Plan paars: Werken voor uitkering
Binnenland
'Dani's leefden nog in stenen tijdperk'
Gonsalves zou zijn politiemensen
hebben aangezet tot bruut optreden
Nederland massaal achter Lubbers
Bel het
buitenland met
30% korting
op vaderdag.
ZATERDAG 18 JUNI 1994
3
Gonsalves moest vrede brengen in Baliemvallei
In de Baliemvallei in voormalig Nederlands Nieuw-
Guinea is de rust nog niet zo lang geleden hersteld.
In de tijd van Gonsalves (1956-1962) heersten er
vrijwel voortdurend stammenoorlogen. Oud
controleur Frits Veldkamp uit Heemstede was
voorganger van Gonsalves en de eerste Nederlandse
bestuursambtenaar die het stenen tijdperk van de
Dani-stammen betrad.
„Toen ik er in 1956 kwam, was
de stenen bijl nog volop in ge
bruik. De mensen leefden er in
het stenen tijdperk", zegt oud
controleur Frits Veldkamp uit
Heemstede. „De Baliemvallei
was toen nog volstrekt niet
gepacificeerd, er was veel on
derlinge strijd. Er was geen Ne
derlands bestuur, en we moch
ten niet ingrijpen in de stam
menoorlogen".
Die onderlinge strijd was het
centrale aspect van de cultuur
in het gebied. Dorpen voerden
oorlog om de voorouders tevre
den te stellen, of als wraak om
dat een dorpeling door iemand
uit een naburig dorp was ver
moord, of omdat er vrouwen
geroofd waren. Zo'n oorlog kon
dagen duren. Eerst werd met
magische formules steun ge
zocht bij de voorouders, daarna
trok men ten strijde. Er heerste
een bijna constante staat van
oorlog in de vallei. Bij de tradi
tionele stammenoorlogen en
vetes stierf volgens sommige
berichten jaarlijks rond een pro
cent van de bevolking. Die telde
zo'n zestigduizend mensen.
Bestuursambtenaar Veld
kamp, die met een politiepelo-
ton van veertien papoea's en
een Europese inspecteur was
uitgezonden, kon in die van ge
weld zwangere atmosfeer
slechts aanwezig zijn. „We
moesten contacten leggen, een
vliegveld bouwen, en vooral
rondkijken. Pas later werd be
sloten de rust in het gebied te
herstellen".
De Baliemvallei is een gebied
van 60 bij 60 kilometer in het
oostelijk deel van het Centrale
Bergland van het toenmalige
Nederlands Nieuw-Guinea. Het
is het dichtstbevolkte gebied
van de voormalige kolonie. Pas
twintig jaar tevoren, in 1938,
waren de eerste blanken
(zendelingen) er binnengedron
gen. Daarmee werd een 15.000
jaar oude cultuur plotseling ge
confronteerd met de moderne
wereld.
Het was een landbouwcul-
tuur, waarbij mannen en vrou-
wen samen op het veld werkten.
De mannen hakten bomen om
en legden sloten aan. De vrou
wen pootten zoete aardappels
en rooiden ze. „Nederland was
in die tijd bezig het bestuur over
Nieuw-Guinea te versterken",
vertelt Veldkamp. „Dat moet je
zien tegen de achtergrond van
het conflict met Indonesië over
het eiland. Den Haag wilde het
land verder ontwikkelen".
In de periode dat mr- Gonsal
ves als 26-jarige controleur de
opdracht kreeg de vallei te paci
ficeren, infiltreerde Indonesië al
op uitgebreide schaal in de
kustgebieden. 'Den Haag' zag
het als haar taak de inwoners
van Nieuw-Guinea te helpen de
overstap naar de moderne tijd
te maken, en beschouwde het
eiland als een mogelijke vesti
gingsplaats voor de verdreven
Nederlandse Indiërs.
Voor Jakarta was het Neder
lands bewind echter illegaal.
Het westelijk deel van het ei
land had altijd tot Nederlands-
Indië behoord, en diende aan
Indonesië te worden overgedra
gen.
Die strijd verloor Nederland
door ingrijpen van Washington.
Het was de tijd van de Koude
Oorlog, waarin de Amerikanen
er alles aan was gelegen de Der
de Wereld niet nog verder van
zich te vervreemden, en daar
moest het Nederlandse belang
voor wijken. In 1962 volgde de
bestuursoverdracht aan de VN,
en later aan Indonesië.
Met uitkering
toch lucratieve
handel in auto's
zwolle gpd
Terwijl hij een volledige uit
kering ontving van de sociale
dienst in Zwolle, heeft een
autohandelaar (44) de afgelo
pen jaren voor bijna 4,5 mil
joen gulden omgezet in de
autohandel. Ook twee 'werk
nemers' (28 en 33 jaar oud)
van de verdachte zijn aange
houden: net als hun baas
stonden ook zij bij de sociale
dienst ingeschreven.
De Fiscale Inlichtingen- en
Opsporingsdienst (FIOD)
heeft ernstige belangstelling
voor de verdachten. Daar
naast wil de plaatselijke soci
ale dienst ook nog eens
280.000 gulden aan ten on
rechte verstrekte uitkeringen
terugontvangen. Dat betreft
sociale uitkeringen die tus
sen 1989 en 1993 ten onte
recht aan de drie mannen
zijn uitbetaald.
Kabinet: Derde remlicht op auto mag
den haag Het kabinet is gisteren akkoord gegaan met het voor
stel van minister Maij van verkeer en waterstaat om een hoog
gemonteerd derde remlicht toe te staan op personenauto's. Het
Wegenverkeersreglement moet daartoe worden gewijzigd. Of
schoon veel auto's inmiddels zijn uitgerust met een derde rem
licht, verbiedt de huidige regelgeving dit nog officieel.
VVD en D66 willen verplichting; PvdA houdt het op vrijwilligheid
Fractiespecialisten van PvdA, WD en D66 willen tiendui
zenden werklozen laten werken voor hun uitkering. Het
gaat om deeltijdbanen die bij de overheid, of door de
overheid gesubsidieerde instellingen gevonden moeten
worden. WD en D66 sturen aan op een verplichting voor
uitkeringsgerechtigden om te werken, de PvdA houdt
vast aan vrijwilligheid.
De specialisten erkennen dat
met de plannen die het paarse
kabinet in spe voor ogen staan,
de werkloosheid nauwelijks
daalt. Dat blijkt ook uit de bere
keningen die het Centraal Plan
bureau (CPB) gisteren aan de
partijleiders Kok (PvdA), Van
Mierlo (D66) en Bolkestein pre
senteerde.
In navolging van de commis
sie onder leiding van oud-EU-
commissaris Andriessen, be
pleiten de fractiespecialisten
daarom een forse uitbreiding
van gesubsidieerde banen. Om
concurrentievervalsing te voor
komen, moet vooral de niet-
commerciële sector worden in
geschakeld.
De werklozen krijgen niet
meer dan hun uitkering. Omdat
de vergoeding per uur wordt af
geleid van het minimumloon,
houdt dit een werkweek van
drie tot vier dagen in. De PvdA
volgt de lijn-Andriessen; het
werken met behoud van uitke
ring op basis van vrijwilligheid.
WD en D66 hebben geen moei
te met verplichte inschakeling.
Het overleg tussen de fractie
specialisten is nog niet afge
rond. Naast het verschil van
mening over het al dan niet ver
plichtstellen, is nog onduidelijk
waar de extra banen moeten
komen. Bestaande projecten als
het Jeugdwerkgarantieplan en
banenpools lukt het al niet alle
deelnemers te plaatsen.
De drie fractievoorzitters heb
ben de nieuwste berekeningen
van het CPB nog niet bespro
ken. Het CPB becijfert een ba
nengroei van minder dan
100.000 in de komende vier jaar
als gevolg van de bezuinigingen
en lastenverlichting waar de
drie partijleiders het over eens
zijn. De koopkrachteffecten
zouden redelijk evenwichtig
zijn, zodat alle groepen onge
veer evenveel inleveren. Deson
danks moet ook op dit terrein
nog het nodige gebeuren, aldus
een zegsman van de informa-
Ondanks de vraagtekens ach
ten Kok, Bolkestein en Van
Mierlo de CPB-cijfers 'voldoen
de de moeite waard' om ermee
verder te werken. Dit weekeinde
worden de resultaten bespro
ken.
Omdat het pakket nog niet
compleet is (niet alle ombuigin
gen zijn ingevuld), .zal het CPB
maandag opnieuw aan de slag
gaan. Tegelijkertijd worden dan
eventuele ideeën die de partijen
aandragen meegenomen.
De informateurs streven er
naar begin volgende week dui
delijkheid te krijgen over het fi
nancieel en sociaal-economisch
beleid. Dan kan een concept-re
geerakkoord eind juni klaar zijn.
Franssen (VVD) burgemeester Zwolle
den haag Het WD-kamerlid J. Franssen wordt de nieuwe bur
gemeester van Zwolle. Het kabinet heeft gisteren ingestemd met
een desbetreffende voordracht van minister De Graaff-Nauta
van binnenlandse zaken. De burgemeesterspost in Zwolle is va
cant sinds partijgenoot Hermans enige tijd geleden Wiegel als
commissaris van de koningin in Friesland opvolgde. Franssen
(43) kwam in 1982 voor de WD in de Kamer. Hij is onderwijs-
specialist van de liberale fractie.
Simons voorzitter Astma Fonds
leusden De voormalige staatssecretaris van volksgezondheid H.
Simons is vandaag benoemd tot voorzitter van het Nederlands
Astma Fonds. Hij volgt Andrë van der Louw op die na een voor
zitterschap van vijf jaar het Astma Fonds heeft verlaten en voor
zitter van de NOS is geworden. Het fonds heeft Simons gekozen
vanwege zijn gevarieerde politieke en bestuurlijke ervaring en
zijn kennis van de volksgezondheid. Simons is wethouder voor
de PvdA in Rotterdam.
Lampendieven lopen tegen de lamp
venlo Met de arrestatie van zes leden van een inbrekersbende
denkt de politie in noord-Limburg zeker driekwart van een op
vallend groot aantal diefstallen van zogenoemde assimilatielam
pen te hebben opgelost. De bende gebruikte de gestolen lampen
in illegale hennepkwekerijen, aldus de politie. De bende pleegde
85 inbraken, waaronder dertig in tuinderskassen in de regio
Noord-Limburg. De buitgemaakte goederen, waarvan de helft
assimilatielampen, hebben een waarde van ruim een half mil
joen gulden.
CAO-akkoord technische groothandel
den haag De 35.000 werknemers in groothandels van techni
sche produkten krijgen volgend jaar een loonsverhoging van in
totaal 1,25 procent. Verder wordt de VUT-regeling verlengd tot
1999. Dat zijn de belangrijkste uitkomsten van het principe-ak
koord dat de vakbonden en de werkgevers in deze bedrijfstak
gisteren sloten.
Michelin Den Bosch gaat toch dicht
den bosch Het is vrijwel zeker dat de bandenfabriek van Miche
lin in Den Bosch toch dichtgaat. De directie heeft gisteren een
overlevingsplan van de ondernemingsraad (OR) van de hand ge
wezen. Sluiting is onvermijdelijk, zo meent de directie. De kos
ten zijn te hoog en de situatie van het Michelin-concern is zor
gelijk. Bij de fabriek in Den Bosch werken vierhonderd mensen.
In 1992 voor de reorganisatie waren dat er nog 585.
Belgen voeren actie in Den Bosch
den bosch Een kleine honderd Belgische grensarbeiders hebben
gisteren actie gevoerd voorde deur van het provinciehuis in Den
Bosch. In het provinciehuis vergaderde het Benelux-parlement.
De Belgen willen aandacht voor hun belastingprobleem. Belgen
die in Nederland werken, moeten in Nederland premie volksver
zekering betalen. Daarnaast zijn ze in België belastingplichtig.
De premie volksverzekering is in Nederland op 1 januari fors ge
stegen. Die stijging wordt gecompenseerd door lagere loonbe
lasting. De Belgen kunnen daar niet van profiteren. Hierdoor
gaan ze er netto enkele honderden guldens per maand op ach-
Premier Ruud Lubbers was gisteren nog in Rome bij de Italiaanse premier Silvio Berlusconi. Ook hem vroeg hij c
het voorzitterschap van de Europese Commisie. Na afloop weigerden beide politici elk commentaar.
Twee van de drie Nederlanders vinden dat
premier Ruud Lubbers voorzitter moet wor
den van de Europese Commissie. Dat blijkt
uit een enquête die deze week is gehouden
in opdracht van de Geassocieerde Pers
Diensten (GPD), waarbij deze krant is aan
gesloten. Slechts tien procent van de vijf
tienhonderd ondervraagden is tegen het
mogelijke voorzitterschap van Lubbers.
Vierentwintig procent heeft geen mening
over de kandidatuur van de premier voor
deze hoge Europese functie.
Premier Lubbers zelf vindt het 'bemoedi
gend' dat zoveel mensen hem steunen. „Na
de turbulente tijden stemt dit tot dankbaar
heid", aldus Lubbers gisteren. Volgens
CDA-fractievoorzitter Brinkman en CDA-
minister Maij-Weggen is de royale steun
van de Nederlandse bevolking 'een extra
steun in de rug voor Lubbers'.
Op de Europese top die volgende week
op het Griekse eiland Corfu plaatsvindt,
wordt besloten wie de huidige commissie
voorzitter Jacques Delors gaat opvolgen.
Demissionair minister-president Lubbers
levert op dit moment een verbeten strijd
om steun te vinden voor zijn kandidatuur.
Vice-premier Kok heeft gisteren nog
maals nadrukkelijk verklaard dat Nederland
vasthoudt aan Lubbers' kandidatuur. Alle
regeringsleiders van de twaalf EU-landen
werden opgeroepen 'frank en vrij' te beslis
sen over de benoeming van de nieuwe
voorzitter. Kok zei tevens dat Nederland
geen gebruik zal maken van zijn vetorecht
wanneer de meerderheid van de EU kiest
voorDehaene.
De Duitse kanselier Kohl en de Franse
president Mitterrand hebben een voorkeur
voor de christen-democratische Belgische
regeringsleider Jean-Luc Dehaene, die zich
gisteren formeel kandidaat stelde.
Opmerkelijk is dat de Nederlandse steun
aan Lubbers nauwelijks partijgebonden is.
De voorkeur voor de premier is onder zijn
partijgenoten van het CDA het grootst (81
procent). Maar ook onder PvdA-, WD- en
D66-stemmers is ongeveer tweederde van
mening dat Lubbers voorzitter van de Eu
ropese Commissie moet worden (respectie
velijk 65, 70 en 67 procent).
In de enquête, die tussen 10 en 15 juni
werd gehouden, is nagegaan of Nederlan
ders het voorzitterschap van de Europese
Commissie belangrijk vinden en Lubbers
geschikt achten voor deze hoogste functie
in Europa. Ruim de helft (56 procent)
noemt de Europese functie 'belangrijk', 21
procent 'niet buitengewoon belangrijk' en
negen procent zelfs 'onbelangrijk'. Vijftien
procent heeft geen mening.
Klachtenlijn
voor herkeuring
WAO en AWW
den haag anp
De Nationale Commissie Chro
nisch Zieken (NCCZ) en het
Breed Platform Verzekeringen
(BPV) stellen vanaf vandaag een
speciale telefoonlijn open voor
klachten over herkeuringspro
cedures. Het gaat om specifieke
herkeuringen in het kader van
de WAO en de AAW en om de
aangeboden begeleiding bij het
zoeken van een baan.
De lijn is een gevolg van de
stroom klachten die bij de NC
CZ en het BPV zijn binnengeko
men. Veel klachten gingen over
aangeboden werk, dat onvol
doende aansloot bij specifieke
handicaps.
Knuffelbeesten Ex_man Yolanda wil schadevergoeding
PTT Telecom heeft een vaderdagcadeau voor het hele gezin: bellen naar het buitenland met 30% korting. Deze korting geldt op
19 juni 1994 van 00.00 tot 24.00 uur voor alle rechtstreekse gesprekken vanuit Nederland naar het buitenland. Dit geldt ook voor
gesprekken via de mobiele telefoonnetten ATF 1, 2 en 3 en via Greenpoint. De korting geldt niet als u na«
schepen belt (via de Inmarsat-satelliet) of als u het gesprek bij de PTT Telecom-telefonist(e) heeft aangevraagi
A-status voor
in totaal 10.338
vluchtelingen
Nederland heeft vorig jaar
10.338 vreemdelingen erkend
en toegelaten als politiek
vluchteling. Zij kregen de zoge
heten A-status. Bovendien ont
vingen 4.674 asielzoekers op
humanitaire gronden een ver
blijfsvergunning. De directie
Vreemdelingenzaken van het
ministerie van justitie wees
vijftienduizend asielverzoeken
af. Dit blijkt uit het jaarverslag
over 1993.
Het merendeel van de in
1993 erkende vluchtelingen is
afkomstig uit Bosnië-Hercego-
vina (4.282) of het voormalig
Joegoslavië (3.136). Bovendien
zijn veel A-statussen verleend
aan asielzoekers uit Irak (868),
Somalië (607) en Iran (607).
Het totaal aantal vluchtelingen
in Nederland komt hiermee op
44.000. Deze cijfers betekenen
28 vreemdelingen per 10.000
inwoners. Twee jaar geleden
was dat aantal vijftien per tien
duizend inwoners.
Volgens Vreemdelingenza
ken was de werkdruk vorig jaar
opmerkelijk hoger dan in 1992.
Het aantal ingediende aanvra
gen. zowel voor asiel- als voor
regulier verblijf, steeg met ruim
20 procent van 69.000 tot
81.000. Het aantal behandelde
verzoeken bleef stabiel: 59.000.
Vorig jaar verwierven 43.852
vreemdelingen de Nederlandse
nationaliteit. In 1992 waren dat
er 37.498.
den haag gpd-anp
vervolg voorpagina
Dè aantijgingen aan het adres
van procureur-generaal Gonsal
ves komen voor de oud-be
stuursambtenaar in Nieuw-Gui
nea op een ongelegen moment.
Hij speelt immers een belangrij
ke rol binnen het openbaar mi
nisterie als belangrijkste bestrij
der van de georganiseerde mis
daad in het land.
In het VPRO-programma Ar-
gos werd gisteren gemeld dat
Gonsalves in de Baliemvallei op
Nieuw-Guinea een wa^r schrik
bewind zou hebben uitgeoe
fend. Volgens door de radio op
gevoerde getuigen, die daar
meer dan dertig jaar geleden al
bij de hoogste Nederlandse au
toriteiten in Hollandia melding
van maakten, ging het met
Gonsalves van kwaad tot erger.
In het dossier wordt gespro
ken over twee concrete gevallen
Procureur-generaal Gonsalves.
FOTO ANP
van doodslag. In beide gevallen
zou hij gericht op een papoea
hebben gevuurd. Ook zou Gon
salves zijn politiemensen vanaf
zijn start in de Baliemvallei heb
ben' aangezet tot bruut optre
den. Een papoea met een ge
broken arm weigerde hij medi
sche hulp waardoor deze met
een vergroeide arm verder door
het leven moest. Getuigen spre
ken ook.over het in brand ste
ken van kampongs waartoe
Gonsalves de opdracht zou heb
ben gegeven.
Een justitieel onderzoek tegen
Gonsalves werd in 1960 tegen
gehouden vanwege de gevrees
de publiciteit die dit met zich
mee zou brengen. Uiteindelijk
volgde in november 1960 in
Den Haag een onderzoek door
de Rijksrecherche. Tijdens het
verhoor gaf Gonsalves het op
treden im de Baliemvallei vol
gens Argos toe maar hij zei uit
noodweer te hebben gehandeld.
Gonsalves kreeg voor zijn pe
riode in het Nieuw-Guinea een
koninklijke onderscheiding.
terzijde zou hebben geschoven.
Zoals gisteren gemeld zijn
beide ouders van Yolanda en
Evelien schuldig bevondep aan
zware mishandeling en het her
haaldelijk plegen van illegale
abortussen bij beide vrouwen in
de periode tussen 1982 en 1984.
De ouders werden veroordeeld
tot vier jaar. De rechtbank in
Zutphen veroordeelde de ou
ders in januari nog tot vijf jaar
(vader) en driejaar (moeder).
Twee huisvrienden kregen
gisteren twaalf en achttien
maanden met TBS wegens on
tucht met kinderen van beide
incestslachtoffers en een derde
man werd overeenkomstig de
eis veroordeeld tot drie jaar.
Het ministerie van defensie
weigert een grote lading speel
goed bestemd voor weeskinde
ren in het Bosnische Srebreni
ca te vervoeren. Daardoor zit
de Limburgse gemeente Hel
den opgescheept met onder
meer tweeduizend knuffelbees
ten.
De partij speelgoed werd en
kele weken geleden ingeza
meld op initiatief van drie uit
Helden afkomstige W-militai
ren die in een Dutchbat-kamp
in Bosnië gelegerd zijn.
De ex-man van Yolanda, die
gisteren als enige werd vrijge
sproken in het hoger beroep in
de Eper Incestzaak, gaat een
forse schadevergoeding eisen
omdat hij volgens eigen zeggen
een jaar onschuldig in voorar
rest heeft gezeten. Dat heeft zijn
raadsman gisteren gezegd. Deze
verdachte werd vrijgesproken
wegens gebrek aan bewijs.
De advocaten van de andere
vijf verdachten overwegen in
cassatie te gaan bij de Hoge
Raad. Dit omdat het gerechts
hof in Arnhem gisteren de kri
tiek op het onderzoek van de
politie van Epe 'te gemakkelijk'
