94
Oranje-hysterie loopt deukje op
Voetbalfans toeterend door de nacht
De Wolf vergoelijkt matige vertoning
'Inbreuk op biologische
klok brengt risico's mee'
d 'Ik wist niet dat Saudi-Arabië zo goed was'
■JpiNSDAG 21 JUNI 1994
'Nacht-t\'kan schadelijk zijn
Hele volksstammen hebben de
afgelopen nacht naar hun tv-
toestel getuurd en voor het
noeste Oranje de slaap geheel of
gedeeltelijk laten schieten. Een
aantal heeft misschien nadien
nog gauw even een tukje ge
daan. Maar hoe reageren u en ik
eigenlijk op die tijdelijke versto
ring van het nachtelijk ritme?
Dr. D.G.M. Beersma is biofy-
sicus en verbonden aan het
Xcademisch Ziekenhuis Gro
ningen. Hij houdt zich veelvul
dig bezig met slaap en stem
ming. ,,Als je de slaap verschuift
naar andere tijden, slaap je in
de regel slechter. Mensen die in
ploegendienst werken, weten
dat. Slechter slapen leidt ook tot
jslechter functioneren. Dat blijkt
|uit onderzoek in onder meer Is
raël. Het aantal verkeersonge
lukken heeft daar een piek in de
wroege ochtenduren. Heel veel
ivan die ongevallen blijken te
zijn veroorzaakt door mensen
idie geen of weinig slaap hebben
gehad. Er zijn ook theorieën
■tover ongelukken in kerncentra
les, die in de vroege ochtend
plaatshadden. De onachtzaam
heid zou ook daar te wijten zijn
geweest aan slaapgebrek. Sup
porters die vanwege het voetbal
Ïde hele nacht opblijven, komen
een beetje in die categorie te
recht. Ze lopen de volgende dag
een groter risico op ongeluk
jes", aldus Beersma.
„Elk uur dat je slaapt is mee-
jgenomen. De biologische klok
-ton onze hersenen geeft aan het
lichaam door of het op dit mo
ment beter is actief te zijn, dan
tvel te rusten. Die klok trekt zich
van toevallig veranderde sche
ma's niets aan. Normaal ge
sproken zorgt de biologische
klok ervoor dat je een hele dag
lang behoorlijk fit kunt zijn. Die
klok houdt ons als het ware
wakker. Als je om acht uur 's
avonds naar bed gaat, zijn de
meesten onder ons niet goed in
staat om vlot in slaap te komen.
Je ligt dan vaak minstens nog
een uur wakker. Dat gaat alle
maal van de beschikbare tijd af
en bovendien raak je er een
beetje opgefokt van. De rest van
de slaap is dan behoorlijk ver
brokkeld en verstoord. Een
voetbalsupporter die na een
nachtelijke wedstrijd opgewon
den naar bed gaat om nog een
paar uur te rusten, slaapt trou
wens ook minder goed omdat
die wedstrijd nog door z'n
hoofd spookt."
„Meer en meer onderzoeken
tonen aan dat ons immuunsys
teem behoefte heeft aan slaap.
Dat afweersysteem zorgt er voor
dat je niet direct griep krijgt als
er een virusje voorbij komt.
Maar het functioneert minder
goed wanneer je een nacht
wakker blijft. Sterker nog: bij
een halve nacht opblijven kun
je de effecten al zien. Dan staat
je immuunsysteem al onder
druk", zegt Beersma.
„De biologische klok past zich
nauwelijks aan bij de late tv-kij-
ker. Die klok is gevoelig voor de
afwisseling tussen licht en don
ker eft reageert vooral wanneer
de zon opkomt of ondergaat. De
invloed van kunsüicht is minder
groot. Ja, het is een mooi sys
teem. Onze biologische klok
geeft de pas aan waarin je als
mens moet lopen."
Orange Day in Washington kreeg voor het Nederlands
elftal een even onverwacht als sensationeel slot. Net als
vier jaar geleden bij Italia '90 (1-1 tegen Egypte) leek
Oranje vannacht in het openingsduel tegen Saudi-Arabië
te blijven steken op een teleurstellende puntendeling.
Maar het geluk kwam de vaderlandse voetbaltrots vier
minuten voor afloop te hulp.
GPD-CORRESPONDENT
Uit een voorzet van Frank de
Boer gingen tweelingbroer Ro
nald en doelman Mohammed
Al Deayea samen de lucht in.
Beiden misten de bed. Gaston
Taument greep het buitenkans
je met beide handen aan en
kopte de bal met dichte ogen in
het lege doel. De Feyenoorder,
ingevallen voor de falende Mare
Overmars, bezorgde Oranje
daarmee de eerste WK-overwin-
ning (2-1) sinds Argentinië '78.
Voor de achtduizend Neder
landers in het Robert F. Kenne
dy Stadium kwam de niet meer
verwachte treffer van Taument
als een geschenk uit de hemel.
Hevig geschrokken als zij waren
van de dramatisch slechte eer
ste helft werd het allengs stiller
onder de Oranje-aanhang. De
vaderlandse kolonie had zich al
verzoend met de gelijkmaker
van uitblinker Wim Jonk, vijf
minuten na rust. Meer zat er ei
genlijk niet in. Tot het toeval
Oranje te hulp kwam.
„Het resultaat is goed, maar
als voetbal was het een dikke te
genvaller." Als één der weinigen
danste Ronald de Boer niet om
de hete brij heen. De spits van
Ajax zocht vergeefs naar een
verklaring. „Misschien wilden
we te graag en hebben we daar
door net iets te veel willen doen.
Dan doorzie je dingen niet."
Dat gold na afloop ook voor
Dick Advocaat, de bondscoach.
Dolgelukkig als hij was met de
winnende treffer verloor hij de
realiteit uit het oog. „De eerste
helft was niet best, maar daarna
hebben we goed gespeeld."
Daar dacht Leo Beenhakker,
zijn WK-voorganger toch iets
anders over. „Kleintjes in het
voetbal bestaan niet meer, dat
vooropgesteld. Maar tegen zo'n
tegenstander mag je nooit zo
veel kansen weggeven.
Beenhakker, als co-commen
tator gestrikt door Studio Sport,
was een blauwe maandag
bondscoach van Saudi-Arabië
en kent de spelers derhalve van
haver tot gort. Het had hem ver
baasd dat Oranje zo slecht uit
de startblokken kwam. „Dat lag
niet aan het systeem", nam hij
Advocaat in bescherming,
„maar aan de slechte manier
waarop gedekt werd. De onrust
begon niet bij Van Gobbel,
maar die eindigde wel bij hem."
Nochtans maakte de Feye
noorder een verre van solide in
druk en kwam hij herhaaldelijk
in grote problemen tegen Majed
Abdullah, met z'n 35 jaar en 166
interlands de oudste en meest
ervaren speler in het lang niet
uitverkochte stadion van Was
hington. Desondanks was Ad
vocaat niet ontevreden over
Van Gobbel en noemde Ronald
Koeman, die ook al tegenviel,
de mandekker zelfs een van de
uitblinkers. Misschien dat de
aanvoerder de warmte naar het
hoofd was gestegen, een andere
verklaring was nauwelijks te be
denken.
Meer hout voor het onder
maatse optreden van Oranje
sneed de opmerking van Been
hakker dat Frank de Boer onvol
doende inspeelde op de ruimte
aan zijn kant. „Hij is wel een
verdediger, maar hij had geen
directe tegenstander. Daarom
had hij twintig meter moeten
tté Taument volledig hersteld van ziekte
WK-duel houdt Nederland wakker
De treffer van Gaston Taument was heel
wat waard. Het doelpunt, drie minuten
voor tijd in Washington, rechtvaardigde
voor veel Nederlanders de eerste door
waakte WK-nacht. Nederland bleef wak
ker, zette de volumeknop van het televi
sietoestel soms wat te luid, waardoor sla
pers werden gestoord. De politie ontving
nogal wat meldingen van overlast; een
sussende, bemiddelende houding van de
scheidsrechters van het maatschappelijk
leven hield de conflicten binnen de per
ken.
De paar honderd voetbalfans die in een
café op het Stadhuisplein in Rotterdam
de wedstrijd volgen, zijn uitzinnig van
vreugde als Feyenoorder Taument tegen
half vier voor opluchting zorgt. Volslagen
vreemden vallen elkaar in de armen. Er
komt wat nachtelijk verkeer op gang.
Luid toeterend naar de stoplichten, toe
vallig ook oranje, rijden de fans naar huis.
Het is snel rustig in de stad.
In een aantal steden mochten bij het
eerste WK-duel van Nederland de cafés
tot het einde van de wedstrijd openblij
ven. Volgens een medewerker van de
Amsterdamse afdeling horecavergunnin-
gen kunnen cafés in de hoofdstad vijf
maal per jaar uitstel van de sluitingstijd
aanvragen. De Amsterdamse horeca
maakte daar gisteren niet massaal ge
bruik van. Ook in de meeste andere ste
den was de belangstelling voor de onthef
fing bescheiden. Tilburg en Enschede
waren uitzonderingen. Al gebeurde er
niets, toch zal de poltie zaterdag in Til
burg bij Nederland-België meer man
schappen inzetten.
Hier en daar waren er wat vechtpartij
tjes en kroegruzies, net als in tijden dat
Nederland niet in de ban van het WK-
voetbal verkeert. In IJmuiden sloopten
jongeren wat straatmeubilair en gooiden
met putdeksels.
Rotterdam verleende voorlopig alleen
op de stilste café-avond van de week ont
heffing. Slechts enkele honderden lief
hebbers brengen de nacht in de cafés op
en rond de Coolsingel door. De gemid
delde leeftijd: 25 jaar, bezigheden: stu
dent. Dinsdag dus niet vroeg op. In twee
zaken is het druk. De kroegbaas van een
bekend voetbalcafé staat volledig in oran
je getooid zijn biertjes te tappen. In de
middaguren had hij nog gezegd dat het
van hem niet hoefde. „Maar handel is
handel."
Toch is de horeca niet ontevreden en
de sfeer is goed. „Als ze er maar in blij
ven, dan wordt het wel drukker", zegt een
kelner in het enige Rotterdamse café
waar de wedstrijd via een groot scherm is
te volgen.
Een meisje met een grote rood-wit-
blauwe pet houdt het in de rust voor ge
zien. Op een groot beeldscherm heeft ze
in een kroeg op de Oude Markt in En
schede de eerste drie kwartier gevolgd. Ze
heeft zich geërgerd aan het povere optre
den van het Nederlands elftal dat bij rust
achter staat. De rest van de wedstrijd kan
haar gestolen worden. Per brommer ver
dwijnt ze in de nacht. Ze is de enige.
Andere barbezoekers uiten hun onge
noegen over de achterstand door hun
oranje-hoed meters ver weg te schoppen.
Maar er zijn er ook die hun humeur niet
laten bederven en zich in een polonaise
storten of een biertje nemen.
De uitbaters hebben overal voor een
passende ambiance gezorgd: trossen
oranjeballonnen en rood-wit-blauwe
vlaggen in de bomen op de terrassen en
binnen. De overwegend jeugdige bezoe
kers, van wie vele in het oranje gestoken,
zitten dicht op elkaar voor de televisie
schermen. Voor de sfeer laten enkele bars
de TV-beelden vergezellen van het radio
verslag.
In de pauze klinken de voetbalhits.
Toepasselijk lijkt de imitatie van Johan
Cruijff die laat weten dat Oranje zonder
zijn adviezen gaat verliezen. De stem
ming slaat om als Wim Jonk in de tweede
helft gelijk maakt. Maar de grote opluch
ting volgt pas in de laatste minuten, als
invaller Taument zowaar met het hoofd
scoort. Polonaise en een extra rondje.
Kelners die hun broek ophouden met
oranje bretels, rennen af en aan.
Nederland waant zich even wereld
kampioen, al is het toernooi net vier da
gen oud. De fans kunnen zich voorberei
den op het treffen met België. Dat is za
terdagavond; ze hoeven er niet langer
voor op te blijven.
Met zijn pet achterstevoren op en steunend
op krukken was John de Wolf gisteren op
Schiphol aangekomen. Moeizaam had hij
zich in een karretje laten hijsen, voordat
vrouw Ingrid hem welkom kuste.
Thuis in Schiedam belde hij meteen naar
Dick van Toorn, de fysiotherapeut, die hem
gistermiddag bijna vier uur lang onder han
den nam. En 's avonds bij Studio Sport had
hij zijn krukken al weggegooid. „Het gaat
een stuk beter", vertelde hij Mart Smeets
opgelucht. „De behandeling heeft me goed
gedaan."
De kuitbeenblessure die hem voortijdig
terug naar Nederland bracht was, zo bleek,
niet het gevolg van een spierscheuring. De
Wolf: „Het omhulsel van de spier is kapot,
"het bindweefsel. Maar dat schijnt moeilijker
te genezen dan een spier, dus ik hoef er niet
blij mee te zijn."
Vandaag laat hij nog een echo maken in
het Dijkzigt-ziekenhuis om de exacte dia
gnose te kunnen stellen. Daarna moet hij
twee weken revalideren. Met acupunctuur
en krachttrairing hoopt De Wolf tegen die
tijd weer normaal te kunnen lopen.
„En dan ga ik veertien dagen met vakan
tie." Maandag 11 juli, de dag waarop Feye-
noord de training hervat, haalt hij toch niet.
„Dan ben ik nog niet fit. Ik ga vragen of ik
wat later mag beginnen, anders breekt een
gebrek aan rust me straks helemaal op."
De tegenslag heeft hij snel van zich afge
zet. „Toen ik daar aan de zijlijn lag, besefte
ik al wat er aan de hand was en heb ik me
meteen voorgenomen naar huis te gaan. Ik
kreeg het alleen even moeilijk toen ik giste
ren op Schiphol aankwam. Er stonden een
paar honderd klappende en schreeuwende
supporters op me te wachten. Toen moest
ik wel even slikken en ging er wat door me
heen. Voor die mensen moest het WK nog
beginnen, voor mij was het al voorbij."
Aan Oranje wil De Wolf voorlopig niet
meer denken, Feyenoord staat voor hem
weer voorop. „Ik wil zo snel mogelijk fit
worden. Daarom ook heb ik besloten niet in
Amerika te blijven, dan had ik er toch maar
een beetje bijgehangen. Bovendien zou het
ten koste zijn gegaan van de revalidatie en
dat kan ik Feyenoord niet aandoen."
Of hij bij het WK zou hebben gespeeld,
zal altijd de vraag blijven. „Maar ik had wel
het gevoel dat ik er helemaal bijhoorde.
Daarom is het ook zo jammer, want de
sfeer was perfect. Er is geen onvertogen
woord gevallen. En over Gullit is helemaal
niet meer gesproken, met geen woord. Die
is helemaal vergeten, hoe gek het ook
klinkt."
Nog wat witjes van de slaap zat hij van
nacht in de NOS-studio samen met Wim
Jansen commentaar te geven op Neder-
land-Saudi-Arabië. „Ik heb even in het
vliegtuig kunnen liggen, al is het alles bij el
kaar niet meer dan een paar uur geweest."
Over het tegenvallende Oranje: „Ik denk
niet dat het onderschatting was. Ze speel
den verkrampt door de te hoge verwachtin
gen. En ze zijn niet scherp genoeg aan de
wedstrijd begonnen. Ik vind het fantastisch
voor Gassie (Taument, red.) dat hij het win
nende doelpunt maakte. En nog met zijn
hoofd ook. De blijdschap die daarna van
hem afstraalde, schitterend. Oké, best was
het niet, maar we hebben toch drie punten.
Dat is het voornaamste. Dat het slecht was,
zijn we morgen weer vergeten. En helemaal
als we zaterdag de Belgen pakken."
iGaston Taument bezit welis-
j waar al tweeënhalf jaar lang of
ficieel de status van A-interna-
n |tional, vaste keus in het Neder-
l lands elftal is hij nog niet. Tij
dens de voorbereiding op het
WK maakte de 23-jarige Feye-
noord-spits meer indruk dan
Mare Overmars, zijn concurrent
voor de rechtsbuitenplaats.
98 In de oefenwedstrijd tegen
js^Canada zou hij van Dick Advo-
,r{jcaat een reële kans hebben ge
kregen zich te bewijzen, maar
„-in het vliegtuig op weg naar
[Toronto zat hij naast een zieke
Jmevrouw, die hem kennelijk
met een griepbacil besmette.
Taument: „Ik kreeg koorts en
rt^heb daardoor een paar dagen
/ojniet kunnen trainen. Jammer,
aawant ik voelde me goed in
glvorm."
1ta Hersteld en inmiddels weer
op krachten, heeft Taument nog
0 altijd het idee de hele wereld
Jx aan te kunnen. „Ik voel me heel
sterk en heb helemaal geen last
van het seizoen bij Feyenoord.
Ik heb na afloop van de compe
titie tegen mezelf gezegd: Nu
korrit het Nederlands elftal en ik
zal er alles aan doen om in de
basis te komen."
Over de kracht .van Saudi-
Ai^bië verklaarde Taument zich
te hebben verbaasd. „Ik wist dat
het een technisch goede ploeg
was, maar ik wist niet dat ze zo
waren. Die nummer ne
gen (Majed Abdullah, bijge
naamd de Pele van de Woestijn)
was zelfs een hele goeie. Van
Gobbel had het heel moeilijk te
gen hem. En die Saudi's konden
ook goed counteren. Ze vielen
me eigenlijk in alle opzichten
mee. Vanavond bleek eens te
meer dat je geen kleine landen
meer hebt. Maar misschien
hebben we het ook wel aan ons
zelf te wijten dat we het zo
moeilijk hebben gehad. Advo
caat heeft ons gewaarschuwd
voor onderschatting, maar on
willekeurig is dat er misschien
toch bij ons ingeslopen."
In de rust, zo vertelde Tau
ment, is Advocaat niet uit zijn
slof geschoten van kwaadheid
over het bedroevende spel van
zijn pupillen. „Hij heeft toen ge
zegd dat we rustig moesten blij
ven. De zaak niet moesten gaan
forceren, maar ons positiespel
moesten blijven spelen. Dat zijn
we in de tweede helft ook blij
ven doen en gaandeweg kregen
we toch wat meer greep op de
wedstrijd. Die goal van Jonk
kwam op het juiste moment en
die gasten zaten op het laatst
De ban is gebroken. Wim Jonk wordt uitbundig gefeliciteerd met zijn fraaie gelijkmaker. foto anp
helemaal stuk. Toen sloeg Tau
ment zijn gouden slag. „Die
keeper miste de bal, hij stuitte
op en ik liep er tegenaan." Hoe
maakte je dat doelpunt, wilde
een Britse verslaggever, die
niets van Tauments verhaal had
verstaan, van hem weten. „With
my eyes closed", antwoordde
de Feyenoorder en hij grijnsde.
Doelman Saudi-Arabië helpt Nederland aan benauwde zege
weg door de Saudische defensie te banen. foto anp
Dennis Bergkamp probeert zich een
moeten opschuiven. Nu kon hij
nooit Roy bereiken. In het sys
teem dat Oranje speelde", ana
lyseerde Beenhakker, „speelde
Wouters ook niet als linkshalf,
maar dekte hij in het centrum.
Ook al zou je 4-4-2 gaan spelen,
als er niet gedekt wordt, kom je
ook dan in de problemen."
Het klinkt allemaal heel leuk
en aardig, maar alles staat of
valt met het winnen van duels.
En vooral daaraan ontbrak het
bij Oranje in het eerste part.
'We kunnen tien keer beter dan
we vanavond hebben laten
zien', denkt Ronald de Boer.
Het kwam er alleen niet uit.
Misschien als gevolg van plan
kenkoorts, misschien lag het het
wel aan zelfoverschatting. Maar
zoals het Nederlands elftal nu
speelde, is er weinig reden hoog
van de toren te blazen.
Oranje was vanaf de eerste
minuut zichzelf niet. De ploeg
speelde krampachtig en steriel,
te veel met het verstand en te
weinig vanuit het hart. Het was
een kolfje naar de hand van de
defensie van Saudi-Arabië, dat
in het centrale duo Mohammed
Al Kwahli (tegen Ronald de
Boer) en Ahmed Jamil Mandani
(tegen Dennis Bergkamp) twee
granietharde maar solide verde
digers bezat. „De wisselwerking
met Dennis Bergkamp verliep
niet 100 procent", bekende Ro
nald de Boer. „Er was genoeg
ruimte, daar lag het niet aan."
De Arabieren, op papier de
underdog, handelden daar ook
op het veld naar en trokken zich
bij balverlies massaal op de ei
gen helft terug. Om vervolgens
razendsnel te counteren. Saudi-
Arabië bezit daarvoor in Majed
Abdullah, de 'Pele van de woes
tijn', en Saeed Owairan mee le
vensgevaarlijke spitsen. Al bin
nen tien minuten kroop Oranje
twee keer door het oog van de
naald. Abdullah kopte voor
open doel over, even later
moest doelman De Goey tus
senbeide komen om een voor
zet van Al Dosari onschadelijk
te maken.
Het drama voor Oranje was in
de negentiende minuut com
pleet. Uit een vrije trap van Al
Bishi, veroorzaakt door Wou
ters, verdween de bal via het
voorhoofd van Fuad Anwar
Amin kansloos langs De Goey.
Het was de verdiende beloning
voor de WK-debutant, die feller
en bezielder speelde, maar tac
tisch nog een hoop moet leren.
Daardoor overleefde Oranje de
eerste helft. In de dug-out stierf
Advocaat duizend doden, op
het veld raakte de ploeg de kluts
volledig kwijt.
Het scheelde voor Oranje een
slok op een borrel dat de aarts-
gevaarlijke Majed Abdullah op
slag van rust met een blessure
naar de kant verdween. Oranje
was net even eerder opgeleefd
en zorgde eindelijk voor druk
op het doel van Saudi-Arabië.
Het Nederlands elftal ging na
rust op dezelfde voet door en
dankte het aan een juweel van
een afstandsschot van Wim
Jonk dat de hatelijke nul van het
scorebord verdween.
Met Gaston Taument voor
Mare Overmars ging Oranje
vervolgens op jacht naar de
overwinning. Tussendoor moest
de ploeg voortdurend attent
blijven op de vlijmscherpe
counters. Van Gobbel deed het
nu veel beter dan in het eerste
part en moest Koeman een paar
keer te hulp komen. Maar meer
dan twee kansen (Taument,
Wouters) leverde het overwicht
niet op. Ook de inbreng van Pe
ter van Vossen bracht niet de
verlossing. Wel de geluksgoal
van Gaston Taument.
Het legioen zwaaide in Was
hington 'met z'n allen naar de
sheik', in Nederland liep de
Oranje-hysterie een deukje op.
„Dit is een goed resultaat, dat
vergoedt veel. De spelers weten
nu dat ze op een WK tot op de
bodem moeten gaan." Dick Ad
vocaat haalde opgelucht adem.
Al was het alleen vanwege de
storm aan kritiek die hij bij een
gelijk spel had geoogst. Leo
Beenhakker weet hoe dat voelt.
Oranje mag nu in de slag met
België. Een salonremise zater
dag in Orlando zou voor beide
landen een uitkomst zijn.
NEDERLAND: De Goey, Van Gobbel,
Koeman, Frank de Boer: Rijkaard,
Bergkamp. Jonk. Wouters: Overmars
(59. Taument), Ronald de Boer, Roy
(81. Van Vossen).
SAUDI-ARABIË: Al Deaya; Al Dossari.
Al Chlaiwi, Madani, Al Jawad; Al
Muwallid, Jebreen, Amin, Al Bishi: Mo
hammed (45. Falatah), Owairan (70.
Saleh).
