V
Baden en wassen
passen bij elkaar
Eigen gezicht
hoeft geen
kapitalen
te kosten
Sportletsel
Dakpannen
Leven en wonen
vervangen
de rotstuin
MAANDAG 13 JUN11994
SPREEKUUR
Winston Churchill is op zeer hoge leeftijd
erleden. Toen men hem vroeg - hij was al
hoogbejaard - hoe hij zo oud was gewor
den, nam hij zijn sigaar uit de mond en ant
woordde: No sports". Daar zit wat in. Hoe
wel ik iedereen die redelijk gezond is, zal
aanraden lichaamsbeweging te nemen,
staat het buiten kijf dat sportbeoefening
een activiteit is die gepaard gaat met enig
risico. Formule-1 -racen is een extreem
voorbeeld van een gevaarlijke sport, die on
langs nog twee levens heeft geëist en een
renner in coma, maar je hoeft geen coureur
te zijn om toch enigzins beschadigd te gera
ken.
Het is zondagmiddag op de Eerste Hulp van
vrij groot ziekenhuis in een grote stad.
Het is druk en veel mensen hebben sport-
letsels. Erik bijvoorbeeld. Zeventien jaar
oud, fanatiek hockeyer en dit seizoen voor
het eerst aanvoerder van zijn elftal. Het was
i belangrijke wedstrijd en in het vuur van
de strijd heeft een tegenstander hem een
loeiharde slag tegen zijn enkel gegeven. Hij
wilde de bal raken, uiteraard, maar Erik was
r de rest van de wedstrijd uitgeschakeld.
Zijn enkel doet behoorlijk pijn en hij wil
voor de zekerheid even laten kijken.
De klap kwam precies tegen de binnenkant
van de linkerenkel en zo te zien is het flink
raak geweest. Een grote bloeduitstorting
maakt de enkel blauw en opgezwollen. Erik
kan wel op de voet staan en lopen gaat ei
genlijk ook goed. Bij dit sportongeval is er
geen sprake geweest van letsel van het ge
wricht of de banden, maar voor de zeker
heid voel ik of de enkel stabiel is. Dat is ge
lukkig het geval en Erik mag met een steu
nende zwachtel naar huis.
Een kneuzing is een verwonding die ont-
at door directe inwerking van geweld,
i direct trauma, met dien verstande dat
de huid intact blijft. Het onderhuidse weef-
s wel beschadigd, er ontstaat pijn en
een zwelling, soms ook een bloeduitstor
ting. De enkel van Erik is een mooi voor
beeld van een kneuzing.
Een ander voorbeeld: je valt met de fiets en
komt ongelukkigerwijs met je ribben op een
stoeprand of: je slaat je met een hamer op
de duim. Allemaal direct geweld. Een kneu
zing is zelden zo ernstig dat je er voor naar
i arts moet. laat staan naar de EHBO van
i ziekenhuis. Het is wel verstandig een
gekneusd lichaamsdeel te koelen om te
voorkomen dat er veel zwelling ontstaat.
Het is de zwelling die de meeste pijn geeft.
Koelen gaat heel goed door wat ijsblokjes in
boterhammenzakje fijn te slaan, er een
beetje water bij te doen om de temperatuur
precies op 0 graden C te brengen en dit ijs-
compres op het gekneusde lichaamsdeel te
leggen.
Een letsel van andere aard is de verstuiking.
Marianne heeft zo'n verstuiking. Zij is tij
dens een veldloop met haar voet in een kuil
terechtgekomen en vervolgens gevallen,
waarbij ze haar enkel verdraaide. Overeind
gekrabbeld wilde ze doorlopen, maar dat
ging niet meer. Ook nu kan ze haar enkel
niet gebruiken: lopen is onmogelijk en
an is buitengewoon pijnlijk. De enkel is
i de buitenkant erg gezwollen en de aan
hechtingsplaatsen van de enkelbanden zijn
pijnlijk. Als ik bij het verdere onderzoek de
banden test, geeft Marianne een kreet van
pijn. Zij heeft de typische verschijnselen
an een verstuikte enkel. Omdat we toch in
en ziekenhuis zijn, wordt ten overvloede
en X-foto gemaakt om een botbreuk uit te
sluiten.
Bij een verstuiking is er sprake geweest van
i abnormale beweging in een gewricht,
meestal door een ongeval. Men spreekt in
dit geval van indirect trauma omdat de be
schadiging optreedt door de verschuiving in
het gewricht zelf en niet door een klap van
buiten. Een verstuiking is dan ook geken
merkt door beschadiging van de gewrichts
banden. Deze kunnen overrekt zijn, ge-
scheurd.of in het ergste geval afgescheurd.
Een verstuiking is een ernstiger letsel dan
i kneuzing. De zwelling is in het alge-
ren erger en het getroffen gewricht kan
mgestal niet meer gebruikt worden. Ook in
geval van verstuiking is het verstandig eerst
te koelen. Daarna wordt een steunenden
zwachtel aangelegd. Het ouderwetse druk
verband met vette watten wordt niet meer
gebruikt omdat het door zijn warmte-effect
de pijn vermeerderen kan en tevens onvol
doende druk geeft om de zwelling binnen
de perken te houden.
Het is het beste om met een verstuikte en-
een paar dagen rust te houden. Het
been rpoet hoog gelegd worden en dan zo,
dat de knie hoger ligt dan de heup en de
enkel weer hoger dan de knie. Na een paar
dagen kan men voorzichtig de voel gaan
belasten en weer een paar dagen later be
ginnen met lopen.
In het algemeen is het niet nodig met dit
rt blessures rechtstreeks naar een zie
kenhuis te gaan. De huisarts, en ook in het
weekeinde is er altijd een huisarts die
spreekuur heeft, kan deze letsels uitstekend
behandelen. Beter voor u, het bespaart u
lang wachten en routine-röntgenfoto's, en
goedkoper voor ons allemaal.
*3 in
MARISKA KOSTER
Eens zal ik het moeten toege
ven: ten opzichte van rotsplan-
ten heb ik géén groene vingers.
Integendeel. De mooiste rots-
tuinhoekjes, met zorg opge
bouwd uit aarde en brokken
steen, worden niets als ik me er
mee bemoei. Om me te troos
ten houd ik het op de vele scha
duw in mijn tuin. Maar de be
geerte naar een van mijn lieve
lingsplanten. de sempervivum,
blijft. Tot mijn grote vreugde
zag ik laatst bij vrienden een
oplossing voor mijn probleem.
De oplossing heet dakpan.
Gewone dakpannen, liefst oud
en gebruikt maar nieuw mag
ook. vormen een prima stand
plaats voor rotsplanten in het
algemeen, voor sempervivum,
ook wel daklook genoemd, in
het bijzonder. Het aardige van
een dakpannentuintje is, dat elk
zonnig hoekje in de tuin dienst
kan doen en ik zou me vergisen
als het niet ook op een zonnig
balkon zou lukken.
Ie hebt er een paar dakpannen
voor nodig. Voor een smal tuin
tje bijvoorbeeld drie of vijf die
achter elkaar gelegd worden.
Iets breder wordt het 'tuintje'
als we twee rijen van drie ma
ken. Kortom ieder kiest de soon
dakpan en het aantal dat past.
De dakpannen worden schuin
gelegd, dat wil zeggen dat er
enig hoogteverschil moet zijn
tussen de eerste en de laatste.
Dit om er zeker van te zijn dat
het regenwater afloopt. Als ze
keurig op hun plaats liggen,
worden alle kieren en overlap
pingen gevuld met een mengsel
van één deel compost of blad
groen en één deel scherp zand.
Een beetje klei kan geen kwaad.
Stop dit mengsel in de kieren,
maak af en toe een hoopje aar
de en druk stevig aan.
Koop dan de verschillende sem-
pervivumsoorten die op het
ogenblik in de handel zijn. Vrij
wel alle sempervivumsoorten
zijn winterhard, al zijn er enkele
die wat gevoelig zijn. In elk ge
val is de gewone huislook, de
S.tectorum goed winterhard.
Deze soort heeft naar verhou
ding viij grote rozetten met vio
lette top aan de groene blaad
jes. Heel mooi is ook de spinne-
webhuislook, de S.arachnoide-
um met kleine groene, roodge
rande rozetten. Ook de S.are-
narium, vaak onder de juistere
naam jovibarba armarium, met
heel kleine lichtgroene rozetten
ziet er prachtig uit. Zo zijn er
nog veel meer soorten. Ze doen
het allemaal goed op aakpan
nen mits we een redelijk winter
hard soort kiezen.
De planten worden stevig in de
aarde vastgezet en verder heb je
er eigenlijk geen omkijken naar.
In vToeger eeuwen groeiden ze
v anzelf op daken. Ze werden
geacht de bliksem verre te hou
den. In de volksgeneeskunde
werden de doorgesneden
blaadjes van de echte huislook.
de S.tectorum ook wel op niet-
open brandwonden gelegd.
Kortom aan de plant werden
veel goede eigenschappen toe
geschreven. Dus wil ik het nog
eens proberen met de huislook.
Maar nu op basis van dakpan-
Apparaten op
werkhoogte
ingebouwd
De industrie houdt de laatste jaren terdege
rekening met een- en tweepersoons huis
houdens die vrij klein wonen, maar zich
toch met alle gemakken willen omringen.
Fabrikanten brengen keukenapparatuur die
45 cm in plaats van 60 cm breed is. Ovens
en afwasmachines kunnen vrijwel altijd op
werkhoogte worden ingebouwd.
Bij koel/vriescombinaties is het koelge-
deelte meestal op de vrieskast geplaatst.
Kleinere apparaten nemen niet alleen min
der ruimte in, maar zijn bovendien zuiniger
in het gebruik. Dat geldt trouwens ook voor
apparaten als koffiemachines.
Bij keukenapparatuur valt op hoe een
praktische oplossing - plaatsing op werk
hoogte - vele doelgroepen van nut kan zijn.
En dat is ook eigenlijk de enig juiste oplos
sing voor het ontwikkelen van woningen,
apparatuur en andere hulpmiddelen. Een
ondernemer die zich met produkten voor
wonen en leven uitsluitend op jongeren of
op senioren richt, is te beperkt bezig.
Een bekende Nederlandse fabrikant van
huishoudelijke artikelen heeft zich tot doel
gesteld al zijn produkten zo te maken dat ze
praktisch, functioneel en veilig in gebruik
zijn voor elke leeftijdsgroep. Dat geldt even
zeer voor huishoudtrappen (met een veilige
en hoge vasthoudbeugel) of voor kurketrek-
kers (ook wie weinig kracht in de handen
heeft moet er mee om kunnen gaan).
De afwasmachine op werkhoogte en maar 45 cm breed. foto gpd.
In keukens zie je soms behalve een
oven, een koelkast en een afwasma
chine ook een wasmachine. Eigenlijk
niet zo'n gelukkige combinatie. Veel
beter is het de wasmachine (al dan
niet in combinatie met een droger) in
de badkamer onder te brengen.
Maar daar moet wel ruimte voor
zijn. Door een kleinere maat bad te
kiezen (bijvoorbeeld 160 x 70 cm en
slechts 42 cm diep) of toch maar de
voorkeur te geven aan een doucheca
bine, kan vaak ruimte voor de was
machine worden gecreëerd.
Omdat de wastafel meestal voor
een kattewasje, handen wassen of het
scheerritueel wordt benut, hoeft die
eigenlijk helemaal niet zo groot te
zijn. Er zijn al wastafels vanaf zo'n 50
cm breed die door hun vormgeving
toch de nodige bakruimte bieden.
Door een douchecabine of kleiner
bad toe te nemen, blijft er soms vol
doende ruimte over om de wasma
chine te plaatsen (ook te koop in een
breedte van 45 in plaats van 60 cm),
misschien van het bad gescheiden
door middel van een betegeld wand
je. Boven de wasmachine kunnen
planken worden aangebracht om
spulletjes neer te zetten. En besluit u
later nog een droger te nemen, dan
haalt u de schappen weg en u zet dit
apparaat op de wasmachine (een
voorlader). Is een afvoer naar buiten
moeilijk te verwezenlijken, kies dan
een condensdroger.
Veel wasmachines zijn tegenwoor
dig zo geconstrueerd dat storingen via
de voorzijde, na het wegnemen van
een paneel, kunnen worden hersteld.
Toch blijft het handig als de machine
gemakkelijk naar voren kan worden
getrokken, om bij de afvoer te kun
nen. Er zijn speciale sleden met rol
lers eronder te koqp om de machine
mobiel te maken. Ze zijn voorzien van
een rem zodat ze niet uit zichzelf
kunnen gaan 'wandelen'.
Als kinderen de hele dag buiten
hebben gespeeld en zwart van het
zand thuis komen, is het plezierig ze
een tijdje in het bad te zetten om te
'weken'. Ze spelen dan graag wat in
dit minizwembad, maar vereisen ui
teraard wel enig toezicht. Dan kunt u
ondertussen de was uit de machine of
uit de droger halen. Praktisch is het
om tussen droger en wasmachine een
uittrekplank aan te brengen. Handig
voor het opvouwen van de was. En
zo'n blad neemt geen extra ruimte in
beslag.
Komt er bij u al tuinierend of
wandelend in de natuur een
vraag op? Greet Buchner zal
proberen voor u het antwoord
te vinden. De vraag kunt u op
sturen naar Damiate Dagbla
den, Postbus 507, 2003 AP
Haarlem t.a.v. de redactie LE
VEN EN WONEN.
Marian Hertz- de Vries met haar produkt-manager, de man
die het model en het patroon produktie-klaar maakt, Hans
Philippo in het atelier waar de monstercollecties worden
gemaakt. foto united photos de boer babette stapel
Als je op een terrasje iets wilt bestellen, speur je naar iemand in het
zwart-wit. Heb je gehoord dat het promotieteam van de je bent
jong en je wilt wat-opmroep in de buurt is, kijk je uit naar in kekke
pakjes gestoken jonge meiden. Daar sta je niet bij stil, dat doe je
automatisch. Maar het is niet altijd zo duidelijk. En soms is dat een
beetje gênant, dan spreek je in een zaak iemand aan voor informa
tie die ook gewoon aan het winkelen is.
korte termijn kan leveren.
„Ja", zegt Marian Hertz, die in
1970 in het bedrijf kwam. „in de
jaren 80 ging het slecht in de
confectie. Het was heel moeilijk
om te concureren met de illega
le ateliers en buitenlandse im
port. We probeerden van alles
om de zaak draaiend te houden.
Naast de modecollectie maak
ten we toen ook representatieve
kleding voor verschillende be
drijven."
In 1991 besloot Marian Hertz-
De Vries, die inmiddels de lei
ding van het bedrijf had jverge-
Een eigen gezicht, herkenbaar
heid. is voor bedrijven en instel
lingen dan ook heel belangrijk.
Dat eigen gezicht komt tot uit
drukking in de huisstijl: dat kan
bijvoorbeeld een kleur zijn die
overal terugkomt, een logo, kle
ding of een combinatie hiervan.
„Bedrijfskleding is de laatste
acht tot tien jaar in opkomst,"
zegt Marian Hertz-de Vries van
het Haarlemse bedrijf Mirabel
Corporate Fashion dat bedrijfs-
en represenatieve kleding
maakt. „En de afgelopen drie
jaar is daar duidelijk de presen-
tatieve, modieuze kleding bijge
komen. Want vrouwen willen
best uniforme kleding dragen,
als het maar een beetje mo
dieus is."
Samenwerking
En over mode hoef je Marian
Hertz-de Vries niets te vertellen,
daarmee is ze groot geworden.
Haar vader richtte kort na de
oorlog het confectiebedrijf
'Noordwijk' op. Na een jaar in
de bad
plaats
Marian Hertz van
Mirabel Fashion:
"Uniforme kleding
kan best modieus
én degelijk zijn
Vries
Haar
lem. Het
bedrijf
maakte
dames
kleding:
japon
blazers
de duur
dere
klasse.
Als de
naam De Vries valt bij de Haar
lemse mode-ondememer Ton
Diekmann verzucht deze: „Ja,
met dat bedrijf heb ik heel pret
tig zaken gedaan. Ie kon altijd
van ze opaan". Vooral de wat
betere kledingzaken in Neder
land missen duidelijk een be
trouwbare confectionair die op
zich volledig te concen
treren op bedrijfs- en represe
natieve kleding. Altijd nog al
leen voor vrouwen, want daar
ligt de kennis van Mirabel. Om
dat het bedrijf toch een volledi
ge pakket wil brengen (mannen
en vrouwen) wordt samenge
werkt met diverse andere be
drijven, bijvoorbeeld het even
eens Haarlemse bedrijf Hensen.
Marian: „Dat doen we nu sinds
een jaar en ik moet zeggen dat
we elkaar heel mooi aanvullen.
Voor het Rode Kruis Ziekenhuis
in Beverwijk heeft Hensen voor
al het wit (uniformen voor het
verplegend personeel) ontwor
pen en wij de kleding voor on
dermeerde receptie."
Klein atelier
„Nu hebben we ook geen groot
atelier meer. Alleen de monster
collectie en kleine series, zoals
de pakjes voor de bloemen
meisjes. worden in eigen huis
gemaakt."
Daarom heeft Marian ook
maar een kleine kern van mede
werkers. een team dat perfect
op elkaar is ingespeeld. Voor
grotere opdrachten werkt hewt
bedrijf, dat opdrachten heeft
van de KPN, de Luchthaven
Schiphol, de RAI en Staatbosbe-
heer om er maar een paar te
noemen, samen met looncon-
fectiebedrijven. Een samenwer
king die soms al jaren bestaat,
maar ook wordt steeds uitgeke
ken naar nieuwe partners. Van
daar dat er nu ook kleding
wordt gemaakt in Oost-Europa,
Na gesprekken met de klanten worden eerst
tekeningen maakt.
herkenbaarheid uit het oog ver
liezen. Daarnaast moet je na
tuurlijk ook de prijs in de gaten
houden." „Echte bedrijfkleding.
die wat langer mee moet gaan
en steeds nageleverd moet kun
nen worden, wordt van wat ste
viger stoffen gemaakt. Het func
tionele aspect weegt hier toch
wat zwaarder dan het modieu
ze. In de rok goede loop-splitten
die niet uitscheuren: blouses
die niet te veel doorschijnen en
een plooitje extra hebben voor
wat meer 'werkruinjte' zijn hier
enorm belangrijk. Bovendien
moet iedereen er goed in uit
zien. Of het nu gaat om een
maat 38 of 54; een jong meisje
of een wat oudere vrouw ze
moet zich er gelukkig in voe
len."
Modevolgend
„Onze kleding is modevol
gend," zegt Marian. „Echte
trendy-kleding kunnen we niet
brengen. Wat we wel doen is
bestaande modellen wat aan
passen aan de actuele lijnen
want in een jaar of vier, vijf ver
andert de snit van bijvoorbeeld
een jasje toch heel duidelijk. Nu
de broekrok en stadsberinuda
zijn ingeburgerd hebben wij
ook die in de collectie, maar
over het algemeen is men toch
vrij voorzichtig bij keuze van
een model. Hoe groter het bud
get voor kleding hoe meer vari
atie je natuurlijk kunt aanbren
gen."
„Ik begrijp best dat sommige
ondernemers opzien tegen de
kosten van een totale kleding
lijn maar het kan ook voor een
beperkt budget. Neem nu een
horeca-onderneming. Als die
voor zijn personeel allemaal de
zelfde vestjes aanschaft en voor
de vrouwen dezelfde bloesjes,
een zwarte pantalon of rok en
een wit overhemd heeft toch ie
dereen wel, kan het er prima
uitzien. Het is voor ons juist een
uitdaging om betaalbare kle
ding te maken, die er toch leuk
uitziet. Van een eenvoudig wit
bloesje iets aardigs maken, dat
is de kunst."
Een streng broekpak dat met accessoires elke keer een andere sfeer kan
krijgen.
want ondanks de reis die pro-
duktie-manager Jan Molenaar -
het maken van een collectie
wordt nauwlettend in het oog
gehouden - moet maken, blijkt
dat in sommige gevallen toch
goedkoper.
„Het leuke van representatie
ve en bedrijfskleding is dat je
intensief moet samenwerken
met je klanten. Want al hebben
we een standaard-collectie van
120 ontwerpen, inclusief posi
tiekleding, er moet altijd wel
iets worden aangepast. Soms
ook hebben bedrijven een eigen
ontwerper of een kledingcom-
missie met een heel uitgespro
ken mening. Om samen het
image van een bedrijf om te
zetten in draagbare, modieuze
kleding is een uitdaging.
Praktisch, goed in te werken en
modieus, het lijken begrippen
die moeilijk in een ontwerp zijn
samen te brengen.
Marian Hertz: „Er is natuur
lijk een duidelijk verschil of je
beroeps- of represenatieve kle
ding maakt. Weding voor bij
voorbeeld promotieteams, hos-
tessen enz., hoeft doorgaans
maar een jaar of twee mee te
gaan. Bovendien bestaan dit
soort teams vaak uit jonge vrou
wen. Hoewel ook dit soort kle
ding wat pasvorm en stoffen be
treft is gebaseerd op intensief
gebruik, kun je toch wat meer
inspelen op de modetrends; wat
meer werken met opvallende
details maar je mag nooit de
