Kamer: misleid door 'Herman' 'Gevaarlijk is deze beweging niet' Celstraf voor aanslag op politieschool CBS constateert lichte daling aantal werklozen Randstad Trotse pose Dolly Dolfijn Uit het boek 'Anna over Anna' VRIJDAG 17 JUNI 1994 'Generische experimenten opnieuw toetsen De Tweede Kamer voelt zich misleid in de kwestie met de genetisch gemanipuleerde stier Herman, zo bleek gis teren tijdens een debat met de ministers Alders (milieu) en Bukman (landbouw). Een meerderheid vindt dat de proeven opnieuw moeten getoetst door een ethische commissie, nu duidelijk is geworden dat ze een ander doel dienen dan het Leidse bedrijf Gene Pharming altijd dat Bukman zich 'te lichtzinnig' heeft gedragen. De demissionaire Bukman redde zijn politieke huid door onmiddellijk toe te zeggen dat hij de landsadvocaat zal inscha kelen. Het ministerie van land bouw werkt via het Instituut voor Veeteeltkundig Onderzoek (IVO) mee aan het experiment met Herman. Die samenwer king is vastgelegd in een con tract. De landsadvocaat moet onderzoeken of het contract kan worden ontbonden, omdat Gene Pharming zich niet aan de afspraak heeft gehouden. De Tweede Kamer wil verder dat de ethische commissie zich opnieuw buigt over de ethische aspecten van het experiment. Als het advies negatief is, moet de vergunning voor het experi ment worden ingetrokken. Al leen de WD heeft geen enkele moeite met de commerciële motieven van Gene Pharming. De stier Herman is al enkele jaren inzet van een heftige dis cussie tussen de Dierenbescher ming en Gene Pharming. Gene Pharming tracht door middel van genetische manipulatie de samenstelling van koemelk te veranderen. Daartoe heeft het bij Herman een menselijk gen Uit een contract dat Bukman woensdag onder ogen kreeg, blijkt dat de proeven niet alleen zijn bedoeld voor de ont wikkeling van medicinale melk voor zieke baby's of aidspatiën- ten. Met geld van Nutricia zocht Gene Pharming al sinds 1990 naar een industriële moeder- melkv ervanger. Bukman wist weliswaar dat er sprake was van samenwerking tussen de twee bedrijven, maar niet dat het ging om de ontwik keling van moedermelk uit de koe, zo verzekerde hij de Kamer gisteren. De minister zei 'buitengewoon geschrokken' te zijn van de inhoud van het con tract. Hij heeft het Nutricia- contract nooit gecontroleerd omdat hij ervan uitging dat Ge ne Pharming te goeder trouw handelde. De Tweede Kamer accepteer de de uitleg van Bukman niet van harte. Vooral het feit dat Bukman nooit melding heeft gemaakt van de samenwerking tussen Nutricia en Gene Phar ming zit de fracties hoog. Vol gens D66 is er rond Herman 'al les fout gegaan, wat er maar fout kon gaan'. De PvdA vindt ingebouwd. Het bedrijf zei steeds medicinale melk te wil len produceren met een hoog gehalte aan lactoferrine, een ontsfekingsremmend eiwit. De ze melk zou kunnen worden ge bruikt als medicijn voor zuige lingen met maag-darmstoomis- Herman is inmiddels vader van een vijftigtal nakomelingen. Zijn dochters kunnen volgend jaar voor het eerst worden ge molken. Dan blijkt ook of het experiment is geslaagd. Als het experiment wordt stopgezet, wordt het voortbestaan van de stier en zijn kinderen onzeker. Amsterdam Dolly Dolfijn in een trotse pose. „Onlangs nog uitverkozen tot miss HlV-positief", zei de tra vestiet die optrad in het Amsterdamse Vondelpark in het kader van het homo-festival Europride. Op het tiendaagse festival staan zo'n tweehonderd activiteiten op het programma op vijftig verschillende locaties. Het festival staat in het teken van internationale solidariteit en ontmoeting van homoseksuelen. Sinds 1992 werden Londen en Berlijn al overspoeld door deze roze Europride-golf. Dit jaar wees de International Lesbian and Gay Association (LIGA) Amsterdam als speelterrein aan. foto gpd amsterdam Officier van justitie mr. J. U-a-Sai heeft gis teren bij de rechtbank in Amsterdam tien jaar cel geëist tegen een 36-jarige inwoner van de hoofdstad, onder meer voor het gooien van een granaat naar de politie-op- leidingsschool in Amsterdam in september vorig jaar. Tegen zijn 61-jarige vader viel een eis van vijfjaar. In zijn woning en gara gebedrijf in Zwanenburg vond de politie eind vorig jaar ruim veertig kilo van het ex plosief semtex, verschillende wapens, mu nitie en drugs. De 36-jarige Amsterdammer wordt er verder van verdacht, op grond van informa tie van de Criminele Inlichtingendienst (CID), met twee Belgische criminelen een grote overval te hebben voorbereid. Die zou in de buurt van Ede plaatsvinden en zou een buit van twintig miljoen gulden opleve ren. Hiervoor waren legerkleding en ter reinwagens aangeschaft en werden verken ningen bij Ede uitgevoerd. Voor de overval wilden de drie explosieven gebruiken die eerst getest moesten worden. Justitie verdenkt de zoon er verder van actief betrokken te zijn geweest bij een schietpartij met de politie in Ede in oktober vorig jaar. Hij en zijn Belgische maten vluchtten toen de politie zag dat zij in ge stolen auto's reden. Tijdens de achtervol ging werd uit één van de auto's geschoten. Volgens de officier van justitie is hij een gevaarlijk en onberekenbaar persoon en is het niet aan hem te danken dat er bij de po litieschool en bij de schietpartij geen slacht offers zijn gevallen. Maar volgens zijn advo cate mr. Manheims kunnen de verklaringen van de twee Belgen niet gebruikt worden omdat die onbetrouwbaar en ongeloof waardig zijn. Zij willen de Amsterdammer de schuld in de schoenen schuiven. De in formatie van de CID noemde ze kroegpraat. Ze vroeg vrijspraak. De verdachte heeft wel enkele autodiefstallen bekend. Ook zijn vader stond terecht. Hij had in zijn bezit ,,een wapenarsenaal dat groot ge noeg was om een burgeroorlog mee te be ginnen", zoals de officier van justitie het noemde. Bij de inval in zijn huis en gerage- bedrijf in december vond de politie onder andere veertig kilo semtex, 66 handgrana ten, pistolen, revolvers, machinepistolen, geweren, en ongeveer 10.000 stuks munitie. De vader verldaarde dat hij een groot deel van de wapens en de semtex in bewaring had voor een Nederlander en drie Joegosla- ven, over wie hij verder niets wil zeggen. Voor het bewaren zou hij tien mille krijgen. Wat ze met de explosieven en dè wapens wilden doen, wist hij niet. Uitspraak 30 juni. Voor het eerst sinds begin 1992 is de groei van de werkloosheid gestopt. Er is zelfs sprake van een lichte daling. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) durft nog niet van een 'trend breuk' te spreken, maar de cij fers zijn hoopgevend. In de nieuwste cijfers van het CBS zit echter ook een akelige boodschap verpakt. Uit onder zoek blijkt dat slechts één op de vier werlozen recent (korter dan een jaar geleden) een vaste baan had. Twee van de vier hadden ooit een vaste baan, maar zijn die al langer dan een jaar kwijt. Deze groep, bijna de helft van alle werklozen, maakt nog maar een hele kleine kans om weer aan de slag te gaan, er kent dr. Van Bockhove van het CBS. De nieuwe cijfers werpen een schril licht op de problematiek van de langdurig werklozen. Die groep is groter dan altijd werd aangenomen. Tot voor kort werkte het CBS met cijfers over de inschrijvingsduur bij de ar beidsbureaus. Werklozen die een tijdelijk uitzendbaantje vin den of een baan accepteren op contract-basis, worden bij het arbeidsbureau keurig uit- en vervolgens weer ingeschreven. Dat wekt de indruk alsof de meeste werklozen relatief kort werkloos zijn en alsof er volop beweging zit in de groep werk lozen. Maar dat valt dus bitter tegen. Het goede nieuws is dat de gi gantische stijging van het aantal werklozen voorbij lijkt. Vorig jaar kwamen er zo'n 8000 werk lozen per maand bij. Rond de jaarwisseling was dat opgelopén tot een recordaantal van 18.000 per maand. Uiteindelijk kwam het aantal werklozen in februari boven het half miljoen (520.000). Dat aantal is tot en met mei niet meer gestegen, maar zelfs gezakt tot 483.000. „Een daling van 25.000 a 30.0Q0 lag, vanwege seizoensinvlde-j den, voor de hand. Maar dan blijft er een daling over van pak-f weg 10.000", aldus Van Boekhof ve. De komende maanden mo'et| blijken of deze daling blijvend is of zelfs doorzet. Ook in de regio Leiden is de werkloosheid de laatste maan-, den gedaald: van 9849 9630. De bijna tienduizehd werklozen golden als een abso luut dieptepunt van de laatste tien jaar. Volgens woordvoerster Van Grunsven van het arbeids bureau zal het in september duidelijk worden of de daling structureel is. Oud-zeelieden mee met Poolster rotterdam gpd Tien oud-zeelieden mogen volgende week dinsdag Hr. Ms. Poolster, als dit bevoorradingsschip van de marine laatste reis maakt van Den Helder naar Rotterdam. De tien v malige zeelieden hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog boord van Nederlandse koopvaardijschepen voor de geallieerd* zaak gevaren. Richard Singelenberg ziet parallellen met de kerk HET GEVAAR Vanuit de regio Haarlem opereert Paideia: een religieuze beweging met diverse commerciële activiteiten. De 56-jarige Anna Clowting is het inspirerend middelpunt. 'Mevrouw de meester' verblijft momenteel, met twee volgelingen, in de bergen te Nepal. Trouwe volgelingen beschouwen Anna als het Goddelijke in het dagelijkse leven. Centraal in hun leven staan gezonde voeding, zuiver water, hygiëne, meditatie, gebed en waarachtige lierde. Een belangrijke zakelijke activiteit van Paideia is de eigen natuurvoedingswinkel in Overveen. Het totale aantal aanhangers van de beweging is moeilijk te schatten. Elf leden leven in een woongemeenschap te Haarlem, eenzelfde aantal tot voor kort in de Franse Pyreneeën Zij die Paideia de rug toekeerden (de uitstappers) noemen de organisatie een 'dogmatisch familiebednjf' (vier stichtingen, twee BV's). Discipelen van Anna zouden lijdzaam en planmatig geïndoctrineerd worden Ex-leden signaleren machtsmisbruik en spreken overeen ondoorzichtig financieel beleid Is Paideia (Grieks voor opvoeding) een vreedzame religieuze organisatie voor persoonlijke groei, of een sekte waarin geld en autoritair gedrag de boventoon voeren? Een inventarisatie. Paideia een gevaarlijke beweging? Richard Singelenberg hoeft er niet lang over na te denken. „Nee. De meeste groeperingen als deze zijn absoluut geen gevaar. Singelenberg geldt in Neder land als een deskundige op het gebied van sekten. Hij is als onderzoeker van de vak groep culturele antropologie verbonden aan de universiteit van Utrecht. Ooit hoopt hij te promoveren op 'Sekten in Nederland' en 'Jehova's Getuigen'. „Hoeveel sekten er in ons land zijn? Moei lijk vast te stellen." Al geruime tijd is Singe lenberg in de ban van dit onderwerp. „Ik ga er heen, bel aan. Ik wil weten wie die mensen zijn, hoe ze met elkaar omgaan. Ik bestudeer hun theologie, praat met afvalli gen. Ik ken veel levensbeschou welijke bewegingen redelijk, maar Paideia niet. Daarom kan ik ook niet beoordelen of het een sekte is." Inspelen „Een sekte is een groep waar van de leden altijd iemand na volgen." Aan het woord: Ronald Jan Heijn, oud-hockey-interna- tional, zoon van de bij een ont voering vermoorde Gerrit Jan Heijn. Hij is eigenaar van het Amsterdamse 'Oibibio', een centrum dat bewustzijnsont- wikkeling, persoonlijke groei en spiritualiteit toegankelijk wil maken voor een breed publiek. De volgende Heijn op het Hoge re Pad... Hij kent Indra Steen- brink als sportleraar van het Kennemer Lyceum, én hij kent Paideia uit de familie-contac ten. i.Maar ik heb er geen enke le binding mee." Ronald Jan Heijn over spirituele en religieuze bewegingen: „Een goede leider stimuleert iemand om zichzelf te zijn. Zo'n per soon speelt in op vertrouwen. In een sekte spelen ze in op angsten. Een sekte gaat er vanuit dat het zaligmakend is wat ze zeggen. Dat gebeurt vaak via onderdrukking. Bij een goe de leider word je in je waarde gelaten. In een sekte is het vaak zo dat je je ego moet inleveren en dat je wordt aangesproken op zielsniveau. Wat Paideia be treft: ik ken die beweging niet goed genoeg om er over te kun- SBEEN nen oordelen. Maar uit wat ik erover gehoord en gelezen heb, vind ik het naar een sekte nei gen." „Het is een sekte. De leiding bestaat uit een stelletje gestoorde schurken. Jan Schoe is boos. Hij baseert zijn uitspraken op eigen ervaring van vele jaren. Een verontruste va der, die het contact verloor met zijn dochter Regine die met haar vriend Govert deel uit maakt van de Paideia-woongemeenschap in de Pyreneeën. Schoe noemt Paideia 'mis dadig'. „Jonge gezonde mensen worden er toe aangezet om uit hun goed betaalde ba nen te stappen en bijstand aan te vragen." staat iedereen de hele dag aan bloot. Als een bepaald produkt met reclame de ether wordt ingeramd en als het effect is dat mensen er meer van gaan kopen, kan je moeilijk zeggen dat een deel van de Neder landse bevolking is gehersenspoeld. Als je in orthodox-islamitische milieus kijkt hoe kinderen daar op een bepaalde manier wor den opgevoed, dan zeggen wij misschien als Nederlanders: 'Goh, moet dat nou?' Maar geen mens haalt het in zijn hoofd dat hersensspoelen te noemen." Dat mensen soms hun hele hebben-en- houwen in spirituele groeperingen stoppen, verontrust Singelenberg niet. „Zo lang mensen vrijwillig geld .afstaan aan dat soort bewegingen, heb ik daar geen enkel pro bleem mee. Ik bedoel: al die girootjes die mensen krijgen als lid van een kerk of wat dan ook, het is allemaal volgens hetzelfde principe. Als mensen vinden dat ze hun he le inkomen aan zo'n groepering moeten ge ven, dan denjt ik: je gaat je gang maar." Ook de organisatiestructuur van Paideia, met dq_alles bepalende invloed van de meester Anna, maakt Singelenberg niet huiverig. „Geloof me, IBM en het Vaticaan worden net zo geleid-Een religieuze groe pering zoals Paideia kun je op bepaalde fa cetten heel goed vergelijken met andere or ganisaties in de maatschappij." Ronald Jan Heijn: „Dit soort bewegingen opent voor mensen een deur waardoor ze vanuit het materiële in het immateriële stappen. Ineens zijn zdken als carrière ma ken niet meer belangrijk. Dan denk je: Jezus wat prachtig. Hoe heb ik in hemelsnaam met die oogkleppen op kunnen leven? In die euforie is het dan, gestimuleerd door de groepering: weg met m'n bezittingen, wat heb ik er aan? Vanuit zo'n roes doe je alles van de hand." Morgen: De verdeeldheid. 'Alle mediums die ik in Engeland ontmoet heb, waren op hun gebied begaafde mensen met zuivere liefde voor ontvangen en doorgeven. Maar ik miste de concreetheid. Bijvoorbeeld de consequenties voor het dagelijks leven van de dingen die zij vertelden, waar de mens doorheen moet om een stap verder te komen. Later toen ik zelf een praktijk had, probeerde ik dat wél te doen. Hetgeen me niet altijd in dank werd afgenomen. Want dat is precies wat de mens niet wil horen of weten. Hij is alleen maar gericht op de pot goud aan het einde van de regenboog en vergeet wat hij doen moet en wat het kost om die te „Het erge is, Regine en Govert zijn niet te bereiken", zegt Schoe. „Net als alcoholisten en junks. Ik hoop dat ik ooit weer tot een normaal contact met ze kan komen. Maar dat gebeurt waarschijnlijk pas na dramati sche voorvallen. Als ze helemaaMn de stront vallen, dan worden ze wakker." Van der Wal van Paideia kwalificeert Schoe als 'een psychopaat, die onder behandeling staat en niet serieus genomen kan worden'. Als het over het begrip sekte gaat, zegt An na's man Indra Steenbrink: „De katholieke kerk, dat is de grootste sekte die er bestaat. Ook het gezin'is een sekte. Jezus is voortge komen uit een sekte. Het maakt mij niet uit dat ze ons een sekte "noemen. Een sekte wordt altijd gekoppeld aan een goeroe of meester die de lakens uitdeelt, waarbij ie dereen onderhevig is aan de grillen van die leider. Anna is juist het tegenovergestelde. Anna heeft altijd laten zien dat Paideia een open gemeenschap is." Deskundige Richard Singelenberg is niet onder de indruk van de kritiek die oud le den hebben op Paideia. „Je moet het uittre den zien als een soort echtscheidingspro ces. Het is bijna te vergelijken met de ver houding tussen partners. Als die relatie op een gegeven moment minder is dan ver wacht, dan zie je dezelfde pijnprocessen." Gevaar dreigt volgens Singelenberg alleen als een groep vrij geïsoleerd van de samen leving leeft, mensen geen contacten met de buitenwereld mogen onderhouden en de leider zichzelf Goddelijke eigenschappen toedicht. „Dan zou er een mogelijkheid be staan dat dingetjes heel gevaarlijk kunnen worden. Maar ik zeg dat met heel veel voor zichtigheid." Ronald Jan Heijn vindt dat er wel degelijk gevaren op de loer liggen. „Als ik tegen ie mand zeg: 'Jij hebt last van je linkerschou der', wat blijkt te kloppen, en ik maak daar na nog een rake opmerking, dan kan ik een derde keer iets zeggen dat absoluut fout is maar dat dan toch voor waar wordt aange nomen. Want ik heb intussen met die twee goede diagnoses een enorme autoriteit ont wikkeld. Daar komt het gevaar op neer dat in groeperingen schuilt. Je kunt zeggen: dat ligt aan die mensen zelf, maar het ligt ook aan de leider die het toe staat dat mensen afhankelijk worden." Op zoek Degenen die aansluiting zoeken bij Paideia zijn vaak op zoek naar zichzelf en naar een andere manier van leven. Ronald Jan Heijn: „Het past allemaal in deze tijd waarin men sen zich meer dan ooit bezighouden met de zin van het leven. Je zou kunnen zeggen: autoriteiten vallen van hun voetstuk. De kerk, de wereldleiders... De held van van daag is de sukkel van morgen. Culturen worden relatief, die wonen naast je. Alle kapstokken vallen weg. Je wordt op jezelf teruggeworpen. De vraag verschuift van wat kan jij, laat je diploma's eens zien, naar: wie ben jij, waar sta jij voor? En zo gaan mensen bij zichzelf op zoek. Ze komen dan vaak in contact met een leider die volgelingen be gint te strelen met opmerkingen als 'Weet jij wel dat jij heel veel kwaliteiten hebt?' Dan kan het verder gaan en word je er per soonlijk bij betrokken. In een tijd als deze waarin we alles hebben, staan religieuze of spirituele leiders op." De opvatting dat wie in een sekte stapt ver loren is door hersenspoeling, verwijst Ri chard Singelenberg naar het rijk der fabe len. „Zodra in een religieuze groepering mensen worden beïnvloed om zich te ge dragen op een manier die de groepsleiding voorstaat, valt snel het woord hersenspoe len. En dat bestaat niet. Er vindt, als men sen in een sekte zitten, niets meer of min der plaats dan sociale beïnvloeding. En daar Een achttal bewoners voor de onlangs opgeheven nederzetting van Paideia op Las Clottes in de Franse Pyreneeën. Ze laten zich met volle overgave leiden door de ideologie van de beweging en geven veel van zichzelf weg. „Gevaarlijk? Nee", zegt Richard Singelenberg, deskundige op het gebied van sekten. fi foto ed blaauw

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 18