Vernietigend rapport over CBK
Betrouwbare 'Wehkamp-gids'
over kunst- en antiekveilingen
Cultuur Kunst
Muurdecoraties te koop
van jongere kunstenaars
Willem Pijper herdacht
Schouwburg weigert
bodybuilding-wedstrij d
Schrijvers op de bres voor
Bengaalse collega Nasrin
Manet weg voor 12 miljoen
Manuscript Da Vinei
chef annemiek ruygrok, 071 -356471plv -chef jan rijsdam, 071 -356472
Sotheby veilt zondag muurde
coraties voor kantoor- en be
drijfsruimtes. Sotheby's Art
Foundation Amsterdam heeft
achttien merendeels jongere
kunstenaars uit binnen- en bui
tenland uitgenodigd mee te
doen aan het project, dat de ti
tel 'The Wall' heeft gekregen.
Alvorens het onder de hamer
komt, wordt hun werk vanaf
donderdag tot en met zondag
tentoongesteld in de zalen van
Sotheby in Amsterdam. Anders
dan bij exposities in musea of
galeries wordt bij deze presen
tatie uitgegaan van de decora
tieve functie die kunstwerken
kunnen vervullen in kantoor-
en bedrijfsruimten.
Kunstenaars uit Nederland,
Italië, Griekenland, Tunesië,
Chili en Duitsland doen aan de
expositie mee. Uit Nederland
zijn dat de schilders Hans Booy,
Peter Korver en Cecile van der
Heijden, keramist Peter de
Graaf, fotografe Barbara Visser
en Jan Starken (textiel). Sotheby
richt zich met dit project vooral
op beginnende bedrijven of be
drijven die juist een nieuw pand
betrekken. Vaak schenken zij
onvoldoende aandacht aan een
verantwoorde decoratie van
hun ruimtes, meent het veiling
huis.
rotterdam anp
Het Rotterdams Conservatorium herdenkt de honderdste geboor
tedag van componist, criticus en pedagoog Willem Pijper (1894-
1947) met een reeks concerten met diens werk en dat van tijdgeno
ten en leerlingen. Pijper was vanaf 1930 ook directeur van het Rot
terdams Conservatorium.
De concerten in De Doelen, in Zaal de Unie en in de Willem Pij
perzaal van het conservatorium vinden van 8 tot en met 11 sep
tember plaats.
Verder is op 30 augustus de première van Pijpers opera Halewijn
in de Rotterdamse schouwburg. Uitvoerenden zijn het Radio Sym
fonie Orkest en het Groot Omroepkoor onder leiding van Ed Span
jaard en de solisten Wout Oosterkamp, Liduin Stumpel, Nanco de
Vries, Annett Andriessen en Ingrid Kapelle. Halewijn is voor het
laatst in 1957 opgevoerd.
De 'noedelkoning' met zijn echtgenote uit de film 'La voce della
/una' uit 1989. foto pr
De directie van schouwburg De
Kring in Roosendaal wil in no*
vember geen gastheer zijn van
het Open Noordbrabants Kam
pioenschap Bodybuilding. „On
ze schouwburg is niet geschikt
voor zo'n sportevenement",
motiveert woordvoerder Peter
Dictus het besluit. „We houden
toch ook geen turnwedstrijden
of het Nederlands kampioen
schap ringsteken?" Hij voegt er
aan toe dat ook „het bodybuil
ding-publiek" een extra belas
ting voor de schouwburg met
zich meebrengt".
De organisator van het evene
ment, sportschoolhouder John
Masseurs, is woedend over het
besluit van het Roosendaalse
theater. „Een absurde zaak",
vindt hij. „We hebben al eerder
bodybuilding-wedstrijden ge
houden in de schouwburg en
nooit waren er problemen". Het
steekt hem ook dat de schouw
burgdirectie heeft gezegd dat zij
geen moeite zou hebben met
een optreden van The Chippen
dales. Volgens Masseurs is dat
precies hetzelfde. Dictus vindt
echter dat de sportschóolhou-
der appels met peren vergelijkt.
„De Chippendales zijn geen
wedstrijd. Zij zijn amusement.
Met ander publiek. Het is onze
overtuiging is dat een schouw-
burg is bedoeld voor zitten en
passief kijken en luisteren. Ja,
en een beetje applaudiseren
dan."
'Aanloopmoeilijkhedenblijken structurele communicatieproblemen
Vooral etnografische kunst doet het goed op veilingen. Dit beeld uit Zaïre, dat hier wordt afgestoft door veilinbgmedewerkster, moet bij Sotheby's
in Londen 100.000 pond opbrengen, zo'n 300.000 gulden. De spijkers wijzen niet op duistere rituelen maar symboliseren de bevestiging van be
langrijke zakelijke contracten. foto andrew winning/epa
Kunstenaars Altink en Oepts stijgen met stip in jaarboek Waanders
Op zoek naar een betrouwbare
metgezel in een wereld vol voe
tangels en klemmen, komen
potentiële kunstkopers in Ne
derland vroeg of laat terecht bij
het inmiddels 19-delige naslag
werk Kunst- en Antiekveiling.
Niet alleen voor ervaren veiling-
gangers maar ook voor schoor
voetende nieuwkomers zijn de
jaarboeken een rots in de bran
ding.
Voor dé catastrofale crash in
1990 stegen de prijzen voor
kunstwerken van toonaange
vende kunstenaars soms met
honderd procent per jaar. Het
meest solide leek de belegging
in impressionistische schilder
kunst. In een periode van tien
jaar gingen de bedragen voor
topwerken in die categorie vaak
tien keer over de kop. Die glo
rietijd is voorbij maar dat lijkt
vooralsnog een gunstige ont
wikkeling omdat alle op snelle
winsten beluste gokkers de
kunstmarkt de rug hebben toe
gekeerd.
Evenals het gezaghebbende
'Art of Our Time', dat een glo
bale inventarisatie van vraag en
aanbod geeft op het gebied van
hedendaagse kunst, doet het
door Waanders te Zwolle uitge
geven jaarboek dienst als een
soort Wehkamp-catalogus
waarin de uiteenlopende artike
len die het afgelopen jaar op de
veiling kwamen keurig gerubri
ceerd zijn.
Naast schilderijen, aquarel
len, tekeningen en grafiek, ko
men ook ikonen, aardewerk, fo
tografie, glas, kristal, sculpturen,
wapens, meubelen, tapijten, ju
welen, klokken, poppen, speel
goed, sieraden en andere ge
bruiksvoorwerpen aan bod.
Vooral in de categorieën aziati-
ca en etnografica is er een le-'
vendig samenspel van vraag en
aanbod. Grote internationale
exposities in oudheidkundige
musea hebben bijgedragen aan
de belangstelling voor kunst uit
oude culturen. Het feit dat
steeds meer galeries voor mo
derne kunst de aziatica en etno
grafica 'erbij' gaan doen, is een
duidelijke vingerwijzing. De
prijsstijgingen komen vooral
voor in de sculpturen en schil
derijen waarin de belevingswe
reld van primitieve culturen
centraal staat.
Dat het ook in de hedendaag
se schilderkunst niet louter
kommer en kwel is, bewijzen de
prijzen van de schilderijen van
de Groninger fijnschilder Henk
Helmantel. Voor één van zijn
kerkinterieurs werd het afgelo
pen jaar f 24.000 betaald. In de
lift zit o.a. het werk van de ver
tegenwoordigers van De Ploeg
uit Groningen. De prijzen voor
schilderijen van Jan Altink c.s.
zijn omhooggeschoten. Een stij-
ger met stip is ook Wim Oepts.
Het boek vermeldt (uiteraard)
niet dat lang niet alles wat ter
veiling werd aangeboden ook
daadwerkelijk werd verkocht.
Veilinghuizen als Sotheby's en
Christie's hebben na de crash
maanden gekend waarin de
helft van de aangeboden wer
ken teruggestuurd moesten
worden naar de eigenaar omdat
de geschatte waarde niet ge
haald werd. Door het wegblij
ven van de kunstonvriendelijke
speculanten is de markt kleiner,
selectiever en stabieler gewor
den. De echte liefhebbers zijn
gebleven.
Boek: Kunst- en Antiekvei
ling 1994, deel 19. Uitg. Waan
ders Zwolle, 115,= (bij abon
nement op de serie 95,=).
Een internationaal schrijvers
collectief lanceert een handte
keningenactie om de Bengaalse
schrijfster Taslima Nasrin te on
dersteunen. Nasrin zit onderge
doken in de hoofdstad Dhaka
nadat haar boek Lajja (Schaam
te) in Bangladesh een nieuwe
Rushdie-affaire heeft veroor
zaakt.
Het Comité van Vrouwelijke
Schrijvers van Pen Internatio
nal, gevestigd in de Verenigde
Staten, wil een petitie aanbie
den aan de Bengaalse autoritei
ten waarin politiebescherming
voor Nasrin wordt geeist.
De boeken van Nasrin zijn
zeer omstreden vanwege haar
aandacht voor vrouwenrechten,
de kritiek op islamitische tradi
ties en de expliciete seksuele
passages. De Bengaalse politie
zoekt de schrijfster al langere
tijd wegens godslastering.
De Raad van Soldaten van de
Islam, een splintergroepering in
het noordoostelijke Syfriet, riep
op 24 september vorig jaar al op
tot de executie van Nasrin. Nu
hebben de moslim-fundamen
talisten 2500 dollar op het hoofd
van de schrijfster gezet. Fana
tieke moslims hebben begin de
ze maand het huis van haar fa
milie huis met stenen bekogeld
en de ruiten ingeslagen.
Pen International, dat na de
Eerste Wereldoorlog is opgezet
om de schrijversrechten te be
schermen, kreeg op 15 juni een
brief van Nasrin waarin zij
schreef: „Ik ben in groot gevaar.
De regering is tegen mij. Ik heb
geen hoop om uit deze gevaar
lijke situatie te ontsnappen. Alle
mollah's zijn nu op straat. Ze
vragen onophoudelijk om mijn
dood."
Nasrin vraagt in de brief om
politiebescherming, maar voor
al om politiek asiel in het bui
tenland. „Zelfs in de gevangenis
ben ik niet veilig. De mollah's
zijn overal. Probeer me alsje
blieft asiel te verlenen in jullie
land. Als ik hier blijf, zullen ze
me vermoorden."
De schrijfster moet zich op 4
juli voor een rechtbank in Dha
ka verantwoorden wegens om
streden uitlatingen tijdens een
interview. Dat kan haar maxi
maal twee jaar cel kosten. Een
arrestatiebevel tegen Nasrin is
imiddels uitgevaardigd.
aux Folies-Bergères'. Het doek
was vijftig jaar bij het Stedelijk
in bruikleen.
Een doek van Claude Monet
uit 1891, 'Peupliers au bord de
la Lepte', werd op ruim vijftien
miljoen gulden afgehamerd.
Twee belangstellenden die tele
fonisch boden, dreven de prijs
ruim 5 miljoen gulden op. Over
de kopers deed Sotheby's geen
mededelingen.
De slechte start van de Lon-
dense veilingen lijkt een beves
tiging van de zwakke markt
voor impressionistische en mo
derne kunst die al tijdens de
lente-veilingen aan het licht
kwam in New York. Daar werd
de helft van de nummers 'inge
trokken. Het voorzichtige her
stel in het najaar van 1993, na
vier slechte seizoenen, lijkt niet
meer dan een opflikkering te
zijn geweest.
Een olieverfschets uit 1881 van
de Franse schilder Edouard Ma-
net, die tot vorig jaar in
bruikleen hing in het Stedelijk
Museum in Amsterdam, is gis
teren tijdens een veiling bij So
theby's in Londen verkocht voor
12,3 miljoen gulden. Het doek
was een van de weinige toppers
tijdens de veilingen van impres-
sonisten en moderne kunst,
waar maandag en dinsdag veel
werken geen koper vonden.
De schets van Manet bracht
veel meer op dan de richtprijs
van negen miljoen gulden. Het
doek is afkomstig uit de collec
tie van de zakenman Franz Koe-
nigs en was eigendom van een
van diens nazaten. Het is een
van de studies die leidden tot
het beroemde schilderij 'Bar
NEW YORK AFP/RTR
Een wetenschappelijk manuscript van Leonardo da Vinei (1452-
1519) wordt op 11 november geveild bij Christie's in New York. Het
veilinghuis verwacht een opbrengst van meer dan tien miljoen dol
lar.
De geniale Leonardo heeft het handschrift tussen 1506 en 1510
gemaakt. Het bevat onder meer ontdekkingen op het terrein van de
hydraulica en astronomie, de uitvinding van de duikboot en een
beschouwingen over waarom de lucht blauw is en de maan ver
licht.
Ontdekkingsreis per camera
alphen aan den run Fotografie-gevorderden kunnen in septem
ber bij Expressie 70 op ontdekkingsreis met fotograaf Jan van
Rijn. In 15 lessen neemt hij de cursusdeelnemers mee naar Rot
terdam om de havens en de architectuur van de stad op de plaat
te ztten. Ook het fotograferen naar model, dier en landschap
komt aan de orde. Lezingen van gastdocenten en het bezoeken
van fototentoonstellingen vormen de theoretische poot. Andere
cursussen in het aanbod van Expressie 70 zijn onder meer teke
nen en schilderen naar model door Angenelle Thijssen en pot
tenbakken/keramiek van docente Margo Luken. Voor informatie
en aanmelding: Expressie 70, telefoon 01720-93737.
Dagtochten langs Friese grafzerken
Leeuwarden De gebeeldhouwde grafzerken bij Friese kerkjes
worden gezien als het hoogtepunt van de 16e en 17e eeuwse
beeldhouwkunst in het Noorden. Het Fries Museum in
Leeuwarden organiseert tot 6 september dagtochten die langs
deze kerkjes voeren. Vanuit Leeuwarden is op zaterdag in een
klassieke autobus een noordelijke, een zuidelijke en een weste
lijke route te volgen. Het Fries Museum heeft een tentoonstel
ling over de grafzerken ingericht die de deelnemers voorafgaand
aan de tocht kunnen bezoeken.
40ste editie Taptoe Breda
breda De Nationale Taptoe in Breda viert zijn veertigste ver
jaardag van donderdag 25 augustus tot 4 september met een
speciaal jubileumprogramma op het terrein van de plaatselijke
Chassé-kazerne. Als gasten komen onder meer de Red Army
Band uit Rusland, het stafmuziekkorps van de Koninklijke
Zweedse landmacht en het Centraal Orkest Slowakijke met een
folkloristische dansgroep. De Marinierskapel der Koninklijke
Marine, de Kapel van de Koninklijke Luchtmacht, de Johan Wil
lem Friso Kapel en de door dienstplichtigen bemande fanfare
korpsen van de Genie en de Limburgse Jagers treden op. Ook
zijn het regio-orkest West-Brabant, de Fthythm Stars uit Sneek
en de Sterne Slotlanders uit Franeker te beluisteren. Kaarten zijn
vanaf 13 juli te verkrijgen bij de VW.
Expositie en films Fellini
amsterdam/den haag In het Stedelijk Museum in Amsterdam is
van 2 juli tot 19 september de tentoonstelling Federico Fellini:
kostuums en mode te zien. De onlangs overleden Italiaanse re
gisseur werkte altijd nauw samen met beroemde ontwerpers.
Naast de filmkostuums is bovendien de kleding te zien die inter-
nale modemakers als hommage aan Fellini hebben gemaakt. Zo
zijn er onder meer creaties van Armani, Lagerfeld, Ozbek, Ra-
banne en Dolce Gabbana. Het complete filmoevre van Fellini
is gedurende de maand juli te zien in het Filmmuseum in Am
sterdam en het Haags Filmhuis.
„Structuur, taakverdeling, resultaatgericht werken, prio
riteiten en inhoud van de managementaanpak zijn voor
verbetering vatbaar." Aldus luidt de vernietigende con
clusie van het intern onderzoeksbureau 'Leiden Advies'
naar het reilen en zeilen van het nauwelijks een jaar gele
den opgerichte Centrum Beeldende Kunst. De kritiek
geldt vooral directeur Ella van Zanten, die dan ook op 1
augustus aan haar stutten trekt. De gemeente verlengt
haar tijdelijk dienstverband niet.
Het eind mei verschenen rap
port van het onderzoeksbureau
wordt niet openbaar gemaakt,
omdat er te veel 'privacy-gevoe-
lige' zaken in staan. Alleen de
conclusies en aanbevelingen
werden gistermiddag naar bui
ten gebracht. Wethouder Pex
Langenberg (cultuur) wilde niet
toegeven dat, de conclusies van
het rapport in aanmerking ge
nomen, bij het CBK alles mis is
gegaan wat er mis kon gaan.
Toch liegt het rapport er niet
om: „Voor wat betreft de taak
inhoud van de directeur wordt
aanbevolen de eenzijdige invul
ling te doorbreken en de aan
dacht van het management ge
lijkmatiger over de verschillen
de onderdelen van het CBK te
verdelen." Het rapport spreekt
van het ontbreken van interne
communicatie, eigen verant
woordelijkheid voor medewer
kers en een beleidsplan voor de
komende jaren.
Team
In het advies van het onder
zoeksbureau staat dat de inter
ne communicatielijnen tussen
direceur en medewerkers direc
ter moet zijn. „Er dient weer
één team te komen." Het werk
overleg moet volgens het advies
in vorm en frequentie worden
afgestemd op taken en verant
woordelijkheden van de mede
werkers. Ook dient de onderlin
ge informatie-uitwisseling vaker
te geschieden, vooral tussen staf
en overige medewerkers.
Toen het CBK op 4 september
vorig jaar officieel werd ge
opend, leek er nog geen vuiltje
aan de lucht. Maar al snel sij
pelden geruchten over moeilijk
communiceren tussen mede
werkers en directeur door tot in
de kamers van het stadhuis en
daarbuiten. Yvonne van Baarle,
hoofd van de afdeling kunst en
cultuur van de gemeente Lei
den, trachtte al in december
door gesprekken met betrokke
nen het tij te keren. Maar wat zij
naar buiten afdeed als
'aanloopmoeilijkheden' en 'kin
derziektes' bleek toch van struc
turele aard. In elk geval waren
de problemen zo ernstig dat de
gemeente in januari van dit jaar
besloot een intern onderzoek
naar de problemen te laten ver
richten. Dat onderzoek werd ge
daan in samenspraak met Ella
van Zanten. „Binnen de kleine
groep van medewerkers had de
opstartperiode in de nieuwe op
zet spanningen opgeroepen,"
zo constateert het rapport.
Praatpaal
'Leiden Advies' werd gevraagd
te onderzoeken of de huidige
organisatie van het CBK, een
combinatie van Kunstuitleen en
een Leids centrum voor moder
ne kunsten dat exposities in het
centrum aan de Hooglandse
Kerkgracht èn in De Waag in
richt, wel effectief en efficiënt
was ingericht. Daarbij werd on
der meer gekeken naar taakver
deling en management-instru-
menten. Ook moest het bureau
bezien of een uitbreiding van
het takenpakket van het CBK er
wel inzat. De opzet was name
lijk om het CBK als 'praatpaal'
voor Leidse beeldende kunste
naars te laten functioneren. Het
CBK moest eveens het atelier-
beleid ter hand nemen en sub
sidieregelingen uitvoeren. Ta
ken waaraan het centrum nog
steeds niet is toegekomen.
Het rapport maakt zichtbaar
dat de exploitatie van de Waag
als tentoonstellingsruimte een
zware druk legt op het functio
neren van alle CBK-medewer
kers. Dit komt, aldus het rap
port, onder meer tot uiting in
het grote aantal uren overwerk
dat eruit voortvloeit.
Het rapport bevat, naar het
oordeel van het college van b
&w, een heldere analyse van de
problemen bij het CBK alsmede
hanteerbare aanbevelingen.
„Deze lijken essentieel voor het
beter functioneren van het CBK,
het oplossen van de aanloop
problemen en het doorbreken
van een spiraal van stijgende in
terne spanningen.
De aanbevelingen van het
rapport zijn inmiddels met de
betrokken medewerkers be
sproken en, aldus het college
'ontvangen vanuit een con
structieve basishouding', maar
ook met enige aarzeling. Vol
gens Van Baarle en Langenberg
is die aarzeling begrijpelijk, om
dat er in het rapport ook 'pun
ten van algemene kritiek op het
CBK' staan. Niettemin heeft het
college goede hoop binnen een
paar maanden te kunnen berei
ken dat het CBK de taakstelling,
zoals die bij de oprichting was
beoogd, kan gaan uitvoeren,
mits er een 'kwalitatieve leiding'
komt. Op de vraag aan wethou
der Langenberg of het profiel
van de nieuwe directeur aan
passing behoeft, was het ant
woord dat hij 'zorgvuldig zal be
kijken of het advies van belang
is voor de directeursfunctie'.
Wel komt er in het najaar een
heroriëntatie op de Waag, zoals
ook in het collegeprogramma
staat. Voorlopig blijft het uit
gangspunt van Langenberg dat
de Waag bij het CBK blijft.
Het Centrum Beeldende Kunst aan de Hooglandse Kerkgracht is nog
niet de praatpaal voor Leidse kunstenaars die het zou moeten zijn. ar
chieffoto loekzuyderduin
Ella van Zanten stapt op 1 augustus op als directeur van het CBK. ,De
stijl van leidinggeven binnen het CBK sluit niet aan bij de behoefte,
welke bestaat binnen een dergelijk klein instituut', aldus een onder
zoeksrapport. archieffoto holvast/marklamers