True Romance: Liefde voor pulpfilm
Film/Boeken
Spaanse regisseuse Miró maakt
knappe, ouderwetse vrouwenfilm
Koenegracht en Barnard
bezingen moderne mens
Mercedes Sampie-
tro als restauratrice
Carmen in 'El Pa-
jaro de la Felici-
DONDERDAG 9 IIJNI 19942111
Bioscoopbezoek blijft stijgen
Amsterdam» 1 Iet bioscoopbezoek is in de eerste drie maanden
van dit jaar gestegen met zo'n 10 procent ten opzichte van de
zelfde periode in '93. Hiermee wordt de stijgende lijn voortgezet
van vorig jaar. In '93 werden 16 miljoen bezoekers geteld, 16
procent meer dan in '92. De toppers van '94 zijn lot nu toe de
Films Schindler's List van Spielberg, Aladdin van Disney en Mrs.
Doubtfiremet in de hoofdrol Robin Williams. De Nederlandse
Federatie voor de Cinematografie (NFC) maakt deze cijfers be
kend ter gelegenheid van de Nationale Bioscoopdag, die van
daag wordt gehouden. Volgens de NFC zijn de goede resultaten
onder meer het gevolg van het feit dat bioscoopexploitanten de
afgelopen jaren veel hebben geïnvesteerd in de modernisering
van hun theaters.
Betere service voor bioscoopbezoeker
Amsterdam De bioscopen willen zich specifiek gaan richten op
de doelgroep van publiek ouder dan 30 jaar. Die leeftijdscatego
rie blijkt minder vaak naar de film te gaan dan jongeren. Om ook
de ouderen naar de bioscoop te lokken, zullen service en reser
veringsmogelijkheden worden verbeterd. Een eerste element in
die strategie is het starten van een 06-informatienummer, de zo
genoemde BelBios. Via nummer 06-9363 kan het publiek gege
vens krijgen over de filmprogrammering in eigen omgeving en
in het hele land. De BelBios verstrekt ook informatie over films
die worden verwacht.
BIOSCOPEN
Plantage Middenlaan 4a tel.
6273434
Temptation of a Monk 16 jdag.
19.45,22
Trois couleurs: Blanc 16 j., dag.
19.30
The Snapper, dot/m za 21.15, zo ook
18
Curfew 16 j., do 18.15, zo t/m wo
21.15
Nummer 14 Johan Cruijff, zo 14.15
KRITERION 1
Roetersstraat 170 tel. 6231708
The Snapper, vrt/m wo 17.30
Lifetimes 16 j. dag. 19.45, 22.15
(di. niet om 22.15)
Sneak preview di 22.15
The house of the spirits 16 j., za en
zo 14.45
KRITERION 2
Barfly 16 j., ma 19.30
El Pajaro de la Felicidad 16 j., dag.
17, 19.15 (do 22, ma-alleen 17)
La Ardilla Roja 16 j. dag. 21.45
Little Buddha za, zo 14.45 uur
RIALTO 1
Ceintuurbaan 338 tel. 6623488
Kosh Ba Kosh 16 j., dag. 20.15, 22
Bab Boy Bubby 16 j., dag. 18
rialto2
For Fun 16 j., dag 19.30
Hochzeitgaste/One Way Ticket to
Oblivion 16j.,dag. 18.15
The Puppetmaster 16 j., dag. 21.30,
zo 15
THE MOVIES 1
Haarlemmerdijk 161 tel. 6386016
In Weiter Feme, So Nah! 16 j., dag.
20.30; zo. ook 14.45
THE MOVIES 2
This Boy's Life 16 j., dag. 19.45, 22,
zo. ook 15
Orlando dag. 17.30 uur
THE MOVIES 3
Shadowlandsdag, 17, 19.15, 21.45
THE MOVIES 4
Wildgroei 12 j. dag. 22
The Secret Garden dag. 17.30,
19.30, zo. ook 15
Der Himmel über Berlin 16 j., dag.
17.45
TUSCHINSKI 1
Reguliersbreestraat tel. 6262633
Schindler's List 12 j., dag. 14, 20.15
TUSCHINSKI 2
Ace Ventura dag. 13.15, 16, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 3
The Pelican Brief 12 jdag. 13.15,
16.30,20.30
TUSCHINSKI 4
Philadelphia dag. 13.15,16, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 5
The Three Musketeers 12 j., dag.
13.15, 16, 18.45,21.30
TUSCHINSKI 6
Naked Gun 33 1/3 dag. 13.15, 16.
18.45,21.30
TUSCHINSKI CINEAC
The last of the Mohicans doorlopende
voorstel ling. dag. 11.45,14.15,
16.45, 19.15,21.45
DE UITKIJK
Prinsengracht 452 tel. 6237460
Zero Patience 16 j., dag. 18.30
Shortcuts 16 j., dag. 20.30 uur, zo
ook 14.30
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de pagina 'Info'.
De doorbraak van de 'Nouvelle Violencevan Quentin Tarantino
'El Pajaro de la Felicidad' in Kijkhuis
Wie had er twee jaar gele
den gehoord van Quentin
Tarantino? Niemand toch?
En toch won hij dit jaar de
Gouden Palm op het film
festival van Cannes met
zijn film Pulp Fiction. Nu
was in ons land zijn naam
niet helemaal onbekend,
want vorig jaar draaide zijn
film Reservoir Dogs met
wisselend succes in de
filmhuizen. Maar sinds
Cannes is Tarantino een
grote naam en dus wordt
nu opeens ook een film als
True Romance, een artistie
ke pulpfilm waarvoor Ta
rantino het scenario
schreef, groot uitgebracht
in de bioscopen.
film «recensie
henk maurits
True Romance. Te zien: Lido2, Leiden
Het hoeft eigenlijk geen verba
zing te wekken dat Tarantino
nu doorbreekt, want hij is een
talentvol scenarioschrijver die
weet hoe je een spannend ver
haal moet vertellen. Dat bewees
hij zelf met Reservoir Dogs (zijn
debuut als regisseur) en het
blijkt ook uit de enorme belang
stelling die er momenteel voor
zijn scripts bestaat. Zo is bij
voorbeeld onlangs Natural Born
Killers verfilmd door Oliver Sto-
Het verhaal voor True Ro
mance schreef hij al een jaar of
wat geleden, maar het werd pas
vorig jaar 'ontdekt' en verfilmd
door Tony Scott. Opvallend in
True Romance is net als in Re
servoir Dogs het harde geweld,
waarbij ook vrouwen niet wor
den gespaard. Tarantino is een
Christian Slater (Clarence) en Patricia Arguette (Alabama) op de vlucht voor de maffia en politie in 'True Romance'.
duidelijke liefhebber van goed
kope, harde misdaadfilms, maar
weet daar zo'n draai aan te ge
ven dat ze als het ware boven
het genre uitstijgen. In sommi
ge kringen wordt al gesproken
van een nieuw en eigen genre,
de 'nouvelle violence', met Ta
rantino als trendsetter en Abel
Ferrara en John Woo in zijn
kielzog.
De basis van de film wordt
gevormd door de onverwachte
liefde tussen Clarence (Chris
tian Slater), een aardige verko
per uit een stripwinkel en het
hoertje Alabama (Patricia Ar-
quette), dat hij op zijn verjaar
dag cadeau krijgt. Christian is
een fan van Elvis, gek op Kung
Fu-flims en aangenaam verrast
wanneer op een avond een aan
trekkelijk blondje naast hem
schuift in de bioscoop. Een dag
later zijn ze getrouwd.
Clarence wil de pooier van
Alabama nog een lesje leren,
waarbij hij in het tumult per
abuis een verkeerde tas (vol on
versneden cocaïne) meegraait.
Dus wordt het verliefde tweetal
al snel op de huid gezeten door
de maffia, later aangevuld met
de politie. Gelukkig loopt het al
lemaal goed af en de film ein
digt zelfs met een epiloog waar
in we Clarence en Alabama met
hun kind (Elvis!) op het strand
zien spelen.
Die epiloog is kenmerkend
voor Tarantino, die wel houdt
van zwarte humor en rare plot
wendingen en omkeringen in
het verhaal, al was het maar om
de conventies van het genre te
doorbreken. Er is soms sprake
van een verraderlijk traagheid,
die dan plotseling omslaat in
een enorme geweldsexplosie,
sterk verfilmd en vormgegeven
door Tony Scott, maar zeker
niet ieders cup of tea.
De film laat zich moeilijk ver
gelijken met andere misdaad
films. Het is in wezen een actie
film, maar er ligt een artistiek
sausje overheen, met naast har
de realistische scènes ook on
waarschijnlijke, surrealistische
momenten, zoals Clarence die
tot twee keer toe een verschij
ning krijgt van Elvis.
Soms doet de film wat den
ken aan True Stories van David
Byrne, wat mede wordt veroor
zaakt door de popourri van
Amerikaanse muziekstijlen: van
Elvis tot house en van rythm
blues tot de hard-rock van
Aerosmith. Geen peil op te trek
ken net als de film zelf, die
zowel fascinerend als afstotend
is, traag en dynamisch, realis
tisch en onwaarschijnlijk.
Kortom, een film met uitersten
en dat maakt Tarantino waar
schijnlijk zo populair.
Naar de film El Pajaro de la Fe
licidad (De vogel van het geluk)
van Pilar Miró te oordelen, wil
het met de emancipatie van de
vrouw in Spanje nog niet erg
vlotten. Niet dat het om een fe
ministisch pamflet gaat. Maar
de film ademt inhoudelijk, dus
los van de" 'couleur locale', de
sfeer van de 'vrouwenfilms'
zoals die in Nederland tot in de
jaren tachtig gemaakt werden
door 'cinemienen' als Marleen
Gorris en Nouchka van Brakel.
Voor alle duidelijkheid: er was
niets mis met die films, net zo
min als met El Pajaro de la Feli
cidad.
Maar bij veel Nederlandse film
liefhebbers zal zo'n verhaal over
een vrouw die moeizaam haar
eigen weg zoekt nogal geda
teerd over komen. Dankzij het
grote vakmensschap van Miró
(in Spanje geldt ze op filmge
bied als een ware autoriteit), het
hoge acteerniveau en de voor
noemde 'couleur locale' is de
film toch ook voor 'kaaskoppen'
zeker het aanzien waard.
De openingsbeelden gaan
vergezeld van melancholiek
stemmende cello-klanken en
daarmee is meteen de toon
voor de film gezet.
Carmen (Mercedes Sampietro),
eind veertig, restauratrice van
schilderijen, wordt aangerand
en ze ziet de daders er met haar
auto vandoor gaan. Thuis blijkt
haar partner Fernando (Lluis
Homar) nauwelijks ontvankelijk
voor haar verhaal. Hij wil een
gezellige avond met vrienden
niet missen. Cannen besluit
dan hem te verlaten. Ze gaat op
zoek naar haar verleden, maar
vindt haar ex-man gelukkig her
trouwd en bij haar ouders krijgt
ze de kous op de kop; dat haar
generatié er maar een potje van
heeft gemaakt.
Aan de Spaanse zuidkust
hoopt Carmen een plek voor
zichzelf te vinden, om in alle
rust aan oude schilderijen te
kunnen werken. Ze huurt er een
schitterend huis. Onverwacht
duikt echter de eigenaar van dat
huis op, een docent Spaans aan
een Amerikaanse universiteit.
Het klikt tussen de twee, maar
Carmen is bang voor nieuwe
desillusies en wijst hem af.
Wie komt vervolgens haar
rust verstoren? Haar schoon
dochter Nani, met krijsende ba
by. Carmen's zoon Enrique
heeft haar verlaten. Carmen
verleent Nani onderdak en die
daad zal leiden tot een definitie
ve keuze.
In trage beelden wordt het al
lemaal stapje voor stapje ver
teld.
Tegenover de lelijkheid van het
stadse geweld komt langzamer
hand de schoonheid van het
Spaanse land te staan. Neven
thema's dienen zich dan aan: of
alles zoveel beter is geworden
na de Franco-dictatuur, waar
om kwamen naar het buiten
land gevluchte intellectuelen
niet terug en wat van de oude
tijd wil je met liefde restaureren
en wat voor geen goud?
De vragen worden middels
fraaie metaforen gesteld. Het
enige wat er aan ontbreekt is
naast een wat nauwere aanslui
ting bij de hedendaagse cinema
af en toe een vleugje humor.
poëzie
recensie» wimvegt
Frank Koenegracht, 'Zwaluwstaartjes'. De
Bezige Bij, Amsterdam, 32.50.
Benno Barnard, 'Tijdgenoten'. Atlas, Am
sterdam/Antwerpen, 19.90.
Zwaluwstaartjes, de nieuwe
bundel van Frank Koenegracht,
is weer een lust voor het oog. Zó
nieuwsgierig naar ieder volgend
gedicht zo lees je maar zel
den. Het gaat immers over je
zelf, over je leven, over samen
leven en liefhebben, waar wij al
len de tijd mee doden en ons te
gelijk zinvol mee bezig houden.
De aard van het beestje is nu
eenmaal dat we er ons van tijd
tot tijd over buigen, om te wa
ken voor illusies. Daar gaan de
ze gedichten over: met die men
selijke aard en het menselijk te
kort wordt de rekening veref
fend.
In deze poëzie worden de ver
schrikkingen van het leven aan
het licht gebracht en daarmee
hanteerbaar gemaakt. Soms
grimmig, dikwijls geestig en aj-
tijd in stilzwijgende verstand
houding met de lotgenoten.
Koenegracht is er nooit de goe
roe, maar eenvoudig de dichter
die je in het gedicht nèt voor
blijft. Daardoor is elk gedicht zo
.verrassend, door die onver
wachte wendingen in de afwik
keling van de wanhoop. Er is
een soort slapstick waarbij de
catastrofe niet wordt uitgesteld,
maar later nog wel komt. Waar
door die catastrofe nog staat te
bezien.
De beklagenswaardige positie
van de moderne mens, onze
'overdrachtelijke wonden'
het zijn allemaal feiten die we
als bekend kunnen afdoen. Dat
schept soms een weldadige har
monie, in een loszinnig besef
van 'wat knaagt alles toch vrij
rond'. Dit zijn de feiten: 'De we
reld is zeer snel./ De nacht is
zwart, de maan is geel.' Dit is
een levensbeschouwing, in poë
zie die innig samenwerkt met
vorstelijke ironie, die nergens
doekjes om windt maar wel
troost. Van geluk gesproken: Je
zal zo'n therapeut als dichter
hebben.
Heel iets anders: de lange, be
schouwende gedichten in de
bundel Tijdgenoten van Benno
Barnard. Over de zelfde moder
ne mens, de soort die in elke ge
neratie over zoveel zelfinzicht
en vertwijfeling beschikt. Maar
Barnard benadert de lezer be
hoedzamer, met meer geduld.
Hij neemt ons mee in uitvoerige
bespiegelingen over onze posi
ties in de samenleving. Op een
losse,, onnadrukkelijke manier,
ons overhalend mee te denken.
Hij geeft de lezer een rol in de
bepaling van de gedachtengang,
hem aansporend het de dichter
niet alleen te laten opknappen.
Hijzelf kiest de rol van dilettant:
'Ik heb geen verstand van poë
zie./ Het -is weer alsof ik een
brief schrijf.' Zo komen de ver
kenningen tot stand, de verre
keningen met de ouders, de lief
desverklaringen ook, in een
tastende vorm, zoekend naar
woorden. Zo anders dan in een
profetisch dichterschap zoe
kend naar een nieuw 'sanskriet',
voor het uitdrukken van wat
ons nog rest aan volledig leven.
In dit stelling nemen en weer
verwerpen, straalt een onver
moeibare vitaliteit door en vaak
een schuchtere humor. Er moet
immers te leven zijn, met ener
zijds het 'Wij zijn ontroostbaar
geworden' en anderzijds het
vermogen iemand 'lieveling' te
ARCHIEFFOTO HENK BOUWMAN
noemen. En met de hoop ooit
nog eens een 'ondubbelzinnige
bladzij' te kunnen schrijven.
Wetend dat het er elke dag weer
van komt: 'Nog volgt het ont
bijt,/ de krant en de dag, heel
die vulgariteit/van geluk dat
geen ongeluk is./ Nog volgt/ dat
we een onduidelijk gevoel van
spijt/ met spot vermengen tot
de draaglijkheid/ van een lastig,
noodzakelijk lichaam.
boeken
recensie wim vegt
Gerard van Westerloo, 'Roosje'. De Bezige
Bij, Amsterdam, 14,90.
In Roosje stelt Gerard van Wes
terloo de vraag: Wie was Roosje
voordat ze mijn moeder was?
Het is een verslag van een
speurtocht, van het zoeken in
archieven en van gesprekken
met nabestaanden die iets kun
nen onthullen van Roosjes
jeugd. Het is een spannend ver
haal, met vele antwoorden
maar bovenal met het antwoord
op de vraag waarom ze zo'n
goede moeder is geworden.
Moeder worden, daar heeft ze
hartstochtelijk naar verlangd in
de tijd die ze als weesmeisje in
De Voorzieningheid heeft door
gebracht, het gesticht voor ver
waarloosde meisjes in Noord-
wijkerhout. In die liefdeloze
omgeving heeft ze zich van haar
vierde tot haar zestiende le
vensjaar kunnen handhaven
door er te zijn en er toch ook
niet te zijn. Uiterlijk lijkt ze zich
uitstekend te kunnen aanpas
sen. maar ze is een droomster
die haar tijd afwacht. Daar ont
wikkelt ze het talent om gehoor
zaam te lijken en toch haar ei
gen gang te gaan. Over die
twaalf jaar aan haar bedreven
liefdadigheid zwijgt ze later te
genover haar kinderen. Of be
ter: ze heeft er een paar stan
daardverhalen over die de pijn
van vroeger binnen de perken
houdt en waar niemand veel
wijzer van wordt.
Onderzoek naar- de feiten le
vert Van Westerloo heel wat bit
tere waarheid op. De opvoeding
van de nonnen in De Voorzie
nigheid is vrijwel liefdeloos.
Geen vriendinnetjes, want
vriendschap is onzedelijk. Geen
lichamelijkheid want lichaam is
zonde. Controle op tandpasta-
geur in de slaapzaal, want tan
denpoetsen is alleen op oneven
dagen geoorloofd. Gehoor
zaamheid is de hoogste deugd,
want de Baas is gesteld op aan
gepaste karaktertjes, op bange
mensjes. Hij houdt van schaap
jes, niet van tijgerinnen. Opvoe
den is voor de nonnen immers
niet het doel, maar slechts mid
del om de deugd te beoefenen
en uiteindelijk om er de eeuwi
ge zaligheid aan te verdienen.
Het is een raadsel dat uit zo'n
geknecht kind zo'n warme, zelfs
lichamelijke moeder kon groei
en. Of liever, het verklaart het
juist wèl, en dat is het geheim
dat in dit verhaal voor een deel
wordt onthuld. Roosje heeft
zich al die jaren tot de tanden
gewapend met de kracht die
groeide uit de hunkering naar
iemand voor zichzelf. Dat in
zicht neemt de bitterheid uit
het verhaal weg, al staan er nog
zoveel bittere waarheden in.
Niet alleen over de liefdeloze
Voorzieningheid, ook over het
brandend fatsoen van de fami
lie, die Roosje en haar zusjes lie
ver overliet aan het gesticht,
dan zich over hen te ontfermen.
Het verhaal zit vol verwonde
ring, over al die moed en vast
beraden liefde. Vol trots, over
die moeder die zo'n vergeefs lij
kend leven zo zinvol maakte. En
vol geheim, met die nooit hele
maal toegankelijke droomster
en haar onbereikbare innigste
gedachten.
Voor alle zekerheid nog even
in het woordenboek het woord
'innig' opgezocht. Controleren
of er niet 'meewarig' in zit. Ge
lukkig geen spoor daarvan.
Roosje is een innig verteld ver
haal, warm, teder, ontroerend.
