Leiden
Brandweer neemt
deel in taxibedrijf
Café dicht na terreur
Heren van stand en de Leidse Veertigraad
Straatfeest voor klinkers
Zonder peddels de Oranjegracht over
MAANDAG 27 JUNI 1994
a
chef henny van ecmond. 071-356414. plv -chef hans koenekoop, 071 -356429
Terugkeer
8 Een afgeladen St. Mar-
tinuskerk heeft met in
stemming de terugkeer
van oud-kannunik Van der
Valk gevierd.
Pony
9 Tot schrik van zijn ou
ders werd de 3-jarige
Pieter Gordijn eigenaar
van een pony, gisteren op
de missiemarkt in Hazers-
woude-Dorp.
Man ligt dagen dood in woning
{LEIDEN De politie heeft vrijdag in een woning aan de Za-
menhofstraat het stoffelijk overschot gevonden van een 74-jari-
ge Leidenaar. De man was al enkele dagen eerder overleden. De
buren klaagden over stankoverlast. Ze voegden eraan toe dat ze
hem al een tijd niet hadden gezien. De man had geen familie
meer en leidde een geisoleerd bestaan.
Naakte man verkondigt Woord Gods
leiden De politie heeft zatermiddag een verwarde Wassenaar
der van 47 jaar naar huis gebracht. De man stond op de Haagse
Schouwweg in adamskostuum het Woord Gods te verkondigen.
Omwonenden hadden hem nog een onderhoek aangeboden
maar de man had daar weinig belangstelling voor. Zijn eigen
kleren had hij bij de Haagse Schouwbrug achtergelaten. Hij is
geen onbekende in Wassenaar.
Jongen breekt sleutelbeen
leiden Een 13-jarige jongen uit Rijnsburg heeft zaterdagavond
zijn sleutelbeen gebroken op de Vrouwenweg in Leiden. Oor
zaak was een tas om zijn fietsstuur, die tussen de spaken van
zijn voorwiel raakte. De Rijnsburger is naar het AZL overge
bracht.
Schuur brandt uit
leiden Enige brandweerlieden hebben zaterdagavond een be
langrijk deel van de WK-interland Nederland-België moeten
missen. Zij moesten kort na de aftrap een schuurtje blussen van
een 41-jarige man in de Stevenshof. Die wilde wat bitterballen
frituren voor bij de wedstrijd maar viel voor het tv-toestel in
slaap. De inventaris van de schuur is geheel afigebrand. Van de
schuur zelf is ook niet veel meer over.
Veel klachten over geluidsoverlast
leiden De Leidse politie heeft zaterdagavond een recordaantal
meldingen over geluidsoverlast binnengekregen: 28 keer. De
klachten kwamen uit alle delen van de stad. Nog niet eerder dit
jaar is er op een avond zo veel geklaagd over luidruchtige buren.
De politie denkt dat de combinatie voetbal, mooi weer en eind
examenfeestjes oorzaak is van het record. In geen enkel geval is
er apparatuur in beslag genomen.
Computers gestolen
leiden Bij een inbraak in een school aan de Leidse Houtlaan
zijn zondagavond twee computersets ter waarde van achtdui
zend gulden buitgemaakt. Omwonenden zagen laat op de avond
lichtschijnsel in het gebouw en waarschuwden de politie. Toen
die arriveerde waren de inbrekers al weg. Ze zijn de school aan
de zijkant binnengedrongen.
Bibliotheek houdt uitverkoop
leiden Het filiaal Merenwijk van de openbare bibliotheek houdt
van 4 tot en met 16 juli uitverkoop. Afgeschreven boeken die
niet meer in de collectie passen worden verkocht voor één tot
tweeënhalve gulden. De verkoop heeft plaats tijdens de ope
ningsuren van de bibliotheek aan de Rosmolen.
Informatieavond SOSA
leiden De Sector Opleidingen Sociale Arbeid (SOSA) houdt op
dinsdag 28 juni in het SOSA-gebouw, Boerhaavelaan 345 in Lei
den een informatieavond over de opleidingen van de SOSA voor
mensen die werken of willen gaan werken in de sociale sector.
De SOSA is onderdeel van de Hogeschool Haarlem en leidt men
sen op voor een MBO-diploma voor dienstverlenende beroepen.
De bijeenkomst begint om zeven uur.
HIM»*11 illln Hi'l'BPP—H W 1
1, - <--r .-.
ftML
"Hl
De Leidse brandweer is per 1 juli voor vijftig procent ei
genaar van de Taxicentrale Leiden. Gebroeders De Jong
Beheer bv is voor de andere helft eigenaar van het nieu
we taxibedrijf, dat ontstaat door overname van het Leidse
taxibedrijf Schutte.
ben allebei al een ambulance-
bedrijf. C. van der Meijden,
hoofd van de gemeentelijke
Eerste Hulpdienst Leiden; „De
gemeente voelt zich verant
woordelijk voor het ziekenver-
voer in de regio. Daarom wor
den wij ook aandeelhouder in
het nieuwe taxibedrijf."
Deelname in het nieuwe ver
voerbedrijf is volgens Van der
Meijden bovendien noodzake
lijk om het ambulancevervoer
rendabel te houden. Als gevolg
van bezuinigingen in de ge
zondheidzorg moeten meer pa
tiënten per taxi worden ver
voerd. Ambulancevervoer wordt
daardoor duurder. „Spoedver-
voer per ambulance is maar een
heel klein onderdeel van het
leiden erna straatsma
De gemeente Leiden kan door
participatie in het taxibedrijf in
vloed uitoefenen op het zieken-,
ouderen- en gehandicaptenver-
voer per taxi. Zowel binnen de
gemeentelijke overheid als bin
nen de taxiwereld is deze vorm
van publiek-private samenwer
king uniek.
De nieuwe partners van het
taxibedrijf breiden uit in de ver
wachting dat ziek,envervoer per
taxi in de toekomst sterk toe
neemt, als gevolg van enkele
wetswijzigingen. Zo is de ge
meente sinds 1 april verant
woordelijk voor het gehandi-
captenvervoer.
De Jong en de gemeente heb-
ziekenvervoer. Als er geen me
dische indicatie is moeten pa
tiënten in het vervolg per taxi
wo rden vervoerd.
Winst
De publiek-private samenwer
king maakt het mogelijk dat de
brandweer, waar de eerste-
huldpdienst onder ressorteert,
winst gaat maken. Van der
Meijden: „Uiteraard zitten er
winstmarges in, maar de ge
zondheidszorg is voor tachtig
procent non-profit. Het is niet
vanzelfsprekend dat we winst
gaan maken, maar misschien
houden we er wel iets aan over.
Dat kunnen we gebruiken om
ons materieel te verbeteren."
De taxi's van Schutte blijven
onder dezelfde naam hun dien
sten aanbieden. De overname
van het bedrijf heeft geen gevol
gen voor het personeel van
Schutte, de brandweer en de fir
ma De Jong.
Café 't Derde Deurtje aan de Morsstraat is sinds
zaterdag dicht. De eigenaar heeft daartoe beslo
ten nadat hij vrijdagavond opnieuw het slachtof
fer werd van een misdrijf. Het café wordt al een
aantal maanden geterroriseerd, maar het ont
breekt de politie aan voldoende bewijzen om aan
houdingen te kunnen verrichten.
De afgelopen maanden zijn tot drie keer toe de
gokkasten in het café vol gespoten met pur-
schuim, een substantie die na blootstelling aan de
open lucht keihard wordt. Met een spuitbus werd
het schuim in de geldgleuf van de kasten gespo
ten en vernielde het mechanisme van de gokkas
ten. Met hamer en beitel moest het 'schuim' wor
den verwijderd. De schade bedroeg duizenden
guldens.
Vorige week maandag stapte een man tijdens
de openingsuren van het café achter de bar en
haalde de gehele voorraad sigaretten ter waarde
van circa duizend gulden weg. Afgelopen vrijdag
avond kwam een man'de zaak binnen die ruzie
probeerde te zoeken met de eigenaar. Later op de
avond werd een ruit ingegooid.
De achtergrond van de ruzie is waarschijnlijk
een verschil van mening tussen twee gokkastex-
ploitanten, het Haagse Willemsen BV en het Leid
se CB Amusement. Beide bedrijven zeggen een
contract te hebben voor plaatsing van speelauto
maten. Het Haagse bedrijf exploiteert al jaren
gokkasten in het café. Het Leidse bedrijf heeft
evenwel ook een overeenkomst voor plaatsing
van gokbakken. Dat contract is getekend door de
vorig jaar vertrokken bedrijfsleider van 't Derde
Deurtje.
De eigenaar van het café wil niet reageren op
de sluiting, maar meldt slechts dat hij niet meer
open gaat. Het bedrijf staat overigens al enkele
maanden te koop, maar tot nog toe heeft zich
geen geschikte gegadigde gemeld.
Volgens de politie zijn er door de eigenaar van
het café wel verklaringen afgelegd omtrent de ver
moedelijke dader van een aantal misdrijven, maar
zijn de bewijzen ontoereikend. Het incident afge
lopen vrijdag betreft een andere verdachte. Het is
nog onduidelijk welke stappen de politie naar
aanleiding daarvan onderneemt. Omdat de be
trokken rechercheurs vanmorgen niet aanwezig
waren, kon de woordvoerder van de politie geen
commentaar geven.
VRIJE TIJD
Postzegelveiling
De Leidsche Vereeniging van
Postzegelverzamelaars houdt
op dinsdag 28 juni een bijeen
komst in het restaurant van het
zwembad De Zijl, Paramaribos-
traat 66. Er is een postzegelvei
ling en er kan worden gekocht,
verkocht en geruild. De zaal
gaat om 19 uur open. De jeugd
is al om 18 uur welkom.
Bingo
In het clubgebouw van speel
tuinvereniging Zuiderkwartier
aan de Anjelierstraat wordt
dinsdag 28 juni een bingo ge
houden. Deze begint om 20 uur.
leiden Meer dan duizend men
sen bezochten afgelopen zater
dag het wijkfeest in de oostelijke
binnenstad, dat georganiseerd
was door instellingen uit de
wijk. Het was een gezellige hap
pening in en om de
Groenesteeg, waar de rommel
markt als rode draad door het
feestprogramma liep. Marok
kaanse vrouwen showden er hun
eigen cultuur, een vuurspuwer
vertoonde zijn kunsten en een
kindertheater trad op voor de
jeugd.
In de tuin van Huis op de
Waard luisterde een groot pu
bliek onder het genot van een
kopje thee naar Arubaanse en
Antilliaanse muziek. In het
LDM-gebouw werd hetjeugdla-
boratorium geopend. Kinderen
tot veertien jaar kunnen voort
aan hier leren chips te maken,
koffie te branden en allerlei an
dere technieken te ontdekken.
In het Katoenpark gaf wethou
der H. de Goede van D66 het
startschot voor de bouw van
speeltuin De Doorbraak. De
wethouder benadrukte, voordat
echt kan worden gebouwd, eerst
nog 'een aantal hobbels wegge
werkt moeten worden'. Hij doel
de op de vervuilde grond op de
plaats waar de speeltuin moet
komen.
Het feest werd beëindigd met
een behendigheidscircuit voor
de kinderen. Per twee moesten
ze met een boot, maar zonder
roeispanen, naar de overkant
van de Oranjegracht zien te ko
men. Daarna moesten ze op
tweepersoons ski's een stuk lo
pen, vervolgens waterfietsend
weer terug en als laatste met
een kruiwagen een slalomcircuit
Het feest was bedoeld om een
betere sfeer in de wijk te krijgen.
Coördinatrice Ella Koning vertel
de dat uit een enquête was ge
bleken dat in de wijk behoefte is
aan dit soort wijkfeesten. „De
bewoners willen meer contact
hebben met elkaar, ze willen
weten wie de buren zijn. Oude
bewoners vertelden dat ze het
gezellige buurtgevoel van vroe
ger zo missen. Door dit soort
feesten komen de buurtbewo
ners weer nader tot elkaar."
foto holvast/mark lamers
De bewoners van de Mariënpoelstraat versloegen afgelopen zaterdag wethouder Jan Laurier op de jeu de
boule-baan in hun straat. foto holvast/marklamers
leiden* ruud sep
De Mariënpoelstraat is opnieuw
bestraat. Dat wil zeggen: de
straat had opnieuw bestraat
moeten zijn, ware het niet dat
de stratenmakers door allerlei
vertragingen nog maar halver
wege zijn. Voor de bewoners
mocht het de pret niet beder
ven. Zij vierden afgelopen zater
dag al vast de opening van hun
vernieuwde straat. Het was nou
eenmaal zo gepland en bij ver
der uitstel zou het feest al gauw
midden in de zomervakantie
vallen. Bovendien blijft het ook
dan nog de vraag of de straat
wel klaar is.
De Mariënpoelstraat is een
bijzondere straat. In 1978 was
de straat het eerste woonerf van
Leiden. Sindsdien kent de Ma
riënpoelstraat een bloeiend
straatleven met een feestcom
missie die van alles organiseert
en bewoners die apetrots zijn
op het straatje. Met andere
woorden: een prachtig staaltje
sociale vernieuwing uit een tijd
dat die term nog moest worden
uitgevonden.
Voor de gemeente Leiden is
de straat er dan ook eentje om
te knuffelen. Toen de straat
eind vorig jaar moest worden
opengebroken om aan het riool
te werken, kwam een nieuwe
bestrating in beeld. De gemeen
te haalde zo ongeveer het top
punt van inspraak uit de kast:
de bewoners werd gevraagd
.hun straat te tekenen zoals zij
die het liefst wilden zien.
Ook bij de uiteindelijke uit
voering deden ze op het stad
huis niet moeilijk. De straat
vroeg een speels maar kostbaar
bestratingsplan en dure design
straatlantaarns, de straat kreeg
een kostbaar bestratingsplan en
kapitale straatverlichting. „Het
mooiste en duurste straatje van
Leiden", oordeelden de straten
makers, die, doordat het werk
niet erg wilde vlotten, uitge
breid de kans kregen om de
straat aan een deskundige ana
lyse te onderwerpen.
Heropening
De feestelijke heropening van
de straat wordt zaterdag bijge
woond door wethouder Jan
Laurier. Hij hield een toespraak
je en gooide een
jeu-de-boule-balletje, waarbij
hij het af moest leggen tegen de
bewoners die dagelijks in hun
eigen straat kunnen oefenen.
„De bewoners hebben gewon
nen met elf tegen acht", meldt
Ton de Langen van de bewo
nerscommissie in de microfoon.
De bewoners van Mariën
poelstraat la, de asielzoekers
van hotel De Haas, zitten in een
hoekje stil bij elkaar. Als bewo
ners van de Mariënpoelstraat
zijn alle asielzoekers van De
Haas uitgenodigd voor het feest.
Een stuk of tien hebben ook van
de uitnodiging gebruik ge
maakt. Van vermenging tussen
de tijdelijke en de permanente
bewoners van de straat lijkt
echtet geen sprake.
Op het podium staan inmid
dels twee jonge meisjes klaar.
Voordat de wedstrijd Neder
land-België begint, moet er nog
een onderdeel van het feestpro
gramma worden afgewerkt. De
Lange pakt de microfoon weer.
„Dames en heren, dan begint
nu het open podium. Mag ik uw
aandacht voor... The Flying Ma-
riënpoelersü!"
leiden roelf reinders
Of de Veertigraad op de moder
ne gemeenteraad lijkt? Een
beetje wel, maar eigenlijk ook
weer niet. Was er een Leidse ze-
ventiende-eeuwse Goekoop?
Ook die vergelijking kan hij al
niet maken. Heeft hij eens een
boek geschreven dat in de pu
bliciteit komt en dan willen ze
antwoorden die hij niet kan ge
ven. Historicus dr. Dirk Noor-
dam begint door te krijgen wat
journalisten willen. Hij heeft ze
maar verteld dat het heden
moeilijk met 300 jaar geleden
kan worden vergeleken.
Noordams boek Geringde
buffels en heren van stand. Het
patriciaat van Leiden, 1574-
1700 is afgelopen dinsdag uitge
komen. Het is het achtste boek
in de Zeven Provinciën Reeks
van het onderzoek 'De Repu
bliek en Europa in de Nieuwe
Tijd van de Universiteit van Lei
den'. De Leidse gemeentearchi
varis mocht het eerste exem
plaar in ontvangst nemen.
Noordam: „Meestal krijgt de
burgemeester of een wethouder
dat eerste boek. Ik vond het nu
wel eens aardig om iemand van
het archief, waarin ik zo veel
heb gewerkt, te verrassen."
Noordam heeft twee jaar lang
de Leidse bestuursélite uit de
zeventiende ejeuw bestudeerd.
Dat heeft veel vrije tijd gekost.
Noordam: „Toen ik in 1975 in
Leiden kwam, kon ik van de
1700 uur per jaar 1000 uur aan
onderzoek besteden. Na al die
bezuinigingen is dat nu niet
mee dan 500 uur. Dat is vrese
lijk jammer omdat ik onderzoek
doen erg leuk vind."
Het boek gaat over de Leidse
Dirk Noordam kijkt uit over het Rapenburg. Hier woonden ooit veel le
den van de Veertigraad. Zoals de familie Paedts, een familie van heren
van stand. foto dick hooewoning
Veertigraad in de zevehtiende bepaalden bijvoorbeeld of Lei
eeuw; veertig regenten die on- den de Vrede van Munster, die
derling uitmaakten wie de be- een einde maakte aan de oorlog
langrijkste ambten in Leiden met Spanje, moest steunen,
bekleedden. „Deze patriciërs Maar meestal beslisten ze over
zaken als benoemingen van
burgemeesters en rechters",
legt Noordam uit.
Pamflet
Noordam ontleende de titel van
zijn boek aan een pamflet van
een anonieme zeventiende-
eewse schrijver. „De auteur
vond dat de Veertigraden zich
door een klein groepje collega's
liet ringeloren. Zo'n tien heren
van stand die de geringde buf
fels achter zich aan sleepten.
Geringde buffels, het zal toen
wel een gezegde zijn geweest",
denkt Noordam.
Historici waren het er altijd al
over eens dat de macht van de
Veertigraad zich in de loop van
de tweede helft van de zeven
tiende eeuw zich in een paar fa
milies concentreerde. Oligar
chie-vorming noemt Noordam
dat. Hij heeft nu ontdekt dat er
ook eerder, na 1618, al sprake
was van machtsconcentratie in
handen van enkele, voorname
lijk calvinistische families. De
Veertigraad werd te vrijzinnig,
vond stadhouder Maurits; de
remonstranten werden gewipt.
Noordam: „De heren van stand
bedienden zich van een effec
tieve tactiek. Zij benoemden
nieuwelingen die öf kinderloos
waren öf alleen dochters had
den. Vaak ging het ook om
mannen die niet getrouwd wa
ren. Ze kozen dus nieuwelingen
die niet in staat om een eigen
dynastie te stichten. De heren
van stand zorgden wel voor zo
nen die het lidmaatschap voor
de familie veilig stelden."
Noordam haakte in op de
trend onder historici om meer
aandacht aan elites te besteden.
Noordam: „Een collega schreef
tien jaar terug een boek over de
Leidseelite in de achttiende
eeuw. Dat kon toen eigenlijk
helemaal nog niet." De geest
van de jaren 60 en 70 zweefde
nog in de hoofden van historici.
Je schreef over arbeiders, niet
over elites.
Herontdekt
Met Geringde buffels en heren
van stand is het Leidse patri
ciaat in de zeventiende eeuw
herontdekt. Noordam: „In de
loop der tijden is er heel veel
over de Gouden Eeuw geschre
ven. Toen de lol er wel een
beetje af was, raakte de Prui
kentijd erg in. We weten nu bij
voorbeeld alles van achttiende-
eeuwse elites. Het aardige van
mijn boekje is dat het hiaat in
de geschiedschrijving van het
Leidse patriciaat nu is opgevuld.
De hele geschiedenis van de
Leidse bestuursélite vanaf het
ontstaan in de dertiende eeuw
tot haar ondergang eind acht
tiende eeuw is nu, op een paar
jaar na, volledig beschreven.
Dat is uniek in de vaderlandse
geschiedenis. Dat is zelfs voor
Amsterdam nog niet gebeurd."
Noordams boek is versche
nen in een oplage van 1500
exemplaren. En dat is veel voor
een geschiedenisboek. Een
nieuw boek komt er alweer aan.
Het is de geschiedschrijving van
homoseksualiteit in Nederland
vanaf de dertiende eeuw tot
1735. Een mooie titel heeft hij
nog niet gevonden. Hij ver
wacht dat zijn nieuwe boek veel
publiciteit zal opleveren. „Dan
kom ik bij Ischa Meijer." Noor
dam weet het zeker.
