Nederland snapt er
nog steeds niets van
'Nederland moet nieuwe kandidaat voordragen'
Feiten &Meningen
Europa verliest
met echec Corfu
Den Haag moet
eens goed naar
zichzelf kijken
jÉÉÉÉJ
lp
Afscheidsrede Lubberd
'M
Miljard voor veiliger
kerncentrales Oekraïne
■t
Frans Andriessen: 'Ik
ben niet gepolst'
MAANDAG 27 JUNI 1994
De geloofwaardigheid van 'Europa' is an
dermaal een slag toegebracht. Het echec
van de topconferentie op het Griekse eiland
Corfu werkt door wanneer later dit jaar de
Finnen, Zweden en Noren moeten beslis
sen of ze zich vanaf 1 januari 1995 bij de
Unie aansluiten. 'Europa' heeft reeds de
naam ondemocratisch en ondoorzichtig te
zijn. De tegenstanders van toetreding heb
ben weer een paar krachtige argumenten
gekregen.
'Europa' is dan ook de grootste verliezer
van het afgelopen weekeinde, niet de
kansloze Ruud Lubbers of zijn Belgische ri
vaal Jean-Luc Dehaene. Dat de regeringslei
ders en het Franse staatshoofd er niet eens
in zijn geslaagd een nieuwe voorzitter van
de Europese Commissie aan te wijzen is
een blamage. Er zijn warempel wel gewich
tiger zaken. Als over het voorzitterschap al
geen overeenstemming kan worden bereikt,
hoe moet het dan verder met het streven
naar verdere politieke en monetaire een
heid?
De mislukking van de top is aan verschil
lende factoren toe te schrijven. De zwakte
van het Griekse voorzitterschap, de onzorg
vuldige manier waarop Bonn en Parijs de
Belgische premier als kandidaat naar voren
schoven, de halsstarrige houding van de te
gen zijn eigen Conservatieve achterban
vechtende Britse premier Major en de on
doorzichtige procedures voor de selectie
van een Commissie-voorzitter zijn er
slechts een paar.
Belangrijker echter dan het aanwijzen
van schuldigen is het vinden van een snelle
oplossing. Die taak krijgt bondskanselier
Kohl als eerste in de schoot geworpen.
Duitsland namelijk neemt deze week van
Griekenland het halfjaarlijkse roulerende
voorzitterschap van de Unie over niet te
verwarren dus met het voorzitterschap van
de Commissie, zeg maar het dagelijks be
stuur van 'Brussel'.
Kohl moet behoedzaam te werk gaan. De
elf lidstaten die uiteindelijk de kandidatuur
van Dehaene steunden zullen niet zonder
meer een dictaat van Londen accepteren,
net zo min als een dictaat van Parijs en
Bonn werd aanvaard. Als Dehaene onaan
vaardbaar blijft voor de Britten zal een
nieuwe kandidaat (een Nederlander?) toch
niet snel zijn gevonden.
Kohl moet tevens rekening houden met
de stemming van het Europese parlement,
dat uiteindelijk de benoeming van de op
volger van Jacques Delors moet goedkeu
ren. 'Straatsburg' kan de onverkwikkelijke
gang van zaken rond Corfu aangrijpen om
meer zeggenschap te eisen; een open en
democratische benoeming of zelfs ver
kiezing van de Commissie-voorzitter is
inderdaad dringend gewenst.
Bonn, Brussel en Parijs dienen de eerste
buitenlandse pleisterplaatsen te zijn van de
nieuwe Nederlandse minister-president.
Wim Kok, of wie Ruud Lubbers binnenkort
ook opvolgt, moet bij ooster- en zuiderbu
ren de schade herstellen die de afgelopen
weken is aangericht door het hardnekkig
vasthouden aan de kandidatuur van Lub
bers voor het voorzitterschap van de Eu
ropese Commissie.
Zelfs toen de strijd al lang was gestreden
en de Belgische premier Dehaene bijna alle
lidstaten van de Europese Unie achter zich
wist, bleef Lubbers, overigens gesteund
door het kabinet, als een kamikaze-piloot
doorvechten. Met als enig tastbaar resultaat
verstoorde verhoudingen met Bonn, Brussel
en Parijs. Voorkomen moet worden dat de
ergernis over en het onbegrip voor de Ne
derlandse houding een eigen leven gaan lei
den en ook in de toekomst samenwerking
bemoeilijken.
De nieuwe premier hoeft niet op z'n knie
ën naar de buurlanden. Maar hij heeft wel
het een en ander uit te leggen. Indien Kok
die persoon zou zijn is dat extra pikant,
want de huidige vice-premier heeft het af
gelopen weekeinde op Corfu de kandida
tuur van Lubbers moeten bepleiten.
Kohl en Mitterrand zullen overigens niet
veel begrip hebben voor het 'Calimero' ver
haal dat de Haagse bezoeker zal afsteken.
Het kleine land met zijn kenmerkende prie
mende vingertje meent dat het als 'grootste'
van de 'kleintjes' recht heeft op een bijzon
dere behandeling. Als Bonn en Parijs na
hun onderonsjes nu eens een kopietje van
de besluitenlijst faxten dan zou al veel er
gernis in Den Haag zijn weggenomen.
Daarnaast kan de Nederlandse premier
beloven zelf beter de vinger aan de interna
tionale pols te houden zodat Den Haag zijn
kruit droog kan houden voor écht belangrij
ke zaken en niet zijn krachten verdoet aan
de ondersteuning van kansloze voorstellen.
Minder eigenwijs, meer realistisch zou het
motto moeten zijn waarmee de komende
jaren internationale politiek wordt bedre
ven.
Dit alles laat onverlet dat het nieuwe ka
binet maar eens moet uitleggen hoe het
toch komt dat de Nederlandse diplomatie
keer op keer faalt bij het inschatten van de
kansen van Nederlandse initiatieven of kan
didaten voor hoge internationale functies.
Het debècle rond de Haagse voorstellen
voor 'Maastricht' en het mislopen van zo
wel de Oost-Europabank (Londen) als de
Europese centrale bank (Frankfurt) komen
daarbij in gedachten. En Lubbers past na
tuurlijk in het rijtje met Ruding en Braks,
die eveneens tevergeefs een topbaan claim
den.
Het zou te gemakkelijk zijn om het falen
af te schuiven op zelfoverschatting. Er lijkt
eerder iets fundamenteel, mis met de com
municatie tussen Den Haag en de Europese
hoofdsteden.
HANS JACOBS
„Wat is er met ons mis dat wij voortdurend over het hoofd worden gezien?" Voormalig Eurocom
missaris Frans Andriessen vroeg zich onlangs verbaasd af waarom Nederland in het pokerspel
rond internationale posten zo vaak buiten de prijzen valt. Het antwoord kreeg hij de afgelopen
weken in de campagne van premier Lubbers voor het voorzitterschap van de Europese Commis
sie. Misplaatste arrogantie, verkeerde taxaties en luidruchtigheid tekenden de mislukte lobby. Het
aanzien van Nederland, de betrekkingen met de buurlanden en de diplomatieke relaties binnen
de Europese Unie zijn zwaar beschadigd.
Een paar illusies armer keerde demissionair premier Lubbers zaterdag terug op vliegveld Zestienhoven.
Nederland lijkt zo langzamerhand de eeuwige
tweede te worden van de internationale diplomatie.
Oud-minister Ruding werd geen baas van het IMF
of de Oost-Europabank; ex-bewindsman Braks mis
te de topbaan bij de wereldlandbouworganisatie
FAO; Amsterdam greep naast het hoofdkantoor van
zowel de Oost-Europabank als van de nieuwe Eu
ropese centrale bank en Den Haag naast het Eu
ropese Merkenbureau. Nu is dan Ruud Lubbers ge
passeerd voor de eervolle baan van voorzitter van
de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van
de Unie. Is er iets mis met de manier waarop we
ons presenteren? Het antwoord luidt bevestigend.
Politicoloog Van Schendelen omschreef de vader
landse lobby laatst in Intermediair als 'onnozelheid
en arrogantie in tien variaties'. Het begint met jui
chen over elke winst en luid klagen over tegenslag.
Maar wie het klappen van de zweep kent bedrijft
diplomatie in stilte. Het Grote Gelijk waarmee we
de internationale arena binnenstappen is een an
dere fout. We zijn iets te overtuigd van onze eigen
kwaliteiten. Geen prioriteiten stellen, verkeerde
bondgenoten, formalisme en een veel te directe be
nadering zijn volgens Van Schendelen andere 'ty
pisch Nederlandse' fouten.
De Lubbers-campagne heeft daar sterke staaltjes
van laten zien. De basis voor de mislukking legde
de premier door vorig jaar zowel voor als achter de
schermen onduidelijkheid te laten bestaan over zijn
aspiraties. Lubbers zei afgelopenj zaterdag dat hij
had gezwegen om te voorkomen dat er 'een han
deltje zou ontstaan' over allerlei zaken. Maar de
verwarring die hij zo veroorzaakte was groot.
Diplomaten meenden juist dat ze in hun Europese
onderhandelingen toch constant rekening moesten
houden met een eventuele Lubbers-kandidatuur.
Zo worden het missen van de Europese centrale
bank en het Merkenbureau en de falende Braks
campagne in verband gebracht met de ambities
van Lubbers.
Aangenomen wordt dat Lubbers de baan van com
missievoorzitter vorig jaar had kunnen krijgen, als
hij met enig enthousiasme had gerageerd op een
verzoek van Helmut Kohl. Het was een groots ge
baar van de bondskanselier, die immers weinig ge
negenheid koestert voor de Rotterdamse 'betweter'.
Lubbers nam de uitgestoken hand niet aan, volgens
sommige zeer hooggeplaatste bronnen omdat hij
de mogelijkheid open wilde houden dat niet Elco
Jean-Luc Dehaene zwaait nog even voor het begin
van de laatste gespreksronde op Corfu over zijn
kandidatuur voor de opvolging van Delors.
FOTO EPA
Brinkman maar hijzelf (opnieuw) zijn intrek zou
nemen in het Torentje aan het Binnenhof. In het
openbaar zei Lubbers wel 'betere kandidaten' voor
het EU-ambt te weten, zoals Wilfried Martens. Kohl
week daarop definitief uit naar de Belg Jean-Luc
Dehaene.
In politiek en journalistiek Den Haag is die ma
noeuvre lang met hoongelach begroet. Zou 'onze
Ruud', twaalf jaar de Koning van het Binnenhof,
door Kohl en Mitterrand worden gepasseerd ten
gunste van de een of andere boertig ogende Belg?
Ook de Nederlandse diplomatie riep zelfverzekerd
dat Dehaene slechts 'een reserve' was. Het bleek
een misrekening.
Door achter de schermen te talmen, was Lubbers in
mei gedwongen zich openlijk kandidaat te stellen.
Aan het foutenfestival kwam geen einde. Het tijd
stip van de aankondiging op de avond van de
CDA-nederlaag bij de parlementsverkiezingen
was ongelukkig. En de publiciteitscampagne van de
premier leek een sollicitatie naar een afwijzing. Zo
loog Lubbers controleerbaar over zijn oorspronke
lijke verzet tegen de Duitse eenwording.
Als erkend en behendig compromissenmaker paste
Lubbers prima binnen het profiel van de nieuwe
EU-voorzitter: een pragmaticus die de zaakjes in
goede banen leidt en 'voorkomt dat Brussel zich
bemoeit met nationale zaken als taal, pindakaas en
hagelslag'. Desondanks profileerde hij zich als de
politieke visionair met pleidooien voor een
'moraalcodex' en een gezamenlijk veiligheidsbe
leid. De inhoud van die frases bleef pijnlijk leeg.
In plaats van de Nederlandse diplomaten in Brussel
in stilte te laten lobbyen, dacht Lubbers de kar op
eigen houtje te kunnen trekken. De campagne werd
steeds schnller. Lubbers' dreigen met een veto en
de uitspraak dat het 'slecht voor Europa' zou zijn
als hij de baan niet zou krijgen, waren beginners-
fouten.
Met de frontale aanval op de as Bonn-Parijs, die
voor Dehaene had gekozen, zette Lubbers grof ge
schut in. Hij riep de andere EU-landen op tot regel
rechte rebellie tegen de 'motor' van de EU. Het ap
pèl sloeg bij de kleine landen niet aan, maar wel bij
de Britten, Spanjaarden en Italianen. Met hun ver
zet van het afgelopen weekeinde tegen de Frans-
Duitse as is een geest uit de fles gekomen en die zal
niet makkelijk terug te stoppen zijn. Daarbij is Ne
derland bovendien in het kamp terecht gekomen
van de geïsoleerde dwarsliggers uit Londen.
Ruud Lubbers, het zondagskind van de Nederland
se politiek, is voor het eerst in zijn leven afgewezen.
Het is niet alleen zijn individuele hoogmoed die ten
val is gekomen. De campagne heeft diepgewortelde
nationale gevoelens blootgelegd van arrogantie je
gens de Belgische buren en wantrouwen tegenover
de Franse diplomatie. Boven alles ging de dramati
sche ontknoping echter gepaard met een opleving
van felle anti-Duitse sentimenten.
Er leeft nog 'veel oud zeer' in de relatie met onze
grote oosterbuur, constateerde vice-premier Kok.
Nederlands diplomaten lieten zich minder tactvol
uit. Zij beschuldigden Duitsland van 'desinformatie
k la KGB tegen Lubbers'. Het toonde dat Den Haag
de oorzaak van het falen niet bij zichzelf zoekt en
zijn lesje in internationale bescheidenheid nog
steeds niet heeft geleerd.
CORFU PETER DE VRIES
RRED
Premier Lubbers heeft zaterdag
de volgende afscheidsrede ge
houden op de topconferentie
van EU-leiders op Corfu:
„Met deelname aan deze Eu
ropese Raad maak ik precies
twaalf jaar rond. In deze twaalf
jaar heb ik in en vanuit deze Eu
ropese Raad veel voor Europa
kunnen doen. Bij dit afscheid
wil ik bijzonder dank zeggen
aan Jacques Delors: voor zijn
idealisme, zijn werkkracht, zijn
ideeën. Niet al zijn voorstellen
hebben tot resultaten geleid. Hij
was het immers - samen met
(de Spaanse premier) Felipe
Gonzalez - die mij ertoe bracht
mij beschikbaar te stellen als
nieuwe voorzitter van de Eu
ropese Commissie.
Gisteren is mij gebleken dat
naast Spanje en Nederland, Ita
lië en het Verenigd Koninkrijk
aan mij de voorkeur geven bo
ven Jean-Luc Dehaene. Dit zijn
weliswaar slechts vier landen,
stof
maar deze vier landen verteg (J>e
woordigen samen 33 van de fón
stemmen die de Europese Ut RP"
thans telt. Het verschil met éffijd
andere meerderheid is dus -
thans in aantal stemmen - eé t
klein land dat vijf stemmen
heeft.
Desalniettemin trek ik de con
sequentie uit de peiling van go.
teravond en ben niet langer
kandidaat. Voor mij persoonj
is dat geen enkel probleem.
ga nu van een welverdiende
rust genieten.
Voor Europa en de Europese
Raad blijft: hoe nu verder? Wi
moet er gebeuren om tot con
sensus te komen over de opv< njn
ging van Jacques Delors?
In feite zijn er twee mogelijklXai
den: of Dehaene of een nieuv
aan te zoeken kandidaat. Dez
afweging staat los van mijn té
rugtrekken."
De Europese Unie stelt een be
dragvan vijfhonderd miljoen
ecu (ruim een miljard gulden)
beschikbaar voor de verbetering
van de veiligheid van kerncen
trales in Oekraïne. De staats- en
regeringsleiders hebben daartoe
besloten tijdens een conferentie
op het Griekse eiland Corfu.
De Eurotop sprak uit dat de
kernreactoren 1 en 2 van de
centrale in Tsjernobyl onmid
dellijk en definitief moeten wor
den stilgelegd. De derde reactor
zou zo spoedig mogelijk moe
ten worden stopgezet. Dat tijd
stip is afhankelijk van het ge
reedkomen van drie nieuwe
kerncentrales in de Oekraïne.
De Europese Unie wil verder
dat Oekraïne het Weense Ver
drag over nucleaire aansprake
lijkheid ratificeert, dat het land
alternatieve energiebronnen
gaat ontwikkelen en dat het een
beleid gaat voeren dat is gericht
op energiebesparing.
Om Oekraïne hierbij te helpen
wil de Europese Unie voor vier
honderd miljoen ecu aan lenin
gen verstrekken via de Europese
Organisatie voor Atoomenergie
(Euratom) en honderd miljoen
ecu schenken via het Europese
hulpprogramma voor Oost-Eu
ropa, het zogeheten Tacis-pro-
gramma.
De Europese hulp moet onder
deel zijn van een internationaal
plan voor de verbetering van de
nucleaire veiligheid in Oekraï-
ke
ne. Dat internationale plan
wordt besproken op de bijeep i
komst van de zeven grote gei)
dustrialiseerde landen (G-7)
van 8 tot 10 juli in Napels wot
gehouden.
De staats- en regeringsleiders
van de Europese Unie hebbei
ingestemd met een Frans-Dui ijju
plan voor de oprichting van ei ju
Europese adviescommissie vo
tolerantie en begrip voor bui
tenlanders. Die commissie
moet volgens de Eurotop wor
den samengesteld uit 'eminer ui
persoonlijkheden'. De advies
club moet aanbevelingen doe
aan de overheden en maat
schappelijke organisaties. De
adviescommissie moet tevens
een algemene strategie ontwil to
kelen voor de strijd tegen racis
tische gewelddaden en uitingi opi
van vreemdelingenhaat.
Voorts werd vastgesteld dat d(
onderhandelingen over uitbre bi
ding van de Europese Unie nil a
vóór 1996 kunnen beginnen.
Europese Unie zal ook met Q
prus en Malta geen vervroegc
onderhandelingen over toetre
ding openen. Volgens ministe
Kooijmans van buitenlandsë i
ken moet Cyprus eerst een op q,
lossing vinden voor de interni
problemen, vooral waar het
gaat om de relatie tussen het
Griekse en Turkse deel van
eiland.
CORFU «ANP _JPe
Frans Andriessen valt bijna van
zijn stoel van verbazing. „Heeft
men op Corfu werkelijk mijn
naam genoemd als eventuele
opvolger van Delors? Nou, dat
verrast me. Met mij is er in elk
geval nooit over gesproken. Ik
ben niet gepolst zoals dat heet",
zegt hij met geveinsde spijt. Hij
overweegt: „Ik ben 65 en doe
niet meer mee met het spel.
Aan de andere kant is Delors
straks 70. Ik zou dus nog wel vijf
jaar meekunnen. Haha!".
De prominente CDA'er, die be
halve minister van financiën
ook jarenlang Europees com
missaris is geweest, meent dat
de speculaties over zijn persoon
als ideale 'compromiskandi
daat' weinig realiteitsgehalte
hebben. „Die gedachte staat vrij
ver van de werkelijkheid. Zo ver,
dat de gedachte bij mijzelf nog
niet is opgekomen. Verder wil ik
er liever niet over speculeren."
Andriessen denkt niettemin ze
ker te weten dat de Europese
lidstaten op zoek zullen moeten
naar een andere kandidaat voor
het voorzitterschap van de Ey t
ropese Commissie. Hij invent
riseert: „Lubbers en Brittan
hebben zich teruggetrokken.,
Dehaene staat nog, maar vooi
hoe lang? Als je het Britse veto c
tegen hem serieus neemt, en
dat doe ik, is hij kansloos. Hij i
moet zich terugtrekken of hij i
het niet halen. Dus komt onve 'jt
mijdelijk de vraag op: wie dan V
Terwijl in Nederland kamer
breed forse kritiek wordt geuit
op de Britse opstelling, is er vei;
gens Andriessen formeel we in v
mis met het veto van Major.
„Het is niet sympathiek. Maai fi1
mag de Britse opstelling ook
niet anti-democratisch noe
men. Het is nu eenmaal zo dat1
volgens de-Europese spelregel
de voorzitter van de Commissi iK!
alleen bij unanimiteit kan wor
den benoemd. Het is dus niet
zo dat Engeland een democra-
tisch genomen besluit blok
keert."
KRAAINEM GPD
Nederland moet een andere kandidaat
voor het voorzitterschap van de Europese
Commissie naar voren schuiven, nu de
missionair premier Lubbers kansloos is ge
bleken. Op dit standpunt stelden zich gis
teren woordvoerders van CDA en WD.
Ook de Rijksvoorlichtingsdienst liet weten
dat het 'in de rede ligt' nu te onderzoeken
of Nederland een kandidaat heeft die wèl
aanvaardbaar is voor de twaalf lidstaten.
D66 en Groen Links zien weinig tot niets in
een hernieuwde gooi naar de Europese
topfunctie. De PvdA vindt het te vroeg voor
een zoektocht naar een nieuwe kansheb
ber.
Volgens Frans Weisglas, buitenlandwoord
voerder van de WD, ligt de race om het
voorzitterschap van de Europese Commis
sie weer helemaal open nu Lubbers en
Brittan hun kandidatuur hebben ingetrok
ken en Groot-Brittannië zijn veto tegen de
Belgische rivaal Dehaene wil handhaven.
Weisglas: „Het Engelse veto houdt in dat
ook Dehaene straks van de baan is. Daar
mee ontstaat een nieuwe situatie. Als wij
nog steeds vinden dat Nederland terecht
aanspraak maakt op die post, moeten we
met een nieuwe man komen".
CDA-kamerlid Jaap de Hoop Scheffer deed
in het NOS-programma Het Capitool giste
ren een oproep aan de regering om te kij
ken of er een andere kandidaat van vol
doende statuur beschikbaar is. „Nederland
moet toch in staat zijn met een ander te
komen. Waarom zouden we het nu opge
ven?". Weisglas en De Hoop Scheffer ver
meden zorgvuldig namerl te noemen.
Niettemin werd in de marge van de top op
Corfu al gesuggereerd dat de voormalige
Eurocommissaris Frans Andriessen (CDA)
een geschikte compromisfiguur voor de
twaalf lidstaten zou kunnen zijn.
Ook het demissionaire kabinet neigt er
naar op zoek te gaan naar een alternatieve
kandidaat voor Lubbers. Een woordvoer
der van de Rijksvoorlichtingsdienst ver
klaarde: „Je kunt nu gaan kijken of je ie
mand hebt die een kans maakt. In de cam-
pagne-Lubbers is steeds naar voren ge
bracht dat Nederland min of meer aan de
beurt is, omdat wij nog nooit de voorzitter
voor de commissie hebben mogen leveren.
Dat blijven we natuurlijk vinden".
De fracties van PvdA, D66 en Groen Links
zien om uiteenlopende redenen weinig tot
niets in het heropenen van de race om het
voorzitterschap van de Commissie. PvdA-
kamerlid Eisso Woltjer vindt dat allereerst
moet worden getracht het Britse veto tegen
Dehaene van tafel te krijgen. „Dat is een
dictaat dat Europa niet mag accepteren.
Major kan de rest niet keer op keer zijn wil
opleggen, dat is rampzalig", aldus Woltjer.
Alleen als Dehaene zich onverhoopt zou
terugtrekken, kan Nederland volgens de
PvdA'er naar een compromisfiguur zoe
ken. Dat zou vóór 15 juli moeten gebeuren,
omdat Duitsland op die datum een nieuwe
Eurotop wil uitschrijven.
Groenlinks-woordvoerder Leonie Sipkes
voelt vanwege de volgens haar 'ondemo
cratische' Britse opstelling niets voor een
zoektocht naar nieuw Nederlands talent.
„Ik vind niet datje de Britten in de kaart
moet spelen. Nu Lubbers zich heeft terug
getrokken, moeten wij Dehaene steunen
en niet met een ander komen." D66-ka-
merlid Bob van den Bos vreest dat een
kandidaat van de tweede keus nog minder
kans maakt dan de eerste.
Alle buitenlandwoordvoerders in de Twee
de Kamer zijn het er wel over eens dat de
relatie van Nederland met Duitsland door
het fiasco op Corfu is beschadigd. De
Hoop Scheffer: „Nu moeten we veel in die
relatie investeren, want er zitten nogal wat
bobbels in de slang". Ook minister Kooij
mans van buitenlandse zaken vindt de tijd
aangebroken voor 'reparatiewerkzaamhe
den'. Zijn bezoek aan de Duitse minister
van buitenlandse zaken Klaus Kinkel vol
gende week maandag moet in dat licht,,
worden gezien, aldus een woordvoerster
van het ministerie. „Na de gang van zaken
op Corfu moet de lucht worden gezui
verd."
Het wordt de Duitse bondskanselier Kohl
zwaar aangerekend dat hij vorige maand
na een ontmoeting met de Franse presi
dent Mitterrand in Mulhouse het Kanzler-
ambt liet verklaren dat de Belg Dehaene de
voorkeur van Duitsland en Frankrijk had.
Hierdoor werd de campagne van Lubbers
ernstig gehandicapt, temeer omdat Kohl
achter de schermen actief voor Dehaene
ging lobbyen. Vice-premier Kok, die op
Corfu de honneurs voor Lubbers waarnam,
toonde zich zaterdagochtend nog zeer
geïrriteerd over de Duitser. Hij bekritiseer
de vooral het feit dat Kohl nauwelijks de
moeite had genomen in te gaan op de
kwaliteiten van Lubbers.
Bob van den Bos van D66 vindt dat er in
het gesprek met Kinkel duidelijkheid moet
komen over de Duitse opstelling. „De Ne
derlandse Europese politiek zat de afgelo
pen vijftien jaar altijd op de Duitse lijn. Dat
maakt het des te onverklaarbaarder waar
om Kohl met Dehaene op de proppen is
gekomen. Daar moet maar eens een goed
gesprek over komen". PvdA'er Woltjer tast
ook in het duister: „Dik een jaar geleden
was er voor Lubbers nog geen wolkje aan
de lucht. Nu lust Kohl hem niet meer.
Komt dat alleen omdat Dehaene bij de
Duitsers zo'n goede indruk heeft gemaakt?
Ik krijg er geen vinger achter".
CDA-prominent Braks, die eind 1993 naast
het voorzitterschap van de FAO greep,
noemde het 'zeer bedenkelijk' dat Neder
land op het internationale speelveld weer
aan het kortste eind heeft getrokken. „Wij
zouden ons moeten beraden op de manier
waarop wij voor hoge posten lobbyen", al
dus Braks.
DEN HAAQ PAUL KOOPMAN
