EVP op verlies bij
Euroverkiezingen
Europese Verkiezingen
Extreem-rechts verliest in Europarlement aan invloed
m
Mogelijk gedragscode voor
lobbyisten Europarlement
Eenderde van parlementsbegroting gaat op aan vertaalwerk
Europarlementariërs d66
lonken naar links-liberalen
DINSDAG 7 JUN11994
De inwoners van Groot-
Brittannië, Ierland, De
nemarken en Nederland
gaan donderdag als eer
sten naar de stembus
om een nieuw Europees
Parlement te kiezen. In
dë overige Europese lid
staten worden aan
staande zondag verkie
zingen gehouden.
De uitslag van de
stembusgang van don
derdag wordt echter tot
volgende week maan
dag geheim gehouden
om de verkiezingen van
zondag niet te beïnvloe
den.
In Nederland doen to
taal elf partijen mee:
PvdA, CDA, WD, D66,
Groen Links,
SGP/GPV/RPF, De
Groenen, Een Betere
Toekomst (van de Britse
Hagenaar Nigel Franks),
Socialistische Partij,
Centrumdemocraten en
Lijst 9 (van oud-
Grolsch-directeur De
Groen). Op drie pagi
na's blikt deze krant
vooruit naar deze ver
kiezingen. Vandaag de
tweede reeks voorbe
schouwingen.
Sociaal-democraten blijven vermoedelijk grootste fractie
De twee grote politieke stromingen in Europa, die van
sociaal-democraten en van christen-democraten, staan
er niet best voor aan de vooravond van de Europese ver
kiezingen. Maar net als bij de Nederlandse parlements
verkiezingen zullen de sociaal-democraten hoogstwaar
schijnlijk als grootste fractie uit de bus komen.
den haag leo maatMaar de positie van de PES
anp en meer nog die van de EVP is
aan erosie onderhevig. De Eu
ropese Volks Partij zal het moei
lijk krijgen. In de kleine lidsta
ten, zoals Nederland, België en
Griekenland, bieden opiniepei
lingen of recente verldezingen
weinig hoop op versterking van
de fractie.
Maar wat belangrijker is: in
de vijf grote lidstaten is alleen
de christen-democratie in
Spanje (Partido Popular) aan de
winnende hand. In Italië is de
christen-democratie geminima
liseerd, in Frankrijk nooit echt
sterk geweest en in Groot-Brit-
tannië op de rand van instorten.
In Duitsland, straks de grootste
leverancier van Europese parle
mentariërs (99 zetels te verde
in het huidige Europees Parle
ment wordt de dienst uitge
maakt door de PES (de socialis
tische fractie, die 198 leden telt)
en de EVP (de christen-demo
cratische fractie van 162 parle
mentariërs). Samen hebben de
ze stromingen 360 van de 518
zetels in het parlement.
In de praktijk betekent het dat
als PES en EVP het onderling
eens zijn, de overige partijen er
niet meer toe doen. Liberalen
(44 zetels), Groenen (28), Natio
nalisten (20), Regionalisten (16),
Communisten (13), Extreem
rechts (13) en zo'n 25 individue
le parlementariërs halen het in
omvang niet bij de Grote Twee.
len), kan alleen een snelle eco
nomische opleving de partij van
bondskanselier Kohl nog op de
eerste plaats houden.
CDA-lijsttrekker Maij-Weggen
zei onlangs Forza Italia van de
Italiaanse premier Berlusconi
niet als een christen-democrati
sche partij te beschouwen. Deze
partij gaat het volgens opinie
peilingen in Italië bij de Europe
se verkiezingen nog beter doen
dan bij de nationale parle
mentsverkiezingen.
De 27 Italiaanse christen-de
mocraten in het Europarlement
zullen het onderspit delven. Al
zou elke Nederlander op het
CDA stemmen, dan zou dit ver
lies daarmee niet zijn te com
penseren.
De Britse Conservatieven zijn
een verhaal apart. De 33 parle
mentariërs maken nu deel uit
van de EVP-fractie, zonder van
de partijstructuur deel uit te
maken. Het is een lidmaatschap
op proef en die proef is niet erg
geslaagd. De partij is te kapita
listisch en vooral te anti-Euro-
ZETELVERDELING I ITK-uitslag '94 vertaald pTjj Euroverkiezingen '84
NEDERLANDS DEEL in Eurozetels
EUROPEES PARLEMENT [33 Euroverkiezingen '89 Ml Euroverkiezingen '79
N.B.: zeteltotaal Nederland
van '79 tot en met '89: 25.
Bij komende verkiezingen
Nederland 31 zetels
toebedeeld.
GroenLinks kwam voorheen
onder andere uit onder de
naam Regenboog.
Het protestants verbond
bestaat uit: SGP, GPV en RPF.
1 1 1
|0 i ;0 0 0 0 0
Protestants
Verbond
pees v
r de christen-democra-
Op de komende EVP-topcon
ferentie (22 juni) zal de partij
zich over de positie van de Brit
se Conservatieven moeten bera
den. Waarschijnlijk zal het er
dan niet meer zo toe doen. De
partij van premier Major is zo
aangeslagen, dat mede door
toedoen van het districtenstel
sel maar een handjevol Con
servatieven naar Straatsburg zal
worden afgevaardigd.
Het Franse politieke land
schap raakt steeds meer ver
splinterd. One-zssue-partij en
voor een radicale Bosnië-poli-
tiek of voor een vrije jacht, en
extreem-rechts maken de grote
partijen het leven zuur. Giscard
d'Estaing en elf partijgenoten
vertegenwoordigen de Franse
christen-democratie. Veel meer
zit er niet in.
De partij van bondskanselier
Kohl levert 25 Europarlementa
riërs, de Beierse zusterpartij
CSU zeven. Door de uitbreiding
van het totale aantal Duitse ze
tels van 81 tot 99 zal de
CDU/CSU in absolute getallen
nog wel iets kunnen winnen.
De socialisten zien hun aantal
in Italië en Spanje drastisch
slinken, maar dat wordt in de
andere landen, vooral Groot-
Brittannië, gecompenseerd.
„Het parlement wordt straks ge
domineerd door Labour", zei
laatst een Nederlandse diplo
maat. Hij vergat de Duitse SPD.
Samen kunnen deze partijen
wel zo'n honderd zetels halen.
Daarmee vergeleken is een ze
teltje meer of minder voor de
PvdA (nu acht) te verwaarlozen.
De socialistische fractie zal de
komende vijf jaar vermoedelijk
veruit de grootste blijven in het
Europees Parlement, op veel
ruimere afstand gevolgd door
de christen-democratie. De
winst lijkt echter te gaan naar
nationalisten, neo-fascisten en
diverse splinterpartijtjes, terwijl
ook de liberalen een graantje
kunnen meepikken. Wellicht
heeft 'paars' ook in Europa toe
komst.
Hoeveel het er precies zijn weet
niemand, maar de groeiende
macht van Europa heeft naar
schatting al meer dan driedui
zend professionele lobbyisten
naar Brussel gelokt. De meesten
houden zich netjes bezig met
het verstrekken en verzamelen
van informatie. Toch klinkt de
roep om registratie en een ge
dragscode steeds luider. Niet al-
leen vanwege de onvermijdelij
ke bijverschijnselen als lunches
- en geschenken, maar ook om
dat Europarlementariërs zich
zelf als lobbyist gaan gedragen.
En dat duidt op belangenver
strengeling.
Het bedrijfsleven heeft de
weg naar Brussel al lang gevon
den, maar ook uit andere uit
hoeken van de wereld komen ze
tegenwoordig: provincie- en ge
meentebesturen, vakbonden,
werkgevers, milieugroepen,
Derde-Wereldbewegingen en
non-profit-organisaües. Alleen
al georganiseerd Nederland is
met zo'n tweehonderd mensen
present.
De doorsnee lobbyist houdt
in de gaten wat Europa uit
spookt en probeert waar nodig
ambtenaren en parlement tijdig
te informeren over de prakti
sche schade die plannen kun
nen aanrichten. De meeste lob
byisten hanteren een eigen
ethische beroepscode waarin
openheid en eerlijke informatie
een voorname plaats innemen.
Anderen pakken de zaken
agressief aan. Ze verschaffen
zich op een joumalistenpasje
toegang tot gebouwen en druk
ken stuldcen achterover. Vooral
rond het mogelijke Europese
verbod op tabaksreclame is een
harde strijd geleverd. Zo lobbie-
de een ambtenaar van de Eu
ropese Commissie tijdens zijn
onbetaalde verlof voor een siga-
rettenfabriek. In werktijd was de
man belast met de harmonisa
tie van de tabaksaccijns.
Ook Europarlementariërs zelf
trekken, betaald of onbetaald,
regelmatig de kar van een be
langengroep, tot ergernis van de
eerlijke lobbyist. In Brussel gaan
hardnekkige verhalen over par
lementariërs en ambtenaren die
openbare documenten verko
pen, een eigen consultancy-bu
reau runnen of commerciële
nevenfuncties hebben. Omdat
het Europarlement nauwelijks
een register van bijbanen bij
houdt, is onduidelijk wat fictie
is en wat waarheid.
straatsburg aly knol
correspondent
Het heet een verrijking van Europa te^ijn, de gro
te verscheidenheid aan talen, maar voorlopig
wordt iedereen er alleen maar armer van. Niet
minder dan eenderde van de begroting van het
Europees Parlement wordt jaarlijks opgeslokt
door mondeling en schriftelijk vertaalwerk. Dat
bedrag zal de komende tijd alleen maar stijgen.
Momenteel kent de Europese Unie negen offi
ciële, gelijkwaardige talen: Deens, Duits, Engels,
Frans, Grieks, Italiaans, Nederlands, Portugees en
Spaans. Voor elke zitting van het Europarlement
worden zo'n vierhonderd tolken opgetrommeld.
Per vertaalcabine lossen drie tolken elkaar om het
kwartier af.
Als de EU op 1 januari 1995 wordt uitgebreid
met Finland, Noorwegen, Zweden en Oostenrijk
komen er nog eens drie talen bij. Als tegen het
einde van deze eeuw ook de eerste groep Mid
den- en Oosteuropese landen toetreedt, waar
door het aantal talen wellicht tot twintig wordt
vergroot, zullen negen op de tien Euro-ambtena
ren nog uitsluitend met vertaalwerk bezig zijn.
Het is de prijs van de democratie. Niemand
mag worden benadeeld als hij zich kandidaat wil
stellen voor het Europarlement, dus ook niet de
gene die alleen zijn moerstaal spreekt. En ook ie
dere Euroburger moet in staat zijn in de eigen
taal met het parlement te communiceren.
Af en toe wordt ook al wat bezuinigd, onder
meer door het inzetten van zogeheten pivots,
spilvertalers. Eén pivot vertaalt bijvoorbeeld een
Portugese toespraak naar het Engels, waarna de
overige tolken dat Engels doorvertalen naar de
andere talen. Dat daarbij geregeld wat verloren
gaat een grapje, een spitsvondigheid, een
woordspeling spreekt voor zich, maar moeten
de Europarlementariërs voor lief nemen.
De Europese Unie kent momenteel nog steeds
maar twee werktalen, waarin de voorbereidende
stukken worden opgesteld, het Frans en het En
gels. Dat ergert de Duitsers in toenemende mate.
Niet alleen neemt binnen Europa de handel met
Duitsland de eerste plaats in, sinds de Duitse her
eniging beslaat het Duits ook nog eens de groot
ste groep inwoners van de EU. Met de aansluiting
van Oostenrijk wordt die positie alleen nog maar
sterker. Het Duits als derde werktaal lijkt dan ook
nog slechts een kwestie van tijd te zijn.
D66, dat ook bij de Europese
verkiezingen rekent op een flin
ke vyinst, kijkt uit naar andere
partners in het Europees Parle
ment. De enige D66'er in
Straatsburg, Jan-Willem Ber-
tens, werkte tot nu toe met de
WD samen in één fractie. De
partij, die hoopt op zes van de
31 Nederlandse zetels in het Eu
roparlement, lonkt nu vooral
naar de Britse liberalen van
Paddy Ashdown.
„We zullen eerst samenwer
king zoeken met verwante
links-liberale groeperingen", al
dus Doeke Eisma, de derde man
op de lijst. D66 wil zo het eigen
karakter meer benadrukken.
Eisma sluit echter niet uit dat
zijn partij zich uiteindelijk toch
weer zal aansluiten bij het libe
rale front.
Vechtend tegen het slechte
imago van het Europees Parle
ment, dat bij veel kiezers onbe
kend en dus onbemind is, wil-
FOTO DIJKSTRA BV
len de D66-Euro's zich laten
zien in de Tweede Kamer. Ze
wensen spreekrecht in het Ne
derlandse parlement en wijzen
op de slechte controlemogelijk
heden van de nationale volks
vertegenwoordigingen op de in
breng van ministers in Brussel.
Behalve op versterking van de
macht van het Europese Parle
ment zal D66 zich in Europa
concentreren op de bestrijding
van werkloosheid en criminali
teit. Ook een meer marktgerich
te, milieuvriendelijke landbouw,
beheersing van de migratie en
een effectief gemeenschappelijk
buitenlands en veiligheidsbe
leid zijn prioriteiten in het ver
kiezingsprogramma.
D66-leider Hans van Mierlo
waarschuwde echter dat Europa
niet als een te mooi ideaal moet
worden voorgesteld. „Het is ei
genlijk een groot slagveld, waar
we moeten knokken om onze
belangen veilig te stellen." Maar
Nederland kan niet zonder Eu
ropa, zelfs een paars kabinet
niet, aldus Van Mierlo.
Terwijl extreem-rechts in een
aantal lidstaten van de Eu
ropese Unie (EU) een perma
nente plaats in het eigen parle
ment lijkt te hebben veroverd,
valt het in Europa nog wel
mee. Alle peilingen wijzen erop
dat de fascisten, racisten en
neo-nazi's aan invloed zullen
verliezen. Onze corresponden
ten in diverse Europese hoofd
steden maken enkele dagen
voor de verkiezingen de balans
op.
België
In België worden de Euroverkie
zingen 'het eerste grote exa
men' voor het extreemrechtse
Vlaams Blok genoemd. Het Blok
zelf voorspelt voor 12 juni een
'nieuwe zwarte zondag', ofwel
een herhaling van 24 november
1991, toen de rechts-extremis-
tën in Vlaanderen bij de Belgi
sche parlementsverkiezingen
hun grote doorbraak beleefden
en zo'n tien procent van de
stemmen binnenhaalden.
Het Vlaams Blok is de Eurover
kiezingen ingegaan met de slo
gan 'Grote Kuis', een term die
herinnert aan de vooroorlogse
Belgische fascisten van de Rex-
partij. In Europa moet volgens
het Blok voorrang worden gege
ven aan de 'culturele eigenheid'
van de volkeren. Niet alleen op
Belgisch, maar op Europees ni
veau moeten 'de niet-Europese
gastarbeiders worden terugge
stuurd'. Het Blok klaagt openlijk
dat kinderen worden 'meege
sleurd' naar tentoonstellingen
over Anne Frank of de film
Schindler's List.
De lijst van hét Vlaams Blok
wordt aangevoerd door de al
wat bejaard ogende Karei Dil
len. Nummer twee staat de de
magogisch goed onderlegde be-
gin-dertiger Frank Verhecke.
Betrouwbare prognoses ontbre
ken. Enkele maanden geleden
meende het Blok nog het aantal
Eurozetels van één naar vier te
kunnen verhogen. Inmiddels
lijkt het Blok zelf al met een ver
dubbeling tevreden te zijn.
In Franstalig België treden twee
rechtse partijen aan, het Front
National en AGIR, die beide een
'Wallonië voor de Walen' voor-
Italië
De Nationale Alliantie (NA), de
Italiaanse 'post-fascistische'
partij van Gianfranco Fini, zal
vrijwel zeker het bij de laatste
verkiezingen geboekte succes
overtreffen. Volgens de peilin
gen zal de partij één tot twee
procent groeien en uitkomen
op zo'n vijftien procent van de
stemmen. Ze is daarmee, na
Berlusconi's Forza Italia (25
procent) en de ex-communisti
sche PDS (22), de derde partij
Extreemrechtse jongeren in het voormalige Oostduitse Frankfurt/Oder.
van het land. De federalistische
Lega Nord, die zichzelf niet als
rechts wil omschrijven, maar
wel regeringspartner is van NA
en Forza Italia, zakt van 8,5
naar 7,4 procent.
In Italië wordt heel weinig aan
dacht besteed aan de Europese
verkiezingen, maar ze zijn een
belangrijke test, vooral voor de
interne verhoudingen binnen
de rechtse regering van Berlus
coni. Volgens marktonderzoe
ker Renato Mannheiiner vecht
Lega Nord voor overleving.
„Ondernemers, winkeliers en
de middenklassen in het alge
meen lopèn massaal over naar
Forza Italia en NA. De partij van
Fini heeft bovendien een enor
me aantrekkingskracht op de
jeugd."
Het grote probleem is echter de
identiteit van de Nationale Alli
antie. Fini blijft volhouden dat
alle banden met het (neo)fascis-
tische verleden zijn doorgesne
den, maar hij veroorzaakt keer
op keer commotie met zijn po
sitieve 'historische oordelen'
over Mussolini-en het fascisme.
Groot-Brittannië
In Groot-Brittannië, waar de
British National Party (BNP)
een kwijnend bestaan lijdt, doet
extreem-rechts niet mee aan de
verkiezingen. De BNP zou geen
enkele kans hebben een zetel te
veroveren in het Europees Par
lement.
Bij de gemeenteraadsverkiezin
gen van vorige maand had de
partij dertig kandidaten gesteld:
geen van hen werd echter geko
zen. Het enige raadslid dat de
BNP had, Derek Beackon in
Oost-Londen, werd niet herfco-
Duitsland
'Ja tegen Duitsland, nee tegen
Europa'. Dat is de kreet waar
mee de Republikanerde Eu
ropese verkiezingen ingaat. Veel
kans om de kiesdrempel van vijf
procent te halen, heeft de partij
van de oud-SS'er Franz Schon-
hüber dit keer niet.
Vijfjaar geleden zag het er alle
maal heel anders uit. De bejaar
de demagoog uit Beieren pre
senteerde zich als de nieuwe
rechtsradicale kracht. Keurig in
het pak, verbaal steeds slagvaar
dig, wist hij ultra-rechtse, natio
nalistische ideeën zo te verko
pen dat ze niet meer obscuur
leken.
Honderdduizenden, die het niet
in hun hoofd zouden halen op
extremistische partijen ais de
DVU of de NPD te stemmen,
zagen in Schonhübers Republi-
kanereen nog net democrati
sche partij, die voor hun belan
gen op kwam. De partij kwam
dan ook op meer dan zeven
procent en Schonhüber voor
spelde dat zijn partij achter de
SPD en de CPU/CSU de derde
politiek macht in Duitsland zou
worden. Even leek het erop,
maar sinds begin dit jaar gaat
het snel bergafwaarts.
Frankrijk
Het neo-fascistische Franse
Front National (FN) van Jean-
Marie Le Pen gaat volgens de
laatste opiniepeilingen op een
score van tien procent af. In
1989 was het FN nog goed voor
bijna twaalf procent van de
stemmen, maar de partij heeft
de wind al enkele jaren niet
meer in de zeilen.
Dat heeft voor een deel te ma
ken met het feit dat er binnen
de partij een hevige strijd om de
macht gaande is. Bruno Myrel
en Bruno Gollnisch, twee van Le
Pens kroonprinsen, vechten om
de opvolging van de inmiddels
66-jarige Le Pen. Wie het ook
wint, het staat al bij voorbaat
vast dat geen van beiden het
charisma van Le Pen heeft.
Daarnaast verliest het Front Na
tional aan aantrekkingskracht
omdat een deel van het gedach-
tengoed van de partij inmiddels
door anderen is overgenomen.
Minister Pasqua (binnenlandse
zaken) maait Le Pen en de zij
nen met zijn harde beleid tegen
immigratie het nodige gras voor
de voeten weg.
Tijdens de campagne voor de
Europese verkiezingen onder
vindt de partij van Le Pen bo
vendien veel concurrentie van
Philippe de Villiers. Het gaullis
tische parlementslid voert met
zijn lijst 'Voor een ander Euro
pa' een sterk nationalistische
campagne die in menig opzicht
weinig verschilt van die van het
Front National
