'Liedje moet geen roman zijn
Nadruk op 'opera-gedachte'
achter mis van Rossini
Dansen met allure
van een videoclip
Cultuur Kunst
Brahms als natuurmonument
Stompwijkse Streetparade
New Kids on the Block
houden het voor gezien
Prijs voor ontwerp 'New York'
Eredoctoraat voor Rudy Kousbroek
No-theater in Frankrijk
MAANDAG 13 JUNI 1994
17
Amsterdamse Cineac 60 jaar
Amsterdam Cineac in de Amsterdamse Reguliersbreestraat be
staat zestig jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum wordt van 25
juni t/m 28 augustus de manifestatie Cinema Actuel gehouden.
Deze bestaat uit onder meer tentoonstellingen in Bureau Am
sterdam (Rozenstraat) en in Cineac zelf. De Cineac werd in 1934
door Joh. Duiker gebouwd als de eerste bioscoop voor de door
lopende vertoning van het bioscoopjournaal. Tot de jaren zestig
beleefde dit journaal een grote bloeitijd. Maar met de intrede
van de televisie nam het belang van het bioscoopjournaal sterk
af en raakte de Cineac in verval. Tegenwoordig trekt de Cineac
weer veel publiek als riks-bioscoop. Zaterdag 25 juni van 11.00
tot 18.00 uur zijn er voorstellingen over de historie van de Cine-
Atelierroute in Amstelveen
Amstelveen het komend weekeinde 17 t/m 19 juni) is in Am
stelveen de jaarlijkse Atelier Route. Ruim vijftig kunstenaars
gunnen het publiek een kijkje in hun ateliers. Ook in Nes a/d
Amstel en Ouderkerk a/d Amstel, buren van Amstelveen, is dat
het geval. In galerie/museum Aemstelle is een overzichtsten
toonstelling ingericht. Alle deelnemende kunstenaars aan de
route hebben werk ingestuurd. Titel van deze expositie is Zo-
mergevoel. De ateliers zijn op vrijdag van 19.00 tot 21.30 uur te
bezichtigen en op zaterdag en zondag van 11.00 tot 17.00 uur.
The Walkabouts donderdag in Den Haag
Carla Torgerson en Chris Eckman behoren tot de bezig-
ste baasjes van het hele poppenland. Drie cd's met The
Walkabouts in veertien maanden en tussendoor nog een
live-cd van hen beiden, is een produktie die ver boven
het gemiddelde ligt. „Maak je niet ongerust. Ik beloof je
dat we binnen een jaar vanaf nu geen plaat zullen uit
brengen."
s het nog niet aan het begin van de Streetparade, afgelopen zaterdag in Stompwijk.
Maar allengs groeide de belangstelling voor de swingende formaties. Het was voor de vijfde keer dat dit
jazz-oude-stijl- spektakel aan de Stompwijkse vaart werd gehouden. foto hielco kuipers
recensie .-lidy van der spek
Floraconcert iii door Tom Sol, bariton en
Mozart, Schubert, Brahms. Schumann,
Wagner, Grieg. Liszt, Wolf en Mahler. Ge
hoord 12/6 in de Oranjerie van de Hortus
Innerlijke beleving kan op veler
lei wijzen door de mens en in
het bijzonder door de liedzan
ger worden geuit: door al dan
niet hartstochtelijke gebaren
taal, betekenisvolle oogopslag,
een zwoegende borstpartij of
dansende tenen. Bij de bariton
Tom Sol niets van dit al; zijn in
nerlijke beleving kwam slechts
naar buiten via zijn stem, door
subtiel gedoseerde kleuring en
dynamiek, door een fluwelen
buigzaamheid en een uiterst
verzorgde articulatie.
Het recital rond bloemen en
planten was qua samenstelling
een beetje te vergelijken met
Schuberts Winterreise. De
bloem wordt metaforisch geïn
troduceerd en bezit nog al eens
de zelfde gevoelens en eigen
schappen als de mens. Zoals de
ik-persoon in 'die Winterreise'
actief of associatief, moedig of
wanhopig handelt of denkt om
New Kids On The Block bestaat
niet meer. Platenmaatschappij
Sony houdt nog een slag om de
arm, maar de Amerikaanse
popgroep zelf heeft al laten we
ten dat de opheffing een feit is.
Voornaamste oorzaak: het flop
pen van het jongste album
'Face The Music', de eerste
plaat die zonder ontdekker en
producer Maurice Starr werd
opgenomen.
De snelle teloorgang van de
vijf tieneridolen uit Boston werd
vorige week pijnlijk duidelijk
toen bij een optreden in Mans-
field nog slechts Jordan Knight
(23) als 'Kid' kwam opdraven.
„Kennelijk is iedereen met z'n
eigen dingen bezig. Op deze
manier heeft het absoluut geen
zin meer om nog door te gaan",
aldus een ontgoochelde Knight,
die voorts bekende dat ook hij
veel liever solo verder gaat in de
muziek.
New Kids On The -Block
(NKOTB) werd tien jaar geleden
opgericht en ontpopte zich van
af eind 1988 tot de meest suc
cesvolle tienerformatie 'sinds
The Monkees'. In 1991 werd de
jaaromzet van Maurice Starr en
zijn jongens (Joe, Jordan, Dan-
geleidelijk te berusten in zijn lot
(der Leiermann) zo ontrolde
zich ook in deze keur van
bloemrijke liederen een zelfde
'levensloop'.
Het meest treffende van Sols'
interpretatie was die steeds
weer optredende verstilling.
Ook waar de tragiek oplaaide,
'saget mir, warum ihr klagt'
(Wagner) legde Sol zijn stem
zonder geweld of spanning in
een glijdende beweging aan
banden.
Van Brahms' 'Feldeinsamkeit'
maakte Sol een melancholisch,
fragiel en doorschijnend na
tuurmonument waarop ik het
bekende blauwwitte schildje
zou willen aanbrengen: niets
aan veranderen, authentiek,
eeuwigheidswaarde!
Frans van Ruth was hier de
ware begeleider en tegenspeler.
Het behoedzaam omgaan met
beide pedalen en een groot in
levingsvermogen in noten en
tekst zorgden voor een kleurrijk
harmonische twee-eenheid.
'Wat is immers heerlijker voor
de van verliefdheid schier ster
vende lieddichter en voor u als
concertbezoeker dan om onder
bloemen begraven te worden?
(citaat programmaboekje).
ny, Jon, Donnie) geschat op on
geveer een miljard dollar.
Begin 1992 werd NKOTB er
van beschuldigd niet zelf te zin
gen op hun platen, maar de
daaruit voortvloeiende rechts
zaak werd gewonnen. Later dat
jaar trok de groep zich terug om
tot rust te komen. Gedurende
die retraite kwam het tot een
breuk met geestelijke vader
Maurice Starr.
Bij de presentatie van het
'veel volwassener' album 'Face
The Music' dit voorjaar distanti
eerde NKOTB (vanaf dat mo
ment ook de nieuwe officiële
naam) zich nadrukkelijk van al
le voorgaande muzikale pro-
dukties. „We hebben altijd lied
jes gezongen waar we ons ei
genlijk voor schaamden. We
hebben het gedaan, omdat we
zo graag beroemd wilden wor
den, maar leuk is het nooit ge
weest", aldus Donnie Wahlberg
(24)7 algemeen beschouwd als
de meest getalenteerde 'Kid'
onlangs nog tijdens een promo-
tiebezoek aan Amsterdajn. „We
zijn op deze manier rijk gewor
den, dat is de enige bevrediging
die al deze jaren in het keurslijf
heeft opgeleverd. Nu is het zaak
dat we ook eens laten zien wat
we zelf in ons mars hebben".
MUZIEK
RECENSIE LIDY VAN DER SPEK
Petite Messe Solennelle van Rossini door
het Voorschotens Kamerkoor o I v Nico
Hovius M m v Joanette Zomer, sopraan,
Bernadette Bouthoorn, alt, Marcel Reyans,
tenor. Donald Bentvelsen, bas. Henn Heu
velmans, piano en Ronald van Baekel. or
gel Gehoord: 11/6 in het Kruispunt,
Voorschoten
Gioacchino Rossini (1792-1868)
hield vast aan de traditie van de
achttiende eeuw; hij bleef het
clavecimbel trouw en moest
niets hebben van het nieuwe
hamerklavier, evenmin van gas
licht en van de stoomtrein. Hij
reisde per postkoets en compo
neerde halsstarrig bij kaarslicht
of olielamp.
In de kortste helft van zijn le
ven, de eerste 37 jaar, compo
neerde hij een veertigtal ope
ra's, pas ruim 30 jaar later nog
enkele liederent wat piano- en
kamermuziek, een Stabat Mater
en de "Petite Messe Solennelle'.
Juist door die grote tijdsspan
ne tussen de verschillende com-
Stil zal het rond de band uit de
streken rond Seattle echter niet
worden. Dezer dagen touren ze
uitgebreid door Europa, dat ge
rust als het nieuwe moedercon'-
tinent van The Walkabouts mag
gelden nu de groep zonder een
Amerikaans platencontract zit
en de cd's laat uitbrengen door
SubPop Europa.
De nieuwste heeft als titel
'Setting the Woods on Fire' en
bevat dezelfde opzwepende
folk-pop-punk rock als we op
eerdere platen mochten horen.
Wat dat betreft week de voor
laatste cd, 'Satisfied Mind', be
hoorlijk af van dit stramien. Op
die cd coverden The Walka
bouts folk- en countryliedjes
van illustere grootheden als
Nick Cave, Gene Clark, Marga
ret O'Hara, Robert Forster en
Johnny Rivers.
Carla Torgerson: „We hadden
gedacht dat we die plaat zo
klaar hadden. Je denkt: de num
mers zijn er al en we gaan ze
akoestisch opnemen, dat moet
in een paar dagen kunnen. We
kwamen er al snel achter dat
rustige muziek moeilijker op te
nemen is. Er is geen ruimte
voor fouten."
Chris Eckman: „Je leert je be
perkingen dan snel kennen.
Toen ik uit de studio kwam. heb
ik de akoestische gitaar in de
hoek gesmeten om lekker weer
eens op mijn elektrische te spe
len. Heerlijk..."
'Satisfied Mind' gold voor de
band aanvankelijk als tussen
doortje. Het moest bovendien
goedkoop, want als ze niet te
vreden zouden zijn over het
eindresultaat mocht het niet al
te veel_geld hebben gekost.
Op 'Satisfied Mind' laten The
Walkabouts zich begeleiden
posities ligt het voor mij niet zo
voor de hand om deze plechtige
mis zo typisch 'opera-achtig' te
noemen, wat ieder handboek zo
makkelijk suggereert. Het ligt
veeleer aan de persoonlijke be
nadering van dirigent en uitvoe
ring. Zaterdagavond was er een
dirigent. Nico Hovius, die zich
duidelijk had laten beïnvloeden
door de 'opera-gedachte', door
gebruik te maken van een
gloednieuwe moderne concert
vleugel en vier jonge weelderige
operastemmen, met name de
tenor.
Nou geloof ik niet dat Rossini
het ooit had toegestaan om op
deze piano te spelen; even zo
goed weerklonk dit instrument
onder de handen van Henri
Heuvelmans buitengewoon ex
pressief, vol bravour of met een
grote tederheid. Nergens liep
het uit de hand. Het harmoni
um werd door deze zee van
klank wel een lachertje: het had
namelijk niets te vertellen dan
in het hele kleine solootje na de
door tal van vrienden. Onder
wie Petér Buck van REM, al
werd die vriendschap pas tij
dens de opnamen gesloten. Een
andere kennis die een gastrol
vervult, is Mark Lanegan van de
groep Screaming Trees, terwijl
ook Terry Lee Hale is te horen.
Hale's laatste album werd door
Chris Eckman geproduceerd.
Terry kennen we al een jaar of
tien. Hij was barkeeper in een
stadje net buiten Seattle. Hij or
ganiseerde ook muziekavonden
in het weekeinde. Op woens
dagavond speelde hij altijd in
zijn eigen café. We gingen er op
een dag kijken. Niet omdat we
er iets van verwachtten, maar
omdat we hem wel een geschik
te peer vonden. We hebben er
drie uur ademloos zitten luiste
ren. Wat een songs! En hij heeft
er wel driehonderd."
Chris Eckman heeft geen re
den voor jaloezie. Zijn eigen
songs mogen er zijn. De ruige,
maar toch folky aanpak van de
liedjes weerspiegelt precies de
inhoud van de teksten. In Eck
man's songs lopen vele eenza
me, onbegrepen losers rond
met een gemoed vol wanhoop
en gebroken illusies. Dat er in
de songs op 'Setting the Woods
on Fire' zo veel branden wor
den gesticht, is geen toeval.
„Branden," vertelt Carla Torger
son, „zijn in de streek rond Se
attle aan de orde van de dag.
Chris: „Iets in brand steken
doen mensen om iets volledig
kapot te maken, maar ook om
uiting te geven aan hun woede.
Bovendien moet het opvallen.
Een brand is iets dat niet onop
gemerkt voorbij gaat. Iedereen
in de stad moet weten dat het
gebeurd is.
Eckman is een gedreven mu
zikant, en een rusteloos reiziger,
suggestief gespeelde Preludio
Religioso voor piano.
De vier solisten hadden stuk
voor stuk een prachtige stem
met een grote draagwijdte. Het
accent lag jammer genoeg te
veel op het Bel canto zingen
waardoor de tekst inhoudelijk
wat werd verwaarloosd.
Het koor zong mooi en be
trokken en was veel meer een
gulden middenweg tussen dra
ma en devotie. In het 'Cum
Sancto Spiritu in Gloria Dei Pa-
tris, Amen' moest Hovius wel
even zeer nadrukkelijk dirigeren
om de vier stemsoorten weer in
het gareel te krijgen; ook werd
het langdurige Amen hier niet
doorzichtig genoeg, maar dat
was meer te wijten aan de
akoestiek dan aan de zangtech
niek. Het absolute hoogtepunt
voor het Voorschotens Kamer
koor lag in de laatste twee de
len, het 'Agnus Dei' en 'Dóna
nobis pacem'. De uitvoering ge
tuigde hier van een grote sere
niteit, opvallend mooie articula
tie en een pure homogeniteit.
die zijn ervaringen in liedjes
verpakt.
„Teksten moet altijd dubbel
zinnig zijn. Laat de mensen
maar raden of zelf conclusies
trekken. Praten over teksten
doen we eigenlijk nauwelijks. Ik
probeer wel meer en meer ver
halende liedjes te schrijven.
Verhalen zijn altijd gemakkelij
ker te volgen en uit te leggen
dan de impressionistische tek
sten die ik in het begin schreef.
Toen hoefde er geen samen
hang in te zitten. Nu moet ik
oppassen. Liedjes moeten geen
romans worden.
Want vergeet niet: het gaat
om de muziek. Als iemand bin
nenkomt in een zaal waar je
staat te spelen en geen woord
van de tekst kan begrijpen,
maar toch spontaan op de mu
ziek reageert... Als dat werkt, is
het goed. Pas als dat voor de
bakker is, wil ik over teksten
praten."
The Walkabouts treden don
derdag 16 juni op in Het Paard
in Den Haag.
Beeldhouwer
Kienholz
overleden
LOS ANGELES Rtr/ANP
Edward Kienholz, de beeld
houwer die de kunstwereld
meermalen tegen zich in het
harnas joeg met zijn agres
sieve. vaak erotische werken,
is overleden. Kienholz was 66
jaar oud. Hij genoot in Ne
derland vooral bekendheid
door de Beanery, een nage
bouwd café dat sinds de ja
ren zestig tot de collectie van
het Stedelijk Museum in Am
sterdam behoort.
Volgens Kimberly Davis,
directeur van de Louver Ga
lerie in Los Angeles, overleed
de beeldhouwer aan een
hartaanval in zijn woning in
Hope, Idaho. Kienholz werd
geboren in Fairfield, Was
hington, op een boerderij.
Hij is als kunstenaar autodi
dact. Zijn werk werd be
schouwd als een sociaal
commentaar op de zelfkant
van het leven. Veel van zijn
werken hadden prostitutie,
kindermishandeling, abor
tus, dood, armoede en de
verschrikkingen van de oor
log als onderwerp.
De beeldhouwer kwam
voor het eerst nationaal in
opspraak in 1966 door het
werk „Back Seat Dodge 38".
Daarin beeldde hij een stel
uit dat de liefde bedreef op
de achterbank van een auto.
De autoriteiten in Los Ange
les waren zo woedend over
het beeldhouwwerk dat zij
trachtten te voorkomen dat
het zou worden tentoonge
steld in het LA County Muse
um. Kienholz won de strijd,
maar zijn werk kreeg een
minder prominente positie.
Dodge" is er nog altijd te
zien, inmiddels wel op een
meer vooraanstaande plaats.
In de loop der jaren werd
Kienholz als beeldhouwer
steeds bekender en zijn werk,
onder meer over prostitutie
in Nevada en Amsterdam,
controversiëler. Werken van
Kienholz staan in musea
door heel Europa, behalve in
Amsterdam ook in Stuttgart,
Parijs, Stockholm, Keulen en
Berlijn.
aix en provence De Japanse acteur Tanshiu Kanogeeft een voorstelling, 'Living spiritual good', tijdens
de introductie in de Zuidfranse stad Aix-en-Provence van het enige No-theater dat ooit buiten Japan is
opgericht. Het klassieke Japanse dans-drama-gezelschap werd opgericht door de Frans-Japanse associa
tie in deze stad. Kano heeft het No-theater geleerd en onderwezen in Kumamoto, in het zuiden van ja
pan. foto ep a
amsterdam
Het interieur en het designbeleid van hotel
'New York' in Rotterdam is eervol vermeld bij
de Designprijs van de Europese Gemeenschap.
Het vorig jaar geopende hotel krijgt de onder
scheiding samen met vijf andere Europese be
drijven.
De Designprijs wordt elke twee jaar uitgereikt
aan Europese bedrijven die zich onderscheiden
door vormgeving op alle gebieden: produkten,
bedrijfshuisvesting en -inrichting en hun grafi
sche ontwerpen. 42 Europese bedrijven hebben
meegedongen. Twee jaar geleden viel de PTT in
de prijzen.
Winnaars zijn verder het Duitse bedrijf 'Vitra'
(kantoonneubilair), het Deense 'Kompan'
(speeltuinmeubilair), de stichting'Interieur in
België en de Portugese bouwer van treinstellen
'Sorefame'.
Hotel 'New York' is gevestigd in het markante
voormalige kantoorpand van de Holland Ame
rika Lijn, pal aan de Nieuwe Waterweg. Het
staat nu nog in de kaalslag aan de Wilhelmina-
kade waar de komende jaren nieuwbouw ver
rijst, onder de koosnaam 'Manhattan aan de
Maas'. De meeste eer voor de vormgeving valt
ontwerpster Dorine de Vos ten deel.
groningen anp
In aanwezigheid van prinses
Margriet ontvangen de Japanse
fysicus dr. Akito Arima en de
schrijver Rudy Kousbroek op 17
juni een eredoctoraat van de
Rijksuniversiteit Groningen
(RuG). De uitreiking heeft plaats
in de Groningse Martinikerk tij
dens een openbare vergadering
van het college van dekanen ter
herdenking van de 300e verjaar -
Rudy Kousbroek krijgt de on
derscheiding van de universiteit
wegens zijn unieke, intellectue
le rol in de Nederlandse culture
le wereld. Zijn talrijke bundels
en essays bewegen zich van het
terrein van de wiskunde en de
natuurwetenschappen tot de
taalwetenschap en de gedrag
studie. Kousbroek heeft naam
gemaakt als bestrijder van aller
lei vormen van wartaal en mys
tificatie. Volgens de Groningse
universiteit heeft hij voor de
verspreiding van hedendaags fi
losofisch gedachtengoed meer
gedaan dan menig professio
neel filosoof. Met zijn vele pu-
blikaties over het voormalig Ne-
derlands-Indië heeft hij bijge
dragen aan het zo noodzakelijke
debat over het koloniale verle
den van Nederland.
recensie maarten baanders
Leerlingenuitvoenng Balletschool Inge v
den Broek. Gezien 12/6, schouwburg, L
Jazz- en showdans zijn het visi
tekaartje van Balletschool Inge
van den Broek. Dit bleek duide
lijk in de uitvoering die 230 leer
lingen, aangevuld door gast-
groepen, gisteren in de Leidse
Schouwburg gaven. Er waren
nummers van alle niveaus^ Kin
deren, intermediates, gevorder
den en selectie lieten met veel
enthousiasme zien wat ze kon
den. De jazz- en showdansstuk
ken werden vlot gedanst, straal
den veel vrolijkheid uit en bena
derden nu en dan, mede door
licht- en rookeffecten, de allure
van videoclips. Vooral het hip
hopnummer was een succes en
ook de choreografie waarin een
gevecht tussen twee rivaliseren
de benden werd uitgebeeld ver
dient vermelding.
Op de balletschool van Inge
van den Broek worden behalve
jazz- en showdans klassiek bal
let en flamenco geleerd. Ook
hiervan stonden nummers op
het programma. Op zichzelf wa
ren deze onderdelen aardig om
te zien, al waren de klassieke
choreografieën erg eenvoudig
en zoetelijk en bleef de flamen
co wat statisch. Maar een echt
bezwaar was dat deze dansstuk
ken slecht pasten tussen de veel
levendiger jazz- en showdansen
en daardoor de lijn van het pro
gramma onderbraken. Daarbij
komt dat de uitvoering in zijn
geheel erg lang was en ging sle
pen doordat de wisselingen tus
sen de nummers te veel tijd na
men. Juist bij jazz- en showdans
is het belangrijk dat deze in een
vlotte stroom gepresenteerd
worden.
Een speciale vermelding ver
dienen de kleinste deelnemers.
4 t/m 6 jaar. Last van verlegen
heid hadden ze absoluut niet en
met hun grappige, soms 'ge
waagde' bewegingen wisten ze
moeiteloos de zaal voor zich te
