Cohen Stuart wacht op wachtgeld
Kerk Samenleving
Bedoeïenen in Bijbels Museum
Netwerk geestelijke verzorging veteranen
Friese kerken presenteren 'Vertrouwenstelefoon' voor boeren
Het blijft koel
VRIJDAG 27 MEI 1994
REDACTIE DICK VAN DER PLAS, 071 -356443
BUITENLAND KORT
'Rode' bisschop
Mgr. lacques Gaillot. de 'ro
de' bisschop van Evreux en
het enfant terrible van het
Franse episcopaat, is niet van
plan om zijn mond te hou
den. Als de bisschoppencon
ferentie hem een spreekver
bod oplegt, treedt hij af. Gail
lot heeft dat gisteren gezegd
in een reactie op een brief
van de voorzitter van de bis
schoppenconferentie, aarts
bisschop Joseph Duval van
Rouen. Het progressief-ka
tholieke blad Golias heeft de
tekst van de brief gepubli
ceerd. „Je stellingname in de
media is nauwelijks meer te
dulden", schrijft mgr. Duval
naar aanleiding van twee te
levisieprogramma's waaraan
Gaillot meedeed: het soft-
pomo-programma 'Frou-
Frou' en een discussie met
de vooruitstrevende Duitse
psycholoog en theoloog Eu-
gen Drewermann. „Niet één
keer heb je Drewermann ge
zegd dat hij eens over zijn
opvattingen moet naden
ken." schrijft Duval. De 'te
tolerante' bisschop van
Evreux zelf vindt zijn optre-
den in de media van groot
nut. „Zo bereiken we men
sen met wie we anders nooit
in contact komen." Het is het
zoveelste conflict tussen
Gaillot en zijn collega's. Vol
gens Golias is het mogelijk
dat hij onder curatele wordt
gesteld van een 'apostolisch
curator', te benoemen door
het Vaticaan. De nuntius in
Parijs weet echter van niets,
zegt Gaillot.
Galilei
Het Vaticaan eert Galileo Ga
lilei, 361 jaar geleden als ket
ter veroordeeld, met een
postzegel. De wiskundige en
filosoof krijgt een postzegel
van 850 lire, ongeveer een
gulden. Daarop staat hij af
gebeeld temidden van plane
ten en astronomische instru
menten. Galilei had in 1632
het officiële standpunt van
de Rooms-Katholieke Kerk
weersproken, dat de aarde
als het middelpunt van de
zon werd beschouwd. Aan
hem wordt de zin toege
schreven: „En zij beweegt
toch." Paus Johannes Paulus
II 'rehabiliteerde' hem. Maar
de hofwiskundige uit Floren
ce had zijn theorie niet kun
nen bewijzen, voegde de
paus eraan toe.
Wapenlevering
De rooms-katholieke vredes
beweging Pax Christi zegt
haar rekening bij Credit
Lyonnais op als de bank geen
opheldering geeft over haar
betrokkenheid bij wapenle
veranties aan Rwanda. Dit
schrijft de beweging in een
brief aan de Nederlandse di
rectie van de bank. Pax
Christi beroept zich op on
derzoek van de mensenrech
tenorganisatie Human Rights
Watch. Daaruit is gebleken
dat een Franse vestiging van
de bank betrokken is geweest
bij wapenleveranties, ter
waarde van zes miljoen dol
lar, van Egypte aan Rwanda.
De vredesbeweging wijst er
op dat Credit Lyonnais nog
kan worden beschouwd als
een staatsbank, waarin de
Franse overheid een domi
nant belang heeft. Zij ziet de
garantie van de bank daarom
als 'een geheim militair bij
standskrediet van Frankrijk
aan RuandaHet gaat de
vredesbeweging te ver Credit
Lyonnais 'mede-verantwoor
delijk te verklaren voor het
drama dat zich momenteel
in Rwanda afspeelt'. Wel acht
zij de betrokkenheid bij de
wapenleveranties 'in moreel
opzicht laakbaar en ontoe
laatbaar'.
Hervormde Kerk en ex-functionaris in Jeruzalem rollend over straat
De hervormde Raad voor de verhouding van Kerk en Is
raël weigert dr. Geert Cohen Stuart in Jeruzalem wacht
geld uit te keren. Het contract met Cohen Stuart, die ja
renlang de 'luisterpost' van de Hervormde Kerk in Jeru
zalem was, liep al vorig jaar september af. De raad meent
dat hij eerst naar Nederland moet terugkeren. Cohen
Stuart vindt dat het voor hem zinvoller is om in Jeruza
lem te blijven wonen.
LEIDSCHENDAM GPD
Het conflict tussen de raad en
Cohen Stuart begint steeds
meer op een 'nog lang niet afge
lopen' dramaserie te lijken. Al
sinds 1987, toen de raad weiger
de het contract met Cohen Stu
art te verlengen (maar van de
kerkelijke geschillencommissie
de kous op de kop kreeg), is het
een publiek geheim dat de ver
houding tussen werkgever en
werknemer niet optimaal was.
Maar inmiddels gaan de twee
partijen rollend over straat.
Toen de synode eind 1992 be
sloot de theologische adviseur
in Jeruzalem in te ruilen voor
een Israëlfunctionaris die vanuit
Nederland zou werken, werd op
particulier initiatief de stichting
Vanuit Jeruzalem opgericht. De
stichting beijvert zich voor her
bezetting van de post in Jeruza
lem en verwijt de Hervormde
Kerk een koerswijziging in het
Israëlbeleid. Bovendien zou de
raad de synode hebben gemani
puleerd bij zijn streven om van
Cohen Stuart af te komen.
De raad deed er steeds het
zwijgen toe, omdat publiciteit
nadeling zou zijn voor de
'privacy en belangen' van Co-
hen Stuart. Wel kwam er eind
vorig jaar een publiekelijke re
actie van dr. Karei Blei, secreta
ris-generaal van de Hervormde
Kerk. Hij noemde in een blad
het verhaal van een koerswijzi
ging een 'mythe'. Toen Cohen
Stuart later in hetzelfde blad re
ageerde door Blei te verwijten
dat hij een 'rookgordijn' optrok,
schreef Blei in een naschrift dat
uit Cohen Stuarts woorden
bleek dat deze 'niet helemaal
aan de positie van werknemer
bij de raad lijkt te hebben be
antwoord'.
De raad weigerde ook de
stichting Vanuit Jeruzalem te
woord te staan, die inmiddels al
een brochure had uitgegeven
Dr. G. Cohen Stuart.
over wat de 'zaak Cohen Stuart'
was geworden. Maar onlangs
sloeg de raad toch terug, in een
brief aan regionale commissies
voor Kerk en Israël. In het
schrijven legde de raad nog
eens uit waarom hij zich tot dan
toe niet 'publiekelijk heeft ver-,
weerd tegen van bepaalde zijde
publiekelijk verspreide geruch
ten, tendentieuze berichten,
aanvallen, aantijgingen en zelfs
verdachtmakingen aan het per
soon van de raad'. Zo'n verweer
zou ons onwaardig zijn, aldus
de raad.
Deze zinsnede is weer tegen
het zere been van de stichting
en Cohen Stuart. In een open
brief aan de raad, die dezer da
gen wordt verspreid, schrijft de
stichting nog eens dat de raad
dan wel kan ontkennen dat de
luisterpost is opgeheven, maar
dat dit toch wel het geval is
wanneer iemand niet meer -
zoals sinds 1967 het geval was -
permanent in Israël woont. Ook
vindt de stichting het onbegrij
pelijk dat de raad niets doet met
haar aanbod om eventueel de
kosten van de luisterpost te dra
gen.
Ook Cohen Stuart heeft nu
een open brief verstuurd, onder
meer aan de synode. Hij klaagt
op zijn beurt dat de raad hem
en de stichting in opspraak
brengt. Wij worden 'impliciet
als roddelaars, kwaadsprekers,
leugenaars e.d. uitgemaakt'. Het
bevreemdt hem dat de raad
zich zoveel zorgen maakt over
zijn privacy. „Van bescherming
van mijn werk of belangen door
de raad is nog nooit iets geble
ken. De raad heeft mijn naam'
privacy en belangen bij voort
during geschaad. Wat de raad
'zorgvuldigheid en discretie'
noemt, is ongewenst paternalis-
Cohen Stuart zegt dat hij 'aan
vrijwel alle door de kerk aan mij
gestelde voorwaarden' voor een
wachtgeldregeling heeft vol
daan. Hij heeft op zes 'enigszins
passende functies' in Nederland
gesolliciteerd. Tevergeefs. De
raad, die hem uit Jeruzalem weg
wil hebben, wil het volgens hem
laten aankomen op een proces.
Dat is volgens de advocaat van
Cohen Stuart helemaal niet de
aangewezen weg. Immers, 'een
juridische procedure tussen de
kerk en een van haar medewer
kers is weinig verheffend en zal
een kwalijke invloed hebben op
de publieke opinie'. De advo
caat heeft nog geen reactie van
de raad ontvangen.
heiug landstichting De expositie 'Bedoeïenen, gastvrijheid in de woestijn' is van 29 mei tot 30 oktober
te zien in het Bijbels Openluchtmuseum op de Heilig Landstichting. De tentoonstelling geeft een beeld
van het dagelijks leven van deze nomaden aan het begin van deze eeuw. Naast twee binnenexposities met
veel fotomateriaal is in het museumpark een bedoeïenenkamp van zes tenten ingericht. De grote gastvrij
heid van de bedoeïenen is al bekend uit de bijbelse verhalen. In de joodse, christelijke en islamitische cul
tuur is die gastvrijheid overgenomen als een belangrijk aspect van het sociale leven. foto pr
Tilburgse synagoge na renovatie
een centrum van joodse cultuur
TILBURG ANP
De synagoge van Tilburg wordt
de komende jaren gerenoveerd.
Na de renovatie, die ongeveer
700.000 gulden gaat kosten,
doet het gebouw dienst als on
derkomen voor de liberaal-
joodse gemeente Brabant en als
centrum voor documentatie
van de joodse cultuur.
Het 120 jaar oude gebouw
werd tot in de jaren '70 gebruikt
als synagoge voor de orthodox-
joodse gemeenschap van Til
burg. In de Tweede Wereldoor
log werd het interieur volledig
vernield. Van de ruim 300 leden
kwamen er meer dan honderd
in nazi-kampen om het leven.
De sterk geslonken gemeen
schap droeg het gebouw in 1976
over aan de gemeente Tilburg.
Begin dit jaar kon de'liberaal-
joodse gemeente Brabant het
gebouw voor een symbolisch
bedrag overnemen. Voorwaarde
was wel dat ze de kosten voor
renovatie zelf moest opbrengen.
De enige liberale gemeente on
der de grote rivieren omvat on
geveer 35 gezinnen. „Een klei
ne, maar enthousiaste groep
mensen", zegt bestuurslid mw.
M. van Praag.
Lidmaatschap FNV taboe voor
vrijgemaakt-gereformeerden
ZWOLLE ANP
UTRECHT ANP
Predikanten en aalmoezeniers
in de krijgsmacht hebben een
netwerk opgericht voor geeste
lijke verzorging aan veteranen.
Met name de oudere veteranen
hebben behoefte aan contact
met een geestelijke 'die hun taal
spreekt'.
Het netwerk kan een beroep
doen op tientallen geestelijk
verzorgers uit de krijgsmacht;
de meesten van hen zijn inmid
dels zelf ook oudgedienden. Er
zijn in Nederland ongeveer
200.000 veteranen. Zij hebben
hun militaire ervaringen opge
daan tijdens de Tweede Wereld
oorlog, in voormalig Nederlands
Indië, Korea, Nieuw-Guinea of
tijdens meer recente operaties
in het kader van de Verenigde
Naties.
Het lidmaatschap van de FNV is
onverenigbaar met dat van de
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt. Dit stelt directeur J. Len-
ting van het Gereformeerd
Maatschappelijk Verbond
(GMV) in het blad Ambt en
Plicht. Hij beroept zich op syno
de-uitspraken uit de jaren twin
tig en dertig.
De FNV mag dan een andere
gedaante hebben aangenomen
dan de vakbonden waarop de
uitspraken van destijds betrek
king hadden, haar beginselen
zijn volgens Lenting nog steeds
nier christelijk. De FNV is 'mil
der en pragmatischer' gewor
den, maar gaat nog steeds uit
van 'de fundamentele misvat
ting van de tegenstelling tussen
werkgevers en werknemers'.
Lidmaatschap, van de FNV is
reden voor 'een vermaning',
schrijft Lenting. In een synode
besluit uit 1920 staat onder
meer dat 'voor een lid van de
Gereformeerde Kerk geen plaats
is in een organisatie van de
klassenstrijd'. Kerkeraden heb
ben volgens deze uitspraak de
roeping om op huisbezoek en
catechisatie hun leden te ver
manen zich 'te voegen bij orga
nisaties die staan op christelijke
LEEUWARDEN GPD
Veel plaatselijke kerken hebben
nog altijd een blinde vlek voor
de problemen waarmee boeren
kampen. „Daarover zijn gruwe
lijke verhalen te vertellen", al
dus ds. Pieter Hoekstra van het
OSOF, de maatschappelijke
poot van de Friese kerken. De
organisatie presenteerde deze
week de Friese vertrouwenstele
foon 'Boeren in de klem'.
'Een luisterend oor voor boe
ren en tuinders', zo staat er
voorop de folder van de ver
trouwenstelefoon te lezen. Er
worden twee nummers ver
meld. Het zijn privé-nummers,
'om de drempel zo laag moge
lijk te maken', aldus Hoekstra.
Achter het ene gaat ds. Gerard
Venhuizen, gereformeerd predi
kant in Oenkerk schuil, en het
andere is van een maatschap
pelijk werker. Het is de bedoe
ling dat er nog twee nummers
bijkomen.
Met de vertrouwenstelefoon
geeft het OSOF (Overleg Sa
menwerkingsorganen in Fries
land) een 'nieuwe impuls' aan
het project 'Boeren in de klem'
dat eind 1992 van start ging, al
dus OSOF-consulent Harry van
der Snee. Het project kreeg veel
aandacht in de media en heeft
zo bijgedragen aan de bekend
heid van de problematiek, maar
het kreeg weinig weerklank in
de Friese kerken.
De cursus 'boeren voor
ambtsdragers' die het OSOF
aanbood om kerkeraden te hel
pen een 'landbouwantenne' te
ontwikkelen, ging wegens ge
brek aan belangstelling niet
door. „Het is duidelijk dat de
kerkelijke ambtsdragers er op
dat moment nog niet aan toe
waren", aldus Hoekstra.
Hoekstra legt uit dat het
OSOF besloten heeft 'de route
om te keren'. In plaats van
vooral de kerken informeren, is
besloten om boeren een luiste
rend oor te bieden, met behulp
van deskundige mensen. On
dertussen zullen de kerken weer
worden benaderd. Hoekstra:
„De vertrouwenstelefoon mag
nooit een vervanging zijn van
het reguliere pastoraat en
diakonaat. Het is alleen een ex
tra ondersteuning.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv.
DIRECTIE: B.M. Essenberg, G P Arnold (adj), J
Kiel (adj),
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN R D. Paauw. tel. dag 9 30-
11 30 uur071-356215, of per post.
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82.2321 BM Leiden
Telefoon071 -356356.
REGIOKANTOOR
Kanaalstraat 26a Lisse
Telefoon 02521 -19353, Fax 02521 -19610
POSTADRES.
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071-323508
Fam. benchten 071-323508
Redactie071-321921
ADVERTENTIES
ma.-vrij. van 08 30-17.00 uur:
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma -vnj van 8 30-17 00 uur
Telefoon071-143545
ABONNEMENTEN
Tel 071 -128030 bij vooruitbet (ind. BTW)
per acc giro autom bet.
per maand 29,30
per kwartaal 85,55 84,55
per jaar 329,30 328,30
VERZENDING PER POST
Nederiand: per kwartaal 125,50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
ma t/m vrij 18 00-19 30uur,
zat 10 00-12 00 uur Tel. 071-143241
HET WEER
De weersverwachting maakte sinds
de jaren vijftig een stormachtige
ontwikkeling door dankzij de in
breng van tal van moderne hulp-,
middelen. Voor die tijd was het
weerbericht het subjectieve pro-
dukt van de meteoroloog, die aan
de hand van getekende weerkaar
ten en na studie van binnengeko-
rrfen meetgegevens aan het werk
ging. Zijn kennis, inzicht en erva
ring met vroegere weerssituaties
bepaalde uiteindelijk de kwaliteit
van het weerbericht. Die kennis is
ook nu nog onontbeerlijk, al zou je
haast denken dat de computer het
werk van de weerman heeft overge
nomen. Toen in 1960 de eerste
weersatelliet werd gelanceerd was
het mogelijk de bewegingen van de
complexe wolkenstructuren - de
'weerfilm' - van bovenaf te volgen.
Dit visuele aspect vergrootte het in
zicht in het gedrag van depressies,
fronten, buiengebieden e.d. aan
zienlijk. Snellere computers kon
den inmiddels de ontelbare bere
keningen aan, die nodig waren om
het toekomstige weer te verwach
ten.
Eind jaren zestig werd in ons land
overgegaan tot een driedaagse ver
wachting. Sinds 1980, na de op
richting van het Europees Centrum
voor Middellange Termijnverwach
tingen, rekent de Cray-supercom
puter al 10 tot 14 dagen vooruit,
maar in de praktijk blijken dezel
rekeningen niet werkbaar. Daarc
houdt men het tegenwoordig op
bekende vijfdaagse prognose. Ui
teraard staat de betrouwbaarheii
van de verwachting voorop. Ondi
zoek heeft aangetoond, dat de vi
wachting voor de eerste dag vooi
in circa 85 procent van de geval
overkomt met de werkelijkheid,
percentage loopt op de vijfde da
terug naar gemiddeld 55 procen
De mate van betrouwbaarheid vi
eert met het circulatiepatroon in
de atmosfeer. Een noord-zuid ge
richte stroming levert wat meer
problemen op dan een strakke
westcirculatie. Tijdens perioden
met een vlakke luchtdrukverdeln
- zoals die zich in de afgelopen
week voordeed met een aantal k
ne, maar grillige storingen - kan
zelfs een 24-uursprognose al on
sporen.
De komende dagen is een hoge-
drukgebied ten westen van lerla
voor ons land het bepalende wei
systeem. Een hopeloze positie a
je uitkijkt naar een beetje zomer
weer. De voorraad Noordzeewolk
is nog niet uitgeput, maar geleia
lijk aan voert de noordenwind oo
opklaringen mee. Het blijft de ei
ste dagen droog, maar nog altijd
aan de koele kant met 15 grade
als maximum.
HET WEER IN EUROPA
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Rustig en droog weer. Ver
der perioden met zon,
maar vooral langs de oost
kust van Schotland en En
geland ook wolkenvelden.
Maxima uiteenlopend van
11 graden aan de Schotse
en Engelse oostkust tot 17
graden plaatselijk in het
zuiden en zuidwesten.
België en Luxemburg:
Vandaag in de Ardennen
eerst nog kans op regen.
Verder droog en wolken
velden, maar vooral mor
gen ook perioden met zon.
Middagtemperatuur van
daag ongeveer 14 graden,
morgen vooral landin
waarts iets hoger.
Noord- en Midden-Frank-
Vandaag in het oosten
eerst hog regen, maar vanuit het westen
geleidelijk droog en nu en dan zon. Mor
gen overal droog en perioden met zon, in
het noorden ook enkele wolkenvelden.
Middagtemperatuur oplopend naar on
geveer 20 graden op morgen, in de meer
zuidelijk gelegen departementen iets
hoger. Langs de Kanaalkust .maxima
rond 14gbaden.
Portugal:
Flink wat zon en droog. Morgen vooral
langs de westkust enkele wolkenvelden
en in het noorden mogelijk een bui.
Maximumtemperatuur van 19 graden bij
Porto tot circa 26 graden in het zuiden
en oosten.
Spanje:
Meestentijds zonnig en droog, in het
binnenland mogelijk een lokale regen-
of onweersbui. Morgen in Galicié meer
bewolking en kans op regen. Middag
temperatuur aan de Golf van Biskaje on
geveer 20, langs de Costa's in het oos
ten en zuiden tussen 25 en 30 graden.
Landinwaarts maxima tussen 30 en 35
graden.
Canarische Eilanden:
Flinke zonnige perioden, aan de noord
kant van de eilanden ook enkele wolken
velden, maar waarschijnlijk droog. Mid
dagtemperatuur tussen 23 en 28 gra-
Marokko:
Westkust: Perioden met zon en vrijwel
overal droog. Maxima aan het strand on
geveer 22 graden.
Tunesië:
Flinke perioden met zon en droog. Zeer
warm; middagtemperatuur. tussen 28
graden aan het strand en 40 plaatselijk
in het binnenland.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag eerst nog enkele wolkenvelden
en plaatselijk wat regen. Er waait een
matige Mistral. In de loop van de dag
droog, geleidelijk meer zon. De Mistral
gaat liggen. Morgen zonnig. Warmer;
morgenmiddag temperaturen op de
meeste plaatsen tussen 25 en 30 gra-
Mallorca en Ibiza:
Droog en flinke zonnige perroden. Maxi
mumtemperatuur ongeveer 28 graden
Italië:
Droog en overwegend zonnig. In de Po-
vlakte en de noordelijke bergen vandaag
nog wolkenvelden en kans op een regen-
of onweersbui. Maxima in het noorden
rond 26, in het zuiden middagtempera
tuur meest rond 30 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig, maar in het noorden ook enkele
wolkenvelden. Droog. Maxima bij grote
wateroppervlakken ongeveer 30, in het
binnenland tot 37 graden.
Turkije en Cyprus:
Aan de Turkse west- en zuidkust en op
Cyprus overwegend zonnig en droog.
Middagtemperatuur ongeveer 30 gra-
Duitsland:
Vandaag langzaam naar het oosten weg
trekkende regen, gevolgd door enkele
verspreide opklaringen. Morgen droog
en vooral in het zuiden af en toe zon.
Middagtemperatuur van 14 graden in
het noorden tot 18 in het zuiden, mor
gen iets hogere temperaturen.
Zwitserland:
Vandaag naar het oosten wegtrekkende
regen, aan de zuidflank van de Alpen
droog en perioden met zon. Morgen
overal zonnige perioden en droog. Mid
dagtemperatuur vandaag van 18 graden
in het noorden tot 25 in Tessin, morgen
maxima overal rond 23 graden. Tokyo rege.
Oostenrijk: Toronto
Vandaag bewolkt en perioden met re- Tunis onb«
gen, aan de zuidflank van de Alpen Vancouver half
waarschijnlijk droog en af en toe zon.
WEERRAPPORTEN
ZATERDAG 28 MEI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 05.27 Zon onder 21
Maan op 00.00 Maan onderop
Waterstanden Katwijk
Hoog water 06.01 18.35
Laag water 01.57 14.31
Weerrapporten 26 mei 20 uur:
Amsterdam
De Bill
Deelen
Eelde
Den Heider
Rotterdam
Boedapest
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Lissabon
Locarno
Luxemburg
Malaga
Mallorca
Malta
23 19
18 12 DE
26 15 r
19 14 tr
18 11
17 10
17 11
22
30 21
26 11
15 10
25 19
23 12,
19 15
13 10
14 10
24 11
31 19
25 13
32 18
half bew.
onbew
half bew.
Los Angeles zwaar bew
New Orleans half bew
New York zwaar bew
18 16
30 19 6-
23 18 Ie
29 20 H
25 21 lp
19 10 'l
30 16 K
15 9 1,
