Economie Beurs
Prijzen interesseren technisch analisten niet
I
1
1
MAANDAG 6 JUN11994
156 H L
ECONOMISCH KORT
DE WERELDBANK verstrekt Al
gerije een lening van 110 mil
joen dollar met een looptijd van
zeventien jaar, waarvan de eer
ste vijf jaar vrij zijn van aflos
sing. Het geld is bestemd voor
verbetering van de watervoor
ziening en het rioleringssys
teem.
DE LOPENDE rekening van de
Japanse betalingsbalans ver
toont over april een overschot
van 13,98 miljard dollar. Dat is
duidelijk meer dan het surplus
van 11,40 miljard dollar in de
zelfde maand van 1993, maar
minder dan de 15,76 miljard
dollar in maart van dit jaar.
HET AANTAL werknemers van
het Duitse cosmeticabedrijf
Schwarzkopf zal vóór het eind
van het jaar verminderen van
4.200 tot iets meer dan 3.000 in
het kader van een herstructure
ring. Het bedrijf, waarin het
chemieconcern Hoechst een
meerderheidsbelang heeft, leed
vorig jaar een verlies van 3,8
miljoen mark op een omzet van
1,14 miljard mark. In 1992 was
er nog een winst van elf miljoen
mark.
VERZEKER! NGSMAATSCHAP-
PIJ De Noord- en Zuid-Hol-
landsche Lloyd heeft de winst
na belasting vorig jaar zien da
len van 0,5 tot 0,2 miljoen gul
den. Hoofdoorzaak van deze
daling was de negatieve ontwik
keling bij motorrijtuigverzeke
ringen. Het dividend blijft 65
gulden.
BEURSEFFECTEN
EMS, de koeriersdienst van PTT
Post. wil het koeriersbedrijf Dis
trict Couriers Nederland over
nemen. Beide bedrijven hebben
eerder deze week een intentie
verklaring voor de overname
getekend. Bij District Couriers,
dat in Amsterdam en omgeving
opereert, werken veertig men
sen. De overname door EMS zal
in geen van beide bedrijven di
recte gevolgen hebben voor de
werkgelegenheid.
HET ARBEIDSBUREAU in
Amersfoort heeft het bedrijf
Enerpac in Veenendaal, produ
cent van hydraulische gereed
schappen, niet toegestaan 53
van de 108 werknemers collec
tief te ontslaan. Gezien de gun
stige bedrijfseconomische situ
atie van het bedrijf vindt het
bureau de omvang van de per
soneelsreductie te groot. Het
Amerikaanse moederbedrijf van
Enerpac, het API-concern, is be
zig mét een grootscheepse her
structurering in Europa.
AMERIKAANSE fabrikanten
gaan Zuid-Korea onder druk
zetten om meer auto's uit de VS
te importeren. Andrew Card,
voorzitter van de Amerikaanse
Vereniging van Autofabrikan
ten. reist deze maand naar
Zuid-Korea af voor overleg. Van
de twee miljoen auto's die vorig
jaar in Zuid-Korea werden ver
kocht, kwamen er welgeteld
1.463 uit de VS. Zuid-Korea ex
porteerde daarentegen bijna
135.000 auto's naar Amerika.
Een belangrijke stroming in de heden
daagse psychologie is het behaviorisme.
Behavioristen willen - in tegenstelling tot
bijvoorbeeld de Freudianen, die zelfs het
onderbewuste trachten bloot te leggen -
niet weten wat er in de psyche van de
mens om gaat. De geest van de mens is
volgens de behavioristen een niet te
doorgronden 'black box' (een zwarte
doos) en daarom niet interessant. Waar
het om gaat is het gedrag, en dat zegt al
genoeg.
Ook de financiële wereld heeft zo haar
eigen behavioristen, alleen heten ze daar
'technisch analisten'. Waar economen
het gedrag van de financiële markten
proberen te voorspellen uit een veelheid
aan economische ontwikkelingen (erva
ringen) en verwachtingen van beleggers
omtrent de toekomst (gevoelens), wil de
technisch analist letterlijk niets van dit
alles weten. Prijzen en winstcijfers kun
nen hem gestolen worden, het nieuws
zal hem worst wezen, de ware beweegre
denen van de markt zijn hem een zorg
(dat is toch een black box).
Grafiek
Het spoor dat koersen in het verleden
hebben getrokken (het gedrag van de
markt), zegt hem al genoeg over de toe
komst. Waar de ouderwetse econoom,
net als de aanhangers van Freud, alleen
na een ingewikkelde en vaak ook lang
durige 'analyse' tot een voorspelling kan
komen, heeft de technisch analist aan
een enkele grafiek genoeg.
Een goed voorbeeld is het 'probleem
gedrag' dat de Nederlandse aandelen- en
obligatiemarkt op dit moment vertoont:
een lange rente die tot boven de zeven
procent is gestegen, en een AEX-index
die daar zijn oren naar heeft laten han
gen en onder de vierhonderd punten is
geraakt, en niemand weet precies waar-
Telkens weer proberen de economen
het uit te leggen: dat er helemaal geen
grond is voor een hogere rente, dat de
werknemers in Europa met al die ontsla
gen nauwelijks nog looneisen durven te
stellen, dat mede daardoor de inflatie
blijft, en dat de Europese economieën
weliswaar de recessie achter zich hebben
gelaten, maar dat we ons van het herstel
voorlopig niet al te veel mogen voorstel
len. Zij kunnen praten als Brugman, de
doctorandussen in de economie, de
markt trekt zo zijn eigen plan. De afgelo
pen week steeg de rente wederom -
soms met tienden van procenten op een
dag.
Lege handen
Bij dit strikt genomen 'onjuiste' gedrag
van de markt staan economen met lege
handen. Hier moeten de financieel be
havioristen aan te pas komen.
Voor wat betreft de Nederlandse rente
is het beeld zoals zij dat in de grafieken
zien duidelijk. Sinds de rente het belang
rijke 'weerstandsniveau' op 6,75 procent
bereikte was het, zoals wielrenners het
zouden uitdrukken, erop en erover. Niets
staat een rentestijging tot vlak boven de
7,5 procent in de weg - de graadmeter
daarvoor is de tienjaars rente. Daar zal
de rente op een nieuw 'weerstandsni
veau'stuiten.
Waarom? Op een niveau van 7,5 pro
cent hebben beleggers in het verleden
wel vaker hun strategie omgegooid. En
bovendien ligt 7,5 precies halverwege de
enorme rentedaling van 9,3 naar 5,6 pro
cent en ook dat schijnt enige invloed te
hebben op het gedrag van beleggers.
Voor de lange termijn blijven de tech
nisch analisten echter optimistisch over
de rente. Dat blijkt uit het 'lagere-top-
pen-lagere-bodems-spoor' dat de rente
de afgelopen vijftien jaar heeft getrok
ken. Eind jaren zeventig bereikte de lan
ge rente een record van 12,5 procent,
eind jaren tachtig volgde een nieuwe top
op 9,5 procent.
De dieptepunten kwamen ook steeds
lager te liggen: 7,5 procent ,(1983), naar
5,9 procent (1986) en 5,5 procent begin
dit jaar. De volgende bodem zal daarom
op 4,5 procent liggen. Wanneer die
wordt bereikt, weet niemand. Dat hangt
af van de vraag of de rente eerst nog de
IMF schorst Zaïre.
WASHINGTON Rtr-AFP
-ktt
7,5 procent zal overschrijden.
AEX-index
Ten slotte nog even de aandelenmarkt.
Dat de Amsterdamse AEX-index de afge
lopen tijd tot onder de vierhonderd pun
ten zakte heeft niet zoveel te betekenen.
Dit is wel een mooi rond getal, maar
geen 'officieel' weerstandsniveau. De
cruciale steun komt op 395 punten. Deze
zal de komende dagen worden getest.
Houdt de beurs stand, dan ligt een ver
lenging van de 'bullmarket' (lange perio
de van stijgende koersen) in het ver
schiet. Zo niet dan gaat de AEX-index tot
ongeveer 325 punten terug.
Juist in tijden van overdrijving - wan
neer het sentiment op de markt zwaar
der weegt dan de feiten - vormt techni
sche analyse een welkome aanvulling op
de 'fundamentele analyse', de diepgra
vende analyse op basis van feiten en ver
wachtingen. Beide methoden kunnen
goed naast elkaar bestaan. Volgens mij
werkt het in de psychologie ook zo. Heb
ben jaren psychoanalyse mij geen cent
gelukkiger gemaakt, dan kan ik altijd nog
eens de gedragstherapie proberen.
Brigitte Slot werkt bij het Institute for
Research and Investment Services, een
samenwerkingsverband van de Robeco
Groep en de Rabobank.
Zaïre heeft bijna alle krediy-^
verspeeld bij het International
Monetaire Fonds (IMF). De "1
ganisatie schortte afgelopq
vrijdag het lidmaatschap vaj
het Afrikaanse land op omdll 1
het zijn financiële verplichting
gen niet voldoet. Zaïre sta*
voor 315 miljoen dollar (5d
miljoen) bij het IMF in het krijtf^
Monorailsysteem {J®
Hollandia Industriële Maar
schappij heeft samen mr
Grimbergen Holding een m<ren
norailsysteem ontwikkeld. Hc,rrn
gaat om een onbemand veraa
voerssysteem in stedelijke afar
glomeraties waar grote pass|e,(
giersstromen bestaan. In cr£
loop van het jaar wordt begon
nen met een proefproject. r1^
jritt
Vervoersbond CNVp
voor Betuwelijn K.
kabinet moet zoPee
gen voor een vlotte aanleg valanl
de Betuwelijn en aansluiting o|an:
de hoge snelheidstrein. Dat zj
voorzitter E. Jongsma van cL
Vervoersbond CNV zaterdag ipU
Doorn tijdens het vierjaarlijks
congres van zijn organisatie. 2
BINNENLANDSEAANDELEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
OPTIEBEURS
TOP-15 PAR.MARKT
83.00 83.00
45.50 grolsch eert.
67,50 67,50
113,00 113.00
75.30 75,60
30,00 30.00
30.50 30.30
1660.00 1660.00
1290.00 1290.00b
25.50 25.50
45,50 46,00
28,00 28,00
50,60 50,00
177,00 177,00
18.50 18,60
18.50 18.50
22,70 22,80
56,50 56,80
79,00 79,00
79,20 79.20
64,00 64,00
46.00 45,80
106.20 106,20
52.00 52,00
428,50 428.50
1705,00 1713,00
21600.00 21600.00
64.30 64.00 moearacoor 90,20 90,50
153.00 153.00 moeara winstb 23000.00 23000.00
23,10 23,20 moolen hold. 44.70 44.50
33,00a 32,70
6750,00 vnupref.
39,50 39,50
113.00 113.00
72,50 73 40b
87,90 87,90
35,90 35,90 nedcon groep 38,10 38,60
10100 101,00 nkfhotó.ng 234,00 235,00
6.40 - 6.40 ned.part.mi] 49.60 49,60
11,00 11,00 ned.spnrvgst. 6200,00b 6200,00b
BUITENLANDSEAANDELEN
837,00 820.00
17,00 17,00
15,60 15,60
1210,00 1190.00
STAATSLENINGEN
til 101/487-97 106.00
105,25 105,25
112.25 112,60
100.20 100.18
110,50 110.70 nl 63/8 87-97
100.90b 100.80b
110.90 nl 61/4 8<
101,30 101,30
100,10 100,40
99,75 100,00
101,40 101.40
102.37 102,37
nl 61/487-97 101,10 101,20
nl 61/4 871-95 100,75 100,70
nl 61/48711-95 100,85 100,80
107,15 nl 61/4 87-02
nl 81/4 92-071-11 107,15
107.90 108.10
101.87 101.87
101.25 101,25 nlgrb31/2tr
103.50 -103.75
101,34 101,34
73,80
93,30
181,30
229,00
280,30
89,30
09/12/93 51,00
03/02/94 84,20
01/06/94 174.80
19/01/94 193,60
22/12/93 81,59
01/02/94 42,30
26/04/94 142,90
26/01/94 234,30
20/12/93 65,30
05/01/94 38,70
07/01/94 56,60
13/05/94 154,00
03/05/94 78,59
01/02/94 127,50
26/01/94 13.60
25/01/94 41,60
27/04/94 168,50
28/04/94 147,30
03/06/93
14/07/93
03/06/93
03/06/93
04/06/93 95,90 96,20
15/12/93 48,00 48,20
03/06/93 206,30 208,30
03/06/93
24/06/93
3/08/93
05/08/93
04/06/93
03/06/93
04/06/93
08/06/93
04/06/93
26/07/93
23/07/93
8,00 16/05/94 27,00 07/06/93
03/06/93
18/06/93
57,20
57,60
84,50
68,40
135,40
100,50
50,30
236,00
13/05/94 25,00
10/02/94 28,00
11/02/94 165.20
13/05/94 29,80
12/04/94 49.40
23/02/94 34.70
18/04/94 26,80
09/02/94 46,00
03/02/94 60.40
18/01/94 125.00
03/02/94 106,60
18/01/94 87,00
22/04/94 28,60
08/02/94 184,10
29/04/94 32,29
08/02/94 108,00
02/02/94 86,40
11/06/93
09/06/93
04/06/93
21/06/93
03/06/93
03/06/93
03/06/93
03/06/93
03/06/93
04/06/93
04/06/93
27/07/93
21/06/93
03/06/93
04/06/93
09/08/93
09/06/93
18/06/93
03/06/93
39,70
64,30
192,80
70,10
69,50
77.60
39,80
64,10
195,50
200,40
96,50
48 20
208,50
242,00
77,80
62,90 63,10
88,90 88,90
181,30 181,30
200,40 200,40
226,40
198,00
72,00
50,00 50,20 50,40 49,10
48,20
197,30
65,90
75,20
47,80
52,30
79,10
60,80
129,10
119,20
8,00
199,20
66,20
75,50
47,80
52,70
79,50
60,80
129,10
119.60
71,00
79,10
49,10
199,10 199,90
66,20
75,50
47,80
52,70
79,40
60,80
67,50
76,50
49,00
90,10
48,90
191,70
90,10
49,50
191,70
52,00
166,50
111,30
119,6(7
59,40
121,70
90,10
49,50
191,70
111,30 111,50 d/n
Noteringen bijgewerkt tot 1100 uur
VERKLARING DER AFKORTINGEN
op openingskoers
hj hoogste koers in 12 mnd.
Ij laagste koers in 12 mnd.
f gedaan en laten
g bieden en ex dividend
h laten en ex dividend
vk vorige koers (slotkoers)
Ik laatste koers
b bieden
c ex claim
k gedaan en laten ex dividend
1 gedaan en bieden ex dividend
ho hoogste koers
la laagste koers
d ex dividend
e gedaan en bieden
sk slotkoers
sk2 slotkoers 2 beursdagen terug
OVERIGEOBLIGATIES
- 101,50 101,30
7.98 101.40 102,10
6,94 97.80 98.50
7.83 85.90 86.50
7.42 109.00 109.40
5,65 103,75 103.75
- 102,40 102,60
7,33 104.10 104,10
5,71 102,60 102,60
6 30 104,00 103,50
6.03 101.20 101,05
inb 85/8 92
inb 91/8 92
inb a 9 83-03
lb a 90-'
ib 85/8!
inb 7 93
inb bb 61/2 87
inb 61/2 88
inb sp 61/2 88
innovest 61/4 86
mg 1091
99,50 Ikb fin 71/4 92
6.66 101,30 100,30 lucwin 111/281
6,03 101,20 101,05 mees piers 6 93
5,97 101,20 100,80 mees pers 6 93
5,74 101,45 100,95 m spec tvrente 111
7,82 86,30 86,60 nat ned 7 89
- 100,25 100,20 ngu 6 94-99
6,02 94.30 94,80 nib 83/4 92-97
7,48 107,00 I 107,00 nib81/4 92-97
7,12 102,70 I 102,70 nib 6 94-09
7,58 103,50 102,50
7,43 93,00 93,00
5,56 100,80 100,80
- 101,70 101,70 eoe
6,03 100,60 100,50
6,64 101,75 102,00 eoe
6,28 100,60 100,60
- 100,35 100,40
- 148,50 148,50
10,86 106,10 103,00
6,15 99,80 99,70
6,77 97,10 97,10
- 100,05 100,05
bng 61/2 86-11
bng 61/2 87-12
bng 61/4 93-00
71,20 71,20
96,40 96.30
phil 63/4.85-95
postbank 61/4 87
postbank 6 88
7,08 53,00 53,50 rabo 61/4 931-1198
7.36 46,50 47,20 rabo 61/8 93-01
6,08 100,70 100,50 rabo 57/8 94-02
7,33 103,00 I 103.50+ rabo 57/8 94-04
7,73 104,00 104,50
6,29 103.00 103.00
- 63,30 62,15
96,00 96,00 vsbgr 91/4 91
103.70 103,00 vsb gr 83/4 9
110.80 110,80 wuh 81/4 92-
109.20 109,10 WUD71/489
39,40 38.50 wuh71/4 93
103,50 104,00 we 53/4 94-!
6,65 104,40 103,75
- 100,20 100,00
6,43 100,30 100.20
101,50 101,50
103,40 103,50
105,00 103,20
98,60 98.60
- 100,70 100,70
5.70 92,00 92,95
7,33 88,95 90,05
- 100,50 100,50
6,98 100,00 100,00
100,70 100.50
101.50 102.00
6,26 101 70 101,70
6,23 100,20 100,40
6,06 106,20 106,20
6,58 107,00 107,00
5,97 102,50 102,20
o97 65,00
jul 65,00
097 65,00
60,00 207 0,80 a
21 10,20 10,30
o98 85,00 41, 13,50
vk
dico intern
gelderse papier
grontmij
kCihne+heitz
lei computer gr
nedschroef hold,
neways electr.
ordma beheer
si igro beheer
38,50
51,30
78,90
72,60
65,50
41,10
3,60
115,00 115,01
Ik
38,7d D
51.20
78,90 G
73.10 V
65,50 D
41.7Q
75,20
11,20
20,20
84,30
43,30
75,20
11,1®
20.4Q
84.30
43.30
48.20
31.10
OV.PARALLELMARKT
116,20 116,21
17 2,00 3,00 artubiolog.
75,00 50 l2,50 a
10 46,50
o98 55,00 236 11,90
415,00
420.00
430,00
400,00
440,00
10 29,00 a 34,00 top5
10 32,00 a 26,50
.n aandelenfonds
austria glob.osh
axae&laand.ned. 1
axa e&l akt.beheer2
axa e&l gulden rente
axa e&l portfolio 3
axa e&l kapit.markt
besouw holding
biogrond belegg.
comm.benacusf.
comm.cea f.
comm.delosf.
comm.elea f.
comm.floreo f.
de drie electr.
delta lloyd dlr
delta lloyd ecu
delta lloyd mix
delta lloyd rent
ehco kim kleding
europ.dev.cap.crp
free record shop
german city est.
gouda vuurvast c.
great west.res.E
groenendijk
groothandelsgeb.
helvoet holding
inter/view europa
managem. share
91,40
89,90
116,40
85,50
118,00
32,80
10,60
148,00
90,50
92,60
92,80
92,60
92,30
91,70
14,60
58,40
55,30
72,90
59,70
34,00
11,00
29,30
32,40
67,50
0,34
33,70
127,50
25,50
92.2C
90.5C
116.5C J
86.3C
118.6C-1
32,801
10,601
148,70
90,40
92,4(
92>8(^cc
92,60 cc
92,30
91,70 H"
14.30 dc
59,10 ct,
55,80
73,60-
60,30 O
34,00 de
11.2dM
29,30 d,
32,50
67,50
0.34 hi
33,70 rr
ohraliq.grfonds
ohraobl.divf.
ohra obl.groeif.
ohra onr.goed f.
ohra totaal fonds
pan pacific vs
p c groep
rood testhonsec.
2680.00 2700,00 d
63,90 64,50 D
53,60
54,30
55,00
65,70
58,60
3,50
113,90
525,50
5,20
44,90
3,70
10,00
15,20
52,00
4,00
133,00
56,00
54,80 3
55,30 a
65,90 a
59,10 L
3.50 S
111,90
525,50
5,20 P
44,90
10$
15.2d
52.50
4.00
133,00
56,10
BELEGGINGSFONDSEN
EDELMETALEN
alg.fondsenbez
amvatel
dliq.groeifonds
euro spain I
far east sel f
fondakdm
42,10 42,80
60,90 61,20
134,50 133,50
131,00 130,50 rgdivirentef. 53,40 53,40
12,30 12,20 rgeurope fund 130,30 130,80
60,20 60,50 rg hollands bezit 97,60 98,20
60,32 60,32 rg nettorente f 104,20 104,20
55,10 55,30 rg pacific fund 151,80 151,70
36,00 36,20 rgsp blauw 62,50 62,90
131,00 131,20 rg sp geel 61,90 62,30
101,81 101,85 rg sp groen 64,20 64,30
24,50 24,50 rodamco ret.ned 98,70 98,80
49,80 49,80 rodin prop.sh. 70.00 70,00
35,00 35,00
127,90 128,60
58,30 58,30
50 50 50 50 G0Ud
6M0 6140 onbewerkt 22,610-23,210
167,70 168i40 vorige 22,490-23,090
39,00 39,40 bewerkt 24,810
24,690
BUITENLANDS GELD
512,00 512,00
30,00 29.90
232,80 232,80
53,80 53,85
80,70 80,90
12,20 12,40
15,00 15,30
198,20 198,20
259,00 257,00
359,00 358,70
90,50 92.50
391,00 394,00
73,00 73,00
34.00 34,00
56,00 56,00
54,00 54,50
107,50 108,30
98,10 99,30
106,70 107,00
19o!oO belg.frank (100)
mark (100)
ie frank (100)
sedr. (100)
Ikongdlr (100)
noorse kroon (100)
oost.schill. (100)
port.escudo(lOO)
spaanse pes. (100)
turkse lira (100)
zweedse kr. (100)
zwits.fr, (100)
1,280
27,10
109,50
21,25
10,60
172,50
24,40
15,68
0,0035 0,008!