Een gezegende onderneming
r
Kerk Samenleving
r-j
Gematigd warm weertype
ZATERDAG 25 JUN11994
REDACTIE DICK VAN DER PLAS, 071 -356443
UIT DE KERKBLADEN
Verbazing
,,Als je gewoon op straat
loopt, heb je geen idee, dat
er talloze spieren en signa
len nodig zijn om de bewe
ging te laten maken die wij
'lopen' noemen", schrijf de
gereformeerde predikant
P.J. van Midden uit Lisse in
het blad 'De Kruisvaan'.
..Het is zo volstrekt gewoon,
dat je daar lenerlij k en fi
guurlijk aan voorbij gaat.
Gelukkig maar. Stel je voor
dat je bij alle vanzelfspre
kendheden zou moeten na
denken. Je zou stapelgek
worden. Toch heb ik de af
gelopen weken vaak nage
dacht over die heel primai
re lichaamsfuncties.
We zijn met dertien men
sen in rolstoelen en dus
dertien erachter door Indo
nesië getrokken. Achttien
dagen in een rolstoel is
lang. zoals achttien dagen
erin nog langer is. Al du
wend bedenk je je opeens
weer wat lopen is. Je kijkt
naar je eigen benen en be
seft wat een ingewikkeld
systeem een evenwichtsor
gaan is. Je maakt je als zo
genaamde valide mens
vaak druk om allerlei din
gen, die het bespreken niet
eens meer waard zijn als er
primaire functies uitvallen.
Wat heb je aan een miljoen,
als je niet plassen kan?"
Voedsel
Over primaire functies ge
sproken. „De meeste Indo
nesiërs zijn hele dagen be
zig met het verdienen van
het dagelijks brood, in de
meest letterlijke zin: het
verbouwen van rijst", is de
ervaring van Van Midden.
.Alle tijd gaat zitten in het
verzamelen van het voed
sel. Zoals de vogels dat ook
plegen te doen. Nu weet ik
niet precies hoe het u ver
gaat. maar ik ben met mijn
dagelijkse arbeid niet be
wust bezig mijn dagelijkse
brood te verdienen. Ik denk
daar vaak niet zo over na:
dat brood is er thuis toch
wel.
Voedsel is in veel Neder
landse huishoudens een
sluitpost. Je vaste lasten
maken de financiële dienst
uit. Tot je beseft, wat
'brood' is. Voorwaarde voor
alles. Basis van alle cultuur.
Eerst komt het eten, dan de
moraal. Wie geen brood
heeft, is met maar één ding
bezig: brood. Zoals de per
soon met het miljoen hier
boven niet bezig is met het
beleggen van zijn geld,
maar geobsedeerd wordt
door het feit dat hij niet
plassen kan."
Helpende handen
Van Midden heeft zich dus
achttien dagen lang ver
baasd. „Verbaasd over zo
genaamde gewone dingen.
Over de vanzelfsprekend
heid van mobiliteit en wel
vaart. En daarnaast over de
schoonheid en de
grootsheid van Indonesië.
Over de innerlijke bescha
ving en schoonheid van de
Indonesische bevolking.
Over de honderden hel
pende handen. En over de
Nederlanders op Schiphol.
Worstelend met een zwaar-
beperkte bagagewagen en
een rolstoel rijd ik op de
luchthaven een tas van een
rosé-gebraden Hollandse
kolos aan. 'Ken je niet uit je
kop kijken!', snauwt ze.
Niemand steekt een hand
uit. We zijn weer thuis, 't
Went weer snel."
De succesfonmile van internationaal christelijk conferentieoord De Bron
M ijn jongere broer
M j is de bekende
evangelist Ben
Hoekendijk. De appels bij
de familie vallen niet ver
van de boom. Pa deed ook
al volop mee in de wereld
van zending en evangelisa
tie.
DALFSEN JAN TER HAAR
Na jarenlang in Zuid-Amerika
aan de verbreiding van Gods
woord te hebben gewerkt, kocht
Frans in 1970 het tussen Om
men en Dalfsen gelegen vakan
tiecentrum 'De Vechtstroom'.
Hij doopte het om in De Bron.
Het was het begin van de ver
vulling van een droom die uit
groeide tot een ontmoetings
plek met conferentiefaciliteiten
tot vijftienhonderd personen en
ruim zeshonderd bedden. Dan
is de camping nog niet eens
meegerekend.
Buiten heerst de drukte van
het zoveelste internationale
congres. Er zijn 250 deelnemers
uit 58 landen. 'Levend woord in
een stervende wereld' is het
motto dat op grote spandoeken
in vele talen in de grote verga
derzaal hangt. Een Amerikaanse
cameraploeg interviewt in een
idyllisch voorjaarsdecor enkele
inleiders. Enkele Japanners en
Pakistanen laten bij de receptie
faxen naar huis sturen. Maquet
tes aan de wand tonen de
nieuwste toekomstplannen: de
speciaal voor vieringen ontwor
pen zaal Sion, groot tweedui
zend zitplaatsen.
Tijdens een gesprek in zijn
comfortabele kantoorruimte
ontkent Hoekendijk enige zake
lijke of financiële relaties met de
zendingsactiviteiten van zijn
broer Ben, andere familieleden
of welke kerkelijke groepering
dan ook. „Wat ik hier heb staan,
is in zich zelf groot geworden. Ik
beschouw het als een door God
gezegende onderneming en ben
daar echt dankbaar voor.
Zakelijk is zijn bijna vijfen
twintig jaar ondernemerschap
in Overijssel vormgegeven in
een familiaire stichting waarin
hij, zijn vrouw, een van hun zo
nen en nog een hulpprediker de
bestuursleden vormen. „Om
continuïteit in de zaak te hou
den", verklaart hij. Hoekendijk
wenst zich zelf niet als normaal
zakenman te zien. De Bron kent
volgens hem een aanpak die
nauwelijks commercieel is te
noemen. „We hebben hier een
verscheidenheid aan christelijke
culturen die alle een bepaalde
soberheid met zich meebren
gen. Vaak zijn op de conferen
ties roken en alcohol taboe. In
ieder geval in de zomermaan
den zijn we alcoholvrij. Boven
dien krijgen we hier soms groe
pen die een weekend willen
vasten. Dat is voor ons geen en
kel punt en dan sluiten we de
keuken gewoon. Allemaal zaken
Langs de oevers van de Vecht bij Dalfsen kunnen nooit genoeg vlaggen wapperen. Het internationale
conferentiecentrum De Bron heeft dit voorjaar een reeks nieuwe masten bij geplaatst. Maar ook vijfentwintig
dundoeken op een rij zijn bij lange na niet representatief voor de veelkleurigheidvan het congresserend publiek.
'De Bron', hoe geïsoleerd ook gelegen in de Sallandse dreven, mag zich nummer vijf noemen op de Nederlandse
ranglijst van internationale congrescentra. Maar die kwalificatie is te begrensd. Directeur Frans Hoekendijk (61)
praat liever van één van Europa's grootste christelijke conferentie-oorden.
Directeur Frans Hoekendijk: „Wat ik hier heb staan, is in zich zelf groot geworden."
die voor een gewoon congres
centrum vrij onbestaanbaar
zijn."
Personeel
De Bron kent een vast bestand
van dertig mensen van wie een
deel op het terrein zelf woont
en snel inzetbaar is. Daarnaast
kan de staf een beroep doen op
een scala aan losse medewer
kers. Niet zelden zijn dat bij
voorbeeld bijbelschool-studen-
ten die op het centrum een kor
te of langlopende stage volgen
waarin ze hun kennis uittesten.
Enig gevoel bij het personeel
voor het specifiek christelijke
karakter van De Bron is een ver
eiste, meent Hoekendijk. Zo zijn
er soms samenkomsten die in
een gebedsdienst uitlopen
waarvan het slot pas in de klei
ne uurtjes kan plaats hebben.
„Onze mensen zijn daarin erg
flexibel en blijven tot zo lang op.
Het heeft te maken met de ei
genheid van ons centrum."
Hoe geïsoleerd het ook gele
gen mag zijn, volgens Hoeken
dijk vormt dat juist de kracht
van De Bron. „Veel minder dan
bij de meeste andere conferen
ties hebben de mensen behoef
te aan een schaduwprogramma
in een grote stad. De landelijke
omgeving bij ons wordt juist ge
waardeerd."
Voor negentig procent zijn
het christelijke, inclusief rooms-
katholieke, organisaties en
groepen die van De Bron ge
bruik maken. „Ik zie dat God
werkzaam is binnen alle ker
ken." Daarnaast staat het Sal
landse oord open voor andere
ideëel gerichte instellingen
zoals het Rode Kruis, Amnesty
International en vakantiewerk
voor gehandicapten. Of De
Bron vaste normen hanteert?
„We willen in ieder geval geen
anti-christelijke conferenties
aantrekken, bijvoorbeeld van
oosterse wereldgodsdiensten of
van transcendente meditatie.
Ook zijn we huiverig voor alles
wat met New Age te maken
heeft. Dat is voor ons toch te
veel een vervanging van het
christendom. Onze norm is en
blijft Jezus Christus."
Onder één dak
Het gedrang op de con-
gresmarkt was en is groot. Na
de Utrechtse Jaarbeurs, de Am
sterdamse RAI en de congres
centra in Den Haag en Maas
tricht heeft De Bron zich toch
naar een vijfde plaats op de lijst
van internationale vergadercen
tra geplaatst. Maatstaf is daarbij
het aantal internationale con
gressen. Als het ook nog eens
zou gaan om de 'alles-onder-
één-dak-'voorzieningen, prijkt
De Bron zelfs bovenaan.
Directeur Frans Hoekendijk,
gevraagd naar zijn succesfor
mule, antwoordt: „Mijn belang
stelling voor het christendom is
vrij breed. Ik sta open voor alle
stromingen. Je kunt me zien als
een enthousiast supporter van
elk christelijk initiatief. Ik heb
ervaren dat veel ideeën op con
ferenties versterkt worden, daar
vaak ook geboren worden en
zelfs gestalte kunnen krijgen.
Louter doordat mensen met el
kaar in contact komen. Is het
niet tijdens het inhoudelijke
programma, dan zeker wel in de
wandelgangen."
Kenmerk van De Bron is het
specifiek evangeliserende ka
rakter van de groepen. Dat
strekt zich uit van het Leger des
Heils tot en met de katholieke
charismatische beweging. Orga
nisaties van Piet Derksen als
Lumen 2000 en Getuigenis van
Gods Liefde zijn op De Bron
geen onbekenden. Frans Hoe
kendijk: „We zijn er langzaam
aan achter gekomen dat de re
formatie veel dingen uit de
rooms-katholieke traditie heeft
weggestreept die op zich veel
goeds in zich hadden." In de
opwekkingsbeweging ziet hij
die elementen terugkeren. Hij is
blij met die nieuwe 'eenheid in
verscheidenheid
Toekomst
Veel mensen mogen de kerken
dan de rug toe hebben gekeerd,
de evangelisatiebeweging heeft
hen weer kunnen verwelkomen.
Helaas houdt die geen registra
tie van leden bij en vallen die
cijfers buiten de waarneming
van het Sociaal Cultureel Plan
bureau. Maar in zijn dagelijks
werk meent Hoekendijk van
jaar tot jaar de religieuze ther
mometer goed te kunnen afle
zen. Gestaag heeft De Bron zich
kunnen uitbreiden.
Hoekendijk verheelt niet, pra
tend over de toekomst, een leef
tijd te hebben waarop hij naar
de dag uitziet dat hij het cen
trum over kan dragen aan zoiets
als een nationale stichting. Op
dat het werk onverminderd
doorgaat. Aan de familie zal het
niet liggen. Een van zijn zoons
werkt in Nieuw-Zeeland mee
aan de voorbereiding van de in
ternationale 'Mars for Jesus' die
vandaag ook in Nederland zijn
beloop krijgt.
Tot slot leidt Hoekendijk zijn
bezoeker snel nog even over het
complex. Mensen in allerlei tin
ten lopen ontspannen met con
gresmappen onder de arm. Een
persmedewerker van 'Levend
woord in een stervende wereld'
reikt de journalist op de valreep
het laatste nieuws van de confe
rentie aan. 'Westen lijdt aan
geestelijke anorexia' luidt de
eerste regel.
Rituele delen
„Rituelen sluiten perfect aan bij het tijdgevoel", vertel
len Louis Bakker en Loek Boer, auteurs van 'Rituelen
delen'. Zowel de behoefte aan individualiteit ('wat er
vaar ik?') als gemeenschap ('samen vieren') komt er in
tot uitdrukking. Dit 'gebruiksboek' met ideeën om gelo
ven thuis vorm te geven verschijnt dezer dagen bij Kok
in Kampen.
Bakker is werkzaam bij het gereformeerde Jeugd- en
Jongerenpastoraat (JJP) in Friesland, Boer bij het JJP in
Overijssel/Flevoland. Samen met collega Alma Lanser
hebben zij 'Rituelen delen' geschreven. Het drietal
kreeg deze opdracht twee jaar terug in het kielzog van
enige studiebijeenkomsten voor JJP-medewekers over
onder meer rituelen en symbolen.
„Wij constateerden dat er bij veel opvoeders behoefte
bestaat aan het hervinden van rituelen", vertelt Boer.
BOEKBESPREKING
„Tegelijkertijd constateerden we dat anderen rituelen
thuis klakkeloos hadden overgenomen, zonder dat zij
daarbij iets beleven", vult Bakker aan. „Rituelen heb
ben heel veel kracht, maar niet als je ze zo maar over
neemt. Als een ritueel zijn betekenis verliest kan het
juist een obstakel worden."
Gegroepeerd rond thema's als de maaltijd, gedenk
dagen of overgangssituaties (verhuizing, dood) geeft
'Rituelen delen' tal van suggesties. Maar, benadrukken
Bakker en Boer, het is juist de opzet van het boek dat
het mensen aan het werk zet. Bakker: „Het moet ou
ders inspireren, op het spoor zetten." Het is echt niet
de bedoeling dat mensen alle suggesties gaan overne
men. „Dat kun je niet genoeg beklemtonen", zegt Boer.
„Het moet niet verlammend werken, maar uitnodi
gend." Juist als kinderen klein zijn - 'de ontvankelijke
leeftijd' - is het de tijd om rituelen te ontwikkelen.
In het boek worden ook suggesties gegeven voor ritu
elen bij minder voor de hand liggende situaties. Zo
wordt een scheidingsritueel beschreven, waarbij de
partners en de kinderen in het bijzijn van de pastor het
afscheid 'vieren'. Bakker: „Ook bij ingrijpende gebeur
tenissen moet je laten zien dat geloof er iets mee te ma
ken heeft."
Bakker laat niet na te onderstrepen dat rituelen 'één
mogelijkheid zijn om geloofsopvoeding vorm te geven'.
„Uit alle onderzoeken blijkt dat de thuissituatie heel
dominant is als het gaat over geloofsopvoeding. Als je
dat weet, dan moet het je ook wat waard zijn wat er
thuis gebeurt. Het is vooral een kwestie van keuzes ma
ken."
WIM SCHRIJVER GPD
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
ive van Dagbladuitgeverij Damiate bv.
DIRECTIE: B.M. Essenberg, C P. Arnold (adj), J.
Kiel (ad|),
HOOFDREDACTIE Jan-GeertMa|Oor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN. R D Paauw, tel dag 9 30-
11 30 uur 071 -356215. of per post
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat82,2321 BM Leiden
Telefoon 071-356356.
POSTADRES:
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071-323508
Fam berichten 071-323508
Redactie071-321921
ADVERTENTIES
ma -vnj. van 08.30-17.00 uur
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma.-vrij. van 8 30-17 00 uur
T elefoon 071 -143545
ABONNEMENTEN
Tel. 071-128030 bi| vooruitbet. find. BTW)
peracc.giro autom bet
per maand 29,30
per kwartaal 85,55 84,55
per jaar 329,30 328,30
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal 125,50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvnj 18.00-19 30uur,
zat 10 00-12 00 uur Tel 071-143241
HET WEER
De start van het warme zomerweer
verliep vrijdag nog niet geheel vlek
keloos. De zon werd regelmatig af
geschermd door fraaie wolkenfor
maties van het type altocumulus
castelianus. Het waren de restan
ten van een paar onweersbuien, die
onverwachts boven de Engelse
oostkust waren ontstaan en met de
westelijke bovenstroming kwamen
overdrijven. Aan de onderkant van
deze wolkentorentjes op 3 tot 5 ki
lometer hoogte hingen duidelijk
zichtbare valstrepen, die op neer
slag wezen. In de onderste twee ki
lometer van de atmosfeer stond er
echter een zeer droge en warme
zuidoostenwind, waardoor de re
gendruppels al waren verdampd,
voordat het aardoppervlak was be
reikt. In de loop van de dag werd
de zon meester van de situatie en
met kwikstanden van 25 tot 29
graden werd de zomerse belofte
alsnog waargemaakt. Bij een rela
tieve vochtigheid van 30-35 pro
cent was de plotselinge warmte
goed uit te houden.
Vandaag is de warmtegolf al vol
wassen. De zuidoosten tot zuiden
wind voert zeer warme lucht uit
Frankrijk (vrijdagmiddag 35 gra
den) in snel tempo naar het land.
Het wordt de heetste dag tot nu
toe; met uitzondering van het noor
den van het land maken de meeste
stations kans op een tropische dag
van 30 graden, in de oosthelft van
het land wellicht 32 graden. Een
vore van lagedruk komt in de loop
van de dag boven de westkust te
liggen, waarbij er aan de stranden
een verkoelende zeewind mogelijk
is. Vanavond proefen we hier iets
van de omstandigheden in Orlan
do: drukkend warm met een on-
weersdreiging.
Zondag is er meer bewolking, de
kans op een regen- of onweersbui
is nog wel aanwezig, maar door een
algehele winddraaung naar west of
noordwest blijft het een stuk koe
ler: 22 tot 26 graden.
Begin volgende week heerst er
gematigd warm weertype (ca. 23
graden) bij een zwakke tot matige
aanlandige wind. Flinke perioden
met zon en wolkenvelden wisselen
elkaar af en de kans op een bui is
gering. Een gunstig teken is het
herstel van de hogedruk boven het
Europese continent, zodat het erop
lijkt, dat het zomerweer nu eens
van wat langere duur kan zijn. Van
af dinsdag kan het kwik weer boven
25 graden uitstijgen.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
maandag.
Noorwegen:
Langs de westkust ten
noorden van Bergen wol
kenvelden en nu en dan
regen. Vooral in de omge
ving van Oslo droog en
zonnige perioden. Middag-
temperatuur langs de
westkust op veel plaatsen
rond 14 graden; maxima
in het zuidoosten iets bo
ven de 20.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Zaterdag half tot zwaar be
wolkt en plaatselijk een
stevige regen- of onweers
bui. Zondag eerst flink wat
zon; vanuit het westen la
ter echter wolkenvelden
en in Ierland en Schotland
enige tijd regen. Middag-
temperatuur 16 graden in
het noordwesten van
Schotland tot 25 plaatse
lijk in Engeland maar zaterdag rond
Londen veel warmer.
België en Luxemburg:
Flinke perioden met zon en hier en daar
een regen- of onweersbui. Middagtem-
peratuur zaterdag van 24 graden aan
zee tot iets boven de 30 in het binnen
land; zondag een beetje minder warm.
Spanje:
Zaterdag in het noorden veranderlijk be
wolkt en enige tijd buiige regen, moge
lijk met onweer. Zondag in de Pyreneeèn
nog enkele flinke onweersbuien, verder
vrij zonnig en droog. Middagtempera-
tuur aan zee tussen 25 en 30 graden,
zondag landinwaarts in het zuiden rond
35 graden. In het noordwesten is het
met 20 graden veel koeler
Canarische Eilanden:
Droog en vrij zonnig, aan de noordkant
van de eilanden ook van tijd tot tijd wol
ken. Hier en daar een stevige noorden
wind. Middagtemperatuur ongeveer 26
graden.
Marokko:
Westkust: Droog en overwegend zonnig,
aan het strand in de ochtend hier en
daar mist of laaghangende wolkenvel
den. Middagtemperatuur aan het strand
ongeveer 26 graden.
Tunesië:
Vrij zonnig en bijzonder warm. Middag
temperatuur vlak aan zee ongeveer. 32
graden, landinwaarts plaatselijk 40 gra-
Zuid-Frankrijk:
Zaterdag in het oosten nog flink zonnig.
Verder veranderlijk bewolkt en vanuit
het westen stevige regen- en onweers
buien. Plaatselijk kan veel neerslag val
len. Middagtemperatuur van 20 graden
vlak langs de westkust tot dichtbij 30
ten zuiden van Lyon.
Mallorca en Ibiza:
Zaterdag geregeld zon. zondag meer
wolkenvelden en kans op een onweers
bui. Middagtemperatuur ongeveer 30
graden.
Italië:
Zonnig en zeer warm. Zondag in het
noorden mogelijk een lokale regen- of
onweersbui. Middagtemperatuur vooral
zondag op veel plaatsen tussen 30 en
35 graden.
Corsica en Sardinië:
Flinke perioden met zon. Zondag op Cor
sica kans op meer bewolking en een re
gen- of onweersbui. Maxima rond 30
graden, op Sardinië plaatselijk 35.
Griekenland en Kreta:
Zonnig. Op de Egeïsche Zee waait een
harde noordoostelijke wind. Maxima aan
de stranden rond 30 graden, maar op de
noordstranden op de Egeische Zee van
wege de wind enkele graden lager. Op
het Griekse vasteland plaatselijk tempe
raturen boven 35 graden.
Turkije en Cyprus:
Droog en veel zon. Langs de Turkse
westkust waait een stevige noordelijke
wind. Middagtemperaturen van 29 gra
den rond de Dardanellen tot boven de
30 ten oosten van Antalya.
Duitsland:
Flinke perioden met zon, maar in de
loop van beide dagen in het zuiden toe
nemende kans op onweer. Middagtem
peratuur van 26 graden in Sleeswijk-
Holstein tot ruim boven de 30 in het
midden en zuiden.
Zwitserland:
Zonnig, vanaf zaterdagavond toenemen
de kans op enkele onweersbuien. Mid
dagtemperatuur ongeveer 30 graden.
Oostenrijk:
Zonnig, erg warrfi en vrijwel overal
droog. Middagtemperatuur op veel
plaatsen ruim boven de 30 graden.
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
ZONDAG 26 JUNI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 05.19 Zon onder 22.02
Maan op 23.33 Maan onder09.03
Waterstanden Katwijk
Hoog water 05 49 18.20
Laag water 01.37 16.01
MAANDAG 27 JUNI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 05.19 Zon onder 22 02
Maan op 23.56 Maan onder 10.17
Waterstanden Katwijk
Hoog water 06.31 19.09
Laag water 02.27 15.01
Weerrapporten 24 juni 20 uur:
De Bilt
Deelen
Aberdeen
Athene
Barcelona
Boedapest onbew
Dublin
Frankfurt
Genève
wind temp neersl
24 7 0.0
28 11 0.0
23 11 0.0
27 11 0.0
15 9 60
30 23 0.0
26 18 0.0
22 11 0.0
26 13 00
30 21 00
30
0.0
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Las Palmas half bew.
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
on bew
onbewJ
licht bew.
29 23 0.0
18 12 10
29 16 0.0
31 16 0.0
23 13 0.6
30 13 0.0
27 15 0.0
28 18 0.0,
18 8 0.0
26 21 0.0
23 18 0.0
29 19 110
29 15 0.1
29 >13 0.0
13 8 4.0
27 17 0.0
26 21 0.0
21 6 00
33 19 0.0
22 7 00'
29 17 0,0
21 0.0
Buenos Aires i
Casablanca z