Cultuur Kunst
Alphen: veel kunst
voor weinig geld
Jarig Quintus geeft Jazz Night
Zelden was Bach zo spannend
Hancock zonder opsmuk op gala
'Laecken-halle' bijna in volle glorie
VRIJDAG 8 JULI 1994
Ronald de Leeuw bijzonder hoogleraar
Amsterdam Ronald de Leeuw, directeur van het Van Goghmu-
seum in Amsterdam, is per 1 september benoemd tot bijzonder
hoogleraar aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Hij gaat
zich bezighouden met het museumbeleid en de geschiedenis
van het verzamelen in de 19de en 20ste eeuw. Het initiatief voor
een nieuwe leerstoel is afkomstig van de Stichting Het Vrije Uni-
versiteitsfonds en de Jan Veth Stichting. De Leeuw is sinds 1986
directeur van het Rijksmuseum Vincent van Gogh, dat kort gele
den verzelfstandigd is. Vanaf 1990 is hij ook directeur van het
Haagse Museum Mesdag.
Extra bussen North Sea naar Leiden
den haag In verband met het North Sea Jazz Festival rijden er
vanavond, morgen- en zondagavond extra bussen om het pu
bliek na afloop naar huis te brengen. Voor de regio Leiden ver
zorgt bus 7 deze 'wegbrengservice'. De bus gaat van het Neder
lands Congresgebouw via Duinreli, het centrum van Voorscho
ten naar het station in Leiden. Alle bussen vertrekken (om de
drie kwartier) vanaf de zijkant van het Congresgebouw. Van
avond en morgenavond begint de eerste om 24.00 uur te rijden,
zondagavond begint de dienst om elf uur. De vijfde en laatse rit
is vanavond en morgenavond om drie uur, op zondagavond om
twee uur.
Instellingen draaien goed en kosten gemeente bijna niks
MUSEA
LEIDEN
MUSEUM BOERHAAVE
Lange St. Agnietenstraat 10. Di t/m
za 10-17 uur, zon-en feestdagen 12-
17 uur. 'IJzeren therapeuten', t/m
14/8. Zondag 10 juli en woensdag 13
juli: 'Dr. Zanders ijzeren greep', thea
ter, 14.00 en 15.00 uur.
MOLEN DE VALK
2e Binnenvestgracht 1/a. Di t/m za
10-17 uur, zon- en feestdagen 13-17
NATIONAAL NATUURHISTORISCH
MUSEUM
Pesthuislaan. 'Superinsekten. Dit/m
za 10-17 uur, zon- en feestdagen 13-
17 uur, t/m 24/10.'
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN
Rapenburg 28. Di t/m za 10-17 uur,
zon-en feestdagen 12-17 uur. 'Ooit
van Freud', de archeologische verza
meling van Sigmund Freud, t/m 10/7.
RIJKSMUSEUM VOOR VOLKENKUNDE
Steenstraat 1. Di t/m vr 10-17, za-
zon-en feestdagen 12-17 uur. 'Langs
de Niger', oude culturen in West-Afri-
ka, t/m 28/8. Foto-tentoonstelling
van Fotostudio Woodbury Page:
'Fotografen in Indonesië, 1857-
1908', t/m 28/8. 'Volkskunst van ver
re', t/m 8/1/95.
ACADEMISCH HISTORISCH MUSEUM
Rapenburg 73. Wo t/m vr 13-17 uur.
HORTUS BOTANICUS
Rapenburg 73. Ma t/m za 9-17 uur,
zon-en feestdagen 10-17 uur. Kas
sen geopend ma t/m za 9-17 uur,
Clusiustuin geopend ma t/m vr 10-
12.30 en 13.30-16 uur.
DE LAKENHAL
Oude Singel 28-32. Di t/m vr 10-17
uur, za- zon- en feestdagen 12-17
uur. 'Beelden uit de verzameling Lei
den', t/m 4/9. Zondag 10 juli vanaf
12.00 uur: elk uurgrafis rondleiding
met als onderwerp de Leidse Laken
nijverheid. Demonstraties wol weven.
LEIDSE PILGRIM COLLECTIE
Vliet 45. Ma t/m vr 9.30-16.30 uur.
PRENTENKABINET
Rapenburg 65. Di t/m vr 14-17 uur.
PIJFENKABINET
Oude Vest 159/a. Zo 13-17 uur.
PENNINGKABINET
Rapenburg 28. Di t/m za 10-17 uur,
zon- en feestdagen 13-17 uur. 'Nieu
we Kunst en Art Déco', werk van me-
dailleur, beeldhouwer en keramist
Chris van der Hoef, t/m 18/9. Muse
umspreekuur elke woensdag 14-17
Alphen aan den Rijn zit letterlijk voor een dubbeltje op
de eerste rang. De gemeente besteedt minder geld aan
cultuur dan andere, vergelijkbare steden. Toch draaien
Expressie '70, het Parktheater, de bibliotheek, de muziek
school, het Parkfilmhuis, de amateurverenigingen en de
Kunstuitleen goed. Zij weten met minder geld veelal
meer bezoekers te trekken dan instellingen in andere ste
den. Dat blijkt uit een rapport van Buys Culturele Profie
len dat samen met de Culturele Raad Zuid-Holland de
kunstcijfers van zestien Nederlandse gemeenten heeft
vergeleken.
(daardoor) ook minder bezoe
kers dan gemiddeld. Maar het
Parktheater is vooral spotgoed
koop. Gaf een theater-bezitten
de gemeente van vergelijkbare
grootte in 1991 gemiddeld 1,4
miljoen uit aan haar theater, Al
phen was in dat jaar klaar voor
een schamele 250.000 gulden.
Het Parkfilmhuis draait een
derde minder films dan de col
lega-filmhuizen maar weet met
dat kleinere aantal j/oorstellin-
gen ongeveer evenveel bezoe
kers te trekken als de collega's
die meer te bieden hebben.
ga's. Omgerekend betaalt de ge
meente per deelnemer nog niet
de helft van wat andere ge
meenten moeten bijpassen.
De Streekmuziekschool en de
amateurverenigingen lopen
tenslotte in de pas met collega's
in de andere onderzochte ge
meenten. Wel is het opvallend
dat Alphen zo veel zingende in
woners heeft. De stad telt ne
gentien koren met in totaal 865
zangers. Dat is anderhalf keer
zo veel als in vergelijkbare ge-
Voorstraat 46. Di t/m za 10-12 en
14-17 uur. 'Henri Cassiers', steen
drukken, etsen, aquarellen en prent-
ruud sep/letty stam
De onderzoekers hebben de
jaarcijfers van 1991 bekeken
van de bibliotheek, Expressie
'70, het Parktheater, de Kunst
uitleen, de muziekschool, het
Parkfilmhuis en de amateurver
enigingen. Die cijfers heeft het
bureau vervolgens gelegd naast
die van vergelijkbare instellin
gen in andere gemeenten met
tussen de 50.000 en 100.000 in
woners. In bijna alle gevallen
blijkt dat Alphen voor relatief
weinig geld veel cultuur krijgt
voorgeschoteld.
De Alphense bibliotheek kost
in totaal twee miljoen gulden
terwijl dat in andere plaatsen
één miljoen meer is. Het over
grote deel van de kosten komt
voor rekening van de gemeente.
De uitleeninstellingen krijgen
gemiddeld 2,4 miljoen gulden
gemeentelijke subsidie; de ge
meente Alphen aan den lüjn
hoeft niet meer dan anderhalf
miljoen bij te passen. Maar hoe
wel de bibliotheek minder geld
heeft, en daardoor ook naar ver
houding een kleine collectie,
staan er in Alphen meer abon
nees ingeschreven dan in de an
dere plaatsen.
Het Parktheater blijkt op alle
punten een bijzonder beschei
den theatertje te zijn. Het thea
ter telt aanzienlijk minder stoe
len, minder voorstellingen en
Zonder subsidie
Het Alphense creativiteitscen
trum en de plaatselijke Kunst-
uitleeh draaien op relatief forse
begrotingen. Maar doordat bei
de instellingen zo succesvol
zijn, hoeft de gemeente weinig
tot niets bij te dragen. De
Kunstuitleen doet het volgens
het rapport uitstekend. Er gaat
twee maal zoveel geld in om als
bij andere dergelijke instellin
gen en niet minder dan 1700
Alphenaren maken gebruik van
de uitleen, tegenover nog geen
900 gemiddeld elders.
Creativiteitscentrum Expres
sie '70 krijgt weliswaar veertig
procent meer geld dan de cen
tra in vergelijkbare gemeenten.
Maar daar staat tegenover dat
het Alphense centrum tweeën
half maal zoveel cursisten en
heeft dan de colle-
Expressie '70 en het Parkthea
ter zijn wegens vakantie niet be
reikbaar. Loes van Campen van
de Kunstuitleen wijt het succes
van haar instelling aan de op
bouw van de collectie. „Wij
kunnen ook uit landelijke kun
stenaars putten terwijl andere
kunstuitlenen gebonden zijn
aan plaatselijke kunstenaars. En
we hebben een regiofunctie. De
abonnees komen ook uit de
omgeving. Het succes van de
andere instelllingen komt denkt
ik toch door het enthousiasme
van de mensen die er werken.
En ik denk dat er veel vrijwilli
gers in touw zijn."
Wethouder Frank Dales
(D66/cultuur) verbindt geen
conclusies aan het rapport. „Ik
heb me alleen
waarin wijken we
verklaarbaar? Dat zijn hier in Al
phen het Parktheater en de bi
bliotheek. Wat de laatste betreft
zijn de plannen klaar voor de
verbouw en uitbreiding van het
filiaal Ridderhof. En in septem
ber komen we met een voorstel
om de positie vah hel Parkthea
ter te versterken. Ik wil niet zeg
gen dat we voldoende geld aan
kunst en cultuur besteden. De
sport krijgt meer. Dat is histo
risch zo gegroeid. Als we kun
nen helpen, dan doen we dat
ook. Want een gemeente die
geld stopt in cultuur, toont
daarmee aan dat ze het belang
ervan inziet."
leiden The Straight Soul Band, The Quintus Jazz Band en de Original Evergreen Jazzband traden gister
avond op bij de Leidse Studentenvereniging Quintus. De jarige vereniging (derde lustrum) bood het Leidse
publiek muzikale èn culinaire hoogstandjes aan in het kader van de Leidse Lakenfeesten. De eettentjes,
gein spireerd door het Maastrichtse 'Preuvenement', in het Quintusgebouw gingen om zes uur open. Een
uur later speelde de eigen Quintus Jazz Band op de borrelboten voor het gebouw. Daarna waren de Origi
nal Evergeen Jazzband en de Straight Soul Band aan de beurt. foto hielco kuipers
Het vermaarde Bolsjoj Ballet zet zijn toernee door Groot-Brittan-
nië stop. Volgens promotor Derek Block was de kaartverkoop te
slecht. Hij wijt dit aan de economische recessie.
De kaartjes kostten tussen de 70 en 150 gulden. Block zei dat
de 8.500 balletliefhebbers die al kaartjes hadden gekocht, hun
geld terugkrijgen.
Het was de bedoeling dat het Russische balletgezelschap in
twee maanden tijd 37 optredens zou verzofgen in Groot-Brittan-
nië en Ierland. Slechts zes ervan zijn doorgegaan. Volgens Block
kost de mislukte tour het Bolsjoj Ballet ongeveer drie miljoen
gulden.
Wispelwey laat eigen opvatting horen
muziekkortaf, streng, grimmig. Hij doet
recensie susanne lammers niet zijn best voor klankschoon-
Leids Barok Festival: Suites van J.S. Bach heid, hij speelt straffe, weerbar-
door Pieter Wispelwey, violoncello. Ge- stige muziek, zo goed als ont
daan van lyriek, vrijwel zonder
legato of
hoord: 7/7, Sociëteit de Burcht, Leiden.
recensie john oomkes
Midsummer Jazz Gala nav 50e verjaardag
van platenlabel Verve. Opmaat voor Nor
th Sea Jazz Festival 1994. Met medewer
king van Herbie Hancock, Shirley Home,
Roy Hargrove, Peter Delano en het Me-
tropole Orchestra olv Dick Bakker. Ge
hoord: 7/7, Nederlands Congresgebouw",
Den Haag.
Ria Lubbers, Sylvia Toth, Koos
Andriessen, Hij van Dijkstal en
de Showtime-camera van RTL4.
En toch heeft het Midsummer
Jazz Gala waarmee de nieuwe
editie van North Sea Jazz zijn
opmaat heeft gekregen, geen
glitter en glamour.
Hancock vult bijkans in zijn
eentje het tweede gedeelte van
dit avondje en hij laat zien dat
je altijd jezelf moet blijven. Als
een muziekstandaard gede
monteerd dreigt te raken,' dan
repareert hij het geval ter plek
ke, strooit vervolgens bon mots
rond, vertelt dat hij zelden on
voorbereid zich in een avontuur
stort, maar dat het vanavond
dan maar moet. Vervolgens
speelt hij een serie soli, zo flam
boyant dat je het jonge pianota
lent (Racké keer op keer: „Acht
tien jaar, dames en heren") wit
ziet wegtrekken in de coulissen.
Hancock zie je vaak ontspan
nen musiceren, maar zelden zo
zonder opsmuk als bij dit gala.
Met het Metropole speelt hij
twee prachtig gearrangeerde
stukken. Eén van eigen hand,
Butterfly, in een geolied arran
gement van Peter Herbolzhei-
mer. En Round Midnight in een
rococojasje van Angel Ranga-
loff. Het Metropole heeft er on
der leiding van de sympathieke
Dick Bakker (wat een verade
ming is die opvolger van Van
Otterloo!) warempel zin in. Al
leen dat Bona-karakter, die dat-
smeert-zo-heerlijk-weg-menta-
liteit zou 'ns bij het bijna vijftig
jarige orkest doorbroken moe
ten worden.
Hancock geeft zich bloot,
zoals eerder ook aan Shirley
Home, de singer-pianoplayer,
blijkt gegeven. Met een menge
ling van professionalisme en
natuurlijke losheid zetten ze
zich aan zo'n klus en klaren 'm.
Home, in een fantasiegeval ge
huld, zingt met omfloerste stem
- mooier dan Oleta Adams het
zou kunnen - over haar onvoor
waardelijke gevoelens van liefde
en verdriet. Het is bijna niet te
geloven dat iemand van zestig
zo zinderend kan bespiegelen.
Hargrove - dit jaar uitgeroe
pen tot beste trompettist in de
jazzwereld - is dat nog niet ge
geven. De techniek is er al wél
mannetje, maar het vemiogen
iets met die power te doen door
hier en daar je muzikaal verhaal
te relativeren, gas terug te ne
men, te relativeren - dat alles
moet nog komen. Maar Verve
kan gemst zijn, met het Hargro
ve Quintet komt het in orde.
De violoncel
van Pieter
Wispelwey
heeft geen
poot. Wispel
wey klemt hem
tussen zijn
knieën. Het is
alsof hij hem
weigert te delen
met het publiek
en zo klinken
ook de Suites
van Bach die hij
speelt. Blijf uit
mijn burnt! Ze
zijn van mij!
Juist daarom
prikkelen deze
eigenzinnige
vertolkingen de
luisteraar.
Een suite be-
van dansen, maar die te gesti
leerd zijn om nog werkelijk
dansbaar te zijn. De zes Suites
voor cello die Bach in 1720
componeerde zijn de eerste be
langrijke solo-composities voor
cello. Wispelwey liet zijn inter
pretatie horen van drie van de
zes. Deze drie zijn wat betreft
r vergelijk-
komt een vrij rustige allemande,
dat weer gevolgd wordt door
een snelle courante Rust brengt
de sarabande. De overgang naar
het hoge tempo van de gigue
wordt gemaakt door een
menuet of bourrée
In de benadering van Wispel
wey is Bach ongenaakbaar,
-i" WIA «W ÜH -
leiden De restauratie van de voorgevel van de Lakenhal zit er praktisch op. Onlangs werden de steigers
verwijderd en wat tevoorschijn kwam was een blinkend frisse gevel, waar de naam van het gebouw 'Laec
ken-halle' in bladgoud schittert. Volgende week is ook het binnenplein van het stedelijk museum weer
toegankelijk.
De interne verbouwing van de historische afdeling gaat nog even door. Het schilderwerk daar is op een
oor na gevild en op 25 juli wordt begonnen met het leggen van de parketvloer. Het is de bedoeling dat de
totale restauratie begin september rond is. foto hielco kuipers
EXPOSITIES
LEIDEN
STELLING GALLERY
Kruisstraat lb. Do t/m zo 14-17 uur,
LAK-GALERIE
Cleveringaplaats 1. Ma t/m za 10-22,
zo 14-17 uur.
BLEIJENBERG GALERIE
Breestraat 113. 'Zomer '94'. Werk
van verschillende kunstenaars, t/m
25/8 (24/7 t/m 5/8'gesloten): di t/m
za 9-18 uur, le zondag van de
maand 12-17 uur.
BLEIJENBERG BEELDEN
Langebrug 61. Vaste opstelling diver
se beelden; vr, za en le zondag van
de maand 12-17 uur.
ART ACRYLAAT
Nieuwstraat 53. Draadplastieken en
objecten t/m 7/7; woe t/m za 12-17,
do ook 19-21 uur, le zondag van de
maand en volgens afspraak (071-
122597).
MECENAS GALERIE
Middelstegracht 87. Dag (beh ma)
12-16 uur en op afspraak (071-
127809).
ZÖNE
Nieuwstraat 17. Di t/m vr 11-18, za
10-17, zo 13.30-16.30 uur.
GALERIE DE GOUDEN EEND
Hooglandsekerkgracht42. Schilderij-
en van Fred Hansen.
GALERIEZICHY
Steenstraat 7. Schilderijen, kerami
sche sieraden, leren tassen van Tibor
Bréda, llöna Deék en hun dochters
Judit en Enikö, t/m 8/7. Schilderijen
van Christine Millet, 9/7 t/m 29/7.
Woe t/m vr 12-18, za 11-17 uur.
DE WAAG
Aalmarkt 21. Woe t/m za 12-17, zo
13-17 uur.
CBK
Hooglandse Kerkgracht 19-21. Woe
t/m za 12-17 uur, do 19-21 uur.
GALERIE CELLINI
Hooigracht 50. Debuut Evaline Coe-
nen, glasobjecten, schilderijen van
Hannes van Es, t/m 4/8, do vr za 14-
17 uur.
GALERIE LIGA NIEUW BEELDEN
Pres. Steijnstraat 14. Vrza zo 12-18
uur en op afspraak (071-124545).
GALLERIA PROPITIA
Nieuwe Rijn 93. Do t/m zo 13-18
KUNSTSOCIETEIT DE BURCHT
Burgsteeg 14. do t/m zo 13-18 uur.
KUNSTSALON DE PRINCEHOF
Rapenburg 8/10. Jacqi
Turk II
13-
8/7 t/m 31/7. Ma t/m vr 10-17,
13-17 uur.
GALERIEDE RODE CIRKEL
Zoeterwoudsesingel 7a. Do z;
17 uur en op afspraak (071-
120567).
GALERIE AZL
Academisch Ziekenhuis, gebouw 1.
Schilderijen en tekeningen van Jan-
peter Muilwijk t/m 28/8, dag. 9-17
DE KLEINE KLUP
Nieuwe Rijn 1. 'Vietnam: Do Moi', fo
to's van Jan Banning, t/m 28/7; ma
t/m za 10-22 uur, zo 12-22 uur.
TIME IS ART
Nieuwstraat 10. Berbeé Kuiper,
t/m 17/7; woe do vrza 14-18 uur.
GALERIE AMBER
Hooglandsekerkgracht 8.
ALPHEN AAN DEN RIJN
STAA-GALERIE
Prinses Irenelaan 88. Za zo 12-17
I0FMAN VAN der ZEE KUNSTZA-
;en
Hooftstraat 209. John Lie A Fo, et
sen, zeefdrukken en schilderijen, en
Nelson Carrilho, beelden, t/m 14/7;
woe do 13-17, vr 13-18, za 11-17
HAZERSWOUDE
GALERIE LAERKEN
Bent 2. Deens kunstenaarscollectief
'Pyramiden' met sculpturen, schilde
rijen, reliëfs, papier-collages en as
semblages, Ingrid Lundh-Rundqvist
(Zweden), glas, t/m 30/7; za zo 11-
17 uur.
KATWIJK
ART GALLERY KRAIJEN00RD
Prinses Marijkelaan 21. 'Een eeuw
schilderkunst, aan de kust en door de
Bollenstreek', wisselende expositie,
t/m 30/11; za 11-19 uur en op af
spraak (01718-13520).
WASSENAAR
GALERIE VERHAAR
Schoolstraat 9. Jaap van der Pol
schilderijen, gouaches, etsen; t/m
1/9; do tm zo 13-18 uur.
BIANCA IN'T KLOOSTER
Kerkstraat 32. Vr en zo van 12-17
uur, za van 12-17 uur.
DE PAAUW
Raadhuislaan 22. Beelden en schil
derijen van verschillende Wassenaar-
10-16,;
kortaf heer
schap horen.
Gekwetst lijkt hij en Wispelwey
moet die pijn laten horen. Som
mige delen worden nauwelijks
gescheiden van elkaar gespeeld,
tussen andere wordt een ruime
pauze ingelast. De noten zijn
van Bach, maar de muziek is
van Wispelwey. Daardoor voelt
het als een pak op je donder. De
ene keer word je het volgende
baar/Na d^Mddmde"préhide deel ingesch°Pt. de andere keer
je pijnlijk lang wachten.
Het resultaat is een fascineren
de uitvoering. De cellist lijkt
zich van het publiek helemaal
niet bewust. Hij laat zijn parti
culiere opvatting horen, laat ho
ren wat Bach er nou eigenlijk
mee bedoeld heeft; zelden was
Bach zo spannend.
leiden 'Nieuwe bogen' en 'De bouw van het nieuwe station', twee schilderijen van de Leidse Marianne
Samson, zijn de winnaars van de Rembrandt schilderwedstrijd 'Kijk op Leiden' die in het kader van de La
kenfeesten is gehouden. De tweede prijs ging naar 'De gekroonde liefdepoort' van R. van Looy en J. Lam-
pe kreeg de derde prijs voor 'Marebrug'.
Eervolle vermeldingen waren er voor 'Gezicht op het Plantsoen' van A. Sloot en 'De Haagsche Schouw
brug in zijn avondzon' van C. Visser.
De werken werden beoordeeld door een jury bestaande uit de kunstschilders Fer Hakkaart en Bert Kien-
jet, de zangpedagoge Lucia Steinbach en K. Post.
Tijdens de Lakenfeesten (t/m 17 juli) hangen alle ingezonden werken te kijk in de Hooglandse Kerk aan
de Middelweg. FOTO BEN DE BRUUN
