'Wij kennen onze
beperkingen goed'
Hs
Het Wimbledon van geïmproviseerde muziek
Cultuur Kunst
Overbodige ingrepen
op een schoolplein
F Werfpop trekt record publiek
Den Haag krijgt museum
voor kinderboeken
10' MAANDAG 11 JULI 1994
beeldende kunst
recensie o
'De Beeldentuin', te zien, da 13-17 uur,
t/m 31 juli, Kaasmarktschool, Koppen-
hinksteeg. Leiden
De beeldentuin is in een ver
verleden ontstaan vanuit een
religieus bewustzijn. Heilige
plaatsen werden gemarkeerd
met rituele tekens die zich in de
loop der tijd verfijnden tot een
beeldcultuur. Omdat verfijning
niet alleen een teken van be
schaving is, maar ook van rijk
dom, hebben door de hele ge
schiedenis heen welgestelden
de beeldentuin gebruikt voor
een veel profaner doel. namelijk
als statussymbool.
Wie heden ten dage de beel
dentuin nieuw leven wil inbla
zen zal zich rekenschap moeten
geven welke van die twee ele
mentaire functies hij wil vorm
geven: pronkzucht of vergeeste
lijking. In het geval van 'De
Beeldentuin' op de Kaasmarkt
school lijkt men zich daar in het
geheel niet op te hebben bezon
nen. Het gevolg is, dat één en
ander in wezen nogal vorme
loos is geworden. Het is zo'n
beetje van alles wat. Men sluit
enerzijds aan bij een burgerlijke
traditie, door van 'De Beelden
tuin' een commerciële galerie te
willen maken. Daartegenover
staan motieven van meer ideële
aard, zoals het leefbaar maken
van de binnenstad. De groen
voorzieningen schijnen op
grond van holistische overtui
gingen te zijn aangelegd.
Vooralsnog is 'De Beelden
tuin' een conglomeraat van op
zichzelf aardige ideetjes, die
evenwel niet tot een overtuigen
de inhoudelijke eenheid zijn ge
bracht. Daarom zijn de ingre
pen die door de Stichting Beeld
en Grafiek in de bestaande ar
chitectonische ruimte zijn ge
daan in wezen onverantwoord
en overbodig.
Dat is buitengewoon jammer,
want hier schiet de binnenstad,
die men heeft geprobeerd op te
fleuren, niets mee op. Zeker, het
was de laatste jaren een rom
meltje op het plein, maar met
het plein zélf is nooit iets mis
geweest. De Stichting Beeld en
Grafiek had prima kunnen vol
staan met het opruimen van de
rommel op het schoolplein om
er op een overtuigende manier
beelden te kunnen exposeren.
Het plein van de Kaasmarkt
school heeft van zichzelf een
bijzondere, monumentale sfeer.
Niet omdat er zulke aardige
kunstenaars in de Kaasmarkt
school zitten moeten gebouw
en plein behouden blijven,
maar omdat het goede architec-
Kunstenaars maken beeldentuin bij Kaasmarktschool
Leiden heeft er een nieuwe expositieruimte bij. Op initia
tief van de locale kunstenaars-organisatie 'Beeld en Gra
fiek' is het schoolplein van de voormalige Kaasmarkt
school in de Koppenhinksteeg omgedoopt tot 'De Beel
dentuin'. De plek zal gebruikt gaan worden om er sculp
tuur tentoon te stellen. Een stedelijke buitengalerie van
30 dagen, zo wordt het project door de organisatoren
omschreven. Vorige week opende de Leidse wethouder
van cultuur Pex Langenberg de eerste expositie.
onno schilstra
Onderzoek naar Grote Kerk Veere
den haag Het ministerie van wvc gaat een onderzoek instellen
naar de mogelijkheden van een nieuwe culturele bestemming
voor de Grote Kerk in Veere. De kerk is eigendom van de staat.
Het beheer valt onder de Rijksgebouwendienst. Het kerkgebouw
wordt nu verhuurd aan de Stichting Delta Cultureel. De inkom
sten zijn echter te laag om het pand goed te kunnen onderhou
den. Het onderzoek moet uitwijzen op welke manier hét wél
kostendekkend kan worden beheerd.
Glasontwerpen in Leerdam
leerdam Het Nationaal Glasmuseum in Leerdam heeft een ex
positie van ontwerpen van Gerard Muller (1877-1943) georgani
seerd. Volgens het museum worden zijn ontwerpen voor het
eerst in Nederland tentoongesteld. De titel van de tentoonstel
ling: Voor alles BRUIKBAARHEID, dan eerst volgt het schoone,
afkomstig uit bewaard gebleven correspondentie, illustreert de
ontwerp filosofie van Muller, aldus het glasmuseum. De tentoon
stelling duurt van 15 juli t/m 28 augustus.
De gemeente Leiden verhuurt
de lokalen van de Kaasmarkt
school alweer 10 jaar lang als
werk- en repetitieruimten aan
beeldend kunstenaars, theater
makers en muzikanten. Erg uit
nodigend heeft het gebouw er
in die tijd nooit uitgezien. Aan
iedereen die er de laatste jaren
geregeld voorbij liep, moet het
wel eens zijn opgevallen dat het
ooit zo fraaie schoolplein erbij
lag als een vuilnisbelt. Het on
kruid tierde welig, de rommel
lag er metershoog opgestapeld.
Kortgeleden is het roer omge
gaan. De bestuursleden van de
stichting 'Beeld en Grafiek', die
resideert in de Kaasmarkt
school, kregen genoeg van de
door henzelf gemaakte troep,
en dus werd besloten tot een
grote schoonmaak. Tegelijker
tijd rijpte het plan voor 'De
Beeldentuin'.
Een groep vrijwilligers toog
aan het werk en weldra onder
ging de plaats waar eens katho
lieke kindertjes werden gedrild
een metamorfose. Men legde
bloemperken aan, plantte bo
men en begon met het wieden
van onkruid. Naar ontwerp van
de tuinarchitekten Saskia de
Zee en Albert Meyvogel werd
een forse haag van wilgetcnen
aangeplant, die het plein nu in
twee afzonderlijke stukken op
splitst.
Op de eerste expositie is werk
te zien van de beeldhouwers
Frans de Wit, Maja van Hall, Ad
Arma en Feng. Van die vier is
Feng de enige die ook tot de or
ganisatie behoort. Zelf is hij
buitengewoon content over het
resultaat van zijn inspanningen.
'Onze opzet was het creëren
van een groot vloeroppervlak
voor het exposeren van beel
den, met dezelfde aantrekkings
kracht als een gewone galerie in
tiet centrum. Ik vind dat goed
gelukt,' aldus Feng, die vertelt
dat het de bedoeling is om in de
exposities telkens bekende
beeldhouwers te combineren
met onbekende. „Voorwaarde
is, dat het werk solide en stevig
is. Het moet niet te fragiel zijn.
Wij willen een heel klassiek idee
van beeldhouwkunst uitdra
gen."
Er is heel wat groen versche
nen op het schoolplein, maar
het predikaat 'tuin' lijkt nog niet
echt op zijn plaats. Er is eerder
sprake vati een ecologisch ver
antwoorde binnenplaats, vooral
omdat de oude bestrating met
trottoirtegels voor het grootste
deel gehandhaafd is. Ook de be
naming 'galerie' is wat overdre
ven. Het geëxposeerde werk is
weliswaar te koop zoals in een
gewone galerie, maar na 30 da
gen gaat 'De Beeldentuin' weer
dicht cn in principe zal pas over
een jaar weer een nieuwe ten
toonstelling worden ingericht.
Heeft de organisatie niet de nei
ging zichzelf te overschreeu
wen?
Feng: 'Eén tentoonstelling per
jaar is inderdaad weinig, maar
we overwegen om tussentijds
aan derden de gelegenheid te
bieden om zelf exposities te or
ganiseren, mits die aan onze
normen voldoen. -Wij kennen
onze beperkingen heel goed:
tijd en geld. We zijn capabel om
één tentoonstelling per jaar te
maken. Niet meer, omdat alles
moet worden geregeld op basis
van voorschotten en leningen.'
Visitekaartje
Boze tongen beweren dat het
opkuisen van het schoolplein
tot 'De Beeldentuin' slechts is
ingegeven door politieke motie
ven. De Gemeente zou overwe
gen de Kaasmarktschool te slo
pen in verband met de aanleg
van een parkeergarage. Feng
ontkent ten stelligste dat dit de
motivatie zou zijn voor de plot
selinge openbare activiteit in de
Kaasmarktschool. "Het is waar,
dat we met dit project een goed
visitekaartje willen afgeven.
Door een half-openbaar gebied
in de Koppenhinksteeg te cre-
eren willen we een antwoord
geven op de steeds maar uitdij
ende stedelijke bebouwing. Na
tuurlijk is het afgelopen als de
gemeente besluit het pand weg
te halen. Daar willen we iets te
genover stellen. En waar we de
ambtenaren en politici op het
stadhuis vooral graag aan herin
neren, is hoeveel werk wij hun
de afgelopen jaren uit handen
hebben genomen door zelf de
administratie en het onderhoud
van het pand te verzorgen. We
zitten hier nu al tien jaar als een
soort onbezoldigde ambtena
ren. Maar daar gaat het niet om.
Door de jaren is er veel georga
niseerd vanuit de Kaasmarkt
school. Die activiteiten vallen
gewoon niet altijd zo op als de-
7 Ifang Bondi en Chicas del Rock schitteren
Hit Wonders, Ifang Bondi (Gambia), Bees-
wamp, Las Chicas del Rock, Omar Dykes
(USA). Gezien: 10/7, van der Werfpark,
Over het weer viel gisteren op
het 13e Werfpop weinig te kla
gen, over de publieke belang
stelling nog minder. Ruim voor
het aanvangstijdstip van twee
uur gistermiddag was het van
der Werfpark voor het 13e Werf
pop al goed vol gelopen. Voor
dat er een noot gespeeld was
kon het voor het publiek en or
ganisatie eigenlijk al niet meer
kapot.
Wellicht had ook de traditio
nele Leidse opener Creepmime
wat mensen op de been ge
bracht. De heren lieten hun ha
ren al headbangend de vrije
loop en brachten een opmerke:
lijke energieke set. Toevallige
passanten zullen zich wellicht
verbaasd hebben over deze kei
harde grauwe dekensluier met
brulboeiezang van Rogier Hak-
kert, maar achter in het park
konden de directe riffs van Flak
kert en Andy Judd pas op waar
de geschat worden.
Het leek wel alsof de Friese
Serenes hun geluidsvolume af
stemden op voorganger Creep
mime. Veel van de subtiliteit
van het werk van Theo Dokter
c.s. ging hierdoor verloren. Het
gebrek aan dynamiek, was dat
juist niet de sterke kant van de
Serenes? En de uitermate slordi
ge uitvoeringen van o.a. 'Mill-
bank Wood' deden afbreuk aan
het optreden. Klein lichtpuntje
was het akoestisch vertolkte
singletje 'Here'.
Na de wat lauw ontvangen
surprise-act, de One Hit Won
ders eerder te zien geweest op
'Leiden gaat'Vreemd' met oude
successen uit de jaren zeventig,
was het uitgebreid swingen ge
blazen bij de Afrikaanse band
Ifang Bondi. Met Serigne Gueye
op drums en Bassirou Mbaye
op percussie groeide de Gam-
biase band met hun uiterst toe
gankelijke Afro Manding Sound,
vooral met deze dijk van een rit
mesectie, tot grote hoogte.
De vroege avonduren waren
voor Beeswamp en Las Chicas
del Rock. De eerste band werd
door het publiek al zittend be
luisterd. Zangeres Beatrice van
der Poel, eerder prominent aan
wezig bij Fish Hospital, over
tuigt samen met haar zusje Vera
met de soulvolle rock voorna
melijk vocaal in 'Oh Boy' en
'Waiting till the next day'. Aan
het eind van de set slaat de ver-
De heren van de Leidse formatie Creepmime lieten hun haren al headbangend de vrije loop en brachten een
opmerkelijke energieke set. foto hielco kuipers
veling toe en blijft Beeswamp
hangen in meer van hetzelfde.
Las Chicas del Rock gooit de
beuk er een uurtje later goed in.
Vooral zangeres Gwen Eckhaus
haalt met haar bijna Janis
Joplin-achtige stem soms venij
nig uit. De composities zijn stuk
voor stuk van hoog niveau, lig
gen lekker in het gehoor en
worden met een lekker vuil rock
and roll-randje gebracht.
Voor hoofdact Omar, de
bluesgigant uit Missisipi, was
het na het lekkere optreden van
Las Chicas del Rock een kwestie
van inkoppen en afmaken.
Omar Dykes maakt wat dat be
treft zijn naam waar en de lek
kere scherpe soli gaan er op het
eind van de dag nog in als koek.
Er zullen niet alleen boeken, il
lustraties en handschriften te
zien zijn, maar ook video's. De
educatieve kant komt in het bij
zonder naar voren in twee pre
sentaties, een over hoe een
boek tot stand komt en een over
het ontstaan van het schrift.
In een straatje dat in het Kin
derboekenmuseum wordt inge
richt, kunnen kinderen een
brief aan hun favoriete schrijver
op de bus doen. Ook kunnen zij
uit een kauwgumballenauto-
maat niet alleen kauwgumbal-
len trekken, maar ook een citaat
uit een kinderboek. De huid van
de permanente expositie wordt
gevormd door een wandten-
toonstelling met literaire citaten
en kunstwerken met „lezen" als
thema.
Het Letterkundig Museum in
Den Haag gaat een grote semi-
permanente expositie inrichten
op het gebied van kinder- en
jeugdliteratuur. Het Kinderboe
kenmuseum, zoals de tentoon
stelling wordt genoemd, gaat
ruim 600 vierkante meter'be
slaan en zal op 8 december
worden geopend.
Het Letterkundig Museum wil
de literatuur voor kinderen een
zelfde plaats geven als de litera
tuur voor volwassenen. Eerder
waren er al tijdelijke exposities
te zien over bijvoorbeeld Wim
Hofman, Annie M.G. Schmidt
en Willem Wilmink. Het muse
um wil ook meer werk maken
van het verwerven van nalaten
schappen en archieven van kin
derboekenschrijvers en -illu
stratoren. Daarbij zal de nadruk
liggen op de vorming van een
collectie van unica (dus geen
boeken, maar wel handschriften
en illustraties) en het maken
van tentoonstellingen.
In het Kinderboekenmuseum
worden een aantal thema's be
handeld, zoals oud en jong, ver
liefd, dood, sprookjes, dieren,
bijbel, zestiende en zeventiende
eeuw en Tweede Wereldoorlog.
Sterretje
in uw voorruit?
De GlasGarage
ter in autoruiten!
Mojo legt basis voor nieuwe glorietijden North Sea Jazz
den haag john oomkes
Natalie Cole weet zelfs in Mona Lisa en As Time goes by te intrigeren.
En dat is wat je van een prachtig geklede diva verlangt.
foto gpd/cees kuiper
Zou die 't geweten hebben, of... In ieder geval bijt
Al Jarreau zondagmiddag de derde dag van het
North Sea Jazz Festival af met een zwoel-tropi-
sche versie van Ma Que Nada. Braziliaans-Portu
gees voor 'meer dan niks'. Beweer nou nog maar
eens dat sport niets met jazz van doen heeft! Zelfs
de herkenningstunes van Studio Sport en het
Sportjournaal zijn jazzstukken.
Er zijn dit jaar wat minder bezoekers op het
grootste jazzfestival geweest dan in vorige jaren,
maar de concertorganisatie juicht. Allereerst is er
op instigatie van de poppromotor besloten per
dag minder bezoekers (21.500 ipv 23.000) toe te
laten dan bij vorige edities. Die maatregel werkt:
de gebruikelijke ergernissen over overvolle zalen
blijven dit keer achterwege.
Een tweede reden voor de blijdschap schuilt in
het vertrouwen dat de festivalbezoéker stelt in het
nieuwe management. Nu is feitelijk de oude staf
van Acket overgegaan naar Mojo. Zo zijn pro
grammeur Paul Dankmeijer en organisator Theo
van den Hoek nog steeds verantwoordelijk voor
de gang van zaken in het Nederlands Congresge
bouw. Maar de imagovorming naar buiten is toch
dat Paul Acket er niet meer is. Mojo-directeur
Leon Ramakers is derhalve 'buitengewoon tevre
den' over de behaalde goodwill en de 62.000 be
zoekers (op duizend na de maximale capaciteit)
die dit jaar zijn behaald: „Dit is een basis om op
verder te gaan". De derde reden voor tevreden
heid deel ik met de organisatie: het artistieke ni
veau van het gebodene is zeer hoog geweest, de
breedte van het aanbod voorbeeldig. North Sea is
niet alleen het grootste en beste festival op dit ge
bied in Europa, het biedt ook het meest geslaagde
programma. In Dankmeijer heeft het festival een
programmeur tot zijn beschikking die het aan
durft de jazz te vertalen naar deze tijd en waar
mogelijk de bestaande muzikale dwarsverbindin
gen zichtbaar te maken. Trends en tradities staan
hier niet op gespannen voet, maar vullen elkaar
aan. Dat gebeurt des te nadrukkelijker omdat dit
evenment de veertigers en vijftigers (van Johnny
Griffin tot Bobby McFerrin) naar Nederland
brengt. Met de mythe dat de jazz zich in een be
trekkelijke periode van rust zou verkeren, is tij
dens dit festival voorgoed afgerekend.
Natalie Cole
Bij ontstentenis van Rachel Ferrelle is Natalie Co-
Ie (op zondag) dit jaar de grote opkomende diva.
Ze zingt het repertoire van haar betreurde vader
Nat King Cole met een frisse, ietwat laconieke
aanpak, en laat zich daarbij begeleiden door het
Finse Umo Jazz Orchestra. Het bigbandje wast
wel erg wit: de hemel zij dank dat Natalie de
emotie toch nog opzoekt in de wat tragere stuk
ken: zelfs in Mona Lisa en As Time goes by weet
ze te intrigeren. En dat is wat je van een prachtig
geklede diva verlangt. Het probleem van Natalie
is dat haar succes onverbrekelijk verbonden is
met het repertoire van vaderlief. Wie haar daar
van bevrijdt, creëert pas echt iets.
Dat probleem heeft Me'Shell NdegeOcello (op
vrijdag) absoluut niet. De kleine Amerikaanse
schrijft stukken die aanvankelijk op haar debuut-
cd nogal schetsmatig van opzet leken, zo vaak
wisselde het muzikale decor van inhoud, kleur en
genre. Me'Shell heeft nu haar zaakjes onder con
trole; haar aanpak combineert de flegmatiek van
Miles Davis met de energieke dadendrang van
Prince en de zwoelheid van een tja, Eartha Kitt.
Let me Run my Fingers over your Chest, zingt ze
flemend. Nou ja, graag!
Een derde mevrouw die grote indruk maakt op
dit festival is de debuterende zangeres-pianist
Aziza Mustafa Zadeh (op zaterdag), die geloof 't
of niet, afkomstig is uit Azerbaidjan en een cd
heeft vervaardigd onder produktionele leiding
van Chick Corea. Haar pianobenadering heeft
veel weg van een koppeling van Corea en Keith
Jarrett. Ze is extatisch, dramatisch en gepassio
neerd tot in haar meterlange wapperende haar.
Haar zang is lieftallig en licht - als ik me niet ver
gis hanteert ze zelfs een Braziliaanse tekst, aan
welk toeval niemand zich geërgerd heeft. Maar
dat geldt ook voor het Braziliaanse spektakel-dr
umcorps Olodum (bekend van Paul Simon) dat
nota bene tijdens de WK-wedstrijd tegen hun
landgenoten driftig van leer trekt.
Tot de grote namen van dit festival behoren dit
jaar onder meer pianist Herbie Hancock, trom
pettist Rby Hargrove, diens oudere voorbeeld
Wynton Marsalis, de elektronische tovenaar Joe
Zawinul (overigens ook al een zestiger) en Toots
Thielemans. Zo'n weerzien met tachtiger Lionel
Hampton is vertederend - hij rolt tegenwoordig
bijna van zijn drumstel af en valt bijkans ten
prooi aan de loomheid in The Sunny Side of the
Street, maar alia. Hanëock wijst de weg naar de
street credibility en de dance scene die tegen
woordig zo richtinggevend zijn. Greg Osby, Steve
Coleman en de Nederlandse openbaring Hom of
Plenty werken binnen hetzelfde spanningsveld.
Alle doen dat zonder gemakzuchtig te zijn, en dat
is nieuw.
Ik ben buitengewoon blij met de aandacht die
de NOS dit jaar schenkt aan NSJF, omdat dit festi
val het Wimbledon is van de geïmproviseerde
muziek en alles wat zich daarmee in verbinding
weet. Zelf had ik te weinig kunnen zien van nabij
om een goed oordeel te kunnen vellen over de
battle die de jonge saxofonist Joshua Redman za
terdagnacht uitvecht met de 'minor poet' Johnny
Griffin, als gasten van Roy Hargrove. Al op het ga
la (donderdag) vooraf aan NSJF is de band van
Hargrove een voorbeeldje van precisie. Ditmaal
overtreft dat vijftal zelfs de geoliede, vaak zo su
perieur spelende zevenmans band van Marsalis,
een dag later. Slechts Wynton is - maar dat is
strikt persoonlijk - nog steeds tot meer in staat
dan Hargrove.
Feng: „Wij willen een heel klassiek idee van beeldhouwkunst uitdragen.
foto henk bouwman
