Oppositie VS eist
bommen op Korea
OAE-top beperkt succes
Buitenland
Oplopende spanning
Koreaans schiereiland
Een frisse ochtendwandeling
Macedonië slaat alarm na
actie leger Joegoslavië
'Kabeljauwoorlog' dreigt
tussen Oslo en Reykjavik
Filipijnen in
actie tegen
ontvoerders
Delors bezorgt 'conservatief Frankrijk slapeloze nachten
Latijns-Amerika vraagt VS
boycot Cuba op te heffen
DONDERDAG 16 JUN11994
7
IJslanders voor lidmaatschap EU
Reykjavik» Een meerderheid van de IJslanders vindt dat hun
land onderhandelingen moet beginnen over het lidmaatschap
van de Europese Unie (EU). Volgens een opiniepeiling van de
universiteit van Reykjavik is 59,4 procent van de bevolking voor
stander van aansluiting bij 'Brussel'. Het grootste probleem bij
een eventueel lidmaatschap van IJsland is de visserij, hoofdbe
standdeel van de IJslandse e
Finland weer stapje dichter bij EU
helsinki De toetreding van Finland tot de Europese Unie is een
stapje dichterbij gekomen. Na een tweedaags verhit debat
steunden 97 van de tweehonderd parlementariërs het pro-Euro
pees beleid van de regering-Asho. Tachtig stemden tegen en
achttien onthielden zich. De Finse bevolking spreekt zich op 16
oktober uit.
Boek met lof op Hitler in de ban
Tokyo» Een Japans boek van een vooraanstaand lid van de Li-
beraaldemocratische Partij waarin de verkiezingsstrategie van
Adolf Hitler wordt geloofd, is na een storm van protesten door
de uitgever uit de handel genomen. Het werk bevat citaten uit
Hitiers Mein Kampf De schrijver zegt geen neo-nazi te zijn en
ook geen bewonderaar van Hitier.
Tsjiang Kai-tsjek verdwijnt van geld
taipei De beeltenis van de grondlegger van Taiwan, generaal
Tsjiang Kai-tsjek, verdwijnt van Taiwanese bankbiljetten en
munten. Ook de vader van het Chinese nationalisme, Sun Yat-
sen, verdwijnt bij de symbolische breuk met het verleden van de
bankbiljetten en munten. De portretten zullen plaatsmaken
voor die van 'niet-politieke figuren'.
Cubanen in consulaat Chili
havana Negen Cubanen zijn gisteren het Chileense consulaat
in de hoofdstad Havana binnengevlucht. Zij hopen met hun ac
tie toestemming af te dwingen hun land te verlaten. Het consu
laat van Chili ligt nog geen kilometer van de ambassade van
Duitsland en de ambtswoning van de ambassadeur van België.
Bij elkaar bevinden zich daar 139 Cubanen die hun land willen
verlaten.
Dissident Wang Dan in hongerstaking
peking De Chinese dissident Wang Dan is gisteravond in hon
gerstaking gegaan. Met zijn actie, die twee etmalen zal duren,
protesteert Wang tegen het uitblijven van democratische hervor
mingen in zijn land. Ook heeft hij er persoonlijk genoeg van als
een misdadiger te worden behandeld.
Verdachten moord Piat opgepakt
Marseille De Franse politie heeft gisteren dertig r
resteerd die er van verdacht worden betrokken te zijn bij de
moord op het Franse kamerlid Yann Piat. De centrum-rechtse
politica werd begin februari aan de Rivièra in haar wagen dood
geschoten. Zij stond bekend als tegenstander van corruptie en
van banden tussen politiek, bouwwereld en maffia.
Klap voor Italiaanse maffia
rome» Met de operatie 'Bloemen van de nacht van San Vito'
heeft de Italiaanse politie gisteren de maffia in met name
Noord-Italië een enorme slag toegebracht. De politie arresteerde
370 leden van de ndrangheta, de maffia die zich vanuit de 'teen'
van de Italiaanse laars over het land heeft verspreid.
Hergebruik boeken Enver Hoxha
tirana» Albanië gaat de voorraad onverkoopbare boeken van de
voormalige stalinistische dictator Enver Hoxha en andere com
munistische helden verwerken tot hardboard. Alleen al in het
grootste boekendistributiecentrum van het land in Tirana ligt
600 ton aan onverkochte ideologische boeken.
'Siamees' meisje dood na operatie
Johannesburg» Eén van de Siamese tweeling die dinsdag in
Zuid-Afrika tijdens een marathon-operatie werd gescheiden, is
enkele uren na de ingreep gestorven. De negen maanden oude
Nthabiseng Makwaeba overleed gisteren aan een aangeboren
hartafwijking. Haar zusje Mahletse verkeert in kritieke toestand.
Republikeinen vinden houding Clinton veel te slap
Wapenuitgaven
weer verlaagd
stockholm dpa
De Verenigde Staten zijn bereid Noord-Korea een laatste
kans te geven om alsnog te voldoen aan de eis voor inter
nationale inspectie van haar atoominstallaties. Straf
maatregelen lijken op de lange baan te zijn geschoven.
Van Republikeinse zijde is krachtig geprotesteerd tegen
deze beleidslijn van president Clinton, die te slap wordt
gevonden.
kregen dat Pyongyang geen
plannen heeft of had om een
kernwapen te maken. Dat liet
Carter vanochtend weten. Clin
ton wil eerst weten wat Carters
missie nog meer oplevert. Ver
volgens wil hij Noord-Korea 30
dagen de tijd geven na het
eventueel aanvaarden van een
VN-resolutie. Blijft het Noord-
koreaanse bewind halsstarrig,
dan wil hij economische sanc
ties treffen. Maar om te begin
nen wordt alleen gedacht aan
een wapenembargo en het af
snijden van vrachtverkeer door
de lucht.
Het afgezwakte sanctiepakket
washington hans de bruijn
correspondent
Oud-minister van buitenlandse
zaken Eagleburger, de vroegere
nationale veiligheidsadviseur
Scowcroft en ex-onderminister
van buitenlandse zaken Kanter
verwijten Clinton dat hij veel te
veel afwacht. Ze bepleitten gis
teren een harde aanpak van
Noord-Korea. Scowcroft en
Kanter wensen zelfs bombarde
menten op de atoominstallaties
in Noord-Korea.
Oud-president Carter heeft
van de Noordkoreaanse presi
dent Kim Il-sung te horen ge-
is er vooral gekomen onder
druk van Japan en Zuid-Korea.
Die willen voorkomen dat de
spanningen uit de hand lopen.
Noord-Korea beschouwt sanc
ties als een oorlogsverklaring.
Onder eventuele sancties
noemen de VS in een ontwerp
resolutie voor de VN het bevrie
zen van Noordkoreaanse tegoe
den in het buitenland, een olie
embargo en het verbieden van
financiële transacties met
Noord-Korea. Dat alles zal ech
ter maar een gering effect heb
ben. Noord-Korea levert jaar
lijks voor honderd miljoen gul
den wapens aan landen als Iran,
Syrië en Libië. Het verbod op
luchtverkeer zou alleen be
stemd zijn om de in- en uitvoer
van wapens te voorkomen. In
de ontwerp-resolutie wordt niet
aangegeven hoe dat embargo
gecontroleerd en eventueel af
gedwongen 2
den.
De spanning neemt toe nu
Noord-Korea uit het Internatio
nale Agentschap voor Atoom
energie (IAEA) is gestapt. Bij
gaand een overzicht van de ge
beurtenissen sinds begin 1992,
toen de ontspanning tussen
Noord- en Zuid-Korea een
hoogtepunt leek te bereiken.
1992
19 februari: Een verzoenings
verdrag tussen de beide Korea's
treedt in werking. Ook verklaren
wapenvrij schiereiland.
9 april: Het Noordkoreaanse
parlement bekrachtigt, onder
voorbehoud, het verdrag met
het IAEA over de inspectie van
atoominstallaties.
4 mei: Noord-Korea overhan
digt het IAEA een lijst met
atoominstallaties.
Pyongyang geeft het bestaan
toe van tot dan toe geheime nu
cleaire projecten.
1993
25 februari: Het LAEA, dat in
middels zes atoominstallaties
kon controleren, eist in een ul-
speciale inspectie
van Yongbyon. Noord-Korea
weigert; het zou slechts gaan
om een conventioneel militair
project.
12 mei: Op het moment dat de
VS en Zuid-Korea de grote mili
taire oefening Team Spirit hou
den, wil Pyongyang het non-
proliferatieverdragverscheuren.
19 juli: Hoop gloort als Py
ongyang bij gesprekken met de
Amerikanen in Genève instemt
met inspecties van de omstre
den atoominstallaties.
2 november: De Algemene Ver
gadering van de Verenigde Na
ties onderstreept de eis tot con
trole van de Noordkoreaanse
kerninstallaties.
1994
In maart klagen LAEA-contro-
leurs over ernstige belemmerin
gen bij inspecties.
10 juni: Het IAEA verwijt
Noord-Korea overtreding van
het controleverdrag naar aanlei
ding van de vervanging van
brandstofstaven in een centrale
in Yongbyon. Het IAEA mocht
daar niet bij zijn.
13 juni: Noord-Korea verlaat
het IAEA, maar zegt het non
proliferatieverdrag niet op.
De uitgaven voor bewapening
in de wereld zijn vorig jaar ver
der gedaald. Op China na ver
laagden de industrielanden
hun uitgaven voor militaire
doeleinden. Dat staat in het
vandaag uitgekomen jaarver
slag van het Internationale in
stituut voor vredesonderzoek
(SIPRI) in Stockholm.
De NAVO-lidstaten verlaag
den hun bewapeningsuitgaven
tussen 1989 en 1993 met 13
procent: van 370 naar 322 mil
jard dollar. De personele sterk
te daalde eveneens met 13 pro
cent, van 5,9 naar 5,1 miljoen
soldaten.
Dat de wapenuitgaven in
China nog oplopen, komt vol
gens het SIPRI doordat Peking
zich ten doel stelt „de eigen
atoommacht zodanig uit te
breiden dat het land regionale
veiligheidsvraagstukken op ei
gen houtje kan oplossen", dus
zonder bemoeienis van de VS
of Rusland.
De grootste wapenexporteur
is nog steeds de VS: voor 19
miljard gulden in 1993. Twee
de staan de Russen met 8 mil
jard. Nederland staat met 600
miljoen gulden op de tiende
plaats.
belville Hét verkeer op de NC133, een tweebaansweg in de Amerikaanse staat North Carolina, kwam gisteren noodgedwongen tot stilstand omdat deze imposante krokodil zich behaaglijk op het warme asfalt in het och
tendzonnetje had genesteld. Pas na een uur soebatten met politie-agenten en natuurbeschermers besloot de vier meter lange 'croc' een rustiger plekje op te zoeken. foto »ap» jamiemoncrief
MANILA DPA-Rtr-ANP
Meer dan 2000 Filipijnse solda
ten en politie-agenten zijn gis
teren een operatie begonnen te
gen het hoofdkwartier van mos
limrebellen op het eiland Basi-
lian in een poging een gegijzel
de priester te bevrijden. Dat
heeft een militaire woordvoer
der bekendgemaakt.
De kans bestaat dat de red
dingsoperatie uitloopt op een
bloedbad en dat de zaak esca
leert. Ook op een aantal andere
eilanden opereren islamitische
strijders. De guerrillabasis
wordt volgens zegslieden verde
digd door ongeveer 100 zwaar
bewapende strijders.
Pater Cirilo Nacorda werd vo
rige week samen met 73 andere
christenen ontvoerd door leden
van Abu Sayyaf, een fundamen
talistische islamitische groepe
ring op de Filipijnen. Volgens
de fundamentalisten is de ont
voering een reactie op een le-
geroperatie tegen bases van
Abu Sayyaf op het nabijgelegen
eiland Jolo, waarbij veertig op
standelingen om het leven kwa
men. De moslim-extremisten
eisen drie miljoen peso (200.000
gulden) losgeld voor Nacorda.
Kort na de ontvoering werden
37 gijzelaars vrijgelaten. Vijftien
gegijzelde mannelijke christe
nen werden doodgeschoten,
naar verluidt omdat zij weiger
den islamitische gebeden op te
zeggen. Later werd opnieuw
een christen vermoord. Maan
dag werden twintig gijzelaars,
van wie vijftien vrouwen, vrijge
laten nadat betaling van een
klein losgeld voor 'voedsel en
logies*.
De Filipijnen zijn een overwè-
gend christelijk land. Verreweg
de meeste van de 65 miljoen in
woners zijn roomskatholiek. De
vijf miljoen moslims leven voor
namelijk in het zuiden.
SKOPJE» AP
Troepenbewegingen van het
Joegoslavische leger hebben
gisteren tot alarm in Macedo
nië geleid. De Macedonische
minister Frckovski (binnen
landse zaken) verklaarde in
Skopje dat Joegoslavische een
heden aan de Macedonische
kant van de grens loopgraven
hadden gemaakt. Bovendien
zouden er troepenversterkin
gen zijn aangerukt.
De gebeurtenissen in Macedo
nië, dat tot nu toe verschoond is
gebleven van de bloedige strijd
in het voormalige Joegoslavië,
bracht ook onrust onder het
contignent van duizend VN-sol-
daten dat daar gestationeerd is.
De loop van de grens tussen
Macedonië en rest-Joegoslavië
is na de onafhankelijkheidsver
klaring van de Macedoniers
nooit officieel vastgesteld en
kleinere grensconflicten zijn
aan de orde van de dag. De
spanningen aan de grens vallen
samen met de voorbereiding
voor de volkstelling die in het
weekeinde in Macedonië be
gint. De volkstelling moet uit
sluitsel brengen over de daad
werkelijke omvang van de in
Macedonië levende bevolkings
groepen. Macedonië telt een
grote Albanese minderheid.
Het door bemiddeling van de
VN tot stand gekomen bestand
in Bosnië, dat sinds afgelopen
vrijdag geldt, werd gisteren aan
de vooravond van nieuwe, be
langrijke vredesbesprekingen in
Genève, massaal geschonden.
De moslimenclave Bihac in het
uiterste westen van Bosnië,
waar een deel van de bevolking
naar autonomie streeft, was af
gelopen nacht het toneel van
bittere strijd tussen moslim
groepen onderling. Beide partij
en leden zware verliezen.
Honderden Bosnische mos
lims uit Banja Luka, dat in han
den is van Serviërs, zijn op de
vlucht geslagen. Ze zijn in Kroa
tië gestrand in een gebied dat
eveneens in Servische handen
is, maar onder VN-bescherming
staat.
nairobi frans van den houdt
correspondent
Ze hadden het zo mooi gepland
in Tunis. Ter afsluiting van de
jaarlijkse top van de Organisatie
van Afrikaanse Eenheid (OAE)
kondigden de strijdende partij
en in Rwanda een wapenstil
stand aan. Een mooier succes
van de immer bekritiseerde
OAE-top was niet denkbaar. Al
leen, de militaire leiders in het
Rwandese veld wisten blijkbaar
van niets en bleven gewoon
doorvechten.
Om de verwarring compleet te
maken repte OAE-secretaris-ge-
neraal Salim Ahmed Salim des
ondanks van een 'opmerkelijke
stap in de richting van de be
ëindiging van de strijd in
Rwanda'. Op dat moment werd
in de Rwandese hoofdstad Kiga
li nog flink gevochten tussen re
geringstroepen en het Rwan
dees Patriottisch Front (RPF). In
de loop van gistermiddag nam
de strijd af, om overigens van
daag weer in volle hevigheid op
te laaien.
De bestandsbesprekingen in
Kigali tussen de militaire leiders
van beide partijen werden giste
ren in ieder geval afgebroken
door het RPF, uit woede over
een nieuwe moordpartij door
Hutu-milities. Dinsdag sleurden
die zestig Tutsi-jongeren uit een
kerk in Kigali om ze, zo wordt
algemeeft aangenomen, elders
af te slachten.
Om aan eenzelfde lot te ontko
men, deden zo'n vierduizend
vluchtelingen elders in Kigali
gisteren een gepassioneerd be
roep op de Verenigde Naties en
wereldleiders om hen naar veili
ger oorden te evacueren. „Ge
beurt dat niet, dan vinden we
hier binnenkort zeker de dood.
Door de acties van de naar
mensenbloed hunkerende mili
ties of door de door het RPF af
gevuurde granaten".
De vierhonderd VN-militairen
in Rwanda hebben de afgelopen
weken voortdurend geporbeerd
de ondergedoken Tutsi's en an
ti-regeringsgezinde Hutu's te
beschermen en naar veiliger
plekken buiten Kigali te bren-.
gen. Doordat er te weinig VN-
soldaten zijn en door tegenwer
king van de Hutu-milities is dat
echter maar mondjesmaat ge
lukt.
Afgaande op de positieve woor
den van OAE-baas Salim kun
nen de duizenden vluchtelingen
in Kigali echter spoedig hulp
verwachten van Afrikaanse VN-
troepen. Volgens Salim hebben
vijf landen concrete toezeggin
gen gedaan om militairen naar
Rwanda te sturen. Die moeten
de ontheemde burgers bescher
men en een vlotte hulpverle
ning mogelijk maken.
„Dit is een teken dat Afrika z'n
eigen zaakjes kan opknappen",
aldus Salim. Hij voegde er wel
aan toe dat de wereld nu niet
meteen moet denken haar han
den van Afrika te kunnen aftrek
ken. Met name wat betreft de
missie in Rwanda zijn de Afri
kaanse troepen helemaal aan
gewezen op transportvliegtui
gen en militair materieel uit het
Westen.
OSLO Rtr
IJsland is boos op Noorwegen,
omdat de Noorse kustwacht
gisteren in de Poolzee de kabels
doorsneed van de netten van
vier IJslandse trawlers. De sche
pen bevonden zich in de wate
ren rond Spitsbergen, dat bij
Noorwegen hoort.
De Noorse pers spreekt al van
een dreigende 'kabeljauwoor
log'. Het Noorse ministerie van
defensie zei dat twee schepen
van de kustwacht de sleepka
bels van de netten hadden
doorgesneden in een zone waar
de visgronden onder bescher
ming staan. Ook werden waar-
schuwingschoten afgevuurd om
CARTAGENA AFP-Rtr-DPA
De vierde Ibero-Amerikaanse
topconferentie heeft zich giste
ren in het Colombiaanse Cart
agena impliciet uitgesproken
voor opheffing van de Ameri
kaanse blokkade tegen Cuba.
De staatshoofden en regerings
leiders uit Latijns-Amerika,
Spanje en Portugal riepen daar
naast op tot grondige econo
misch en politieke hervormin
gen op Cuba. De Cubaanse lei
der Fidel Castro reageerde daar
op echter nauwelijks.
Zonder Cuba of de Verenigde
Staten bij naam te noemen,
vroegen de leiders om 'ophef
fing van de eenzijdige economi
sche en commerciële dwang
maatregelen die de vrije ont
wikkeling van de internationale
handel en de levensstandaard
van de Ibero-Amerikaanse vol
ken aantasten'. Daarmee gaf de
top beperkte politieke steun aan
een vijfde IJslandse vissersboot
ervan te weerhouden zijn net
ten uit te werpen.
De premier van IJsland, David
Oddson, sprak voor de radio
over een „illegale daad". Hij wil
de kwestie voor het Internatio
naal Gerechtshof in Den Haag
brengen, als Noorwegen niet
met een diplomatieke oplossing
komt.
Sinds het visbestand rond IJs
land de laatste maanden sterk
terugloopt, trekken de vissers
steeds verder weg. Voor het ge
bied rond Spitsbergen gelden
voor de IJslandse vissers geen
quota, omdat ze daar in het ver
leden nooit hebben gevist.
de Cubaanse president die
dinsdag had geklaagd over het
'laffe en onmenselijke' Ameri
kaanse embargo.
De landen riepen verder in
een slotdocument op tot ver
sterking van de economische
samenwerking en het vormen
van een soort grote Amerikaan
se Gemeenschap, naar het
voorbeeld van de Europese
Unie. Voorts beloofden zij ver
betering te brengen in de ge
zondheidszorg en op gebieden
als justitie, onderwijs en sociale
bescherming.
Venezuela, Colombia en
Mexico ondertekenden hun ei
gen vrijhandelsakkoord. De drie
landen hopen zo dichterbij te
komen van een vrijhandelszone
die zich tegen het einde van de
eeuw zou uitstrekken van Alas
ka tot aan de Zuidpool.
CORRESPONDENT
Michel Rocard, de leider van de Franse
socialisten en de tot voor kort gedood
verfde presidentskandidaat van de partij,
legt zijn lot in handen van de partijraad.
Het 'parlement' van de partij moet zon
dag beslissen of Rocard na de uiterst ver
nederende nederlaag bij de Europese
verkiezingen (slechts 14,5 procent) par
tijleider kan blijven.
Rocards positie als socialistische presi
dentskandidaat staat nog heviger ter dis
cussie. Steeds meer Franse socialisten
geloven dat alleen Jacques Delors nog in
staat is om een overwinning van rechts
bij de presidentsverkiezingen volgend
voorjaar te voorkomen.
Gistermiddag, tijdens een bijeenkomst
van het dagelijks bestuur van de Parti
Socialiste, trok Michel Rocard de conclu
sies uit het verkiezingsdebacle. Hij legt
het oordeel over de vraag of hij partijlei
der kan blijven in handen van de partij
raad. De vraag of hij persoonlijk nog
kandidaat kan zijn bij de presidentsver
kiezingen is volgens Rocard 'voorlopig
niet aan de orde'. In navolging van di
verse prominente partijleden wil hij die
keuze uitstellen tot 'eind dit jaar, begin
volgend jaar'. Maar in feite kan Rocard
zijn presidentiële ambities wel vergeten.
Binnen de partij roept vrijwel iedereen
sinds zondag om Jacques Delors.
De huidige voorzitter van de Europese
Commissie heeft tot nu toe steeds ont
kend dat hij president van Frankrijk wil
worden, maar daarbij speelden onge
twijfeld tactische overwegingen een gro
te rol. Delors kan het, zolang hij zijn hui
dige functie bekleedt, niet maken om
zich rechtstreeks in de Franse binnen
landse politiek te mengen. Bovendien
wilde hij Michel Rocard niet in de wielen
rijden.
Nu Rocards kansen om het tot succesvol
kandidaat van links te schoppen vrijwel
zijn verkeken, ligt de weg voor Jacques
Delors echter open. Temeer daar de par
tij het kiezen van de kandidaat tot eind
dit jaar of zelfs begin volgend jaar heeft
uitgesteld. Dat keuzemoment valt 'toe
vallig' vrijwel samen mét het moment
waarop Delors zijn Brusselse baan opge
eft.
Het scenario-Delors zorgt nu al voor on
rust binnen het conservatieve kamp. Tot
voor kort leken de presidentsverkiezin
gen (in mei volgend jaar) te zullen uit
draaien op een strijd tussen twee conser
vatieven, Edouard Balladur en Jacques
Chirac. Rocard zou het volgens vrijwel
alle peilingen afleggen tegen zowel Bal
ladur als Chirac. Diezelfde peilingen ge
ven aan dat Delors wèl in staat is om een
serieuze gooi te doen naar de opvolging
van Mitterrand. Delors zou Chirac en
eventueel Valéry Giscard d'Estaing kun
nen verslaan. Alleen tegen Balladur moet
hij het in de peilingen nog net afleggen.
