D'Ancona kiest voor de 'lonkende wijde wereld'
THUISBLIJVEN
'Europa van belang voor vrede en verdraagzaamheid'
Europese Verkiezingen
DIT KEER
GROENLINKS
WOENSDAG 8 JUN11994
Demissionair minister voelt zich niet naar Europa gestuurd
EN PETER DE VRIES
Ze wil terug naar Europa om
naar eigen zeggen, 'te werken
De Europese eenwording met het openen van de bin
nengrenzen laat zich het beste vergelijken met de open
heid van het PvdA-partijbureau in Amsterdam. Voor de
ramen zijn rolluiken neergelaten, de vooringang is gebar
ricadeerd met een stalen hefdeur en binnen zit PvdA-Eu-
rolijsttrekker Hedy d'Ancona (56), demissionair-minister
van welzijn, volksgezondheid en cultuur, snakkend naar
een sigaret.
kt voortdurend om extra be
voegdheden. De Europarlemen
tariërs dreigden zelfs even de
uitbreiding van de Europese
Unie met de Scandinavische
landen en Oostenrijk tegen te
houden zolang het geen echte
vinger in de pap kreeg. Maar die
woorden werden schielijk inge
slikt toen het er echt op aan
kwam.
Hedy d'Ancona vindt dat on
danks herhaald aandringen
geen geslaagd thema voor het
gesprek. „Soms trekt het Euro
pees Parlement inderdaad een
hele grote broek aan die het dan
snel moet verwisselen." Daar
kunnen haar partijgenoten in
Straatsburg het mee doen. De
lijsttrekker reageert ongemak
kelijk: „Natuurlijk moet het par
lement meer gebruik van zijn
bevoegdheden maken. Maar
dat hoef ik toch niet drie of vier
keer te zeggen. Het parlement
heeft namelijk ook een hele
goede functie als forum voor
Europese ontmoetingen en het
bestrijden van de bureaucratie
De invloed van Europa heeft
D'Ancona de afgelopen jaren op
haar eigen beleidsterrein van
WVC aan den lijve ondervon
den. De mediapolitiek wordt
grotendeels door Europa be
paald en het asielbeleid wordt
sterk door andere landen beïn
vloed.
Vooral het asielbeleid zal een
belangrijk onderwerp worden in
Europa. De discussie ontwikkelt
zich volgens D'Ancona echter in
een verkeerde richting: „Op dit
moment komt slechts vijf pro
cent van alle vluchtelingen in de
wereld naar Europa. Dat is een
gering deel. Toch wordt het toe
latingsbeleid steeds strakker. Ik
sta iets anders voor. De Europe
aan het
waarin bepaalde oplossingen
acceptabel worden'. Als de
damp van die woorden eindelijk
is opgetrokken, erkent D'Anco
na dat haar nieuwe ambitie 'iets
minder concreet' is dan bijvoor
beeld haar grootste succes van
de afgelopen vier jaar: de uit
breiding van de kinderopvang.
De wijde wereld lonkt: „De
postzegel van het Binnenhof",
verzucht D'Ancona, „biedt toch
te weinig ruimte om op een
breed terrein bezig te zijn."
De aandacht voor de Europe
se verkiezingen is minimaal. De
stembuskoorts is na twee ver
kiezingen weggezakt. De zaal
tjes met belangstellenden voor
de Europese politiek blijven half
leeg. Europa zit bovendien in de
beklaagdenbank op beschuldi
ging niets te hebben gedaan
aan de burgeroorlog in ex-Joe-
goslavië en de economische re-
Juist nu wordt geprobeerd
een open Europa te krijgen, zijn
bij enkele landen de rolluiken
neergelaten. Zo kwam ineens de
controle bij de Nederlands-Bel
gische en Duitse grens terug in
de vorm van vliegende mare
chaussee-brigades. Asielzoekers
die onvoldoende redenen heb
ben om aanspraak te kunnen
maken op een verblijfsvergun
ning worden direct naar België
en Duitsland teruggezonden.
Ook het Europees Parlement
blijft zich in Europa gedragen
als een vreemdeling in Jeruza
lem zodra het aankomt op ech
te macht en politiek. Het smee-
Fransen houden verbeten
vast aan Straatsburg
STRAATSBURG GPD
Vermoedelijk worden de
blauwe schenen die ambte
naren en parlementariërs
dagelijks in het Europarle
ment oplopen, niet bijge
houden, maar hun aantal
moet in de tienduizenden
liggen. Het is het meest
zichtbare gevolg van de tel
kens terugkerende verplich
te verhuizing van Brussel
naar Straatsburg en vice ver-
Het Europarlement pleit al
jaren voor Brussel als per
manente zetel, maar Frank
rijk vertikt het om Straats
burg als mede-zetel op te ge
ven. En zo worden maande
lijks duizenden ijzeren kis
ten vol documenten per spe
ciale verhuisdienst heen en
weer gereden tussen de twee
Europese 'hoofdsteden'. Die
kisten blijven noodgedwon
gen in de smalle gangen van
de gebouwen staan. Slechts
enkele momenten van onop
lettendheid zijn nodig om al
le scheldwoorden in alle ne
gen Euro-talen te leren.
Het Europarlement betrok
afgelopen jaar een nieuw ge
bouw in Brussel, de Leo-
poldsruimte, in de volks
mond Gril der Goden, een
gebouw dat is ontworpen
met het oog op de almaar
verdergaande uitbreiding
van de Europese Unie. Kos
ten van de huurkoop: 2,1
miljard gulden, exclusief
rente, aflossing en (zei de be
grotingscommissie) malver
saties van de bouwheren.
Frankrijk werd daarop be
vangen door de vrees dat op
een kwade dag weieens alle
plenaire zittingen van het
parlement van Straatsburg
naar Brussel zouden kunnen
verdwijnen. Met een truc
chantage, zeiden vele Euro
parlementariërs dwong
Parijs de EU een concessie
af. Alleen als Straatsburg één
keer per maand een week
het parlement mocht blijven
huisvesten, waren de Fran
sen bereid om de (eerste) of
ficiële uitbreiding van het
Europarlement met achttien
afgevaardigden uit de voor
malige DDR te accepteren.
En zo geschiedde.
Niet alleen komt er op de
ze manier geen einde aan de
blauwe schenen, er zit nog
een 'maar* aan vast. Het hui
dige Paleis de l'Europe in
Straatsburg is niet groot ge
noeg om alle toekomstige
uitbreidingen van de EU op
te vangen. Dus heeft parle
mentsvoorzitter Klepsch te
gen heug en meug ook een
plan moeten goedkeuren
voor een nieuw parlements
gebouw in de Elzasser hoofd
stad: voorlopige kosten 600
miljoen gulden.
Overigens heeft ook
Luxemburg een plaats in het
'rondreizende Euro-circus'.
In Luxemburg zetelt het se
cretariaat van het Europees
Parlement. Bovendien wor
den daar twee maanden per
jaar de vergaderingen van de
Europese ministerraad be-
Welja,
laat Europa over aan rechts.
Grenzen dicht.
Vreemdelingenhaat.
Het milieu naar de knoppen.
De rijken rijker.
Groenlinks kleiner.
Is dat wat we willen?
D'Ancona wil e
se landen willen nu wel hetzelf
de beleid, maar dan onder de
leuze 'even restrictief is ook ge
lijk'. Ik vind dat asielzoekers die
niet om economische motieven
vluchten mime mogelijkheid
moeten hebben binnen te ko
men. Mensen in doodsnood
vinden toch wel een gaatje en
verblijven dan desnoods ille
gaal", meent D'Ancona.
De PvdA-Eurolijstrekker vindt
/ichtige verdeling van het aantal asielzoekers.
het huidige asielbeleid in som
mige lidstaten te streng.
D'Ancona hoopt dat landen on
derling goede afspraken maken
en de grenzen niet voor elkaar
afgrendelen. „Sommigen zeg
gen: aan de deur wordt niet ge
kocht. Ik hoop dat Europa een
minder restrictief asielbeleid
gaat voeren dan waar Neder
land nu toe gedwongen is."
D'Ancona meent dat een
minder streng toelatingsbeleid
in Europa geen nieuwe stromen
asielzoekers naar Nederland
brengt: „De opvang in Europa is
nu erg onevenwichtig verdeeld.
Een land als Noorwegen neemt
vijfduizend asielzoekers per jaar
op. Dat is dus bepaald geen
gastvrij land. In landen als Italië
komen officieel ook wel veel
minder asielzoekers binnen,
maar daar zijn waarschijnlijk
veel meer illegalen. We
die last samen delen
door voor elk land een 'quotum'
aan asielzoekers af te spreken,
een aantal dat ze móeten ac
cepteren. Ik zou voor Europese
landen toelatingscriteria ont
wikkelen waarbij ook het wel
vaartsniveau een rol speelt,
evenals de beschikbare ruimte
die een land heeft", aldus D'An
cona, die de afgelopen jaren
FOTO ANP ED OUDENAARDEN
grote kritiek kreeg op het tekort
aan opvangmogelijkheden in
Nederland.
Als media-minister heeft
D'Ancona ervaren dat de in
vloed van Europa sterker is dan
nationale regelingen. Ze ver
wacht dat die invloed doorgaat:
„De Nederlandse omroepen
hebben zich in naïviteit gewen
teld ten aanzien van de media
ontwikkelingen in Europa. Als
minister heb ik de commerciële
televisie van een wettelijke fun
dering voorzien en enkele we
ken geleden is dat met het pu
blieke bestel gebeurd. Het ligt
nu aan Hilversum. Als de com
merciële televisie meer dan vijf
tig procent van de markt in
handen krijgt en Hilversum ver
liest verder terrein, dan zal het
draagvlak onder het publieke
bestel wegvallen. Dan is er geen
legitimering meer voor het hui
dige omroepsysteem. Ik hoop
dat ze hun positie versterken
door innige samenwerking per
riet. Maar ik heb als minister
niet de bevoegdheid om om
roepverenigingen op te heffen.
Als ze niet langer de helft van
het publiek vasthouden, moet
er meer ruimte voor commercie
komen. Dan is het maar de
waag of je al dat kijk- en luister
geld nog mag vragen voor het
publieke bestel. Maar de opruk
kende commercie door Europa
is natuurlijk geen zegening."
Na haar ministerschap gaat
d'Ancona terug naar het Euro
pees Parlement waar ze vijf jaar
in heeft gezeten. Ze voelt zich
niet teruggestuurd. „Integen
deel, ik had in de Tweede Ka
mer kunnen gaan zitten nadat
het congres een combinatie van
Tweede Kamer en Europeesi
Parlement (het zogeheten dub-;
belmandaat) afkeurde. Maar
Europa trekt mij meer. Ze heb
ben mij na de verkiezingen nog
gewaagd beschikbaar te blijven
voor een ministerschap. Maar
dat wil ik niet. Die functie legt
zodanig groot beslag op mijn
tijd, dat ik geen tien minuten,,,
meer over heb voor mijn privé-
leven. Straks heb ik in ieder ge
val de weekeinden vrij. Maar ik
sluit niet uit dat ik later alsnog
beschikbaar ben. Zeg nooit
'nooit'. Het zou natuurlijk kun
nen dat een nieuw kabinet het
geen vier jaar uithoudt, dan
wordt het anders. Dan zou ik
eventueel beschikbaar zijn,
maar nu stel ik mij in op Euro
pa."
Maij-Weggen keert ontspannen terug naar Brussel
WILFRED SCHOLTEN
Hoewel haar partij 'in principe voor besturen'
kiest, vindt Hanja Maij-Weggen het niet slecht
voor het CDA om even in de oppositie te gaan.
„Dat kan heel gezond zijn voor een partij. Het
geeft me wel een ontspannen gevoel, even in de
luwte te zitten. Zo krijgen we de kans te herstellen
van wat er is gebeurd."
Maij-Weggen, lijsttrekster van het CDA voor de
Europese verkiezingen en (nog even) demissio
nair minister van verkeer en waterstaat, zégt niet
alleen dat ze ontspannen is, ze óógt het ook. Mis
schien komt het wel doordat ze Den Haag zal ver
ruilen voor Brussel, waar eigenlijk, zoals ze zegt,
haar hart ligt. Op Verkeer en Waterstaat had ze
niet zelden 'heimwee naar Europa", dat ze vooraf
gaand aan haar ministerschap al elf jaar als Euro
parlementariër diende. „Ik zal nu vast ook wel
eens heimwee krijgen naar mijn ministerie, maar
dan ga ik daar maar een kopje koffie drinken. Dat
deed mevrouw Smit-Kroes ook regelmatig.
Maij-Weggen was de afgelopen vier jaar al bijna
maandelijks in Brussel om als transport- dan wel
telecom-minister aan het beraad in de Europese
Raad van Ministers deel te nemen, het orgaan
waarin de echte beslissingen vallen. Ze hekelt het
'grote democratische tekort van de Europese
Unie: de ministerraad maakt fors de dienst uit,
volstrekt ongecontroleerd'. Ze sluit zich echter
niet aan bij de telkens terugkerende weeklacht
dat het Europees Parlement zo weinig heeft te
zeggen. „Men onderschat hoe de bevoegdheden
van het parlement de laatste jaren zijn uitgebreid.
Het Europees Parlement heeft meer bevoegdhe
den dan een gemiddelde Senaat."
Eén van die bevoegdheden is het wegsturen
van de Europese Commissie, het dagelijks be
stuur van de Europese Unie, dat in januari vol
gend jaar in een nieuwe samenstelling en met
een nu nog onbekende voorzitter aantreedt. „Er
wordt wel gezegd dat wij alleen maar de hele
Commissie naar huis kunnen sturen en niet één
van de Commissarissen, als die ons niet bevalt,
maar daar is een hele nuchtere methode voor te
vinden. Als één ons niet bevalt, sturen we ze alle
maal weg en dan zeggen we dat ze allemaal terug
mogen komen op die ene na."
Hoe Europees het parlement ook is, opkomen
voor het eigenbelang 'hoort er bij, als je het maar
niet te veel doet', vindt ze. „Je probeert ook als
Europarlementariër altijd zo Europees mogelijk te
zijn, maar als je denkt dat er iets in Europa ge
beurt waar Nederland heel slecht mee weg komt,
dan ga je er met alle Nederlanders dwars voor lig
gen."
Na de 'Itard-ware'van dijken, tunnels en spoor
lijnen wil Hanja Maij-Weggen zich in Brussel
weer meer op haar oude stiel van sociale zaken
werpen. Dat zal haar in de christen-democrati
sche fractie in het Europees Parlement meteen na
de verkiezingen al een botsing opleveren met de
Britse conservatieven, die de laatste vier jaar bij
de christen-democraten waren ondergebracht.
- De Britten hebben geen boodschap aan 'het soci
ale fundament onder Europa' en zien in Ëuropa
hooguit een soort vrijhandelszone.
„Ik ben er nooit voor geweest om de Tories in
de christendemocratische fractie op te nemen,
maar ik was nog geen vier maanden uit Brussel
weg of ze zaten er." Inmiddels is het enthousias
me voor de Britten zodanig geslonken, meent ze,
dat het zeer de vraag is-ofze opnieuw bij de chris
ten-democraten onderdak zullen vinden.
„Bovendien zullen ze vermoedelijk niet met erg
veel afgevaardigden terugkeren", voegt ze er fijn
tjes aan toe.
Volgens Maij-Weggen hebben de Europese
christen-democraten de Britse Conservatieven
niet nodig. „Er zijn in feite maar twee grote frac
ties in het parlement: de socialisten en de chris
ten-democraten. Als die samen 260 stemmen bij
een kunnen brengen, dan kun je de wetgeving
naar je hand zetten." Zoveel stemmen, gelooft ze,
komen er wel. Zonder de Tories en zeker zonder
de Italianen van Berlusconi's Forza Italia,.die in
Rome met de neo-fascisten samenwerkt.
Maij-Weggen sluit opname van Forza Italia in
de christen-democratische fractie in het Europees
Parlement uit. Leo Tmdemans-de .christen-demo
cratische fractieleider in het Europarlement,
'heeft me daarna onmiddellijk per fax laten weten
dat die eventuele samenwerking alleen maar op
geruchten gebaseerd is'. Daarmee is voor Maij-
Weggen de kous af. „Het is uit de lucht gegrepen.
Ik vind dan ook dat we er nu over moeten ophou
den."
Ze heeft zich voorgenomen zich heel 'koel' te
gedragen als de nieuwe Italiaanse regeringspartij
en straks in het parlement opduiken. „Maar we
zullen zeer stevig reageren als er verkeerde din
gen worden gezegd. Ernstiger vind ik het algeme
ne beeld dat er nu weer een land is met nationa
listen en neo-fascisten in de regering. Dat heeft
-Ettfona de laatste veertig jaar niet meer gehad.
Het nationalisme sluipt kennëtijkrttet alleen de
Midden- en Oosteuropese landen binnen. We
moeten er in de komende jaren veel aandacht
aan besteden om dat proces te keren."
Maij-Weggen is, zegt ze, met het 'Europese ide
alisme' opgegroeid dat zich na de bittere jaren
van de Tweede Wereldoorlog keerde tegen oor
log, racisme en vreemdelingenhaat. „Ik zie op dit
moment heel veel raakvlakken met toen. Er is
wéér een oorlog in Europa, wéér een economi
sche recessie en er zijn wéér etnische conflicten,
vreemdelingenhaat en racisme. Daar moet Euro
pa weer zijn grote politieke taken gaan vervullen.
Europa zal de komende jaren heel belangrijk zijn.
vooral voor het behoud van vrede, veiligheid en
verdraagzaaipheid.
Maij-Weggen is van plan de Italiaanse regeringspartijen 'koel' tegemoet te treden.
FOTO'
