Fransen in Rwanda
Buitenland
Japanse premier Hata
bereid tot aftreden
Loekasjenko verrast in
stembusstrijd Wit-Rusland
Arrestatie maakt van Nigeriaanse presidentAbiola martelaar
Mandela bemiddelt bij
vredesgesprekken Angola
Rabin: Arafat mag
Jeruzalem bezoeken
Klaar voor transport
Laatste vluchten uit Haïti
VRIJDAG 24 JUN11994
Achtduizend pinguïns met olie besmeurd
Frankrijk zoekt meer steun voor interventie Geen verzet Rwandezen
LDP komt met motie van wantrouwen
Twee maanden na
me totstandkoming van zijn ka
binet lijkt de minderheidsrege
ring van de Japanse premier
Tsutomo Hata dicht bij haar
einde. De grootste oppositie
partij, de Liberaal Democrati
sche Partij (LDP), confronteerde
de premier gisteren met een al
maanden achter de hand ge
houden motie van wantrouwen.
Hata zei in een reactie de voor
keur te geven aan aftreden bo
ven het uitschrijven van tussen
tijdse verkiezingen.
De oppositie had in het natio
naal belang beloofd de regering
niet ten val te brengen vóór de
totstandkoming van de begro
ting. Na afronding van besluit
vorming over de financiële
voornemens, officieel nog
slechts een hamerstuk, zag de
LDP haar kans schoon en dien
de de motie van wantrouwen
in, daarbij hopend op de steun
van de socialisten om de rege
ring ten val te brengqq.
De motie van wantrouwen
wordt waarschijnlijk vandaag
nog in stemming gebracht. De
LDP beschikt met 206 van de
511 zetels echter 'niet over vol
doende stemmen om de motie
er door te drukken. Hata pro
beert de steun van de socialis
ten te krijgen, en zei gister
avond dat hij bereid is alles, in
clusief zijn aftreden, over te la
ten aan de uitkomst van bespre
kingen met de socialisten.
Hata volgde in april premier
Hosokawa op. Kort na het aan
treden van de nieuwe premier
verliet de SPD de coalitie, om
dat de partij zich buitenspel ge
zet voelde bij de vorming van
het kabinet.
Winst niet genoeg voor presidentschap
die tweede ronde doorslagge
vend blijken mits in deze va
kantieperiode ten minste vijftig
procent van de kiezers komt op
dagen. Als underdog verwierf hij
populariteit door de geweldige
economische crisis toe te schrij
ven aan de corruptie in het door
Kebitsj geleide politieke esta
blishment.
Loekasjenko maakte een pu
blicitaire klapper toen hij in de
campagne bij een aanslag ter
nauwernood aan de dood ont
snapte. De daders zijn niet ge
vonden en de Witrussische au
toriteiten hebben Loekasjenko
ervan beschuldigd de hele zaak
in scene te hebben gezet.
Een eventueel verlies van Ke
bitsj betekent een streep door
de rekening van Rusland, dat al
zijn kaarten op de voormalige
communistische apparatsjik
had gezet. Kebitsj was een fer
vent voorstander van economi
sche integratie met Rusland en
zou begin juli met de Russische
premier Tsjernomyrdin een
economisch en financieel Unie
verdrag rondmaken, dat de Rus
sische roebel ook tot de natio
nale munt van Wit-Rusland zou
maken.
Loekasjenko is voor de Rus
sen een onbeschreven blad. Hij
heeft zich in de campagne niet
echt tegen het verdrag met Rus
land uitgesproken.
De presidentsverkiezingen in
Wit-Rusland, die gisteren zijn
gehouden, lijken een verras
sende winnaar op te leveren.
Aleksandr Loekasjenko, een
populistische corruptiebestrij
der, gaat volgens de persbu
reaus Tass en Interfax bij de
voorlopige uitslagen ruim aan
kop.
Algemeen werd verwacht dat
Vjatjeslav Kebitsj, de huidige
premier van Wit-Rusland (Be
larus) als winnaar uit de bus
zou komen. Hij was de grote fa
voriet in de opiniepeilingen. De
kansen van Kebitsj zijn echter
niet verkeken. Loekasjenko
haalt volgens de voorlopige uit
slagen ruim 45 procent van de
stemmen en blijft daarmee on
der de vijftig procent die nodig
was om al in de eerste ronde tot
president te worden gekozen.
Kebitsj, een gematigde her
vormer, had grote concurrentie
van twee conservatieven onder
de in totaal zes kandidaten. Hij
staat nu nog tweede op bijna 23
procent. De verwachting is dat
hij bij de tweede ronde, die op
een nader vast te stellen datum
in juli zal worden gehouden,
beter zal scoren.
Maar de onverwacht grote
winst van Loekasjenko kan in
De ANWB Reisboekenwinkel
ANWB Routekaarten, gratis voor leden
Frankrijk/België/Luxemburg
Spanje/Portugal
Oostenrijk/Zwitserland
Tsjechië/Slowakije/Hongarije
...voor elke autobestemming!
ANWB REISBQEKENWINKEL. DE LEUKSTE OMWEG VOOR JE V
ANWB
ACHTERGROND
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT. CORRESPONDENT AFRIKA
De machtsstrijd tussen Nigeria's 'echte' president, Moshood Abiola,
en het militaire regime van Sani Abacha is verder op de spits
gedreven. De militaire leiders hoopten met de arrestatie van Abiola
woensdagnacht de groeiende oppositie monddood te maken, maar
de actie lijkt van Abiola eerder een politieke martelaar te maken.
De zakenman-miljonair die zichzelf Nigeria's enige legitieme
staatshoofd noemt, Moshood Abiola, heeft het acht maanden oude
militaire bewind de afgelopen weken tot het uiterste getart. Twee
weken geleden riep hij zichzelf tot president uit, ontsnapte
vervolgens aan zijn huisarrest, dook onder en verscheen
woensdagavond weer in het openbaar om aan te kondigen een
eigen regering te zullen opzetten om het militaire regime uit het
zadel te wippen. Voor de autoriteiten ging dat te ver en dus werd
Abiola opgepakt op beschuldiging van hoogverraad.
Toch kan de zakenman Abiola zichzelf als de president van Nigeria
blijven beschouwen. Hoewel de resultaten nooit zijn geopenbaard,
wijst alles erop dat hij vorig jaar juni na decennia van militair
bestuur, als eerste Nigeriaan in democratische verkiezingen
overweldigende steun kreeg van de bevolking. Het toenmalige
staatshoofd Ibrahim Babangida schrok van de uitslag en verklaarde
de stemming ongeldig.
Naar het waarom heeft men tot op heden slechts kunnen gissen.
Algemeen wordt echter aangenomen dat Abiola, een lid van de
Yoruba-stam uit het zuid-westen, met zijn overwinning de
traditionele machtsbasis van de noordelijke politici dreigde te
doorbreken. Dat was zeer tegen de zin van met name de
legerofficieren uit dat deel van het land.
Sindsdien is de spanning tussen regering en oppositie alleen maar
Pro-democratische actiegroepen in Nigeria hebben gisteren ge
dreigd met stakingen en demonstraties als de politie niet onmid
dellijk Moshood Abiola vrijlaat. Aanhangers van Abiola, die zich
zelf beschouwt als president van het Westafrikaanse land, hebben
het militaire regime 24 uur de tijd gegeven hem in vrijheid te stel
len.
opgelopen. De in eerste instantie vol vuur uitgevoerde
protestmarsen en stakingen namen echter in snel tempo af en
geruime tijd bleef het betrekkelijk rustig in dit met 85 miljoen
inwoners dichtstbevolkte land in Afrika.
Abiola werd zelfs al als een lafaard gekenschetst. Hij zou zich in de
luren hebben laten leggen door de nieuw aangetreden generaal Sani
Abacha, niet over een politieke strategie beschikken en niet in staat
zijn leiding te geven aan de oppositionele krachten in het land. De
eerste verjaardag van zijn uitverkiezing tot president gaf Abiola
begin deze maand echter weer nieuwe energie om de ops'telling van
het leger te trotseren. Met zijn arrestatie tot gevolg.
Generaal Abacha heeft de Nigerianen verzekerd dat hij wel degelijk
democratische bedoelingen heeft, maar dat iedereen zich daar wel
onvoorwaardelijk naar dient te schikken, goedschiks of
kwaadschiks. Hoe paradoxaal dit ook allemaal mag klinken,
westerse waarnemers menen dat Abacha onder druk van de
oppositie en zijn eigen legerachterban wel degelijk een werkbaar en
redelijk overgangsprogramma heeft opgesteld, waarmee de
democratie in Nigeria weer nieuwe levenskansen worden geboden.
De Nigerianen bezien alle voornemens echter met groot
wantrouwen, vertrouwd als zij zijn met eerdere voortdurend
geschonden beloften van het leger.
Abacha wil volgende week een Grondwetgevende Vergadering
beleggen, die vier maanden de tijd krijgt om een nieuwe Constitutie
op te stellen. De delegaties voor deze conferentie zijn in mei
gekozen via verkiezingen met een zeer slechte opkomst. Toch zien
nogal wat gematigde politici de conferentie als de beste manier om
op korte termijn een einde te maken aan de zoveelste militaire
dictatuur van het land. Zij denken voldoende ruimte te krijgen op de
conferentie om de nieuwe Grondwet te kunnen beïnvloeden.
Abacha's Tijdelijke Regerings Raad (PRC) blijft echter het laatste
woord houden en zal ook bepalen wanneer de vorig jaar verboden
politieke partijen weer legaal mogen opereren. De vraag wanneer de
militairen opnieuw de macht zullen overdragen aan een
democratisch gekozen regering, wordt pas volgend jaar januari
beantwoord.
Abacha hoopt met zijn overgangsprogramma de oppositie te
kalmeren en de kritiek te verzachten van westerse donoren, zoals de
VS en Europese Unie, die Nigeria allerlei sancties hebben opgelegd
en hun financiële hulp hebben teruggedraaid in afwachting van
democratische hervormingen.
Om de gunst van het Westen terug te winnen, dient het militaire
regime Moshood Abiola snel vrij te laten, want de VS en Groot-
Brittannië hebben de actie gisteren al fel veroordeeld. Ook voor de
binnenlandse politiek doet het leger er beter aan Abiola spoedig
weer vrij te laten, want een groots proces zou diens geknakte
prestige behoorlijk kunnen opvijzelen.
Doorbraak bij vredesoverleg in Oslo
Onderzoek naar schendingen
mensenrechten Guatemala
Oslo Rtr-AFPom zo'n 60.000 vluchtelingen
die in vluchtelingenkampen in
Mexico verblijven, en het on
derbrengen van mogelijk één
miljoen vluchtelingen die in het
Middenamerikaanse land zelf
op de vlucht zijn gegaan voor
de langdurige strijd.
Behalve waarborgen voor de
veiligheid van de teruggekeerde
vluchtelingen, biedt het ak
koord mogelijkheden voor het
terugkrijgen van verlaten hui
zen en grond. Ook worden bu
reaucratische obstakels voor
vluchtelingen zonder documen
ten opgeheven. Bovendien be
looft de overeenkomst de cul
tuur van bevolkingsgroepen van
de Maya-indianen te bescher-
Andere problemen die later
dit jaar ter sprake komen, zijn
de rechten van de Indiaanse
meerderheid, sociale en politie
ke kwesties, hoe de democratie
kan worden versterkt en de rol
van het leger.
Guatemala en het linkse verzet
zijn het gisteren in Oslo eens
geworden over de oprichting
van een commissie die de
schendingen van mensenrech
ten moet onderzoeken. Het ak
koord is een doorbraak in het
vredesoverleg om een einde aan
de jarenlange burgeroorlog te
maken.
De commissie gaat aan het
werk zodra de twee partijen een
alomvattend vredesakkoord
sluiten, mogelijk in december.
Volgens VN-bemiddelaar Jean
Arnault zal de commissie zich
bezig houden met de periode
vanaf 1960-61, toen de burger
oorlog in Guatemala uitbrak.
Door de gewelddadigheden zijn
100.000 mensen omgekomen
en 40.000 verdwenen.
Vorige week werden de twee
partijen het al eens over de te
rugkeer van vluchtelingen
vanuit Mexico. Het gaar daarbij
johannesburg gpd
is nabij. Zij vergaderen in de
Zambiase hoofdstad Lusaka on
der supervisie van de Verenigde
Naties over een vredesplan, en
zijn het eens over politieke en
militaire kwesties. De Veilig
heidsraad van de VN wil vóór 30
juni een akkoord op tafel heb
ben.
Volgens een regeringsbron
stond Mandela aanvankelijk
aarzelend tegenover het verzoek
tot bemiddeling, omdat hij be
staande besprekingen niet wil
doorkruisen.
Nelson Mandela gaat bemidde
len tussen de strijdende partijen
in de burgeroorlog van Angola,
een van de langstdurende en
bloedigste conflicten op het
Afrikaanse continent. Mandela
wil op korte termijn de Angole
se rebellenleider Jonas Savimbi
ontmoeten.
Waarnemers denken dat
Mandela de laatste stoot kan
geven aan de vrede tussen Uni-
ta en de regering. Een akkoord
De ANWB Reisboekenwinkel
Van trektocht tot lux luieren
Van Zeeland tot Nepal
ANWB REISBOEKENWINKEL. DE LEUKSTE OMWEG VOOR JE VAKANTIE ANl
I Publicist wordt Suriname uitgezet
Paramaribo De publicist Ludwig van Muiier wordt binnenkort
Suriname uitgezet. Het openbaar ministerie in Paramaribo
u meent dat Van Muiier, die een Nederlands paspoort heeft, een
gevaar voor de gemeenschap en de Surinaamse soevereiniteit
betekent. Dit vanwege een serie artikelen die hij in Nederland
schreef, onder andere in het blad De Ware Surinaamse Tijd.
Stokslagen voor jongen uit Hong Kong
Singapore De 17-jarige Shiu Chi Ho heeft gisteren in Singapore
stokslagen gekregen op zijn blote achterste. De uit Hong
Kong afkomstige Shiu werd vorig jaar samen met de Amerikaan
Michael Fay en zes andere buitenlandse jongeren door de politie
in Singapore opgepakt wegens vandalisme. Fay, die deze week
werd vrijgelaten, ontving eerder vier slagen. Shiu is ook nog eens
veroordeeld tot zes maanden cel. Oorspronkelijk had hij twaalf
stokslagen en acht maanden cel opgelegd gekregen, maar hij
heeft strafvermindering gekregen.
Zuid-Afrika terug in Verenigde Nades
new york Na een uitsluiting van twintig jaar is Zuid-Afrika gis
teren teruggekeerd in de Verenigde Naties. De terugkeer werd
mogelijk na de historische verkiezingen in april, toeif voor de al
lereerste keer in het bestaan van Zuid-Afrika ook zwarte inwo-
ners naar de stembus mochten. Met de overwinning van de
zwarte leider Nelson Mandela kwam definitief een einde aan de
politiek van apartheid.
Spoorwegstaking
België uit vrees
voor ontslagen
brussel anp
Het Belgische spoorwegperso
neel is gisteravond voor 24 uur
in staking gegaan uit *tees voor
massaal ontslag. Aanleiding
voor de stakingsactie zijn uit
spraken van bestuurder Etienne
Schouppe. Volgens Schouppe
kan het tekort bij de Belgische
spoorwegen, de NMBS, worden
opgelost door tienduizend van
de 43.000 werknemers te ont
slaan.
Het gemeenschappelijke vak
bondsfront van de socialistische
ACOD en de christelijke CVCC
ziet Schouppes uitlatingen als
een voorbode voor een groot
scheepse afslankingsoperatie.
De stakingsactie, waardoor het
treinverkeer in België tot van
avond tien uur stil ligt, is dan
ook vooral bedoeld als waar
schuwing. De treinen vanuit
Nederland naar België rijden
vandaag niet verder dan
Roosendaal.
Schouppe wil de nationale
Belgische spoorwegen naar Ne
derlands model opdelen in
werkmaatschappijen. Die moe
ten het bedrijf doelmatiger en
dynamischer maken. De socia
listische ACOD ziet hierin 'een
verkapte privatisering' waarbij
honderden "banen op de tocht
kunnen komen te staan.
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
PLO-voorzitter Yasser Arafat
heeft, net als iedere andere
moslim, het recht de heilige
plaatsen in Jeruzalem te bezoe
ken. Dat zegt de Israëlische pre
mier Rabin, in vandaag gepubli
ceerde vraaggesprekken met de
Israëlische dagbladen Yediot
Acharonoten Ma'ariv.
„Als Israël zich niet houdt aan
zijn internationale verplichting
om aanhangers van alle gods
diensten toegang tot de stad te
verlenen, dan schaadt dat Is-
raëls kansen op het handhaven
van een verenigd Jeruzalem on
der Israëlische soevereiniteit",
aldus Rabin. De premier heeft
nog maar kort geleden gezegd
dat Arafat de eerste twee jaar
niet tot Jeruzalem zal worden
toegelaten.
De mogelijke komst van de
PLO-voorzitter naar de omstre
den stad heeft in Israël veel
emoties losgemaakt. Likud-bur-
gemeester Ehud Olmert heeft
aangekondigd dat hij een mil
joen demonstranten naar Jeru
zalem zal halen als Arafat daar
verschijnt. Een van Jeruzalems
loco-burgemeesters heeft Arafat
zelfs met de dood bedreigd.
De Israëlische politie houdt al
enige tijd oefeningen met het
oog op de gespannen situatie
die bij Arafats komst wordt ver
wacht. Ze wil tienduizend extra
manschappen op de been bren
gen op de dag waarop de PLO-
voorzitter Jeruzalem bezoekt.
kaapstad Ongeveer achtduizend pinguïns zijn door een olie
vlek voor de Zuidafrikaanse westkust met olie besmeurd. De ver
vuiling bedreigt twaalfduizend broedende soortgenoten op het
eiland Dassen. De herkomst van de olievlek van tweehonderd bij
achthonderd meter is niet bekend.
Celstraf voor Oosttimorezen
jakarta Een Indonesische rechtbank heeft drie jonge Oostti
morezen tot celstraffen van twintig maanden veroordeeld we
gens 'het publiekelijk uiten van anti-Indonesische sentimenten'.
De drie hadden in april een kleine demonstratie gehouden in de
Oosttimorese hoofdstad Dili voor de ogen van bezoekende bui
tenlandse journalisten.
Principe-akkoord Niger en Touaregs
parus Niger en afgevaardigden van de Touaregs hebben in Pa
rijs een principe-akkoord bereikt over de machtsverdeling in het
land. Na dagen van geheime onderhandelingen zijn de centrale
regering en de Touaregs het in beginsel eens geworden over ge
decentraliseerde bestuursvormen, het houden van regionale
verkiezingen en ordehandhaving.
Crematorium in de fik
san Antonio In de Texaanse plaats San Antonio is gisteren
brand uitgebroken in een crematorium, toen werknemers poog
den twee Tijken tegelijk te verbranden. De werknemers hadden
al een lijk in de verbrandingseenheid, maar omdat de werkdag
ten einde liep, legden ze er nog een tweede lichaam bij. Vervol
gens verlieten ze het gebouw, aangezien het uren duurt voordat
de menselijke resten zijn gecremeerd. Er trad een storing in de
verbrandingseenheid op, waardoor brandbaar materiaal dat in
de buurt lag vlam vatte en het gebouw werd vernield.
De eerste Franse troepen die gisteren vanuit de Zaïrese
grensplaats Bukavu het westen van Rwanda zijn binnen
getrokken hebben gemeld welwillend te zijn ontvangen
door de plaatselijke bevolking. De eenheden waren de
eerste die in het kader van Operatie Turquoise naar het
door burgeroorlog geteisterde Centraalafrikaanse land
zijn gestuurd.
parijs hans gertsen
correspondent
De Fransen zijn op weg naar
een vluchtelingenkamp in het
nog door regeringstroepen be
heerste zuidwesten van Rwanda
om zo'n 8.000 vluchtelingen in
bescherming te nemen. Een
tweede konvooi van enkele
honderden Franse militairen zal
waarschijnlijk vandaag nog
vanuit Goma in Zaire het
noordwesten van Rwanda bin
nentrekken.
Zij moeten een vluchtelingen
kamp bij de stad Gisenyi bevei
ligen. Daar hebben enkele dui
zenden Tutsi's, maar ook Hu
tu's die tegen het in meerder
heid door Hutu's gevormde re
gime zijn, onderdak gevonden.
Hun levens zouden in acuut ge
vaar zijn.
Frankrijk, dat woensdag
avond het groene licht kreeg
van de Veiligheidsraad voor een
beperkte humanitaire operatie
in Rwanda, wil in totaal 2.500
soldaten inzetten. Het meren
deel van hen is inmiddels op
twee militaire bases in het oos
ten van Zaire aangekomen. Ook
Senegal heeft toegezegd zo'n
300 militairen te zullen sturen.
De Franse regering hoopt dat
andere Europese en Afrikaanse
landen zich bij de door Frank
rijk geleide operatie aan zullen
sluiten. Operatie Turquoise
blijft in Frankrijk zelf tamelijk
omstreden. Diverse humanitai
re organisaties vrezen dat de in
zet van Franse militairen alleen
maar contra-produktief zal zijn.
De rebellen van het overwegend
uit Tutsi's bestaande RPF die
het oostelijk deel van het land
inmiddels in handen hebben,
zijn fel tegen de Franse inter-
Diverse toonaangevende
Franse politici hebben inmid
dels hun twijfel of afkeuring
over de operatie uitgesproken.
De voormalige Franse president
Giscard d'Estaing zei het onver
antwoord te vinden dat Frank
rijk op eigen houtje en zonder
steun van andere Europese en
Afrikaanse landen in Rwanda
optreedt. Oud-premier Mes-
smer ging nog verder. Hij sprak
van 'een daad van neo-kolonia-
lisme'.
Toulouse» De Super Transporter van het Europese luchtvaartconsortium Airbus is gisteren in het Franse Toulouse aan het publiek gepresenteerd.
Het merkwaardig gevormde toestel vervangt de Super Guppy. De Transporter wordt gebruikt om rompen en vleugels van Airbus-vliegtuigen van
Groot-Brittannië en Duitsland naar de assemblagelijn in Toulouse te brengen. De Super Transporter is een Airbus A300 met opbouw, foto» reuter
port-au-prince» Honderden buitenlanders en twee van Haiti's meestgezochte mensenrechtenactivisten ver
drongen zich gisteren om weg te komen uit Haïti, waar rekening wordt gehouden met een Amerikaanse inva
sie en de internationale sancties ernstig voelbaar worden. Vanavond wordt een VN-embargo op commerciële
vluchten van kracht.
Haïtiaanse en Amerikaanse families (foto) die zoveel mogelijk bagage trachten mee te nemen, vochten om
een plaatsje op volbezette vluchten uit Port-au-Prince naar Miami en New York. Tientallen zwaarbewapende
militairen en politiemensen probeerden de orde te handhaven en hielden verslaggevers weg van de vertrek
kende passagiers. foto pedro ugarte
