Mariënburg tobt met
nota 'priesterambt'
Kerk Samenleving
'Geef Arafat toegang tot Jeruzalem'
Oude oosten dicht bij huis
WOENSDAG 13 JULI 1994
redactie dick van der plas, 071 -356443
BUITENLAND KORT
Seksueel misbruik
Een rooms-katholieke pries
ter in Nieuw-Zeeland is gis
teren tot een gevangenisstraf
van vier jaar veroordeeld we
gens seksueel misbruik van
een minderjarig meisje. Vol
gens de Nieuwzeelandse me
dia is de priester zelf betrok
ken geweest bij het opstellen
van kerkelijke richtlijnen
voor het omgaan met men
sen die seksueel misbruikt
zijn. Het Hooggerechtshof in
Palmerston North oordeelde
dat Peter McCormack, vica
ris-generaal van een diocees
op het noordelijke eiland van
Nieuw-Zeeland, een vaderfi
guur voor het meisje was ge
weest en daarom haar ver
trouwen ernstig beschaamd
heeft. Volgens rechter Rod
ney Gallen draagt het meisje
mogelijk voor de rest van
haar leven de sporen van het
misbruik mee. McCormack
achtte zich schuldig aan acht
gevallen van misbruik van
het meisje tussen 1986 en
1992. In diezelfde periode
heeft de priester zijn kerk ge
adviseerd over het omgaan
met mensen die sexueel mis-,
bruikt zijn. Bisschop Peter
Cullinane heeft zijn veront
schuldigingen aangeboden
voor het gedrag van de pries
ter.
Lekenvoorgangers
De .Anglicaanse synode heeft
zich met overgrote meerder
heid uitgesproken voor het
principe dat leken niet in eu
charistievieringen kunnen
voorgaan. Maar tijdens de
twee uur durende discussie
in York zei een synodelid dat
"in een niet onbelangrijk
aantal parochies' de eucha
ristie niet meer door pries
ters wordt geleid. Een lid van
de evangelische vleugel in de
Anglicaanse Kerk, Timothy
Royle, vroeg in een motie de
bisschoppen op welke theo
logische gronden, zo die er al
zijn, uitsluitend bisschoppen
en priesters in de eucharistie
voorgaan. Daarop diende
bisschop Stephen Sykes van
Ely een amendement in
waarin werd uitgesproken
dat eucharistievieringen ge
leid door leken 'niet in over
eenstemming met de angli
caanse traditie' zijn. Dit
amendement werd vervol
gens door de synode aange
nomen. Aartsbisschop Geor
ge Carey van Canterbury
noemde de motie van Royle
'onnodig, ongewenst en
slecht getimed'. Het voorstel
was 'on-anglicaans' omdat
de Anglicaanse Kerk het ge
wijde priesterschap altijd als
een wezenlijk 'teken' van
haar kerk-zijn heeft be
schouwd.
Democratie
Palestijnse christenen moe
ten streven naar een demo
cratische regeringsvorm voor
de toekomstige Palestijnse
Staat. Zonder democratie
kan ons leven onder de islam
heel moeilijk worden. De Pa
lestijnse bevrijdingstheoloog
dr. Nairn Ateek. anglicaan,
heeft dat in Jeruzalem ge
zegd aan het slot van de eer
ste internationale conferen
tie over het christelijke erf
goed in het Heilige Land.
Ateek zei te hopen op en te
bidden voor godsdienstvrij
heid in de toekomstige Pales
tijnse Staat. Alleen een de
mocratie is tolerant ten op
zichte van de godsdienst. Be
paalde vormen van gods
dienst respecteren echter de
democratie niet. Palestijnse
christenen zullen volgens de
theoloog problemen houden
in een islamitische of een or
thodox-joodse staat. Een vol
ledig democratische staat zal
het geloof niets in de weg
Pleidooi voor nieuwe opvattingen kan tot scheuring leiden
den haag anp
Een discussienota van de progressief-katholieke Mariën-
burgvereniging, die pleit voor een vrijere opvatting van
het priesterambt, zou wel eens tot een scheuring binnen
de vereniging kunnen leiden.
weergeeft. Volgens secretaris L.
Rompelberg hebben enkele bis
schoppen via informele contac
ten duidelijk gemaakt dat de in
houd van de nota niet door de
beugel kan.
„We distantiëren ons niet van
de nota", begadrukt Rompel
berg. „Als bestuur hebben we
nog geen standpunt bepaald.
Maar we weten dat de nota niet
geheel strookt met wat de bis
schoppen zeggen. Daarom
moeten we er voorzichtig mee
omgaan."
Wiemers begrijpt dat het be
stuur wil voorkomen dat de op
vattingen van zijn commissie
als het standpunt van de Ma-
riënburgvereniging de wereld in
gaan. „De Rooms-Katholieke
Kerk is nog lang niet toe aan
een andere opvatting van het
priesterambt. Als nu een presti
gieuze vereniging, die trouw ka
tholiek wil zijn. een onkatholiek
standpunt gaat verkondigen, zit
de kat in de gordijnen. Dan is er
Dat zegt Ton Wiemers, lid van
de commissie die de nota
schreef. „We pleiten voor een
nieuwe opvatting van het
ambt", aldus Wiemers. „Er zul
len wel geluiden komen dat dit
absoluut niet kan. Wellicht
komt het zelfs tot een scheuring
binnen de vereniging."
De recente nota 'Voorgaan bij
de maaltijd des Heren' is een
inventarisatie van bestaande
rooms-katholieke vieringen
waarin leken voorgaan in het
delen van brood en wijri. De au
teurs juichen de 'praktische op
lossingen' voor het priesterte
kort toe, zien deze als 'het werk
van de Geest van Christus' en
verwachten dat de Mariënbur-
gers er 'blij' mee zijn.
Het bestuur van de Mariën-
burgvereniging heeft inmiddels
inderhaast verklaard dat de no
ta niet het bestuursstandpunt
een grens overschreden."
Volgens Wiemers, die jaren
lang voorganger was in de
rooms-katholieke basisgemeen
te De Duif in Amsterdam, verte
genwoordigt zijn commissie het
meest vooruitstrevende deel
van de Mariënburgvereniging.
„Er zijn natuurlijk ook een hoop
leden die niet zo progressief
zijn."
Wiemers benadrukt dat de
commissie niet tegen het pries
terambt is. „We vinden dat het
voorgaan in de eucharistie aan
ambtsdragers voorbehouden
moet blijven, maar zeggen tege
lijkertijd: wijdt degenen die
voorgaan. Je wordt niet priester
door de wijding, maar je wordt
gewijd omdat je priester bent."
Volgens de woordvoerder van
het Rooms-Katholieke Kerkge
nootschap, J. Mourits, geldt de
bisschoppelijke brief 'In Chris
tus' Naam' uit 1992 nog steeds
als het standpunt van de bis
schoppen over het priester
ambt. De brief veroordeelde on
der meer de goedkeuring die
Mariënburg-voorzitter P. Jansen
in 1991 op persoonlijke titel
hechtte aan lekenvoorgangers.
jeruzalem. gpd
geven", aldus Bandel.
Arafat moet volgens hem
worden toegelaten op de Tem
pelberg omdat Israël vrijheid
van godsdienst garandeert. De
'muur van angst' die tussen de
Arabische en joodse wijken ligt
kan volgens hem alleen worden
afgebroken als 'de rechten van
de Palestijnen niet worden ge
schonden en als de Palestijnse
nationale identiteit wordt geres
pecteerd'.
De Israëlische organisatie Rab
bijnen voor Mensenrechten is
het niet eens met het verzet van
Jeruzalems burgemeester Ehud
Olmert tegen een bezoek van
PLO-leider Yasser Arafat aan Je
ruzalem. „Als Israël de controle
wil houden over Jeruzalem, zal
het er op moeten toezien dat
niemand kan klagen over de
vrije toegang tot de heilige
plaatsen", aldus Rabijn Ehud
Bandel, directeur van de organi
satie.
Rabijnen voor Mensenrech
ten werd in 1988 opgericht. Het
is een groep van negentig rab
bijnen uit de orthodoxe, conser
vatieve en liberale stromingen
van het jodendom. De groep
controleert ondermeer de nale
ving van mensenrechten in de
bezette gebieden. „Als we echt
willen dat Jeruzalem verenigd
blijft, zullen we het alleenbe-
heer over deze stad op moeten
heiliglandstichting. Het Bijbels Openluchtmuseum op de Heilig
Landstichting haalt deze zomermaanden 'het oude oosten dicht bij
huis'. Elke zondag worden in een nagemaakte oosterse straat allerlei
activiteiten voor jong en oud georganiseerd. De bezoeker kan zich
onder meer verkleden in Romeinse of Griekse kledij, kennismaken
met de 'oorspronkelijke' bewoners van de huizen aan de straat of
van een Egyptische schrijver leren hoe ze hun eigen naam in hië
rogliefen kunnen schrijven. Informatie over het programma van het
Bijbels Openluchtmuseum is verkrijgbaar via telefoonnummer 080-
229829. foto pr
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Piershil: E.B. Kok, kan
didaat te Hierden.
Aangenomen: naar Hengelo (0): F.P.
Leever te Sydney (Uniting Church
Australië); naar Kerkenveld-Alteveer:
G. Kobes. kandidaat te Vriezenveen;
het beroep door de Generale Synode
tot predikant voor buitengew. werkz.
(predikant direkteur van de Vereni
ging Hervormd Opleidingscentrum
Ruimzicht): C.J. Rensink, predikant
voor buitengew. werkz. (secreta
ris/coördinator H. E.B.
Bedankt: voor Elim: B.A. Dubbeldam
te Zwammerdam.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Aangenomen: naar De Bilt-Bilthoven:
G. Hagensjr. te Rotterdam-Zuid.
BOEKBESPREKING
DE RECHTER
HOe HARD
WA5 D6
GELUIDSOVER
LAST VA/V UW
BUUR/VIAN
HOE" HftRD WAS
DE" OVERu\st
VAN UW
HUURMAN
Mr. Jesse van Muylwijck
ttor HARD V/A-S
üe" overlast
JA.20
0/VöE-
VEER
COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv.
DIRECTIE: B.M Essenberg, G.P. Arnold (adj), J
Kiel (adj),
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj).
OMBUDSMAN R.D Paauw, tel dag 9 30-
11 30 uur 071-356215. of per post.
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat82,2321 BM Leiden
Telefoon 071-356356
POSTADRES
Postbus 54.2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071-323508
Fam. berichten 071-323508
Redactie 071-321921
ADVERTENTIES
ma -vrij. van 08.30-17 00 uur:
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma -vrij. van 8.30-17.00 uur
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel 071-128030 bij vooruitbet. (ind. BTW)
per acc giro autom bet
per maand 29,30
per kwartaal 85,55 84,55
per jaar ƒ329,30 328,30
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal 125,50
ovenge landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvnj 18.00-19 30 uur,
zat 10 00-12 00 uur. Tel 071-143241
HET WEER
Kans op onweer neemt tot
Onder een strakblauwe hemel wa
ren er gistermiddag nauwelijks nog
plaatsen in ons land aan te wijzen
waar het kwik de tropische limiet
van 30 graden niet overschreed.
Dat was te danken aan een door
staande zuidoostenwind, die de he
te continentale lucht tot over de
stranden joeg. De hoogste tempe
raturen werden nu eens niet op de
traditionele 'hot spots' in Limburg
gemeten, maar in het Zuidholland
se duingebied, waar het 33 graden
werd. De grote hitte was goed te
verdragen omdat de lucht kurk
droog was. Tegen vijf uur in de
middag mat ik een relatieve voch
tigheid van slechts 28 procent.
Ook in de meeste landen om ons
heen laat de zomer van zich spre
ken. Het doorgaans koele Engeland
deelt in de tropische warmte tot 34
graden. Boven West-Frankrijk is
een vore van lagedruk ontstaan, die
in richting van ons land trekt. Voor
de storing uit is het vanmiddag
zonnig en erg warm met nog steeds
een aflandige wind. Als de vore
overtrekt, draait de wind naar het
noorden, waarbij het flink afkoelt.
De voortgang van de hittestoring
verloopt traag, waardoor het tijd
stip waarop de koelere wind bin
nenvalt moeilijk valt in te schatter
Mogelijk lekt er vanmiddag of van
avond al wat frissere lucht van de
Noordzee de westelijke kuststrook
binnen. Blijft deze uit, dan belevei
we een uiterst warme, broeierige
nacht met minima van rond 21
graden; tegelijkertijd neemt de
kans op onweer toe. Morgen ligt de
vore van lagedruk nog altijd in de
buurt; er is meer bewolking met
een wat grofere onweerkans. De
hoogste temperaturen lijken dan
weer weggelegd voor de oostelijke
helft van het land met 30 graden o
meer, de kustprovincies kunnen
eerder rekenen op een verfrissende
wind van de Noordzee met 22 tot
25 graden.
Die afkoeling zet zich vrijdag door
tot over het hele land. Het hoge-
drukgebied boven Oost-Europa is
dan wat verzwakt, maar een vers
oceanisch hoog schiet te hulp en
veegt tijdens het weekeinde de on-
weersachtige storing van de kaart.
De zomer begint dan weer van vo
ren af aan. De wind ruimt naar
noordoost en bij veel zon vertoont
het kwik een opgaande lijn.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Langs de westkust en in
het noorden veel bewol
king en vooral vandaag pe
rioden met regen In het
zuidoosten ook geregeld
zon. Maxima aan de west
kust ongeveer 18 graden,
in het zuiden langs de
Zweedse grens ongeveer
26 graden.
In het zuiden veel zon.
droog en warm met maxi
ma van ongeveer 28 gra
den. Naar het noorden toe
wolkenvelden, met name
vandaag nu en dan regen
en middagtemperatuur
tussen 20 en 25 graden.
Denemarken:
Warm en overwegend zon
nig. Middagtemperatuur
ongeveer 28 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Wolkenvelden, ook nu en dan zon en
vooral in het oosten een enkele bui, mo
gelijk met onweer. Middagtemperatuur
uiteenlopend van 17 graden in het wes
ten van Schotland tot 24 graden in de
omgeving van Londen.
België en Luxemburg:
Perioden met zon en beide dagen kans
op een regen- of onweersbui. Maximum
temperatuur ongeveer 24 graden, van
daag in het oosten nog tegen de 30 gra-
Noord- en Midden-Frankrijk:
In Bretagne en Normandié vooral van
daag wolkenvelden en een enkele bui.
Elders zonnig en morgen een lokale re
gen- of onweersbui. Middagtemperatuur
ongeveer 25 graden, vandaag in het oos
ten nog 30 graden. Langs de Bretonse
en Normandische kust wordt het onge
veer 22 graden.
Portugal:
Veel zon maar in het noordwesten ook
nu en dan bewolking of mist. Droog.
Middagtemperatuur langs de kust van
22 graden aan de Costa Verde tot 32
aan de Algarve, landinwaarts nog iets
warmer.
Zonnig, maar langs de Golf van Biskaje
ook wolkenvelden en kans op wat regen.
Middagtemperatuur in het binnenland
ruim boven de 35 graden, aan de Cos
ta's maxima rond 30 graden Aan de
kust in het noordwesten wordt het onge
veer 22 graden.
Canarische Eilanden:
Zonnig, aan de noordzijde enkele wol
kenvelden. Droog. Op de zuidstranden
maxima ongeveer 30 graden.
Tunesië:
Vrij zonnig. Vlak aan zee maxima iets
boven de 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Overwegend zonnig. Morgen vooral in
het oosten kans op een lokale onweers
bui. Middagtemperatuur uiteenlopend
van 25 graden bij Biarritz tot rond 32
ten zuiden van Lyon.
Mallorca en Ibiza:
Zonnig. Middagtemperatuur ongeveer
32 graden.
Italië:
Overwegend zonnig en plaatselijk een
regen- of onweersbui. Morgen in het
noorden meer bewolking. Middagtempe
ratuur ongeveer 31 graden.
Corsica en Sardinië:
Meest zonnig. In het noorden van Corsi
ca ook wolkenvelden. Middagtempera
tuur ongeveer 28 graden op Corsica en
32 op Sardinië. Morgen nog iets war-
Griekenland en Kreta:
In het noorden veranderlijke bewolking
en een enkele regen- of onweersbui. In
het zuiden van Griekenland en op de
meeste eilanden droog en geregeld zon.
Middagtemperatuur ongeveer 29 gra
den. in het binnenland veel warmer.
Turkije en Cyprus:
Aan de noordwestkust bij de Dardanel
les later ook elders een enkele regen- of
onweersbui. Verder droog en flink wat
zon. Middagtemperatuur aan zee ruim
boven de 30 graden.
Duitsland:
Zonnig en warm. In de zuidelijke helft
toenemende kans op een regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur uiteenlo
pend van 29 graden in Sleeswijk-Hol-
stein tot 33 graden plaatselijk in het
Rijndal. Morgen iets koeler met maxima
van ongeveer 28 graden.
Zwitserland:
Overwegend zonnig. Vooral in het noor
den kans op een fikse onweersbui. Mid
dagtemperatuur ongeveer 29 graden.
Oostenrijk:
Perioden met zon en plaatselijk een ste
vige regen- of onweersbui. Maxima on
geveer 27 graden.
KNIï
Neerslagkans
Mimmumtemp
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
DONDERDAG 14JULI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 05.34 Zon onder 21.3
Maan op 12.26 Maan onder23.3
Waterstanden Katwijk
Hoogwater07.22 20.09
Laag water 03.31 15.34
Weerrapporten 12 juli 20 uur:
Vhssingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
8oedapest
Bordeaux
ZZ04 32 17 Oj
Dublin
Innsbruck half bew.
n 6 30 18 0.
zo 3 32 18 0.
Nl 30 23
nnol 16 13 7,
D3 32 21
ano-3 32 14
z3 27 21 0.
zerand 28 12 0.
nnw8 27 18 0
w3 30 19
uw5 33 17
ozo3 31 18 0
w3 37 16
iw 5 33 18 0
Stockholm onbew.
Warschau onbew
Wenen onweer
Zurich onbew.
Bangkok half bew.
Buenos Aires onbew./
Casablanca half bew.
Los Angeles
New Orleans
New York
Tel Aviv
Vancouver onbew
Saint-Amour
„Een roman over een priester
die een compleet mens wordt.
En een verhaal over hoe mijn
leven had kunnen verlopen."
Zo noemt tv-joumalist André
Truyman uit Naarden zijn re
cent verschenen roman 'Saint-
Amour, de biecht van een pries
ter'. Truyman trad in 1953 op
21-jarige leeftijd in Gent in bij
de orde der Dominicanen. Ze
ventien jaar later, in 1970, be
sloot hij te huwen en dat bete
kende automatisch het einde
van zijn priesterschap. „Ik
dacht: dit duurt maar even. Als
ik een paar jaar wacht, kan ik
weer terugkomen", zegt Truy
man.
Maar hij kwam bedrogen uit.
De kerkelijke hervormingsbe
weging van de jaren zestig werd
van hogerhand de pas afgesne
den. In 'Saint-Amour' beschrijft
Truyman semi-autobiografisch
zijn ervaringen van twintig jaar
geleden: zijn leven als celibatair
priester en zijn seksuele bevrij
ding. Daarnaast geeft het boek
een zeer kritische visie op de rk-
kerkgeschiedenis van de afgelopen dertig jaar.
André Truyman (61) draagt een hip zwart-leren vestje
en een fraaie grijze bloes. Hij brandt van nieuwsgierig
heid naar de ontvangst van zijn 'Saint-Amour'. Geen
beeld van een zich verstervend priester dus. Toch was
het met dat oogmerk dat Truyman op zijn eenentwin
tigste toetrad tot de orde der Dominicanen. Achteraf
beschouwt hij het deels als een psychologische ontwij
kingsmanoeuvre: „Ik groeide op in een omgeving die
seksualiteit afkeurde. Ik voelde niet veel voor het huwe
lijk. Ik dacht dat ik er op deze manier ook boven kon
staan. Het intrigeerde me, zo'n gemeenschap die wordt
geleid door ongehuwde mannen. Ik wilde bijzonder
zijn, hoge eisen stellen aan mezelf en bij die elite ho
ren."
Truyman maakte het kloosterleven slechts kort mee.
André Truyman: „Iedere christen is geroepen in geloof, hoop en liefde zijn naaste te respecteren." foto cpd
Al snel werd zijn leven dat van een priester-journalist,
eerst binnen de kerk, later bij de KRO. Hij reisde veel en
maakte kritische documentaires over de Wereldkerk.
Ondertussen bleef hij in de priestergemeenschap ver
keren. In Hilversum woonde hij bij deken Schlütken in.
En iedere ochtend om kwart over zeven droeg hij in de
Hilversumse Willibrordkerk de mis op. „Daar heb ik
akelige herinneringen aan. Stond ik daar in een donke
re koude kerk totaal alleen de eucharistie te vieren. Het
behoorde tot mijn taken, maar het sloeg natuurlijk ner
gens op. In je eentje de mis vieren, dat is net als zelfbe
vrediging".
Hetgeen ons op het onderwerp van 'Saint-Amour'
brengt. Truyman was priester in de jaren na het Twee
de Vaticaanse Concilie (1962-'65), de tijd dat de rk-kerk
opeens totaal in beweging kwam. Discussies kwamen
los, van onder tot boven in de
kerkelijke hiërarchie. Onder
meer over het celibaat, waar
Truyman zelf ook grote moeite
mee had.
Hoe, staat beschreven in 'Saint-
Amour', het verhaal over Louis
Clément, een priester-journalist
die sterk op Truyman zelf lijkt.
In dagboekvorm worden Clé
ments ervaringen verteld. Het
'tot wet verheven ideaal' van het
priesterlijk celibaat maakt hem
steeds eenzamer en ongelukki
ger. Hij brandt van verlangen
naar een vrouw in bed en aan
zijn zij. Hij ziet de waarde van
het celibaat ook steeds minder
in. „Iedere christen is geroepen
in geloof,'hoop en liefde zijn
naaste te respecteren. Dat be
paalt zijn waarde en niet zijn
keuze voor 'een hogere levens
staat'", schrijft Clément ergens.
Clément heeft op zijn 37e zijn
eerste Seksuele ervaring. Met de
muziek van Leonard Cohen op
de achtergrond wordt hij voor
het eerst 'één' met een vrouw.
Twintig jaren gaan er daarna
overheen tot hij werkelijk los is van schuldgevoelens.
De roman eindigt gelukkig - Clément heeft een lat-rela-
tie met een non, en kan in intieme verbondenheid met
anderen ondertussen ook als priester blijven werken.
Truymans leven is anders verlopen. Hij besloot te hu
wen en dat betekende het einde van zijn priesterschap.
„Ik hoorde niets officieel, maar het kerkelijk recht i§
duidelijk en voor iedereen bekend. Ik kreeg van ver
scheidene collega's in de kerk de raad om te gaan sa
menwonen en in de kerk te blijven. Maar dat zou een
dubbelleven betekenen en dat wilde ik niet."
Saint-Amourde biecht van een priester André Truyman. - Leu
ven Kritak, 1994. - 261 p. Prijs 34,90 gulden.
willemien schenkeveld/gpd
