Maximum plichtsbesef,
minimum aan fantasie
Beeld in vijver van Architectuurinstituut
Kinderziektes en EO
kwellen Mysteryland
h
Heruitgave Stonesalbums:
oude wijn in nieuwe zakken
Cultuur&Kunst
Nieuw Sinfonietta speelt
werk Russische componisten
1 NSDAG 28 JUNI 1994
CHEF ANNEMIEK RUYGROK, 071 -356471PLV -CHEF JAN RIJSDAM, 071-356472
liddeleeuwse beelden op expositie
isincenIn het Stedelijk Museum in Vlissingen is tot en met 9
:tober de expositie Middeleeuwse beelden uit het Utrechtse
tharijnenconvent te zien. De tentoonstelling geeft een indruk
n de houten religieuze beelden die aan het eind van de Mid-
ileeuwen in de Noordelijke Nederlanden in kerken, kloosters
i woonhuizen stonden, variërend van altaarstukken tot kleine
iliëfjes. Door de beeldenstorm in 1566 en de religieuze omwen-
ïling in het laatste kwart van de zestiende eeuw is veel beeld-
iouwwerk verloren gegaan. Middeleeuwse religieuze beelden
gfcjn om die reden zeldzaam.
Bi
Mï
raziliaans festival in Amsterdam
j AMSTERDAMIn Amsterdam vindt op 30 juni en 4 en 5 juli het
1 Jraziliaanse festival Viva Brasil plaats. De opening is in De Melk
weg met een Bahia Night met Afro-Braziliaanse percussie. Het
1 rolgende programma speelt zich af in Paradiso. Daar treedt de
iraziliaanse forró-formatie Fuzuê op in het voorprogramma van
ley Matogrosso Aquarela Carioca. Het festival wordt afgeslo
ten in het Escape Theater met optredens door de jazzformatie
Bacan en de zanger Djavan. Aanvang telkens 21.00 uur.
Weens Burgtheater houdt directeur
wenen De omstreden Duitser Claus Peymann blijft tot 1999 aan
als directeur van het Weense Burgtheater. Sinds zijn benoeming
'Chiü in 1986 is Peymann vooral in conservatieve kring omstreden
doordat hij voor sommige Oostenrijkers schokkende stukken liet
opvoeren van auteurs als Thomas Bemhard, Peter Handke en de
in dit jaar overleden Werner Schwab.
Rel in België rond herdenking Elsschot
Antwerpen De inhuldiging van een herdenkingsbeeld voor
schrijver Willem Elsschot vandaag in Antwerpen door de Belgi
sche prins Laurent heeft aanleiding gegeven tot een kleine rel.
De Belgische acteur Guido Lauwaert heeft in een open brief aan
prins Laurent protest aangetekend tegen die officiële inhuldi
ging, „temeer daar u vermoedelijk geen woord van Elsschot ge
consumeerd hebt". Lauwaert vindt het onterecht dat de man die
het idee leverde voor het beeld, journalist Johan Anthierens, bij
de inhuldiging over het hoofd is gezien, evenals de Nederlandse
Elsschotkenner Vic van de Reijt.
Miro geveild voor 5,5 miljoen
londen Op een veiling bij het Londense Christie's is gisteren
een schilderij van Joan Miro voor 1,9 miljoen pond (een kleine
5,5 miljoen gulden) verkocht. Het gaat om het doek 'Personna-
ges, oiseux, étoiles' uit 1946. De Spaanse schilder ontwikkelde in
de jaren '20 een speelse, abstraherende vorm van het surrealis
me. Op dezelfde veiling kwamen werken van Modigliani,
Chagall, Degas, Renoir, Pissarro, Monet en Picasso onder de ha
mer. Het 'Portret van Julie Bellelli' van Degas bracht bijna
634.000 dollar op, meer dan twee keer de richtprijs.
Tenor Domingo naar Washington
Washington Placido Domingo is benoemd tot artistiek direc
teur van de Opera in Washington. Volgens een woordvoerder
van het gezelschap treedt hij pas in 1996 officieel in functie,
maar de 53-jarige Spaanse tenor houdt zich al vanaf nu met de
programmering van de komende seizoenen bezig. Domingo
volgt Martin Feinstein op, die in 1987 aantrad als artistiek direc
teur en die volgend jaar als algemeen directeur aftreedt. Hij blijft
optreden als zanger en dirigent bij verschillende gezelschappen.
Schnittke-dag en wereldpremières
AMSTERDAM ANP
Nieuw Sinfonietta Amsterdam
besteedt het komende seizoen
veel aandacht aan componisten
uit de voormalige Sovjetunie
zoals Modeste Moussorgski,
Gija Kantscheli, Alfred Schnittke
en Dimitri Sjostakovitsj. Het 32
musici tellende kamermuziek-
ensemble, dat onder leiding
staat van Lev Markiz, heeft op
nieuw verschillende premières
op het programma staan. Theo
/erbey maakte orkestbewerkin
gen van Moussorgski's Kinder
cyclus en van diens Liederen en
dansen van de dood, die beide
bun wereldpremière beleven.
Ook wordt een bewerking door
Verbey van de liedcyclus Zon
der zon uitgevoerd. Kantscheli's
cyclus Leben ohne Weihnacht
beleeft zijn Nederlandse pre
mière, evenals Devils trills van
de Armeniër Kasparov en Mu
ziek voor veertien strijkers van
de Ossetische Koenakova.
Expositie over Mondriaan senior in Amersfoort
Pieter Cornelis Mondriaan senior (1839-1921) maakte vele gedenk- en
feestplaten. foto gpd
Het Mondriaanhuis in
Amersfoort wijdt onder de
titel Mondriaan Senior t/m
4 september een tentoon
stelling aan de vader van
de schilder Piet Mondri
aan. Pieter Cornelis Mon
driaan senior (1839-1921)
leidde van 1869 tot 1880 de
eerste christelijke school in
Amersfoort. Bij zijn komst
koesterde hij grote politie
ke en educatieve ambities,
die hij in rook zag opgaan.
Zonder zijn beroemde
zoon zouden we van Se
nior, naast onderwijzer een
technisch verdienstelijk te
kenaar en lithograaf, waar
schijnlijk nooit iets verno
men hebben.
amersfoort godert van golmjon
Het Bestuur der School voor
Chr. Nat. Onderwijs had in 1869
het genoegen de lezers van de
'Amersfoortsche Courant' ter
'algemeene kennis' te brengen
van de opening op maandag 31
mei van een christelijke school
in Amersfoort. Op die datum
zou, 'zoo de Heer het wilde', de
'WelEdele Heer G.P. Mondriaan
van 's Hage alsdan zijne betrek
king als Hoofd-Onderwijzer
aanvaarden'.
Maar de Heer wilde het niet
zo, want als gevolg van 'eene
ongedachte omstandigheid' zag
het bestuur zich genoopt de
opening een dag op te schuiven
naar dinsdag 1 juni.
De zojuist tot hoofdonderwij
zer benoemde Cornelis Pieter
Mondriaan senior uit Den Haag
(in de advertentie had de zetter
de C abusievelijk voor een G
aangezien) werd de vastberaden
pionier van de eerste christelij
ke school in Amersfoort. De
twee leslokalen waren onderge
bracht in twee panden aan de
Kortegracht, dezelfde panden
waar nu het Mondriaanhuis is
gevestigd.
Toen Pieter Cornelis Mondri
aan en zijn vrouw zich op 26 ju
ni 1869 in Amersfoort vestigden,
was juist de schoolstrijd weer
opgelaaid. De antirevolutionaire
voormannen Groen van Prin-
sterer en Abraham Kuyper, met
wie Mondriaan senior persoon
lijke contacten onderhield, von
den in de jonge hoofdonderwij
zer een ijverig en loyaal mede
stander, die voor het christelijk
onderwijs in de Amersfoortse
regio en de westelijke Veluwe-
zoom zijn sporen zou verdie
nen.
Zowel in zijn educatieve als
politieke ambities bracht
Amersfoort de hoofdonderwij
zer voornamelijk teleurstelling,
reden waarom hij elf jaar later
verbitterd een baan als hoofd
onderwijzer in Winterswijk aan
vaardde. Zijn naam zou onge
twijfeld in totale vergetelheid
zijn weggezakt als zijn vrouw in
1871 niet het leven had ge
schonken aan een zoon, de later
wereldberoemde schilder Piet
Mondriaan.
Lithokuns
In het geboortehuis van de
schilder de familie woonde
boven de leslokalen geeft een
expositie, verdeeld over drie za
len, een beeld van het familiele
ven van Mondriaan junior in
Amersfoort, waar hij tot zijn
zesde jaar woonde. Behalve aan
het christelijk onderwijs wijdde
Mondriaan senior zich aan de
teken- en lithokunst, die hij ge
heel in dienst stelde van zijn
godsdienstig-politieke, educa
tieve en royalistische idealen.
Trouw aan God, Vorstenhuis en
Vaderland vormde in zijn anti-
revolitionaire wereldbeeld de
dragende peiler voor een
deugdzaam leven.
De oude Mondriaan maakte
vele gedenk- en feestplaten.
Onder andere van de dood van
Nieuw Sinfonietta besteedt
bijzondere aandacht aan de in
Hamburg wonende Russische
componist Alfred Schnittke, die
dit jaar zestig wordt. Aan hem
wijdt het ensemble begin de
cember in het Utrechtse Mu
ziekcentrum Vredenburg een
Schnittke-dag. Daarop wordt
zijn vierde symfonie en zijn
Konzert für Chor uitgevoerd
(met het Nederlands Kamer
koor). Het concert wordt voor
afgegaan door lezingen en een
forumdiscussie.
Voor het eerst gaat Nieuw
Sinfonietta samenwerken met
andere ensembles. Zo staat het
orkest komend seizoen samen
met het Nederlands Blazersen
semble, het Nederlands Kamer
koor en de Houdini's op het po
dium. Naast de eigen serie in
het Amsterdamse Concertge
bouw verzorgt Nieuw Sinfoniet
ta ook series in Rotterdam,
Eindhoven en Enschede.
rotterdam louis du moulin
Oude wijn in nieuwe zakken.
Aan de vooravond van hun zo
veelste come-back passen The
Rolling Stones die aloude truc
toe met de speciale heruitgave
van acht albums: 'Sticky Fin
gers' (1971), 'Exile On Main
Street' (1972), 'Goats Head
Soup' (1973), 'It's Only Rock 'n
Roll' (1974), 'Black And Blue'
(1976), 'Some Girls' (1978),
Emotional Rescue' (1980) en
'Tattoo You' (1981).
Elke keer dat de heren muzi
kaal iets nieuws hebben te mel
den verzinnen ze van alles erbij
om de financiële score zo ver
mogelijk op te voeren. Zo ook
nu bij hun hereniging (zonder
Bill Wyman) in het kader van
het op stapel staande album
"Voodoo Lounge' met daaraan
gekoppeld de zoveelste wereld-
toemee, die op 1 augustus in
Washingtons RFK Stadium be
gint. Omdat van het uitbrengen
van alleen een single ('Love Is
Strong', die zojuist is gelan
ceerd) niet meer voldoende
wordt verwacht is dit keer te
ruggegrepen op (ruwweg) de
eerste tien jaren 'na Decca' die
acht studio-albums hebben op
geleverd. Met de heruitgave van
dit deeloverzicht weet Virgin, de
maatschappij die voor een as
tronomisch bedrag de rechten
van alle Stones-muziek vanaf
1971 overnam van Sony, zich
verzekerd van een afzet die
waarschijnlijk hoger ligt dan die
van de verse troetelschijf.
Tenzij natuurlijk "Voodoo
Lounge' een ouderwetse klap
per wordt, dat kan. Maar de
groepsgeschiedenis leert al van
af de vroege jaren tachtig dat de
verkopen van nieuw Stones-re
pertoire sterk achterblijven bij
de belangstelling voor de band
in het algemeen en hun concer
ten in het bijzonder. Een gou
den plaat (50.000 exemplaren)
binnenhalen met een actuele
langspeler lukt in het gunstigste
geval maar net.
Re-releases worden als het
even kan extra aantrekkelijk ge
maakt en daarop maakt deze
serie van acht geen uitzonde
ring. Om tc beginnen is alle
muziek 'digitally remastered'
door Bob Ludwig. Als gevolg
van die speciale behandeling
bezitten de acht albums volgens
Virgin nu een 'superieure dyna
miek' ten opzichte van de vroe
gere uitgaven. Dat klopt wel,
maar die meerwaarde moet ook
weer niet worden overdreven.
Bij de hele 'poetscampagne'
zijn welbeluisterd slechts enkele
verrassende verrijkingen naar
voren gekomen. Zoals een on
vermoed subtiel ritme-gitaartje
in "Sweet Virginia' op de voor
malige dubbelelpee 'Exile On
Main Street'.
De hele operatie heeft geen
nieuwe songs aan het licht ge
bracht; sommige nummers zijn
wel iets langer geworden. 'Sla
ves' bijvoorbeeld, van het al
bum 'Tatto You' kent thans een
lange saxsolo van Sonny Rollins.
De CD-hoes van het 'collectors-album' van The Stones: extra aantrekke
lijk gemaakt.
In de oorspronkelijke versie was
die fraaie bijdrage wegens
'ruimtegebrek' flink ingekort.
Vanzelfsprekend speculeren
The Stones erop dat elke lief
hebber zo happig zal zijn om de
hele handel te kopen. Wie dat
doet bezit zonder meer een
foto gpd
brok essentiële rockgeschiede-
nis, maar moet ook weten dat
Mick Jagger en de zijnen eerder
al meesterwerken als 'Beggar's
Banquet' (1968) en 'Let It Bleed
(1969) produceerden. En dat de
acht albums lang niet allemaal
toppers zijn.
rotterdam anp
In de vijver van het Nederlands Architectuurinstituut
(NAi) in Rotterdam wordt deze week een grote stalen
sculptuur van Auke de Vries geplaatst. Daarmee wordt
ruim een jaar na de opening ervan de directe omgeving
van het NAi gecompleteerd.
Het beeld is tien meter hoog, 35 meter lang en 25 ton
zwaar. Het wordt aangeduid als het Museumparkbeeld.
Deze maand wordt ook het Maasbeeld van Auke de
Vries (in de volksmond „de waslijn") langs de Maas bij
de Willemsbrug teruggeplaatst. Het NAi wijdt aan de
Rotterdamse beelden van De Vries in de zolderzaal een
tentoonstelling, die zaterdag wordt geopend en tot 3
september duurt.
Een jaar geleden begon het instituut samen met de
Rotterdamse Kamer van Koophandel een inzameling
voor De Vries' Museumparkbeeld. Die actie heeft
515.000 gulden opgebracht. Bijdragen kwamen van de
mysteryland louis du moulin
Elke nieuwe staat heeft er last
van: onvoorziene kinderziektes.
Zo ook Mysteryland, het op de
Maasvlakte gelegen rijk van Ko
ning House dat het afgelopen
weekeinde uitbundig zijn onaf
hankelijkheid vierde. Er ging
daar vanaf vrijdagmiddag zo
veel mis dat het een klein won
der mag heten dat er geen op
stand uitbrak. De duizenden
onderdanen van de razendsnel
le dansdictator slikten evenwel
alles: niet alleen de soms flinke
tekortkomingen in zijn rege
ringsbeleid, ook heel wat geest
verruimende pillen.
Mysteryland, een soort kam
pement aan het uiteinde van de
Nieuwe Waterweg waar house-
liefhebbers aller gezindten zich
maar al te graag 48 uur lang ver
enigden, is vandaag alweer on
vindbaar. Maar volgend jaar zal
het er hoogstwaarschijnlijk in
eens weer zijn. Althans dat was
aanvankelijk de bedoeling van
de organisatoren. Vandaar hun
optie op het terrein voor vijf
jaar. Na dit weekeinde zijn ze
echter wel een tikkeltje voor
zichtiger geworden omdat de
belangstelling voor hun ambi
tieuze geesteskind ietwat tegen
viel: ongeveer 15.000 betalende
bezoekers, beduidend minder
dan was gehoopt en net onder
het oorspronkelijke 'break even
point' (op een begroting van 1,2
miljoen gulden).
Dat financiële omslagpunt is
de afgelopen dagen nog verder
verhoogd, omdat de Noordhol
landse bedenkers op de Maas
vlakte tegen talloze onvermoe
de hindernissen zijn opgelopen.
Zoals bijvoorbeeld het veel te
rulle zand, dat noopte tot het la
ten aanrukken van zo'n 5000
metalen rijplaten. Of het graven
van 15 kilometer geulen voor al
le mogelijke leidingen.
Dan was er de tijdens de aan
loop veroorzaakte stormschade.
- Met name aan het kapitale NA
SA-videoscherm van tien bij
vijftien meter, dat vrijdagavond
zomaar ineens kapot woei. Als
gevolg hiervan draaide de recht
streekse uitzending van Neder-
land-België in Orlando zater
dagavond uit op een farce: in de
Thunderdome moesten de vele
Oranjeklanten zich behelpen
met een noodvoorziening die
veel weg had van een stuk bon
te was dat veel te vaak met een
verkeerd middel was gewassen.
Temidden van alle huishou
delijke knelpunten werd de or
ganisatie ook nog eens gecon
fronteerd met een felle tegen-
campagne van christelijke groe
peringen die onder het geza
menlijke motto 'Naar House'
probeerden de bezoekers te
redden van de duivel, volgens
hen de grote regisseur achter
deze subcultuur. Dat deze pre
dikanten allang geen naïeve
doetjes meer zijn kon bij de in
gang al worden opgemaakt uit
lepe, in typische house-kleuren
gedrukte flyers met teksten als
'Join the eternal party, get saved
by Jesus Christ'.
Des te meer aan het loos gaan
op allerhande pillen. Zonder is
ook leuk, stond er ook nog ver
meld op de handgeschreven af
fiches van Safe House, de con
trolepost van het Adviesburo
Drugs. Maar dat leek toch een
minderheidsstandpunt onder
het jonge feestvolk. Want on
danks het grondig fouilleren
van iedereen bij de ingang op
XTC en andere verboden roes
middelen werd het voornoemde
testbureau aldoor omringd door
een dikke laag gebruikers. En
dat waren dan nog alleen dege
nen die 2,50 gulden per test)
Een bezoeker aan het mega-housefestival dat afgelopen weekeinde op de Maasvlakte werd gehouden is duidelijk onder de indruk van het festijn.
De 'house-dreunen' werden zelfs in de stad Rotterdam gehoord. foto anp
op veilig wilden spelen. niet van andere house-manifes- dering was geen sprake. Wat golden oldies, hardcore) naast
Alles voor die hypnotiserende taties onderscheiden. De alge- wel bijzonder was: de presenta- elkaar. Alleen de 'gabbers' had-
beat en ieder voor zich, in dat hele sfeer was best opgeruimd, tie door zo'n 60 dj's van allerlei den daar moeite mee en lieten
opzicht heeft Mysteryland zich maar van een massale verbroe- subgenres (als ambient, mellow, dat soms ook blijken.
Willem de Zwijger, van de Unie
van Utrecht en voor de kroning
van koningin Wilhelmina. Het
zijn uiterst nauwkeurige fijne
lijntekeningen die van een hoge
plichtsbetrachting en een mini
mum aan verbeeldingskracht
getuigen. Een relatie met het
kunstenaarschap van Mondri
aan junior valt daarin niet te be
speuren, of het zou de streng
heid moeten zijn waarmee bei
den aan hun artistieke oeuvre
uitdrukking hebben gegeven.
Met de school, de school
strijd, de politiek en zijn per
soonlijke carrière was Mondri
aan senior te druk om zich in de
eerste Amersfoortse jaren al te
veel om zijn zoon te bekomme
ren. De jeugd en het gedachten-
goed van de schilder werden
voornamelijk ingekleurd door
zijn moeder. Wat dat betreft is
het jammer dat het accent van
de tentoonstelling onevenwich
tig zwaar op de vader rust, ter
wijl de misschien wel cruciale
bron voor juniors latere kunste
naarsschap in de persoon van
de moeder moet worden ge
zocht.
'Mondriaan Senior' in het
Mondriaanhuis, Kortegracht
11Amersfoort duur tot 4 sep
tember. De expositie is te be
zichtigen: di t/m vr 10-17 uur,
za en zo 13/17 uur.
Zes conservatoria
krijgen '2de fase'
utrecht. gpd
Staatssecretaris Cohen (onder
wijs) wil zes Nederlandse con
servatoria voor de felbegeerde
tweede fase-studiebevoegd
heid' in aanmerking laten ko
men. Vier conservatoria in de
Randstad (Utrecht, Rotterdam,
Den Haag en Amsterdam) en
twee daarbuiten (conservatori
umclusters van Arnhem, Zwolle
en Enschede en van Tilburg en
Maastricht). De conservatoria
zullen echter een maximum
aantal studenten mogen toela
ten, afhankelijk van het studie
pakket per conservatorium.
De staatssecretaris weerlegt
hiermee het advies van de Raad
voor de Kunst dat de tweede fa
se slechts aan twee muziekin
stellingen wilde toewijzen: aan
Amsterdam en Den Haag. Ook
verlaat hij een nog ouder advies,
dat van de 'commissie Van
Beers', waarin slechts vier con
servatoria met een volledig,
hoogwaardig onderwijspakket
in aanmerking zouden mogen
komen. In feite werd gedoeld op
de vier Randstedelijke opleidin
gen die, gelet op het hoge ni
veau van docenten en afgestu
deerden en hun plaats in hun
rijke artistieke stedelijke omge
vingen, hun sporen ruim
schoots hebben verdiend.
gemeenten Rotterdam en Amsterdam, De Mondriaan
Stichting, het Rotterdamse bedrijfsleven, particuliere
fondsen in Rotterdam, bezoekers van de NAi-voorbe-
zichtingingsdagen in 1993 en relaties van het instituut.
Het Museumparkbeeld wordt zaterdag officieel ont
huld. Vrijdag is de jaarlijkse Dag van de Architectuur.
Op die dag en tijdens het aansluitende weekeinde is het
NAi gratis toegankelijk en vinden er speciale activitei
ten plaats.
Decors Noach
in Nieuwe Kerk
amsterdam anp
De 75 decorstukken en to
neeldoeken die kunstenaar Ka-
rel Appel voor de opera Noach
van Guus Janssen en Friso Ha
verkamp heeft ontworpen, wor
den van 15 juli tot en met 25
september tentoongesteld in de
Nieuwe Kerk in Amsterdam.
Schetsen, ontwerpen en voor
studies zijn nog tot 17 juli in het
Amsterdamse Stedelijk Muse
um te zien.
Noach, een produktie van De
Nederlandse Opera (DNO), ging
op 17 juni in de Stadsschouw
burg in de hoofdstad in premiè
re en heeft vijf uitverkochte
voorstellingen beleefd. DNO
vindt dat Noach dusdanig suc
ces had, dat zij overweegt de
opera in een later seizoen op
nieuw op het programma te
zetten.
Rudi Fuchs, directeur van het
Stedelijk Museum, zal de expo
sitie in de Nieuwe Kerk inrich
ten. De Technische Organisatie
Muziektheater heeft de decor
stukken en toneeldoeken ver-
De Antwerpse burgemeester
H.B. Cools steunt een kandida
tuur van Rotterdam om in 2001
de Culturele Hoofdstad van Eu
ropa te worden. Hij is bereid het
Rotterdamse gemeentebestuur
met raad en daad terzijde te
staan om de kandidatuur aan
nemelijk te maken bij de Eu
ropese cultuurministers. Vorig
jaar was Antwerpen de Culture
le Hoofdstad. De Scheldestad
trok toen viermaal zo veel toe
risten als in andere jaren: tien
miljoen.