'Galeries zijn net kijkhuizen'
Van het Groenewoud ontwapenend
Het leven als doorgangshuis
Boete voor Boomsma
Cultuur Kunst
Claes in gesprek met zijn
ideale lezer in de Burcht
VRIJDAG 27 ME11994
Concert in Hartebrugkerk
leiden Het Hartebrugkoor, Philharmonisch koor Hagacantare,
het kamerkoor van het Leyenburg Ziekenhuis en de Schola Can
torum van de Hartebrugkerk geven op zondag 29 mei om 15.00
uur een concert in de Hartebrugkerk aan de Haarlemmerstraat
in Leiden. Het orkest Leiden Sinfonietta verzorgt de instrumen
tale medewerking samen met Anton Doornhein op orgel. Op het
programma staan onder meer de Missa Brevis van Gabrieli, Gre
goriaanse gezangen en werken van Mozart en Tsjaikowski.
Leven Aletta Jacobs verfilmd
utrecht Nouchka van Brakel verfilmt onder de titel 'Een zoek
tocht' het leven van Aletta Jacobs. Debutante Luutgard Willems
speelt de hoofdrol naast acteurs als Truus te Selle, Catherine ten
Bruggencate, Krijn ter Braak en Sacha Bulthuis. De in 1854 ge
boren Aletta Jacobs was de de eerste vrouwelijke student aan de
universiteit. Tevens deed ze veel stof opwaaien met haar protes
ten tegen misstanden in de prostitutie, het propageren van
voorbehoedmiddelen en het geven van seksuele voorlichting. De
film, een initiatief van de Groningse stichting Aletta Jacobs, gaat
naar verwachting dit najaar in première.
Concert Canite Tuba
lisse Muziekvereniging Canite Tuba uit Lisse geeft op zaterdag
28 mei haar jaarlijks concert in de hallen van bloembollenveiling
CNB. Het leerlingenorkest opent het programma gevolgd door
optredens van de majorettes en de drumfanfare. Na de pauze
speelt de harmonie onder leiding van dirigent H.Oenema num
mers uit onder meer de Phantom of the Opera. Het concert aan
de Grachtweg begint om 20.00 uur.
Korset Madonna geveild
londen Het roze korset, waarmee de zangeres Madonna tijdens
-haar wereldtournee in 1990 haar boezem verhulde, is bij Chris
tie's in Londen voor 12.100 pond (33.000 gulden) verkocht. Dat
heeft het veilighuis gisteren bekendgemaakt. Het kledingstuk is
door de Franse mode-ontwerper Jean-Paul Gaultier gemaakt.
Onder de overige pop-topstukken van de veiling was een door
president Clinton en leden van Fleetwood Mac gesigneerde alt
saxofoon die voor 60.000 gulden onder de hamer ging. Een serie
zwart-witnegatieven met gitaarvirtuoos Jimi Hendrix haalde
56.000 gulden.
Alphense Kroontjespen voor Slee
alphen aan den run Carry Slee heeft de Alphense Kroontjespen
gewonnen met haar 'Sneeuwman, pak me dan'. De Kinderjury
vond haar werk het leukste in de stapel aan nieuw verschenen
jeugduitgaven. Het bekroonde boek maakt deel uit van een serie
over de Ideuters Iris en Michiel. Slee krijgt de onderscheiding za
terdag 4 juni om 12.00 uur uitgereikt in boekhandel Haasbeek,
samen met de openbare bibliotheek initiatiefnemer van de
Kroontjespen.
Stone verfilmt leven Evita Perón
buenos aires De Amerikaanse filmregisseur Oliver-Stone, be
roemd om zijn Vietnam-films, gaat een film jnaken over het le
ven van Evita Perón (1912-1952). Ze was de tweede vrouw presi
dent en populistische dictator Juan Perón en de lieveling van het
Argentijnse volk. Stone liet eerder dit jaar het plan varen om het
leven van de voormalige Panamese dictator en drugshandelaar
Manuel Noriega te verfilmen. Die zit momenteel in een Ameri
kaanse cel een straf van veertig jaar uit.
.Kaartjes Jesus Christ Superstar
leiden Het Koninklijk Ballet Vlaanderen speelt op zondag 12 ju
ni de rockmusical Jesus Christ Superstar in het Congresgebouw
in Den Haag. Met dit uit 1971 stammende werk braken compo
nist Andrew Lloyd Webber en tekstdichter Tim Rice definitief
door. Kaarten voor de voorstelling zijn tot 3 juni te koop bij het
uitbureau K&O, Oude Vest 45, Leiden, telefoon 141141.
Addo Kruizinga in zijn rol als Judas.
FOTO BART CLOET
groningen anp
Officier van justitie Souer heeft
gisteren voor de rechtbank in
Groningen een boete van vijf
honderd gulden geëist van' zo
wel de auteur Graa Boomsma
als de journalist Eddy Schaafs-
ma van het Nieuwsblad van het
Noorden.
Een interview van Schaafsma
uit 1992 bevat volgens de offi
cier een passage die beledigend
is voor alle Nederlandse solda
ten die tijdens de politionele ac
ties in voormalige Nederlands
Indië hebben gevochten, omdat
Boomsma er een vergelijking
maakt met SS'ers. De oud-mili
tair Lodewijk Buma voelde zich
beledigd en klaagde Boomsma
schrijver voerde mr. Doeleman
als verweer aan dat zowel uit
het hele boek als uit het inter
view blijkt dat de auteur zich nu
juist niét tegen de soldaten
richt. Op grond van een hele
reeks citaten uit historische stu
dies betoogde de verdediging
dat er feitelijk sprake is geweest
van oorlogsmisdaden in Indo
nesië die wel degelijk met SS-
misdaden vergeleken kunnen
worden.
De raadslieden wezen smaad
van de hand. Een beroep op de
vrijheid van meningsuiting von
den ze des te meer op zijn
plaats. De journalist kan al hele
maal niet aansprakelijk worden
gesteld voor uitspraken van een
ander die hij citeert.
chef annemiek ruygrok. 071 356472. plv -chef jan rijsdam. 071 -356472
muziek
recensie hans keuzers
'De Minister van Ruimtelijke Ordening'
van Raymond van het Groenewoud - pia
no, gitaar, Cesar Jansens - drums, percus
sie, Vincent Pierins - bas, Bertus Borgers -
saxofoon Gezien 26/5 Stadsschouwburg,
Leiden.
Raymond van het Groenewoud
heeft de dampende rock and
roll vaarwel gezegd. Dat was het
eerste half uurtje van zijn thea
tershow 'De Minister van Ruim
telijke Ordening' met ingetogen
jazzy vertolkingen maar al te
duidelijk. Naast een selectie van
oud werk - het openingsnum-
mer 'Brussel by Night' blijft met
zo'n sfeervol arrangement een
geweldige binnenkomer - valt
bij de nieuwe nummers een
sterke engagering op. De Belg
Van het Groenewoud steekt
daar de draak mee met het
grappige 'Arme Penis', maar
ondertussen heeft hij met 'L'e-
tranger e'est mon ami' en 'Jarig'
al stelling genomen tegen ras
senhaat en fout geleide inzame
lingsacties.
De sterke begeleidingsgroep
speelt bijzonder subtiel en ver
heft de rust bijna tot stijl. Bertus
Borgers - ook al zo'n ouwe jon
gen uit het rockcircuit - groeit
niet alleen met zijn treffende
saxpartijen tot grote hoogte,
maar blijft daarnaast bij saxloze
nummers gewoon op het podi
um en neemt dan plaats in een
grote leuningstoel aan de zij
kant en drinkt verdiend van zijn
cognacje.
De verbindende teksten tus
sen de nummers zijn niet altijd
even sterk maar soms is Ray
mond ontwapenend: 'Ik zou
willen spreken met een eigen
stem, nu ik geen negentien
meer ben' zingt hij bij 'Een ei
gen stem' en voegt daar dan
broodnuchter aan toe: „Maar
dat had u natuurlijk al lang ge-
Aan het eind van het optre
den speelt Van het Groenewoud
zijn publieksfavorieten 'Marie,
Marie ik hou van jou', met een
gefluisterde door de zaal geroe
pen "Voor jou sta ik uren in de
kou", het door het publiek mee-
gehumde 'Liefde voor muziek'
en het tijdens de toegift ge
speelde met veel percussie on
dersteunde, cabareteske 'Cha
Cha Cha'.
Even heeft de zaal hoop op
nog meer. De leden van de
band zitten al achter de instru
menten en Raymond van het
Groenewoud neemt plaats ach
ter de vleugel. Tijdens een serie
lichtspots neemt de band een
aantal verschillende poses aan
zonder te spelen. Bertus Borgers
komt even later in de volgspot
en slaat het meegebrachte boek
met een knal dicht.
Raymond van het Groene
woud slaat als dikke veertiger
een nieuwe weg in en gezien
het succes kan hij nog een flink
aantal jaren mee.
Kees Buurman exposeert met schilderijen en vliegers in eigen 'winkel
De Leidse kunstenaar Kees
Buurman zoekt naar een
vorm van kunst, die zich
niet beperkt tot de sterk af
gebakende wereld van mu
sea en galeries. Drie jaar
geleden verbrak hij zijn
verbintenis met een Am
sterdamse galerie, om zijn
werk op een persoonlijker
manier te kunnen presen
teren. Vanavond opent hij
voor de derde maal een
verkooptentoonstelling in
de 'Kees Buurman Winkel',
gevestigd in zijn eigen wo
ning aan de Nieuwe Rijn in
Leiden. Onder de titel
'Kunst en vliegwerk' toont
de kunstenaar niet zijn
zwart-wit tekeningen maar
schilderijen en beschilder
de vliegers.
leiden onno schilstra
„Schilderkunst is in Nederland
een elitaire zaak geworden",
zegt Buurman. „Het heeft zich
naast de maatschappij ge
plaatst. Galeries zijn tegenwoor
dig een soort kijkhuizen gewor
den, waar de mensen alleen
maar even binnenlopen en dan
weer verdwijnen. Er wordt maar
weinig verkocht, terwijl de kos
ten enorm hoog zijn: meestal
rekent een galerie 40 tot 50%
commissie voor het bemiddelen
tussen klant en kunstenaar. Ik
probeer te werken in een rich
ting, waarin de kunst meer is in
gebed in het dagelijkse leven."
Buurman (1933) is één van de
oudgedienden in de Leidse
kunst. Aan de wending die zijn
werk de laatste jaren heeft ge
nomen ging een langdurige
ontwikkeling vooraf. Hij begon
zijn loopbaan als klassiek land
schapstekenaar: in de jaren zes
tig kwam hij in de ban van het
constructivisme en de geome
trische abstractie en de laatste
jaren is hij tot een synthese van
die beide richtingen gekomen.
Tegenwoordig schildert Buur
man sterk geabstraheerde land
schappen, gekenmerkt door een
meditatief soort verstilling.
Dikwijls schrijft hij er fragmen
ten in van zijn eigen poezie, of
zelfs «Jmplete gedichten.
Zijn werk is getoonzet in een
register dat doet denken aan Ja
panse natuurlyriek. Dat is geen
toeval. Al jaren vindt hij inspira
tie in de cultuur van het Veite
Oosten. „In Japan is de kunst
veel meer onderdeel van het da
gelijks leven. Kunstwerken zijn
Kees Buurman: „In Japan is kunst veel meer deel van het dagelijks leven. Die kant gaat mijn werk ook op."
er gebruiksvoorwerpen, en ge
bruiksvoorwerpen kunst. Die
kant gaat mijn werk ook op."
Speelgoedje
Op zijn nieuwe tentoonstelling
toont Buurman niet alleen
schilderijen maar ook vliegers.
„Een vlieger is een voorbeeld
van een gebruiksvoorwerp, een
leuk speelgoedje, dat ook kan
functioneren op een heel ander
niveau. In Japan is vlieger een
symbool voor de ziel, die uit
stijgt boven het lichaam, maar
die er toch met een dunne
draad aan is verbonden. De
laatste tijd heb ik vliegers be
schilderd als schilderijen en heb
ik in mijn schilderijen vliegers
verwerkt. Het sluit aan bij de
thematiek van licht en lucht,
waar ik me al jaren mee bezig
houd."
Op dit moment is Kees Buur
man nog als docent verbonden
aan de kunstacademie in Kam
pen. Aan het eind van het jaar
zal hij stoppen met lesgeven.
Vanaf dat moment zal zijn 'win
kel' veel belangrijker worden
voor zijn inkomen. „Ik ben mijn
loopbaan begonnen in een pe
riode waarin alles mogelijk
was," aldus Buurman. „Iedere
scheet werd destijds gesubsidi
eerd. Dat is tegenwoordig an
ders. Je bent gedwongen zake
lijker te werken. Maar ik zal
nooit inhoudelijke concessies
aan mijn werk doen. Ik verkeer
in de gelukkige omstandigheid
dat ik'in de loop der jaren een
vaste klantenkring heb kunnen
opbouwen. Nu moet ik ervoor
zorgen dat die mensen mijn
huis ook weten te vinden. Je
moet natuurlijk een hele hoge
drempel over om bij mij thuis
aan te bellen."
Buurman is niet zo bang voor
schadelijke gevolgen van de re
cente bezuinigingen op de
kunst door de overheid. „Voor
jonge kunstenaars wordt het
natuurlijk niet makkelijker. Ze
moeten zich nu binnen een
paar jaar weten te vestigen op
de kunstmarkt, en dat is te kort
om je voldoende te kunnen ont
wikkelen. Een kunstenaar heeft
gemiddeld zo'n 20 jaar nodig
om zijn wég te vinden. Maar ik
denk niet dat de huidige verza
kelijking ten koste van de kunst
zelf zal gaan. Kunstenaars zul
len economische concessies
moeten gaan doen, een baantje
alphen aan den run*
literatuur
Namens de aangeklaagde De uitspraak is op 9 juni.
recensie susanne lammers
Burcht Literair: Genieten van de klassie
ken Rudi van der Paardt in gesprek met
Paul Claes Gezien 26/5, Sociëteit de
Burcht, Leiden
Paul Claes' boek De Sater kun je
afdoen met een gezelschapsspel
voor gefrustreerde gymnasias
ten en classici. Dat dit niet te
recht is, bleek gisteravond in de
Burcht. Toegegeven, De Sater is
voor een groot deel een aanste
kelijke hertelling van klassieke
bronnen, maar het is ook de vi
sie van Claes' op de klassieke
romans. Nu eens niet gegoten
in een slechts door enkele vak
broeders gelezen wetenschap
pelijk artikel, maar in de vorm
van een schelmenroman. Endy-
mions zoektocht naar zijn vader
kan gelezen worden als een
aaneenschakeling vanvoorna
melijk erotische lotgevallen,
maar kent verschillende lagen.
Het gaat onder andere ook over
de fascinatie voor opstanding
en verrijzenis.
Deze roman is zogezegd het
'oerboek' van bijvoorbeeld Apu-
leius' Gouden Ezel en Petronius
Arbiters Satyricon. Claes schreef
dit boek omdat het er niet was.
Van de Satyricon is immers
slechts een tiende, of misschien
zelfs maar een twintigste over
geleverd. Hij doet het dus voor
komen, alsof Petronius uit zijn
boek geput heeft. Hij schreef
een 'remake', waar niet alleen
de klassieke thema's aan de or
de komen, maar ook de moder
ne.
Claes' idee, dat opstanding en
het gevecht tegen de sterfelijk
heid in de klassieke romans de
diepere laag vormen, laat zich
er voornamelijk uitlezen door
de experts. Het proto-type van
zo'n kenner is Rudi van der
Paardt, die Claes interviewde.
Een gesprek van de schrijver
met de ideale lezer, zoals Claes
het zelf formuleerde.
Van der Paardt toetste zijn
analyse van het boek door de
classicus, anglist, germanist,
vertaler, docent en schrijver zijn
interpretaties voor te leggen. De
aandachtige luisteraar voelt
zich regelmatig klein worden en
vraagt zich af of hij zijn school
geld niet terug moet gaan halen.
Maar gelukkig kun je ook te ver
doordenken, zoals blijkt bij een
passage waarin sprake is van
een muurtekst 'pas op voor de
hont'. 'Hont' verwijst gelukkig
toch niet naar de' 'Zeeuwse in
terpretatie' van de Odyssea,
maar duidt gewoon op een rijk-
geworden plurk, die nooit goed
heeft leren spellen. Ook uit het
voorlezen van het eerste hoofd
stuk van het boek blijkt dat een
voudige lieden zich kunnen
amuseren met dit werk. Maar
het is een prettige gedachte dat
je dit boek om de vijf jaar uit de
kast kunt halen, en er telkens
weer wat nieuws uit haalt.
roderick de smit
De jaarlijkse Kunstestaffette van
de Provincie Zuid-Holland en
de Culturele Raad Zuid-Holland
begint dit jaar in Alphen aan
den Rijn. Op 2 juni is de officië
le opening met een danstocht
door het Park Rijnstroom. In het
park komen ook drie paraffine
baljurken in een vijver te drij
ven, dezelfde die vorige zomer
in de Hofvijver in Den Haag
dobberden. Op de voormalige
begraafplaats aan de Ouds-
hoomseweg komen nog eens
zeventien exemplaren te staan.
Het is de eerste keer dat Al-
Kunstestaffette
begint in Alphen
phen meedoet aan de
Kunstestaffette waarvan dit jaar
het thema is: beeldende kunst
in de stedelijke openbare ruim
te. In de speciale Alphense
Kunstkrant die huis-aan-huis is
verspreid, staat een overzicht
van de activiteiten op het ge
bied van kunst en cultuur die de
komende weken plaatsvinden.
De jaarlijkse kunstestaffette
heeft als doel het voor een
breed publiek toegankelijk ma
ken door Zuidhollandse steden
die evenementen organiseren te
ondersteunen.
De paraffine baljurken die
naar Alphen komen, zijn ge
maakt door het kunstenaarscol
lectief 'Patchwork', en werden
vorig jaar in de Haagse Hofvij
ver geplaatst, waar het projekt
de naam Very Important Per
sons (VIP's) kreeg. \^P's symbo
liseerde daar de uiterlijke schijn
zonder inhoud, maar op de lo-
katies in Alphen krijgen de jur
ken een andere betekenis. „Ze
suggeren stervelijkheid en zet
ten aan tot denken over rituelen
rond de dans en de dood," al
dus de kunstenaressen van
Patchwork.
beeldende kunst
recensie onno schilstra
Expositie: werk van Kovacs Tamas Vilmos
Te zien t/m 2 juni. Openingstijden wo
t/m vr 12-18, za 11 -17 uur Galerie Zichy,
Steenstraat 7, Leiden.
Bij het bekijken van het werk
van Kovacs Tamas Vilmos
dringt zich snel de vergelijking
op met Francis Bacon: de schil
derijen van deze 42-jarige Hon
gaar vertonen dikwijls dezelfde
compositievormen en schilder
technieken als die van de Ame
rikaan. Geabstraheerde, ver
vormde menselijke figuren, op
gebouwd uit een nerveuze wir
war van kleuren, staan geïso
leerd in minimaal aangeduide,
monochroom geschilderde
ruimtes.
En net als bij Bacon ligt er bij
Kovacs een uitgesproken som
berte over de schilderijen. Maar
waar Francis Bacon getuigt van
een wereldbeeld gebaseerd op
wanhoop, gruwel en uitzicht
loosheid, daar stralen de doe
ken van Kovcs steeds een reli
gieus geïnspireerd vertrouwen
uit in een verlossing uit het
aardse tranendal.
Kovacs weet zijn ideeën vlot
om te zetten in verf. Een nadeel
van zijn vlugge werkwijze is, dat
zijn schildertrant snel neigt naar
maniërisme. Voor Kovacs lijkt
het van te voren reeds vast te
staan hoe bepaalde vormpro
blemen op te lossén. Vorstellin
gen met de meest uiteenlopen
de onderwerpen blijven daar
door steken in illustratief soort
eenvormigheid. De hoofdrol
spelers in zijn schilderijen zien
er eigenlijk allemaal hetzelfde
uit, wat het moeilijk maakt om
je met hen te identificeren. Het
vergroot de afstand.
Dat Kovacs' schilderijen
desalniettemin boeiend zijn,
wordt veroorzaakt door hun
merkwaardige visionaire kracht.
Veel van de doeken bezitten de
onbegrijpelijke, beangstigende
helderheid van een koorts
droom. Wat is de symbolische
betekenis van drie mensen in
een trappenhuis? Van twee figu
ren voor een poort? Van een
stoet op een brug? Voor Kovacs
lijkt de mens in de eerste plaats
een eenzame passant te zijn,
een onafgemaaiu onderdeel van
de schepping. In zijn schilderij
en beeldt hij het leven af als een
doorgangshuis, een beproeving
op de weg naar een onzichtbaar
reisdoel.
FOTO FRANS ROMBOUTS
erbij moeten zoeken, maar de
kunst ontwikkelt zich toch wel.
Wat dat betreft ben ik niet
defaitistisch."
De tentoonstelling 'Kunst en
vliegwerk is tot 3 juni te zien in
de Kees Buurman Winkel aan
de Nieuwe Rijn 89. De ope
ningstijden zijn: vanavond 20-
22 uur, za 11-17 uur, zo 14-17
uur en di t/m do 20-22 uur. Na
2 juni is de expositie te zien na
telefonische afspraak, telefoon
140088.
Tekenfilm Finkers
hengelo anp
Cabaretier Herman Finkers
heeft samen met tekenaar John
Croezen een tekenfilm gemaakt
met het verhaal Macbeth van
Shakespeare als thema. De Vara
zendt de rolprent op 18 juni uit.
De tekenfilm is een zeer vrije in
terpretatie van het klassieke ko
ningsdrama. „De rode draad
van het verhaal zit er wel in,
maar er zijn de nodige humoris
tisch bedoelde elementen aan
toegevoegd, zoals Seth Gaaike-
ma in de rol van hofnar", zo
lichtte de cabaretier toe.
De film had al eind 1992 klaar
moeten zijn. Finkers: „Het teke
nen van al die galopperende
paarden en veldslagen nam
meer tijd in beslag dan was
voorzien. Het was allemaal
handwerk." Het idee over Mac
beth kwam toen Finkers en zijn
broer Wilfried grappen, zaten te
bedenken over oorlog, moord
en Middeleeuwen.
meubel lease service
De nieuwe manier van
zorgeloos inrichten
Vraag naar de folder!
