In plaats
van
krassen.
Jongere niet in één
cel met volwassene
Pacificatie Baliemvallei bleef zonder resultaat
Binnenland
Actie in haven Rotterdam
tegen plannen arbeidspool
Vertrek Gonsalves niet aan de orde
Defensie vocht sluiting
depot bewust niet aan
Kalverliefde
Niet-vervolgen van Gonsalves
frustreerde Von Meyenfeldt
't Is ZomerSALE bij IKEA.
Met kortingen tot wel 50%Ba».-««n
amsterdam delft duiven/arnhem eindhoven ekkersrijt sliedrecht
WOENSDAG 22 JUNI 1994
Hollandse koerier in Brazilië gepakt
manaus De Braziliaanse politie heeft een 24-jarige Nederlandse
gearresteerd die 5,5 kilo cocaïne bij zich had. De politie ontdekte
de drugs toen de vrouw vanuit Tabatinga, een stad aan de grens
met Colombia, aankwam op het internationale vliegveld van
Manaus. Ze zit in de vrouwengevangenis van Manaus. Ze kan
een celstraf van ^es tot acht jaar krijgen.
'Ook brugklasser mag kranten lopen'
den haag Brugklassers mogen best een krantenwijk lopen. Als
het aan minister De Vries van sociale zaken en werkgelegenheid
ligt tenminste. Hij vindt dat de minimumleeftijd voor kranten
bezorgers moet worden verlaagd van vijftien naar dertien jaar.
Mits het tenminste om een middagkrant gaat, de bezorging bui
ten schooltijd gebeurt en niet langer duurt dan twee uur.
Gasunie wil piek-installatie bouwen
den haag Om ook in toekomst tijdens koude perioden in de
winter voldoende gas te kunnen leveren, wil de Gasunie een zo
geheten piekgas-installatie bouwen ten zuidoosten van Alkmaar.
Met de bouw is enkele honderden miljoenen gemoeid. B en W
van Alkmaar zijn akkoord met de plannen, maar de gemeente
raad moet nog instemmen. Als de installatie er niet komt, zou in
het westen van het land in de winter van 1997-1998 voor het
eerst een tekort kunnen optreden, aldus de Gasunie.
Minimum aantal rij-uren voor examen
den haag Voor het afleggen van het rijexamen moet een kandi
daat binnenkort op z'n minst twintig tot dertig rijlessen hebben
gevolgd. Zoals een piloot in opleiding zou een lessende automo
bilist verplicht een minimum aantal uren achter het stuur moe
ten zitten. Volgens directeur J.P. Vaessen van het Centraal Bu
reau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) zijn de rijschoolhouders,
VeiligVerkeer Nederland en het CBR het onlangs over deze
nieuwe eis eens geworden.
Sint Maarten
dwingt Haïtiaan
te vertrekken
den haag gpd
De gezaghebber van Sint Maar
ten heeft alle illegale Haïtianen
gesommeerd binnen 48 uur het
eiland te verlaten. Russell Voges
gaat hiermee in tegen de 'wens
van de Antilliaanse premier Mi
guel Pourier. Deze had vorige
week de gezaghebbers van de
Nederlandse Antillen opdracht
gegeven de illegale Haïtianen
niet uit'te zetten totdat de poli
tieke situatie op hun eigen ei
land zich zou hebben gestabili
seerd.
Van de naar schatting tien
duizend Haïtianen die legaal
dan wel illegaal op de Antillen
verblijven, woont zeker de helft
op Sint Maarten. De reden hier
voor is dat het bestuur daar, an
ders dan op de rest van de An
tillen, nooit om visa heeft ge
vraagd.
Het is onduidelijk wat Voges,
j die tevens hoofdinspecteur van
politie is, van plan is met illega-
1 leti die na vandaag worden aan
gehouden. Wegens het cellente
kort kunnen ze niet worden op
gesloten.
Rechtbank houdt
'douanezaak' aan
amsterdam anp
De Amsterdamse rechtbank
heeft gisteren de strafzaak tegen
een 41-jarige man, die begin dit
jaar na een drugoverdracht een
44-jarige douanier zou hebben
doodgeschoten, opnieuw aan
gehouden. De rechter-commis-
saris heeft opdracht gekregen
om negen getuigen-deskundi-
gen te horen. Op 2 januari haal
de de man, een van de Heine-
ken-ontvoerders, samen met
een handlanger 20 kilo cocaïne
op in het westelijk havengebied
in Amsterdam. Toen de man
nen merkten dat zij in de gaten
werden gehouden, gingen ze er
vandoor, achtervolgd door twee
douanebeambten. Tijdens een
schietpartij op het terrein van
het voormalig Wilhelminagast-
huis werd één van de douaniers
dodelijk getroffen.
Het staat vast dat de douane
beambte door vijf kogels is ge
raakt. Vier daarvan zijn uit het
wapen van de verdachte afkom
stig. Wie de vijfde kogel heeft af
gevuurd is onduidelijk. Volgens
advocaat Kraal staat dan ook
niet vast dat de verdachte het
dodelijke schot heeft gelost.
Kamermeerderheid noemt voornemen ontoelaatbaar
Hoe haalt minister Kosto van justitie het in z'n hoofd om
jeugdige boeven in één cel te zetten met volwassen,
doorgewinterde criminelen? Dat is volstrekt ontoelaat
baar. Dat standpunt stelt de meerderheid van de Tweede
Kamer (PvdA, D66 en WD) tegenover het voornemen
van het kabinet om die mogelijkheid open te houden. De
Kamer debatteert vandaag over dit onderwerp.
i geldt, zeker zolang de
overheid onvoldoende ruimte
heeft om jeugdige delinquenten
achter slot en grendel te zetten,
vinden de christen-democraten.
Het parlement behandelt
vandaag een internationaal ver
drag voor kinderrechten, dat in
1989 is opgesteld en inmiddels
door 150 landen is onderte-
Het CDA heeft wel begrip voor
een situatie waarin de orde
handhavers zich genoodzaakt
zien jongeren samen met mis
dadigers op te sluiten. De ernst
van de gedragingen van sommi
ge kinderen rechtvaardigt het
strengere regime dat voor vol
kend. Nederland is ee
laatste landen die de
komst nog .moet goedkeuren.
Een van de bepalingen luidt dat
kinderen van dubieus gedrag
niet samen met volwassenen
mogen worden opgesloten. De
Nederlandse regering wil daar
op een voorbehoud maken.
In de overeenkomst staat ook
dat kinderen vanaf hun 15de in
het leger mogen dienen. De gis
teren in Amsterdam afgesloten
conferentie over de rechten van
kinderen in oorlogsgebieden
pleit voor verhoging van die
leeftijd naar 18 jaar. Tot slot
dringt de conferentie aan op
een internationaal verbod op
landmijnen.
Koninklijk Huis
laat beeld Oranje
verplaatsen
Het zes meter hoge ruiter
standbeeld van Willem van
Oranje, dat ai sinds 1945 voor
Paleis Noordeinde in Den Haag
staat, wordt binnenkort enkele
meters verplaatst. Dat gebeurt
op verzoek van het Koninklijk
Het 'werkpaleis' waar konin
gin Beatrix vrijwel dagelijks
vertoeft, is volgens de Oranjes
te moeilijk bereikbaar voor au
to's.
Door het standbeeld van hun
voorvader te verplaatsen, ont
staat er meer ruimte voor hof-
auto's en auto's van gasten om
voor te rijden.
'Uit veiligheidsoverwegin
gen' en eveneerts op verzoek
van het Koninklijk Huis wordt
ook een aantal parkeerplaat
sen verwijderd voor het woon
huis van prins Willem Alexan
der, dat naast Noordeinde ligt.
Protest tegen gebruik van havenpool
Zo'n dertig
havenpool SHB werkzaam zijn
bij het overslagbedrijf Unit-
centre Waalhaven in Rotter
dam hebben vannacht enkele
uren het werk neergelegd. Vol
gens Radio Rijnmond was de
actie bedoeld als protest tegen
het plan van de SHB-directie
om van de havenpool een
commerciële organisatie te
maken.
Om ontslagen in de haven te
voorkomen,.besloot een aantal
havenbedrijven een arbeids
pool op te richten voor over
tollige werknemers. Deze ont
vangen, of ze nu worden inge
zet bij een bedrijf of niet, hun
volledige loon.
Het geld daarvoor komt uit
het Algemene Werkloosheids
fonds (AWF) en uit bijdragen
van de deelnemende havenbe
drijven. Het ministerie van so
ciale zaken heeft besloten dat
de AWF-bijdrage per 1 januari
komt te vervallen. De haven
bedrijven voelen er echter
niets voor om de volledige
kosten van de niet-werkende
arbeidspoolers voor hun reke
ning te nemen.
SHB-directeur Schermer
lanceerde daarop in januari
een plan voor een commercië
lere opzet waarbij de SHB
zichzelf kan bedruipen. Het
personeelsbestand moet in
krimpen van 1411 naar 1063
De werknemers beschuldi
gen de SHB-directie ervan een
'doodgewoon' uitzendbureau
van de havenpool te willen
maken. Ook gistermiddag
werd tegen het directie-voor-
Nieuw paspoort
weer vertraagd
den haag gpd
Koortsachtig overleg moet voor
komen dat de invoering van het
nieuwe Nederlandse paspoort,
begin volgend jaar, opnieuw
wordt vertraagd. De Vereniging
van Nederlandse Gemeenten
(VNG) heeft op het laatste mo
ment allerlei financiële, organi
satorische en technische pro
blemen opgeworpen.
Daarbij is niet zozeer het pas
poort zelf in het geding alswel
allerlei voorzieningen die de ge
meenten moeten treffen. Die
voorzieningen, waaronder com-
puterprint-fasciliteiten, kosten
de gemeenten extra geld. De ge
meenten eisen financiële tege
moetkomingen
Apothekers
verliezen hun
voordeeltjes
den haag gpd
Apothekers verliezen een groot
deel van de financiële voordeel
tjes die zij van de farmaceuti
sche industrie krijgen. Het gaat
om bonussen bij de verkoop
van bepaalde middelen en kor
tingen als er snel wordt betaald.
Per jaar steken de apothekers zo
300 miljoen gulden in hun zak.
De farmaceutische industrie,
verenigd in de Nefarma, heeft
tot de maatregel besloten ter
compensatie van een prijsverla
ging bij de medicijnen. Die
prijsverlaging, met vijf procent,
ging op 1 juni in. Over twee jaar
gerekend kost de maatregel de
farmaceutische industrie zo'n
400 miljoen gulden. Het groot
ste deel van dat bedrag wil de
industrie nu verhalen op de
apothekers door te tornen aan
de bonussen en kortingen.
Met het grotendeels schrap
pen van de bonussen en kortin
gen komt er ook een einde aan
de concurrentie die geneesmid
delenfabrikanten op die manier
met elkaar voeren. Bovendien
kan er een betere discussie wor
den gevoerd over kostenbeheer
sing op het terrein van de medi
cijnen. De verschillende bonus
sen en kortingen stonden dat
geSprek in de weg.
Kosto: 'Gesprek verliep plezierig
den haag gpd-anp
Het ministerie van defensie
heeft bewust niet geageerd te
gen de sluiting van het NAVO-
depot in het Groningse Ter
Apel. Defensie hoopt zo te voor
komen dat een van de andere
opslagplaatsen, in Coevorden,
Vriezenveen, Brunssum of Ey-
geishoven, wordt opgeofferd en
Ter Apel alsnog in een nieuwe
bezuinigingsronde sneuvelt.
Dat laat staatssecretaris Frin-
king (defensie) de Tweede Ka
mer weten. Frinking gaat ook in
op de mogelijkheden het depot
open te houden met financiële
steun van de Nederlandse over
heid. Hierover is in een interne
Defensie-nota gezinspeeld,
maar het ministerie is daar
nooit op ingegaan.
,,Van Amerikaanse zijde is
niet aangegeven welke hoogte
een dergelijke Nederlandse bij
drage zou moeten hebben.
Daardoor was het onmogelijk
een concreet financieel bod te
overwegen", aldus Frinking.
De procureur-generaal van Den
Bosch, Gonsalves, zal niet op
stappen alvorens hij de conclu
sies van minister Kosto van jus
titie over zijn verleden kent. In
een anderhalf uur durend ge
sprek dat Gonsalves gisteren
met de minister had, is opstap
pen niet aan de orde geweest.
Volgens Kosto verliep het ge
sprek plezierig.
De minister zal de Tweede
Kamer naar verwachting van
daag schriftelijk informeren.
Gonsalves heeft laten weten nog
geen enkel commentaar te wil
len geven. Zijn plaatsvervan
gend-kabinetschef mr. E. van de
Boogaard bevestigde dat Gon
salves het eveneens 'een goed
gesprek' met de minister had
gevonden. Van de Boogaard
verwacht dat Gonsalves pas een
verklaring zal afleggen, zodra
Kosto de Tweede Kamer in een
brief heeft geïnformeerd. Kosto
vindt dat de 'contouren van de
zaak duidelijk zijn geworden'.
De bewindsman heeft onder
meer de verslagen van de kabi
netsvergaderingen in 1960 be
studeerd. Daaruit moet blijken
waarom de verdenkingen die
toen al publiekelijk tegen Gon
salves werden geuit, niet tot een
rechtszaak hebben geleid. De
toenmalige procureur-generaal
Von Meyenfeldt heeft toen in
zijn eindrapport, mogelijk on
der druk van de regering, afge
zien van strafvervolging en ad
viseerde overplaatsing van Gon
salves. Dat laatste is evenmin
gebeurd.
midwoldeTwee Konikpaarden op het landgoed De Ennemaborg bij het Groningse Midwolde zoeken liefdevol contact. Van het 440 hectare metende landgoed hebben de Poolse oer-
paarden 130 hectare tot hun beschikking. De dieren redden zich goed in de vrije natuur. De kudde groeit gestaag. foto anp
Nederland bracht Nieuw-Guinea beschaving met 'rook en bloed'
den haag louis burgers
Het Nederlandse optreden in de Balie
mvallei op Nieuw-Guinea staat niet op
zichzelf. De combinatie van moralisme
en winstbejag, overgoten met een dosis
nationalisme, kenmerkte gedurende
bijna een eeuw het optreden van alle
koloniale machten. De dwang tot be
schaven, eventueel tegen de wensen
van de traditionele bevolking in, past in
het beeld dat 'moderne' koloniale
machten graag van zichzelf versprei
den. Voor Nederland begon die bescha-
vingsdrang met de bloedige 'pacificatie'
van Aceh.
De Hollandse landbouw is nooit ver weg,
zelfs niet in de binnenlanden van
Nieuw-Guinea. Utopisten zagen in de
Baliemvallei een nieuw Westland. In ze
kere zin werd het dat ook, want binnen
enkele jaren werd de hoofdstad Hollan-
dia vanuit de vallei voorzien van groene
kool. Pogingen om aardbeien en koffie te
verbouwen stonden daarentegen nog in
de kinderschoenen.
Daarvoor was een flinke dosis geweld
nodig. ,,De hooglanders aanvaardden
het Nederlandse bestuur niet", zegt
Papoea-leider Nicolaas Jouwe. Als be
stuursambtenaar in de kuststreek was hij
op de hoogte van de problemen waar
mee controleur Ralph Gonsalves in de
Baliemvallei werd geconfronteerd. „Wij
zagen het als een schoonheidsfoutje. Ne
derland bracht een modern bestuur naar
Nieuw-Guinea. Samen met zending en
missie was er eigenlijk sprake van ont
wikkelingshulp 'op ethische grondslag'.
Men wilde ons volk ontwikkelen en een
eigen plaats onder de zon garanderen."
Maar ook het geweld waarmee Gonsal
ves de beschaving naar de Baliem
bracht, hoorde bij de Nederlandse aan
pak. Buitenlanders waren er immers niet
welkom, en van tijd tot tijd werden ook
zij slachtoffer van de vrijwel continue
staat van oorlog in de Baliem. Er moest
een bestuur komen, want het zou voor
de Amerikanen onaanvaardbaar zijn dat
zendelingen werden gedood. Dat zou
voor Indonesië koren op de politieke
molen zijn.
„Gonsalves was geen Vic de Bruyn", zegt
Jouwe. De Bruyn (schuilnaam 'jungle
pimpernel') pacificeerde eind jaren der
tig het Wisselmeren-gebied. „Jullie heb
ben toch altijd oorlog gevoerd?", zei hij
tegen hoofdmannen die kwamen klagen
over doden en gewo.nden. „Op een be
paald moment vroegen ze hem hoe hij
het zou oplossen. Toen had hij ze waar
hij ze wilde hebben. Hij legde uit dat ze
door praten en uitwisselen van schade
vergoedingen een oorlog konden voor
komen", aldus de Papoea-leider.
„Bij Gonsalves gebeurde precies hetzelf
de. Maar hij koos de gewelddadige op
lossing, hij ging er direct op af. Dat was
een oorlogsverklaring aan de hoofdman-
nen." Jouwe bestrijdt het beeld dat Gon
salves opdracht had met geweld op te
treden: J(Hij was de bevoegde bestuurs
ambtenaar en moest zélf Hezen hoe de
rust en orde moest worden gehand
haafd."
Het Nederlandse bewind stond voor de
oorlog niet bekend om zijn zachtmoe
digheid. Na 1945 was het in de hoog
landen nog niet veel anders, zoals blijkt
uit het optreden van de tegenwoordige
Bossche procureur-generaal. Het was
immers vanzelfsprekend dat inboorlin
gen beschaving moest worden bijge
bracht. En het ging zoals het altijd was
gegaan: wanneer inheemsen zich verzet
ten, werden ze met geweld overtuigd van
het westerse gelijk.
Aceh op West-Sumatra kan daarover
meepraten. Het rijk bestond al honder
den jaren, tot het tegen het einde van de
19de eeuw zo nodig onder diject Neder
lands bestuur moest worden gebracht.
Dit gebeurde toen het nationalisme Eu
ropa in zijn greep kreeg. Het is uiteinde
lijk nooit helemaal gelukt: er waren drie
expedities nodig tot er sprake was van
een zekere pacificatie.
In Nieuw-Guinea was het niet veel an
ders. Het blanke bestuur vestigt zich pas
rond de eeuwwisseling op het eiland.
Den Haag brengt het westelijke deel on
der gezag van Batavia. Verpatsen, zoals
dertig jaar eerder nog met Ghana ge
beurde, kon onder invloed van het natio
nalisme niet meer. De echte belangstel
ling ontstond pas na de Tweede Wereld
oorlog. Het recht op zelfbeschikking voor
de Papoea's werd het argument waar
mee Nederland Indonesië dacht buiten
te sluiten.
Voor Jouwe is het geen vraag wat er met
Gonsalves moet gebeuren. „Wij hebben
zijn fouten in de doofpot gestopt. De
wrijvingen tussen Nederland en Indone
sië waren op een hoogtepunt en we wis
ten dat Indonesië er misbruik van zou
maken. Wij moesten kiezen tussen de
liefde voor ons volk en de vrijheid van
ons land. Er zouden een miljoen Papoe
a's slachtoffer worden als Indonesië hei
voor het zeggen zou krijgen."
„Wij zagen de dood van die Papoea's als
een offer voor onze onafhankelijkheid.
En nog steeds. Als je het vergelijkt met
wat Indonesië nu doet, valt het optreden
van Gonsalves in het niet. Indonesië
neemt de Papoea's hun eigen identiteit
af, steelt hun grond en geeft die aan Ja
vaanse migranten. Wat Gonsalves deed
was een klein foutje en ik geloof dat hij
niet anders kon. Ik heb hem vergeven en
ook de leden van de Papoea Nationale
Bevrijdingsraad denken er zo over."
utrecht. erikv
Zij die hem hebben gekend,
noemen hem aimabel en hu
maan. Een heer die absoluut
niet tegen onrecht kon. Maar
ook iemand die zeer rechtlij
nig kon zijn. Wat fout was, was
fout bij mr. Gerard von
Meyenfeldt, tot 1980 officier
van justitie in Utrecht. Ook al
had hij altijd oog voor de om
standigheden van de verdach
te: met de wet viel niet te mar
chanderen.
Groot was dan ook zijn frus
tratie toen hij begin jaren zes
tig moest stoppen met zijn on
derzoek naar de 'misdrijven'
die in Nieuw-Guinea waren
gepleegd door bestuursambte
naar R. Gonsalves, de huidige
procureur-generaal in Den
Bosch. „Het heeft de rest van
zijn leven bepaald", zegt een
van zijn nichten nu.
Von Meyenfeldt, procureur-
generaal in Nieuw-Guinea,
keerde terug naar het Utrecht
se parket als subsituut-officier
van justitie. In de daaropvol
gende achttien jaar zou hij
slechts één promotie maken:
naar officier eerste klas. Pogin
gen om binnen het justitiële
apparaat op te klimmen, wa
ren tevergeefs. Bij elke sollica-
tie ging de baan aan zijn neus
voorbij.
Zijn \touw, sinds twee jaar
weduwe, meent dat de affaire-
Gonsalves daar alles mee te
maken had. „Mijn man kon na
terugkeer in Nederland alleen
nog maar officier van justitie
worden op voorwaarde dat hij
zou zwijgen", zei ze maandag
in het NOS-Journaal.
De Amsterdamse kanton
rechter mr. Carl von Meyen
feldt gelooft echter niet dat het
openbaar ministerie de carriè
re van zijn oom stelselmatig
heeft tegengewerkt. „Hij
kwam natuurlijk zwaar gefrus
treerd terug uit Nieuw-Guinea.
Hij dacht zijn werk naar beho
ren te hebben gedaan, maar er
werd niets mee gedaan. Dat
was een traumatische erva
ring. Geen wonder dat je dat
in verband brengt met het uit
blijven van promotie. Zeker als
je ziet dat Gonsalves wel de
ene naar de andere promotie
maakte."
Mr. A. Herstel, voormalig of
ficier van justitie in Utrecht,
nu voorzitter van de NCRV, wil
niet ingaan op de vraag of Von
Meyenfeldt wel geschikt was
voor een zwaardere functie.
Wel zegt hij dat zijn voormali
ge collega er 'heel eigen idee-
en' op nahield, die in die tijd
'nogal afweken van de rest'.
„Hij was zeer begaan met het
lot van de verdachte, de dader.
In de ogen van sommigen wei
eens wat te veel.".
Begin 1980 kwam een einde
aan de loopbaan van Von
Meyenfeldt. Tijdens het ge
ruchtmakende 'Turkenproces'
werd hij vervangen door Her
stel. Officieel wegens ziekte.
Maar in de processtukken
dook ook de naam op van
'Meester X' die een Neder
landse verdachte toezeggingen
zou hebben gedaan in ruil
voor informatie uit de Turkse
gemeenschap. Met die bena
ming bleek de Utrechtse advo
caat Bots Von Meyenfeldt te
bedoelen.
