land op
zich genomen, aldus Zuidko-
reaanse en Japanse media. Kim
Jong-il zou gisteren al tijdens
een geheime zitting van het
centraal comité tot nieuwe se
cretaris-generaal van de com
munistische partij zijn gekozen.
Aangezien de partij beslist over
alle belangrijke benoemingen,
wordt er niet aan getwijfeld dat
Kim zijn op 82-jarige leeftijd
overleden vader ook als presi
dent zal opvolgen.
Gisteren was de zoon van de
overleden Kim al het middel
punt van de rouwplechtigheden
rond zijn vader toen hij huilend
naast de baar stond. Op grond
daarvan werd al gespeculeerd
over zijn aanstaande leider
schap.
Op Oost-Timor
vond tweede
bloedbad plaats
JAKARTAAP
In de Oosttimorese hoofdstad
Dili heeft nog een tweede mas
samoord plaatsgevonden. De
"speciale VN-afgezant Waly Ba-
cre N'diaye zei gisteren op een
persconferentie in de Indonesi
sche hoofdstad Jakarta dat
Oosttimorese bronnen hem dat
hebben verteld.
Het eerste bloedbad werd in
november 1991 door Indonesi
sche militairen aangericht on
der Oosttimorese onafhanke
lijkheidsactivisten, die hadden
deelgenomen aan de begrafenis
van een medestander. De twee
de moordpartij heeft naar ver
luidt plaatsgevonden in een zie
kenhuis, waar na het bloedbad
op het kerkhof gewonden wer
den verzorgd. Volgens George
Aditjondro, een Indonesische
geleerde, doodden soldaten in
verband met het protest in to
taal 271 Oosttimorezen, inclu
sief de slachtoffers in het zie
kenhuis. De Indonesische rege
ring heeft zijn conclusies aange
vochten.
Indonesië bezette in 1975 de
vroegere Portugese kolonie
Oost-Timor en annexeerde dat
halve eiland een jaar later.
Amerikaanse militairen voorzien korte aatie
Een internationale militaire actie tegen het militaire be
wind van Haïti komt dichterbij. Volgens waarnemers in
New York zou een meerderheid van de leden van de Vei-
ligheidraad neigen naar ingrijpen. Gisteren gaf de: Veilig
heidsraad van de Verenigde Naties een scherpe verkla
ring uit. Daarin wordt het Haïtiaanse regime veroordeeld
wegens het uitwijzen van de internationale waarnemers
die schendingen van de mensenrechten onderzoe ken.
NEW YORK-WASHINGTON Rtr-PUI-GPD
Eerder op de dag besloten de
VN en de Organisatie van Ame
rikaanse Staten (OAS) hun
waarnemers binnen 24 uur uit
Haïti terug te trekken. Dit ge
beurde vooral uit veiligheids
overwegingen, aldus een VN-
woordvoerder. Het Haïtiaanse
bewind had de ongeveer hon
derd waarnemers laten weten
dat ze binnen 48 uur moesten
vertrekken.
In de verklaring van de Veilig
heidsraad wordt de uitwijzing
van de waarnemers aangeduid
als „een escalatie van de uitda
ging waarmee het illegale be
wind van Haïti de internationa
le gemeenschap confronteert".
Volgens VS-president Clinton
bewijst het Haïtiaanse uitwij
zingsbevel de juistheid van zijn
besluit „de mogelijkheid van
een militaire actie in overwe
ging te nemen" om de demo
cratie te herstellen. Hij zei dit
gisteren tijdens zijn bezoek aan
Berlijn.
Een invasie van Haïti kan in
een middag bekeken zijn, zo
noteerde onze correspondent in
Washington, Hans de Bruijn, uit
de mond van Amerikaanse mili
tairen. Een snelle operatie kan
volstaan om de Haïtiaanse junta
af te zetten, het leger uit te
schakelen en de strategische
punten op het eiland onder
controle te krijgen. Dai kan ge
wacht worden op een vredes
macht van de Verenigde Naties
om de toestand te stabiliseren
en de terugkeer voor te berei
den van de in ballingschap in
de Verenigde Staten levende
president Jean-Bertrand Aristi-
de.
Omdat het Haïtiaainse leger
klein is en gebrekkig uitgerust,
verwachten Amerikaanse mili
tairen weinig tegenstand. Ze
vergelijken een actie in Haïti
met de invasies van Grenada
(1983) en Panama (1989). Die
werden snel uitgevoerd en gin
gen met weinig Amerikaanse
slachtoffers gepaard.
Het Haïtiaanse leger telt maar
7.000 man, die vooral zijn opge
leid voor politietaken. Ze heb
ben alleen lichte wapiens, nau
welijks munitie, geen vliegtui
gen en slechts drie werkende
pantserwagens. Een probleem
vormen wel de nog st eeds aan
wezige duizenden To nton Ma-
coutes, die onder de- vroegere
dictator 'Papa Doc' D uvalier de
bevolking terroriseerden en het
de Amerikanen vanuit hinderla
gen nog moeilijk kuinnen ma
ken.
rio de janeiro-vaticaanstad
dpa-cic
Paus Johannes Paulus II lijdt
volgens de Braziliaanse kardi
naal Aloisio Lorscheider aan
kanker. „In Rome heb ik ge
hoord dat de paus botkanker
heeft", zei de aartsbisschop van
Fortaleza voor een Braziliaanse
radiozender. De Braziliaanse
kardinaal was vorige maand bij
de vergadering van het kardina
lencollege in Vaticaanstad.
Eind april brak de paus zijn
rechter bovenbeen bij een val in
de badkamer. Volgens Lorschei
der zou de paus vaker zijn ge
vallen, maar zwijgt het Vaticaan
hierover.
Officieel worden de opmer
kingen van Lorscheider als on
gegrond van de hand gewezen.
„Het Vaticaan beschikt niet
over bewijzen dat de uitspraak
op waarheid berust", zo werd
gisteren meegedeeld.
Ook de Amerikaanse priester
socioloog Andrew Greeley ver
wijst naar geruchten over de ge
zondheid van de paus. In het
recente nummer van het
rooms-katholieke Amerikaanse
weekblad National Catholic Re
porter schrijft hij „dat iedereen
in Rome weet dat de paus ziek
is. Hoe ziek hij is en welke ziek
te hij heeft, is nog niet bekend."
Gijzeling in
Mozambique
door rebellen
Een Haïtiaanse vrouw wacht met haar kind de gebeurtenissen af. Ze is een van de vele Haïtianen die door
Amerikaanse marineschepen van de wrakke bootjes waarmee zij hun land trachtten te ontvluchten, zijn afge
haald. foto epa
PLO en Israël stellen agenda voor onderhandelingen op
/-CAIRO AFP-Rtr-GPD
PLO-leider Arafat heeft zich gisteren bij zijn definitieve
terugkeer in de Gazastrook direct de woede van de Is
raëlische autoriteiten op de hals gehaald. Arafat nam bijj
zijn intocht vier door Israël als 'ongewenst' bestempel
de Palestijnen in zijn kielzog mee. Na Israëlische pro
testen zijn de vier vanochtend vroeg teruggekeerd naa:r
Egypte. De PLO heeft inmiddels excuses aangeboden,
maar premier Rabin van Israël neemt het incident hoog;;
op.
De vier ongewenste Palestijnen reden mee in een van
de vijf Mercedessen van Arafats konvooi. Daardoor
konden ze gebruik maken van een speciaal voor de
PLO-leider en zijn entourage geregelde soepele grens.-
passage. Volgens Israëlische veiligheidsfunctionarissen
staat vast dat Arafat wist van de aanwezigheid van het
viertal. Israël spreekt van 'een grove schending van de
akkoorden'.
Israël en de PLO hebben gisteren in Egypte een agen
da opgesteld voor de verdere onderhandelingen over
uitbreiding van de Palestijnse autonome gebieden op
de Westelijke Jordaanoever. De Israëlische minister Pe
res (buitenlandse zaken) riep Arafat op zich voofal te
concentreren op verbetering van de economische situ
atie in de gebeiden onder Palestijns zelfbestuur.
Een belangrijk vraagstuk dat snel moet worden opge
lost, is de vrijlating van nog steeds gevangen zittende
Palestijnen. Behalve duizenden anderen houdt Israël
ook nog 800 gevangenen vast die krachtens het ak
koord van 4 mei al vrij hadden moeten zijn. Deze Pales
tijnen weigerden tot nu toe een verklaring te tekenen
waarin staat dat ze geen geweld meer zullen gebruiken
tegen Israël. De delegaties in Caïro kwamen overeen
dat Israël gedetailleerde informatie zal verstrekken over
De Israëlische regeringspartij Arbeid heeft gisteravond
een coalitieovereenkomst getekend met twee leden van
de rechtse Yi'ud-fractie. Daarmee is weg vrij voor de te
rugkeer in de regering van de religieuze partij Shas. De
verwachting is dat Rabins kabinet daardoor binnenkort
kan rekenen op 63 van de 120 Knessetleden. Bovendien
steunen vijf Arabische parlementsleden de regering,
zonder er zelf deel van uit te maken.
De Italiaanse kolonel Giorgio
Segala is gisteren naar het cen
trum van Mozambique gevlo
gen om de vrijlating te bewerk
stelligen van ongeveer 270 men
sen die door dissidente leden
van de verzetsbeweging Rena-
mo zijn gegijzeld. Onder de ge
gijzelden zijn zes VN-medewer-
kers, van wie er drie in Botswa
na wonen. Segala leidt de com
missie die toezicht houdt op het
staakt-het-vuren, dat de rege
ring en Renamo twee jaar gele
den overeenkwamen.
De dissidente aanhangers van
Renamo blokkeerden het afge
lopen weekeinde de hoofdweg
van de havenstad Beira naar de
hoofdstad Maputo. Zij gijzelden
zo'n 270 mensen, en ook de
VN-medewerkers die naar de
blokkade waren gegaan om te
bemiddelen. De Renamo-leden
eisen voedselhulp en geld van
de internationale gemeenschap.
Volgens een westerse diplomaat
is tegen de gegijzelden geen ge
weld gebruikt.
De Renamo-strijders weige
ren toe te treden tot het nieuwe
nationale leger, dat is samenge
steld uit eenheden van de ver
zetsbeweging en het vroegere
regeringsleger. Dat nieuwe leger
is opgericht na de onderteke
ning van het staakt-het-vuren
dat een einde maakte aan de
burgeroorlog in de vroegere
Portugese kolonie.
Clinton verzekert Berlijn en Europa van Amerikaanse steun
Kans op internationale status
voor heilige plaatsen Jeruzalem
KARLSRUHE-BERLUN AP-R
Bondskanselier Kohl en presi
dent Clinton zijn zeer tevreden
dat het Duitse Constitutionele
Hof heeft bepaald dat Duitse
militairen ook buiten NAVO-ge-
bied kunnen worden ingezet. Ze
lieten dat gistermiddag weten.
Het hoogste Duitse rechtscol
lege oordeelde dat de Duitse
Grondwet deelname van de
Bundeswehr aan internationale
missies in landen die geen lid
zijn van de NAVO niet verbiedt.
In de eerste berichten werd ver
meld dat daarvoor per keer wel
toestemming nodig is van de
Bondsraad, de Duitse Eerste Ka
mer. Nadere bestudering van de
uitspraak leert echter dat het
gaat om de Bondsdag, de Duitse
Tweede Kamer.
Bondskanselier Kohl toonde
zich met dat oordeel „zeer te
vreden". Tegelijkertijd verzeker
de hij dat er geen stemming van
„Duitsers naar het front'" zal
ontstaan. De Amerikaanse pre
sident, Clinton, die gisteravond
zijn bezoek aan Berlijn beëin
digde, zei zich met de uitspraak
van het hof in Karlsruhe „geheel
op z'n gemak" te voelen.
De Duitse strijdkrachten wor
den overigens geen interventie
macht die overal op de wereld
tussenbeide komt. De belang
rijkste opgave van de Bundes
wehr blijft de verdediging van
het eigen land. De algemeen in
specteur van het Duitse leger,
Klaus Dieter Naumann, be
klemtoonde dat vanochtend in
een interview voor de Duitse ra
dio.
De uitspraak van Duitslands
hoogste rechters wordt be
schouwd als een overwinning
voor Kohl. Dat is voor hem een
opsteker aangezien in oktober
in Duitsland parlementsverkie-
Bill Clinton aan de voet van de Brandenburger Tor: „Nichts wird uns
aufhalten. Alles ist irriöglich. Berlin ist frei". (Niets zal ons tegenhouden.
Alles is mogelijk. B erlijn is vrij). foto reuter
zingen worden gehouden. van de Verenigde Naties in So-
Aanleiding tot de uitspraak is malië.
onder meer het leveren van Nu het hof heeft gesproken,
Duitse bemanningsleden voor mag de Bundeswehr meedoen
de AWACS-radartoestellen van aan acties van VN, NAVO en
de NAVO en de deelname van Westeuropese Unie (WEU) die
het Duitse leger aan de missie gericht zijn op het
van besluiten van de Veilig
heidsraad van de Verenigde na
ties. De rechters benadrukten
dat de Bundeswehr een 'parle-
mentsleger' moet zijn. Bij acuut
gevaar mag de regering zelf
standig tot inzet besluiten, maar
het parlement moet dan ach
teraf wel om toestemming wor
den gevraagd. Gaat het parle
ment niet akkoord, dan moeten
de troepen naar Duitsland te
rugkeren.
Intussen beleefde de Ameri
kaanse president Clinton giste
ren de laatste dag van zijn be
zoek aan Berlijn. In een rede bij
de Brandenburger Tor beloofde
hij dat de Amerikanen de Euro
peanen nooit in de steek zullen
laten. „Amerika staat aan jullie
kant, nu en voor altijd. Niets zal
ons tegenhouden. Alles is mo
gelijk. Berlijn is vrij", verklaarde
hij in tamelijk goed uitgespro
ken Duits. Clinton was de eerste
Amerikaanse president die na
de val van de Muur (1989) Ber
lijn bezocht.
Ondanks alle symboliek heeft
zijn rede waarschijnlijk minder
indruk gemaakt dan de Berlijn-
se toespraken van zijn voorgan
gers Kennedy en Reagan. Ken
nedy schreef in 1963 geschiede
nis met het zinnetje: „Ich bin
ein Berliner". En in 1987 riep
Reagan vlak bij de Muur in
(toen nog) West-Berlijn Sovjet
leider Gorbatsjov op „deze
muur af te breken".
Na zijn rede bij de Branden
burger Tor bezocht Clinton de
synagoge in de Oranienburger
Strasse. Dat gebeurde op spe
ciaal verzoek van de president,
die de ongeveer 10.000 joden in
Berlijn eer wilde bewijzen. Gis
teravond stapten hij en zijn
vrouw Hillary op het vliegtuig
naar Washington.
JERUZALEM DPA
Israël overweegt de heilige
plaatsen van christenen en
moslims in Jeruzalem onder
het gezag van een internatio
nale commissie te brengen.
Volgens het dagblad Ma'ariu,
dat dit gisteren meldde, zou
den Palestijnen, Arabische lan
den en het Vaticaan in de com
missie worden vertegenwoor-
digd.
De commissie zou bijzonde
re bevoegdheden over de heili
ge plaatsen krijgen, terwijl Je
ruzalem de hoofdstad van Is
raël zou blijven. Volgens
Ma'ariv heeft Israël al overleg
gevoerd met Jordanië, Marok
ko, Saudi-Arabië en het Vati-
Regeringsfunctionarissen
spraken gisteren het bestaan
van zo'n plan tegen. Maar in
een vraaggesprek voor de TV
heeft minister van buitenland
se zaken Shimon Peres maan
dagavond laten doorscheme
ren dat Israël en Jordanië over
leg voeren over de heilige
plaatsen.
Dossier van Scalfaro aangelegd
ROME EELCO VAN DER LINDEN
CORRESPONDENT
De nieuwe Italiaanse minister
Maroni (binnenlandse zaken)
heeft gisteren erkend dat de ge
heime diensten dossiers bijhield
over de handel en wandel van
zeer veel politieke figuren en
partijen, onder wie president
Scalfaro. Ze zijn opgesteld door
de geheime diensten Sisde en
Sismi, die augustus vorig jaar in
opspraak raakten na diverse
smeergeldschandalen.
Volgens Maroni, lid van de
Lega Nord, stammen de dos
siers van na de tijd van de
smeergeldzaken. Dit was indi
recte kritiek op zijn voorganger,
de christen-democraat Manci-
no. „Misschien wist hij niet wat
de Sisde werkelijk deed. Zijn
fout is dat hij niet goed heeft ge
controleerd anders zou hij
hebben geweten dat ook hijzelf
werd bespioneerd", aldus
Maroni.
Mancino wordt ervan ver
dacht zelf betrokken te zijn ge
weest bij de geheime-dienst-
schandalen. Hij is niet de enige:
eerder hoorde een speciale
rechtbank een aantal voormali
ge ministers van binnenlandse
zaken over illegale betalingen
aan hen door de geheime dien
sten. Maroni zei gisteren in de
Senaat, waar hij de namen be
kend maakte van de nieuwe di
recteuren van de geheime dien
sten, dat zijn voorgangers 'zich
moeten schamen over de ma
nier waarop zij zich hebben ge
dragen'.
