'Orgel is geen psalmenbak' Beatrix opent jubilerend Poetry International Cultuur&Kunst rJ Dood zonder poespas en leven in volle glorie 'Gedicht af als het gelezen wordt' Koningin Beatrix opent maandag 20 juni de vijfentwintigste editie van Poetry Inter national in de Doelen in Rotterdam. Het festival is in de loop van vijfentwintig jaar onder de bezielende leiding van directeur Martin Mooij uitgegroeid tot misschien wel het meest vermaarde internationale dichtersfestival. Niet zozeer de opkomst van het publiek bepaalt het belang van het Rotterdamse gebeuren (naar de Nacht van de Poëzie in Utrecht komen meer mensen) als wel de naam die wereldwijd is opge bouwd in dichterskringen. De Zuidafrikaanse dichter Breyten Brey- tenbach houdt maandag een feestrede. De openingsavond met de koningin wordt Grand Gala de la Poésie genoemend. Er vzijn voordrachten van Kofi Awoonor (Gha na), Remco Campert (Nederland), Lars Gustafsson (Zweden), Judith Herzberg (Nederland), Leo Vroman (Nederland) en Zheng Min (China). De belangrijkste gasten tijdens de rest van het festival zijn: Hans Magnus Enzens- berger, Andrei Vonesensky, Bei Dao, Ye huda Amichai, Mioslav Holub, Joeli Kim, Joseph Brodsky (onder voorbehoud). Bij de Nederlandse afvaardiging zijn o.a.: Diana Ozon, Bert Schierbeek, Remco Campert, Jaap Blonk en Cees Nooteboom. ATERDAG 18 JUN11994 Somerconcert door Ramuze pudekerk aan de run Het amateur-symphonieorkest Ramuze lit Rijnwoude geeft onder leiding van Leo Verschragen dinsdag :1 juni een zomerconcert in de hervormde kerk, Dorpsstraat 57, (oudekerk aan de Rijn. Op het programma staan onder meer verken van Schubert en Rossini. Het voorprogramma wordt ver- orgd door de speelgroep Musette, olv Evelien van Ingen-Schen- u. Aanvang: 20.00 uur. Sander van Marion zilveren dirigent bij Katwijks gouden Jubilate Cursus 'Eeuw moderne kunst' iiphen aan den run Expressie 70 geeft onder de titel 'Een eeuw noderne kunst' vanaf dinsdag 6 september een cursus moderne amst. Een bezoek aan een museum maakt onderdeel uit van de :ursus die 175 gulden kost. Op kunstenaars als Mondriaan, doore en Duchamp wordt dieper ingegaan. Annelies van der )rift, beeldend kunstenaar en docente kunstgeschiedenis en uimtelijke vormgeving, begeleidt de cursus die 15 lessen be- laat. Voor informatie en aanmeldingen kan contact worden op- jenomen met Expressie 70, tel. 01720-93737, ma t/m vr 8.30- 2.00 en 14.00-16.00 uur. baljurken op papier of linnen iphen aan den run Cursisten van het Alphense Atelier Pro Arte verken hard aan uitbeelding op papier of schilderslinnen van de laljurken in het Oudshoornse parkje. De werkstukken zijn tij- lens de open huismanifestatie van Pro Arte te zien op vrijdag 24 uni (19.30-21.30 uur), zaterdag 25 en zondag 26 juni (19.30- 11.30 uur). Aansluitend zijn er op deze avonden dansvoorstellin gen in het Oudshoornse parkje bij nummer 96 (Pro Arte zit op nimmer 94). Alles is gratis toegankelijk. Tentoonstellingen in de regio tEGioJeanne Kuipers. Gerda Touber en Myra van Ruijven ex- joseren onder het motto 'Drie vertellen je meer dan twee' hun iquarellen in het gemeentehuis van Noordwijkerhout Tot 15 uli zijn ze daar gedurende werkdagen te zien. Tot 16 september ■xposeren Addy Warmenhoven (schilderijen) en Annette Kuipes keramiek) in de hal van het Voorhoutse gemeentehuis. Ook de- :e expositie is gedurende werkuren te bezichtigen. Gitarist Heitor geeft concert iotterdam De gitarist Heitor van Simply Red komt voor een so- oconcert op zaterdag 9 juli naar Rotown in Rotterdam. Zijn mu ziek loopt uiteen van jazzfusion, funk tot nummers met Brazi- iaanse invloeden. Heitor, geboren in Brazilië, is daar een begrip. Tijdens het concert in Rotterdam is ook zijn collega bij Simply Red, de saxofonist Ian Kirkham, van de partij. Telefonisch reser veren is mogelijk op tel.nr. 010-4362669. Pfaff van 'Hole' dood in bad iEATTLEDe basgitarist van de punkrockband Hole, Kristen Pfaff '.24). is donderdag dood aangetroffen in-hct bad van haar wo ning. Hole is de groep van Courtney Love, wier echtgenoot Kurt Cobain, van de beroemde Grunge-band Nirvana, twee maanden ;eleden zelfmoord pleegde. Waaraan Pfaff is overleden, is nog liet bekend. Het lijk werd gevonden door een kennis. )e nieuwste cd van Hole, Live Through This, werd uitgebracht ïog geen week na de zelfmoord van Cobain en kwam in de Bill- joard hitparade binnen op nr 55. „De koning der instrumenten is een ondergeschoven kind. Men heeft er een zwaar imgao aan gegeven, maar een orgel kan ook heel licht zijn. Hetzelfde geldt voor een mannenkoor. Al die zware stemmen kunnen ook luchtig en vrolijk klinken. Het ligt er maar aan voor welk reper toire je kiest. Met Jubilate in Katwijk heb ik indertijd een vóór-en-na-de-pauze-compromis gesloten. En dat blijkt in de loop der jaren goed te werken." Sander van Marion, begeesterd organist en dirigent van verschillende koren. Zoals van het Katwijks Christelijk Mannenkoor Jubilate, dat vorig jaar 40 jaar bestond. Van Marion is er 25 jaar di rigent. Het 'zilveren jubileum met een gouden randje' wordt komende dinsdag 21 juni gevierd met een concert in de Leidse Stadsgehoorzaal. katwuk/leiden annemiek ruygrok Toen ik bij Jubilate kwam, zon gen ze alleen maar psalmen. Dat kon toch niet de bedoeling zijn. Ik heb geprobeerd een compromis te sluiten: iets van hun wereld in het programma, maar ook een uitgebreider cul tureel repertoire. Het werd het 'vóór-en-na-de-pauze-compro- mis'. Vóór de pauze worden ook nu nog geestelijke liederen ge zongen. psalmen en cantates, na de pauze zingen we klassieke liederen, maar ook populair re pertoire. Die laatste categorie is indertijd begonnen met 'Ein Abend in Wien'. Marjon Lam- briks was bij dat concert van operette-melodieën de soliste. Later brachten we 'On Broad way', zijn toen ook in Amerika en Canada geweest. We hadden hier een concert in het teken van Canada, met Canadese po litie te paard in een zaal met 1500 mensen. We hebben een opera-avond gedaan en een Disney-avond." Disney „Ja ik ben gek op die tekenfilms van Walt Disney. Die zijn zo perfect. Ook wat de muziek be treft. Disney nam niet zomaar een achtergrondmuziekje. Nee, dat liet hij speciaal door goede componisten componeren. Met als resultaat prachtige melodie- en. Van Marion verhult geenszins dat er de nodige tact voor nodig was de leden van het koor en thousiast te maken voor dat 'wufte' repertoire. „Maar via de tekenfilms voor de kinderen zijn ze natuurlijk toch met Disney vertrouwd geraakt. Ik heb spe ciale arrangementen laten ma ken en er draaiden Disney-films boven het koor. Het werd een prachtige avond. Wanneer de tranen van Bambi vloeiden, klonk het orkest ook alsof er tra nen rolden. Ik ben Peter Bontje, die indertijd veel voor zijn reke ning nam, nog steeds zeer er kentelijk voor deze avond. Bontje is trouwens nog - als tweede dirigent - een enorme steun voor me." Wat een mannenkoor voor dien nog nooit had aangedurfd, presteerde 'Jubilate' onder lei ding van Van Marion: een Zuidamerikaanse avond in het Amsterdamse Concertgebouw, copipleet met bolero's op de Katwijkse hoofden. Alle hoogtepunten uit de voorbije 25 jaar zullen dinsdag avond de revue passeren. Be halve de 'highlights' uit het po pulaire repertoire, zullen dat ook geestelijke liederen zijn. En niet alleen psalmen. Want 'Jubi late' deinst niet terug voor een 'Kyrië' of 'Sanctus' of de 'Messe petite Solenelle' van Gounod. „Het koor heeft geen probleem met Gregoriaanse gezangen. Onder het motto 'de kerk is van alle eeuwen' worden die met graagte gezongen. In het begin had men moeite met het feit dat BEELDENSTORM Scherp contrast in Stelling Gallery beeldende kunst recensie ingrid appels •tografie van Jeffrey Silverthorne en 'eegee Di t/m zo 14-17 uur. tot 4 juli. Stelling Gallery, Kruisstraat 1 b, Leiden a een bezoek aan de tentoon- elling in Stelling Gallery loop wel even anders over straat, at komt door de foto's van Jef- ey Silverthorne. Een collega van Silverthorne ezocht een mortuarium zon- er er een enkele foto te maken. Is reden gaf zij op dat er niets iteressants te zien viel. Silver- ïorne reageerde vol ongeloof i beschouwde de opmerking s een uitdaging. Tussen 1972 n 1974 maakte hij onder de ti- 1 'Morgue Works' een reeks fo- |'s in een mortuarium. Sinds- ien schreef hij op zijn naam enkele van de meest indringen de post-mortem-beelden die ooit zijn gemaakt. De hier getoonde reeks 'Mor gue Works' (zwartwit-foto's) is bijna ondraaglijk om naar te kij ken. Het zijn allemaal heel ge wone, herkenbare mensen, op een kwetsbare manier afge beeld. Juist daarom is het een schok te ontdekken dat ze dood zijn. Bij beschouwing over heerst soms een gevoel van ont zetting; hier wordt de dood zon der enige poespas blootgelegd, de camera zit er zo indringend bovenop, datje de neiging krijgt na afloop je handen te wassen. Een andere keer echter is een foto bijna ontroerend, zoals bij 'The Woman Who Died In her Sleep'. Hier is een jonge vrouw afgebeeld, die blijkens de titel en haar houding in haar slaap door de dood verrast moet zijn. Haar rechterarm heeft ze gra cieus omhoog gelegd, in haar mooie gezicht zijn de ogen ge sloten. Het is een bijna erotisch portret. In cru contrast hiermee staat het ruwe bewijs dat hier autopsie is verricht; haar li chaam is duidelijk 'onder han den genomen'. Het gaat hier om slechts ne gen foto's, maar deze zijn meer dan genoeg om je van het flin terdunne verschil tussen leven en dood bewust te maken. Geheel anders en ijzersterk zijn de zwartwit-foto's van Wee- gee, waar het leven in volle glo rie van afspat. Weegee werd in de jaren dertig beroemd met zijn persfoto's van de Ameri kaanse maffia. Hij wist voor 'Li fe Magazine' keer op keer pri meurs in de wacht te slepen omdat hij in zijn Chevrolet niet alleen een politiescanner, maar ook een doka had ingebouwd. Nadat de maffia min of meer 'bedwongen' was, richtte Wee gee zich op het 'echte' leven in New York; geweld, prostitutie, jazzcafe's, theater. Weegee ver stond de kunst - met de appara tuur van toen - net dat ene mo ment te vangen waarin mensen volstrekt onbevangen te zien zijn. Wild uitgelaten, gedepri meerd, ontspannen. Keer op keer zijn het prachtige, zeer le vende portretten van 'gewone' mensen. Waar de een je doet huiveren, geeft de ander je weer lucht. Een prachtige tentoonstelling. Sander van Marion zilveren dirigent bij Jubilate „Zingen is de beste medicijn tegen stress." er meer dan één 'Sanctus' of 'Gloria' is gecomponeerd. Dan was het commentaar: 'Dat heb ben we al gezongen'. Ik moest toen uitleggen dat veel compo nisten zich met kerkelijke mu ziek bezig hebben gehouden." Widor Van Marion zou het orgel meer uit de kerksfeer willen halen. „Het orgel is geen psalmenbak. Je speelt geen kerkorgel maar orgel. Maar in de meeste con certzalen vinden ze het orgel een sta-in-de-weg." Tussen neus en lippen door deelt hij een pluim uit aan de Katwijkse Nieuwe kerk. „Die Widor-serie die ze daar deze zomer hebben, tsjonge, tsjonge. Katwijk zelf probeert het orgel naar buiten te brengen." Van Marion is niet bevreesd voor ongewone dingen. Op de Veluwe heeft hij eens een 'ge vaarlijk' onderwerp genomen: 'Het orgel danst'. „Kan dat wel, dansen in de kerk?" vroeg men zich af. „Ik heb uitgelegd dat suites ook dansen zijn. Dat een gavotte van Bach ook een dans is. En dat in de Bijbel zelf te le zen valt 'Looft Hem dansend, groot en klein'. Toen begreep men dat het kon. Dansen kan ook bijbels zijn." Als je hard werkt kan je tot ver komen, dat is de les die Van Marion in die 25 jaar bij Jubilate wel heeft geleerd. „In Katwijk moeten de mensen heel hard werken. Van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat. Ik vind het een prestatie om dan toch elke maandagavond te komen zin- FOTO BEN DE BRUIJN gen en repeteren. Maar ik zeg er altijd bij: 'Zingen is de beste medicijn tegen stress'. Want dat staat voor mij als een paal bo ven water." Jubileumconcert Jubilate olv Sander van Marion '25 jaar hoogtepunten Sander van Ma- rion/KCM Jubilate' op 21 juni in de Stadsgehoorzaal, Leiden. Het feest begint om 20.00 uur. Toegangsbewijzen 25 gulden verkrijgbaar bij de leden van het koor en via telefoonnum mer 01718-29089. Er is gele genheid om voor tien gulden met de bus te gaan. Deze ver trekt om 19.00 uur achter Tripodia, maakt een tussen stop bij het postkantoor in Rijnsburg. Op de terugreis wordt de bekende route door Katwijk gereden. Jean Pierre Rawie eindelijk op Poetry International groningen peter van eukelenburg Vroeger, de kranteknipsels die I W BfJ er van getuigen zijn nog niet |fp MBF Ba k fiBr eens vergeeld, betekende een ggj |j Bi I J pTpj interview met de Groningse H ^Bji dichter Jean Pierre Rawie een in alcohol gedrenkte vrolijke zwerftocht langs de kroegen in ^B^ woonplaats Groningen. |H| Nu toont Rawie zich be- I knopte woning de perfecte gast- ^AB kopjes thee en een koektrommel vol stroopwafel- vriendin- netje voor gezorgd." vijftien BB enorm van contact met le- K leest dus graag voor eigen werk. Toch maakt Neer- f lands best verkopende dichter pas zijn debuut bij Poetry International, dat dit jaar zijn zilveren jubileum viert. Waarom ^agÉttjBBHBHr ^BB zo laat? „Geen idee. Ik ben wel elk jaar bij de Nacht van de Poëzie." Gretig neemt de dichter het programmaboek van het 25-ste Poetry ter hand. „U bent beter gedocumenteerd dan ik. Waar om sturen die jongens mij dit niet toe? Even zoeken wat ze over mijzelf schrijven." Hij schudt zijn hoofd. „Zie je wel, meteen fout. Ik ben helemaal niet in Groningen geboren, maar in het keurige Den Haag! Nou, dit zegt al genoeg." Hij wil de rest van het boekwerk niet meer zien. Rawie (1951) bestrijdt vurig de mare over hem als de onbe kende dichter die dankzij enke le tv-optredens plotseling enor me, verkopen scoorde met z'n dichtbundels. Het Poetry-pro- grammaboek dist dat verhaal ook weer op. „Ik geloof er niet in. Ik was drie keer heel kort op die buis. Ik zie collega's veelvuldiger op tv verschijnen zonder dat het invloed heeft op hun oplage. Van mijn vorige bundel 'Woelig Stof waren al 12.000 exempla ren verkocht toen ik er iets uit Jean Pierre Rawie: 'Ik maak poëzie die ik zelf zou willen lezen'. voorlas op tv. Van mijn laatste, 'Onmogelijk Geluk' waren op de dag van verschijnen de eerste twee drukken al uitverkocht. En het stond al weken in de top tien van de HP toen ik bij Sonja iets voorlas in haar rubriek 'De Week'. Het was andersom. De tv komt naar mij toe omdat er iets bijzonders aan de hand is, namelijk een goedlopende dichtbundel. En dat de verkoop na zo'n optreden doorgaat is wel logisch." Feit is dat zijn gedichten, die zeer toegankelijk zijn maar niets aan diepgang missen, een groot publiek trekken. „Ik maak poë zie die ik zelf zou willen lezen. Toegankelijkheid is niet mijn enige opzet. Ik verzet me tegen het idee als zou ik de kampioen van de toegankelijkheid zijn. Maar een gedicht is pas èf als het gelezen wordt. Het is niet goed als het alleen te begrijpen is met de hulp van zes professo ren Nederlands. Een kunstwerk moet bij de eerste confrontatie een soort ontroering teweeg brengen. Bij poëzie betekent het dat die ontroering je er toe moet brengen om dóór te lezen en je te verdiepen in wat er nog meer in zit, in de gelaagdheid daaronder. Maar het heeft ook mij verrast welk een vlucht mijn verkopen hebben genomen. Er zit natuurlijk een mode-effect in, dat weet ik wel." „Ik krijg redelijk veel fanmail. Je maakt iets bij de mensen los, dat vind ik wel goed. Daarom lees ik ook graag voor, hoewel een gedicht natuurlijk niet ge schreven is om vóórgelezen te worden. Maar ik ben tegen woordig gewend aan volle za len. Ik zag in een rouwadverten tie en op een geboortekaartje dezelfde strofe afgedrukt uit een van mijn gedichten. Mooier kan je niet hebben." Poetry International, 25e af levering, vandaag t/m 25 juni, de Doelen, Rotterdam. De dienst 'Milieu en Beheer' van de Gemeente Leiden plakt in het stationsgebied stickers op de zadels van fietsen, die niet zijn geplaatst in een fietsenrek. 'Fiets fout fiets weg' staat er op die stickers. De boodschap wordt nog eens benadrukt door een tekening van een fiets, die met een rood kruis is doorge streept. Wie zijn fiets niet netjes parkeert, zo moeten we uit dit plakplaatje begrijpen, loopt het risico dat zijn rijwiel wordt ge confisqueerd. Een wonderlijke actie. Er is ab soluut iets mis met die sticker tjes. Alleen al dat taalgebruik. Bij het lezen van zulke woorden wasemt je een diepgeworteld verlangen naar gespierd optre den tegemoet. Een onmisken baar wat-dit-land-nodig-heeft- is-een-sterke-man'-gevoel ver mengt zich met hunkering naar de tijd, dat je nog mocht spre ken van 'goede' en 'foute' Ne derlanders. Merkwaardig genoeg hult dege ne die zich 'goed' waant - de Gemeente - zich voor deze gele genheid in het gewaad van De Mof, terwijl de fiets in dit to neelstuk de rol van de gemargi naliseerdejood opgedrongen krijgt: eerst beplakt men het rij wiel met een nieuwbakken jo denster, vervolgens verklaart men de aldus gebrandmerkte fietsen vogelvrij en organiseert Sinds de nieuwbouw van het station van start is gegaan, is er in die buurt een permanent ge brek aan stallings-faciliteiten voor fietsen. Het gevolg daarvan is dat de rijwielen waarvoor geen plaats meer is, zich in alle mogelijke hoeken en gaten op hopen. Is dat erg? Me dunkt van niet. De fietsenkluwen bezitten de schilderachtigheid van verwaaid herfstgebladerte, en als je goed kijkt, zie je dat er een onver wacht soort logica in zit. Een natuurlijke orde. Persoonlijk vind ik die orde heel wat inte ressanter om naar te kijken, dan het kunstmatige gelid van de 'goed' gestalde fietsen. Uit de 'Fiets fout fiets weg'- actie blijkt wat mij betreft voor al hoezeer het locale bestuurs apparaat nog altijd opereert vanuit een truttig, anachronis tisch idee over hoe de stad eruit zou moeten zien. Men doet als of Leiden een soort openlucht museum is, terwijl het gewoon een levende stad is. Men doet alsof in Leiden nog altijd die smaakvolle vooroorlogse rust heerst, terwijl de stad toch in de eerste plaats wordt gekenmerkt door de stijlvolle stijlloosheid van een achterbuurt. Het aan trekkelijke van de stad zit 'm niet in de opgepoetste panden aan het Rapenburg, maar in het feit dat het er menselijk is. Dat het stadsbestuur streeft naar een mooie stad kan ik vol gen, maar schoonheid creëer je niet door boenen en opwrijven. Schoonheid ontstaat uit het cul tiveren van wat natuurlijk is, le lijkheid door het negeren daar van. En natuurlijk staan er veel rijwielen bij het station. Fiets en treingebruik worden tenslot te gestimuleerd, omwille van het milieu. Niet die paar 'fout' geparkeerde fietsen maken de stad lelijk, maar het feit dat de overheid dubieuze middelen gebruikt om gebrek aan inzicht te verhullen. ONNO SCHILSTRA ueliefden, omgekomen door koolmonoxide-vergiftiging.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 17