Theaterspektakel in Houtkamp
Overweldigende uitvoering
requiem van Verdi
Cultuur Kunst
Geen doodschoppen
in theatersport
Droomfestival aan de Oude Singel
Vierluik voor Kunstuitleen
Eigenzinnige handen
op accordeon
Veelzijdige toverschoentjes
van Kreatief Danscentrum
Noach: een ontroerende chaos
|a
iAANDAG 20 JUN11994
Leiden gaat vreemd in LVC
leiden Muzikanten uit de Leidse regio vormen, buiten hun nor
male band om, een gelegenheidsformatie. Dertien van deze ge
legenheidsbands 'gaan vreemd' op het Leiden gaat vreemd-fes
tival in het LVC op 25 juni. Elke groep speelt een kwartier lang.
Zelf gekozen nummers en minimaal één nummer dat gewijd is
aan het vastgestelde thema: Amerika. Country Western, Foute
Disco. Frank Sinatra, Blue Grass, Chicano Funk, Junk Food, Kort
Amerikaans en Cheerleaders, allemaal zullen ze de revue passe
ren tijdens dit zevende Leiden gaat vreemd-spektakel. De meer
opbrengst gaat naar Artsen zonder Grenzen. Aanvang: 20.30 uur.
Expert ontdekt meesterwerk Giotto
rome» Een schildering op een houten paneel dat als een imitia-
tie werd beschouwd, blijkt een echt meesterwerk te zijn van de
middeleeuwse kunstenaar Giotto Di Bondone. De ontdekking
werd gedaan door Filippo Todini, hoogleraar kunstgeschiedenis
aan de universiteit van Udine. Het werk, een Madonna met
kind, zat achter verscheidene lagen verf die in de loop der eeu
wen op het paneel waren aangebracht. Het is een van de werken
van Giotto die in historische bronnen wordt genoemd, maar die
als verloren werd beschouwd. Giotto, die stierfin 1337, is we
reldberoemd om zijn fresco's in de kathedraal van Assisi waarop
het leven van St. Franciscus staat afgebeeld.
Grafische technieken bij Expressie 70
alphen aan den rijn» In het creativiteitscentrum Expressie 70, aan
de Cornelis Geella^n in Alphen aan den Rijn, begint op maandag
5 september weer een cursus grafische technieken onder leding
van kunstenares Trees Klijn. Na de introduktie van verschillende
technieken kan de cursist een keuze maken waarin hij of zij zich
verder wil bekwamen. De cursus bestaat uit 15 lessen, gegeven
op de maandagavond. Kosten: f 197,50. Voor meer informatie of
aanmeldingen kan men terecht bij Expressie 70, tel. 01720-
93737 (ma. t/m vr. 8.30-12.00 en 14.00-16.00).
muziek
recensie li dy van der spek
Concert: Messa da Requiem van Giuseppe
Verdi uitgevoerd door Groot Omroepkoor
Eigen Wijs en het Kauno Orkestras uit Li
touwen o.l.v Pierre Schuitema Gehoord
19/6, Pieterskerk. Leiden
Groot koor in flamboyant
ÜC;J zwart-wit, uitgebreid orkest met
"hgj veel bloot, vier enorme solisti-
lv| sche partijen, een vooral letter-
lijk overweldigende uitvoering,
'J.dat was ongeveer het plaatje
ker van dit requiem van Verdi, ge-
schreven als het is recht uit het
hart van een volbloed-Italiaan.
Vaj In de concertzalen is het dan
ook een der meest geliefde
j koorwerken geworden. De ver-
klaring hiervoor ligt in de exel-
lente dramatische expressie, de
5, vloeiende melodiek, die door de
harmoniek nergens verdrongen
wcf wordt. De keuze van het Kauno
1 Orkest uit Litouwen was perfect:
uu| .een zeer eensgezinde, gedisci-
groep musici die een
gloedvol coloriet weet te produ-
J ceren. Eigenwijs of lie vet ge-
zegd, de luisteraar, kreeg het
zwaar te verduren als zeeën van
»e geluid de Pieterskerk overspoel-
de, en dat komt nogal eens voor
in dit extroverte werk. Ook de
snelle thema's die helder over
elkaar kunnen buitelen verdwe
nen lichtelijk in de bekende
wollen deken. Als je de ruimte
kent moet daar beter op in te
spelen zijn. Niettegenstaande
deze lichte 'aandoeningen'
bleef de uitvoering recht over
eind staan en viel er zeer veel te
genieten op alle fronten. De pri
ma donna die aan deze avond
een extra dimensie toevoegde
was onbetwist de sopraan
Wiebke Göetjes, een rijzende
ster aan het vocale Firmament,
een waardig leerling van Mari
anne Blok. Net als haar grote
leermeesteres zingt Göetjes met
een onwaarschijnlijk gemak en
vloeit haar briljante stem de
ruimte in als helder water door
een beek, geheel natuurijk,
moeiteloos zelfs in extreme
hoogten. In het laatste deel, het
'Libera me' werd zij door de
massa aanbeden getuige de
enorme ovatie die koor en or
kest, maar toch vooral de grote
diva van de avond ontving: en
dat moet leuk zijn, juist op je
driëendertigste verjaardag. Van
Wiebke Göetjes zullen we in de
opera-wereld nog veel horen.
"SPETTEREND SEIZOEN
LEIDSE SCHOUWBURG"
BESTEL NU
en maak kans op een
GRATIS ABONNEMENT
of VRIJ KAARTEN
Voor heel veel voorstellingen
zijn nog kaarten beschikbaar
Bel voor gratis toezending
SEIZOENPROGRAMMA '94-'95
071-131941
CHEF ANNEMIEKRUYGROK. 071 -356472, PLV -CHEF JAN RIJSDAM, 071-356472
Sjelter viert zilveren jubileum met A frikaanse clans en springprocessie
De slaperige stilte van de
zondagochtend werd giste
ren in de Leiderdorpse
Houtkamp prettig ver
stoord door een groot aan
tal muziekmakers, dansers,
acrobaten en jongleurs.
Sjelter bestaat 25 jaar en
als dank hiervoor bood het
de inwoners van Leider
dorp een theaterdag aan.
leiderdorp annemiek ruygrok
Op een aantal plekken tegelijk
viel te genieten van alle creatie
ve uitingen, dus vervelen was
uitgesloten. The Sjelter Squee
zer dansers beten het spits af,
meteen gevolgd door een pop
penspel van de groep Rhobetty.
Zacht getrommel kondigde
intussen het optreden van de
dansgroep Blakoe Roetoe Oema
aan, een groep die bestaat uit
Surinamers en Nederlanders.
Allen delen een grote belang
stelling voor de Afrikaanse mu
ziek- en danscultuur en dat was
aan hun optreden te merken
ook. Het geroffel en gedans
werkten zo aanstekelijk, dat
sommige toeschouwers niet
konden laten mee te hupsen
met de danseressen.
Inmiddels had zich een merk
waardig soort springprocessie
door het park in beweging ge
zet. Vreemd uitgedoste dames
en heren, van wie sommigen op
stelten, schrikten het publiek op
door vuurpijlen af te steken. De
schapen van de kinderboerderij
graasden onverstoorbaar ver
der, maar 'Yanboule', zoals deze
groep heet, wist de aandacht
Meeslepende muziek, zang en dans door Blakoe Roetoe Oema op de theaterdag van Sjelter.
van het publiek alvast te trekken batiek, steltlopen en fakkehverk Sprookjes met meikevers, een
voor het optreden later op de een machtsspel tussen de klas- dichter, een 'gebeurtenis' door
dag. sen laat zien. Heel bevreem- het duo Van Tast, een poppen-
Yanboule is een veelzijdige dend en opmerkelijk in de am- kast voor de kinderen en nog
groep, nog het meest verwant biance van een bijna zomerse veel meer voorstellingen maak-
aan de Dogtroep, die met acro- Houtkamp. ten dat de theaterdag, die tot
foto ben de bruijn
vier uur duurde, bijna te kort
was om het volledige program
ma mee te beleven. Een thea
terspektakel een zilveren jubila
ris waardig.
Buddingh'-prijs
voor Van Dixhoorn
rotterdam gpd
De Cees Buddingh'-prijs, de be
langrijkste debuutprijs voor
poëzie, is dit jaar gewonnen
door F. van Dixhoorn. De on
derscheiding is hem toegekend
voor zijn bij De Bezige Bij uitge
geven drieluik 'Jaagpad. Rust in
de tent. Zwaluwen vooruit'. Van
Dixhoorn ontving de prijs zater
dagavond tijdens Poetry Inter
national uit handen van de we
duwe van Cees Buddingh'. De
jury bestond uit Gerrit Kouwe-
naar, Simon Vinkenoog en Rein
Bloem.
F. van Dixhoorn is een
Zeeuwse dichter die ruim tien
jaar geleden voor het eerst van
zich liet horen in het tijdschrift
Raster. Hij heeft inmiddels de
leeftijd bereikt van 46 jaar, wat
voor een debuut aan de late
kant mag heten. De jury prijst
Van Dixhoorn om de 'oorspron
kelijkheid, verrassing en van
zelfsprekende eenvoud in taal
die voor het grijpen ligt maar
toch zijn geheimen niet prijs
geeft'. De dichter zelf toonde
zich zaterdag bijzonder ingeno
men met zijn prijs. Voelt hij
zich niet te oud? ,,Ach, welnee.
Het is net als met voetbal. Je
weet gewoon van jongsaf aan
dat je een voetballer zult wor
den".
Poetry International had za
terdag haar openingsfeest, 'Le
bal du festival', met als onver
wachte gast Freek de Jonge. De
cabaretier mocht enkele smake
lijke rijmen voorlezen 'op voor
waarde dat ik de trekking van
de lootjes doe, want ik heb
slechts een repertoire en dat is
nog geen oeuvre'. Koningin
Beatrix zal het dichtersfestival
vanavond officieel openen.
recensie susanne lammers
Regionale voorrondes voor de Nederland
se Kampioenschappen Theatersport Ge
zien- 19/6, cultureel centrum de X, Leiden
In theatersport geen dood
schoppen. Het enige dat het ge
meen heeft met voetbal is het
competitie-element. Korte stuk
jes geimproviseerd-theater,
voor een groot deel gestuurd
door de zaal die opdrachten
.mag geven.
Het opvallendste aan theater
sport is de grote rol van de pia
nist. Deze kan meer structuur
brengen in de sketchjes en de
helpende hand bieden in de
ontwikkeling. Vincent Hindriks
bood zondagmiddag in de X
vaak eerste hulp door zo nu en
dan een geniale inval te initië
ren. Hij hield dit bovendien vijf
uur lang vol. Variaties op 'Rood
kapje' begeleidde een western
sprookje, bij een geboorte duikt
een geraffineerd 'Slaap, kindje,
slaap' op dat zich transformeert
in een kerstliedje en 'De uil zat
in de olmen' bracht couleur lo
cale op het platteland, waar de
snippen nog in de bomen zit
ten, aldus het Amsterdamse
team. Flem viel dan ook een la
wine van plastic rozen ten deel.
Als tweede kenmerk mag
'meligheid' genoemd worden.
Dat begint al met de natte
schuursponsjes en de plastic ro
zen die het publiek uitgereikt
krijgt, maar ook de bijdragen
van de deelnemende teams
mondt daar vaak in uit. Groot
voordeel van meligheid is dat
het vaak ook zo gezellig wordt.
En sfeer heb je nodig bij zo'n
marathon. De bijdragen zijn bij
vlagen geestig, maar kunnen,
inherent aan improvisatie, ook
verschrikkelijk verzanden. De
spelers zijn naakt, hun enige
schaamlapje is inventiviteit en
verbaliteit. Men hoede zich voor
stiekem voorkoken, de onver
wachte wending blijkt toch het
sterkst, zo bleek uit de Leidse
bijdrage. In de finale interpre
teerde Alkmaar het cliché-beeld
van een scheidsrechter die een
voetballer het veld afstuurt als
een speler die de scheids dankt
voor hèt medicijn tegen zijn
grasneurose. De opdracht: 'een
spelletje' werd door Amsterdam
echter zo verrassend opgevat
dat ze met hun ballet-act de
weegschaal lieten doorslaan.
Een van de onhandige dames
weet zich door wat hekserij in
een prima ballerina om te tove
ren en komt zo tot een hilarisch
pas-de-deux met een van de
mannen, die voor de afwisseling
nu eens niet onhandig dansen.
Tel daarbij op dat de Amster
dammers niet alleen over de
beste présence beschikten,
maar ook over de meeste muzi
kaliteit, en je begrijpt waarom
zij doorgaan naar de Neder
landse Kampioenschappen die
in september in Rotterdam ge
houden worden.
leiden Het jaarlijkse Droomfestival, ooit onder
deel van het inmiddels ter ziele gegane Oude Sin
gel/Oude Vestival, houdt stand. Vóór en in 'art
centre' De Droomfabriek aan de Oude Singel
stond het gisteren tussen 12 uur 's middags en één
uur 's nachts bol van de culturele activiteiten. Acht
bands, buikdanseressen, Afrikaanse trommelaars,
clowns en beeldend kunsenaars lieten zich van
hun beste kant zien. Jeroen de Clown opende het
festijn dat tot doel heeft kunstenaars en muzikan
ten onder de aandacht van het publiek te brengen
en Leidenaars en inwoners van de regio kennis te
laten maken met culturele uitingen in Leiden en
De Droomfabriek in het bijzonder.
foto ben de bruyn
S-8.K. Rt li.,o.
alphen aan den run De Kunstuitleen SBK Rijnstreek is zaterdag
versierd met een kunstwerk van de hand van de Limburgse kunste
naar Guus van Enckevoort. Het abstracte werk, zonder titel, bestaat
uit vier panelen. Het is de bedoeling dat het aan de zijgevel van het
gebouw aan de St. Jorisstraat te zien zal zijn tot eind september.
Dan wordt het, in verband met het dan op handen zijnde wintersei
zoen, verwijderd. Volgens Loes van Kampen, beheerder van de Al-
phense Kunstuitleen, zal, als het experiment succes heeft, volgend
jaar een andere kunstenaar worden uitgenodigd om het gebouw te
verfraaienfoto ben de bruyn
recensie susanne lammers
Concert: Made in Leiden. Gehoord: 18/6,
sociëteit De Burcht, Leiden.
Hedendaagse serieuze muziek
trekt gemeenlijk een uiterst se
lect publiek. Voor een deel ligt
dat aan de misvatting dat deze
muziek slechts piep en jammer
voortbrengt. Voor een deel ligt
dat aan de inspanningen die het
publiek zich moet getroosten: je
moet er niet alleen naar willen
luisteren, je moet dat ook actief
doen. Dit soort concerten geven
de luisteraar echter wel de kick
van het aanwezig zijn bij iets
nieuws.
Het concert zaterdagavond in
De Burcht was zeer gevarieerd.
Werken van componisten van
nogal verschillende signatuur
werden vertolkt door een kwar
tet en twee duo's. Het Duitse
Ensemble Phorminx dat begon
met een stuk van Dieter Buwen,
beheerste een keur aan technie
ken, maar het eentonige, en
toch omhoogstrevende stuk
vermocht desondanks niet echt
te boeien. De musici zaten elk
op hun eigen eilandje en moch
ten dit onder geen beding verla
ten. Ook Oliveira's 'Ponto de
Ruptura' (Breekpunt) door het
Duo Contemporain (Henri Bok:
basklarinet. Miguel Bernat: slag
werk) leed daaronder. De dis
cussie die de titel suggereerde,
bleef uit.
Zo'n discussie wist Miny Dek
kers in haar eentje wel te voeren
in Ton de Leeuws 'Modal Mu
sic'. Een adembenemend ver
haal vertellen haar twee vol
strekt eigenzinnige handen op
de accordeon. Prachtige
(dis)harmonieën, krachtige ac
centen, wat een fantastisch ge
luid haalt zij uit haar accordeon.
Ook in Gerda Geertens 'Virtu
al reality', blijkt Dekkers instru
ment effect te sorteren. In deze
compositie voor Duo Novair
(Bok Dekkers) verglijdt een
droom in een nachtmerrie. In
het eerste deel worden accoor-
den nog wel eens opgelost,
maar het tweede deel is een
koud stortbad. Zelfs het pianis-
simo-einde verontrust.
Stercomponist van de avond
was Burkhardt Söll. Hij laat mu
sici en instrumenten in zijn
anekdotische muziek weNcelijk
een dialoog aangaan en zoekt
de spanning niet in een experi
menteel instrumentengebruik.
Voor hem geen aardewerken
bloempotten aangestreken door
strijkstokken voor een wat kor-
stiger vibrato-klank dan een
zingend glas kan produceren. In
zijn 'Malven' mag Miguel Ber-
nats vibrafoon dan ook dóór
klinken om het organische ka
rakter te benadrukken. En in
Sölls 'Landscape and clothes'
maakt Boks klarinet de zinnen
van Dekkers ritmische accorde
on af. Zo vertellen ze in expres
sieve samenklanken een prach
tig verhaal..
dans
recensie maarten baanders
Voorstelling: 'De toverschoentjes', leerlin
genuitvoering Kreatief Danscentrum uit
Leiderdorp Gezien: 18/6, Koninklijke
Schouwburg, Den Haag.
Kreatief Danscentrum uit Lei
derdorp heeft het seizoen afge
sloten met een bijzondere leer
lingenuitvoering. 'De tover
schoentjes' is een bewerking
van een sprookje van Andersen.
Het is het verhaal over het
meisje Elisa dat op haar verjaar
dag toverschoentjes krijgt van
een fee. Daarmee kan ze zich
niet alleen snel over de hele we
reld verplaatsen, haar reizen
voeren haar ook ver in het heel
al. Aan het eind is het niet zeker
of ze haar wonderlijke reizen
echt heeft meegemaakt, of dat
alles alleen maar een droom
was.
De sprookjesachtige sfeer
kwam mooi uit in de choreogra
fie, waarin de leerlingengroepen
van alle niveaus met veel en
thousiasme de diverse scènes
dansten. Veel lof verdienen de
hoofdrolspeelsters, de kleine
Elisa en de toverfee, die het hele
verhaal door te zien waren en
hun rol trefzeker dansten.
De scènes vertoonden veel af
wisseling. Er waren dansende
poppen en beren, gezellige
straatscènes, vervelende trollen
die ook leuk konden zijn, een
balletles met een balletmeester,
om maar een willekeurige greep
te doen. De reizen door de he
mel, naar Amerika, Parijs, Chi
na, Arabië en Armenië brachten
ieder een eigen sfeer.
Op een ingenieuze manier
werd in dit overwegend op klas
siek ballet gebaseerde program
ma plaats ingeruimd voor
folkloristische dans en voor de
moderne sfeer van jazz- en
showdans. De vlotte, vrolijke
scènes met play-backende pop
artiesten en dansende fans ho-
ren net zo goed in de dromen
van een jong meisje thuis als
sprookjesachtige verre oorden.
Het is een traditie van Krea
tief Danscentrum in leerlingen
uitvoeringen ook ex-leerlingen
te laten optreden die zich tot
ster-dansers hebben ontwik
keld. Roger Jansen en Marieke
Simons dansen bij het Nationa
le Ballet en gaven in 'De tover
schoentjes' een schitterend du
et en enkele spectaculaire solo's
weg.
'De toverschoentjes' was een
veelzijdige, goed verzorgde
voorstelling. De deelnemers
hebben zich met grote toewij
ding ingezet en het publiek dui
delijk gemaakt dat de tover
schoentjes niet alleen de
schoentjes van het verhaal zijn,
maar ook de balletschoentjes
waarop zij met hun dans leren
toveren.
theater
recensie. pauljanssen
Voorstelling. 'Noach' van Guus Janssen
en Friso Haverkamp door Het Nieuw Ar-
tis Orkest m.m.v. het Mondriaan Kwar
tet, Claron McFadden, Lieuwe Visser,
Huib Rooymans en het Ay Kherel En
semble o.l.v. Lucas Vis. Dansers: Min Ta-
naka en Hisako Horikawa Regisseur
Pierre Audi. Scenisch concept en decors:
Karei. Appel. Gezien: 17/6, Stads
schouwburg, Amsterdam. Aldaar nog te
zien op 20/6 en 21/06.
.Appel!", dacht Pierre Audi,
direkteur van de Nederlandse
Opera, toen hij de operaplan
nen van Guus Janssen en Friso
Haverkamp vernam: Karei
Appel." Alleen hij-kon de bees
tenboel rond Noachs ark de
zelfde lichte, relativerende, na-
ieve toets geven als Guus Jans
sen de muziek. De inval van
Audi bleek juist Appel kwam
over uit Amerika en Noach, de
opera die vrijdagavond in de
Stadsschouwburg in première
ging, werd een vrolijke, onder
houdende, zwarte, sombere,
sprankelende komedie die zijn
gelijke niet kent in de Neder
landse operaliteratuur.
'Kaffers, ka-a-af-fers', zingt
Claron McFadden, Noachs re
bellerende vrouw. aan het
eind van de derde akte tot de
beestenboel. Met palmbomen,
bananenboot, hoela-hoelarok-
jes en op een authentiek rum
baritme heeft zij eerst het pa
radijs geschilderd. Dan, zwe
vend in de lucht, zingt ze haar
aria met de minimal-tekst
'kaffers*. Zowel visueel als
door het muzikale
'ziekenautomotief - zoals
Janssen het later noemde -
doet zij denken aan Mozarts
koningin van de Nacht.
Het is een van de weinige
keren dat de componist refe
reert aan de traditionele
operaliteratuur. Verder is alles
nieuw, anders, weerbarstig.
Janssen combineerde voor
Noach genoteerde en geïm
proviseerde muziek. Als we de
muziektheaterspektakels van
Willem Breuker en consorten
buiten beschouwing laten, een
unicum in de operageschiede
nis.
Het verhaal van Noach heeft
net zo weinig met de oor
spronkelijke Genesisversie van
doen als Janssen met opera.
De Noach van Janssen en li
brettist Haverkamp is een
windbuil, een. 'Saddam Hoes
sein die je dagelijks op straat
tegen kunt komen'. Uitgedost
als een kruising tussen Dr. Ca-
ligari m Frankenstein geeft
Lieuwe Visser deze brute (her-
)schepper fraai gestalte. Noach
krijgt, in het door verteller
Huib Rooymans bijeengehou
den verhaal, tegenstand van
zijn vrouw die weigert de Ark
binnen te gaan. Met haar 'kaf
fers, ka-a-af-fers' zet ze de die
ren aan tot muiterij. Noach
wordt op zijn beurt opgesloten
en het is aan het Geraamte
Vogeltje, een dansrol en een
symbool voor de schaduw van
de dood, om Noach en zijn
vrouw met hels vuurwerk te
verzoenen. Zij blijven in een
ontroerend naïef Audiaans
slotbeeld gedoemd tot
'drenkelingen voor het leven."
Waar de eerste twee 'aktes
ondanks de kleurige Appel
beesten statisch als de pagi
na's van een stripalbum aan
het oog voorbijtrekken, is het
tweede deel een turbulent
feest van gekkigheid, chaos en
ontroering. Als het doek valt
voor de melancholisch mijme
rende familie Noach en de ke
tende beestenboel op de ach
tergrond blijft 'Kaffers, ka-a-af-
fers'. net als vele andere frag
menten de trommelvliezen
nog lang kietelen. En dat kan
maar van weinig hedendaagse
opera's gezegd worden.
