Zuid-Afrika aan de slag
voor beter leven en vrede
j
)aders aanslag WTC
trijgen 240 jaar cel
Buitenland
'Eerst orde in Gaza, dan
verder onderhandelen'
U' De' Europaan bestaat niet
Serviërs schenden akkoord
Rusland wil seropositieve
buitenlanders land uitzetten
j^ampen achtervolgen bedevaart naar Mekka
Zwarte Zeevloot is sleutel
bij problemen rond Krim
Zaterdag 28 mei
introduceert de ANWB
een nieuwe auto
WOENSDAG 25 MEI 1994
Pyongyang in het duister
tokyoDe Noordkoreaanse hoofdstad Pyongyang schakelt te
genwoordig 's avonds wegens een energietekort de stroom uit,
behalve in de paar wijken waar zich ambassades of hotels voor
buitenlanders bevinden. Het tekort wordt veroorzaakt doordat
Rusland na de val van het communisme geen olie meer levert.
Noord-Korea is daardoor afhankelijk van zijn eigen kolenpro-
duktie.
Eetketen betaalt miljoenen aan claims
Washington Restaurantketen Denny, met 1.500 vestigingen in
Ide VS, is gisteren akkoord gegaan met betaling van bijna hon
derd miljoen gulden aan honderden zwarte klanten die vinden
dat zij door het bedrijf zijn gediscrimineerd. De zaak kwam vorig
jaar april aan het rollen toen zes zwarte FBI-agenten in een fili
aal van Denny in Annapolis (Maryland) niets kregen geserveerd,
terwijl hun blanke collega's wel werden bediend. Zij dienden
daarop een schadeclaim in.
Zionistische pionier overleden
ieruzalem Yehuda Mor-Mirkovsky, die als een van de eerste zio
nisten de eerste kibboets hielp opzetten, is gisteren op 96-jarige
leeftijd overleden. Mor was een van de laatste nog levende leden
jvan de Hashomer-militie, de eerste gewapende joodse beweging
in Palestina. Als lid van de militie gaf hij ook zijn neef Moshe
Dayan, die later het Israëlische leger zou leiden, zijn eerste mili
taire training.
Echtgenote West opnieuw aangeklaagd
Gloucester De Britse politie heeft gisteren de echtgenote van de
vermeende seriemoordenaar Frederick West aangeklaagd we
gens moord op een jonge vrouw. Daarmee komt het aantal
moorden waarvoor Rosemary West in staat van beschuldiging is
gesteld op acht. Haar man is aangeklaagd wegens moord op de
zelfde acht meisjes en vrouwen.
Elizabeth nog dit jaar naar Rusland
moskou De Britse koningin Elizabeth heeft een uitnodiging van
president Boris Jeltsin voor een bezoek aan Rusland aanvaard.
De vorstin zal waarschijnlijk later dit jaar naar Rusland gaan.
jSinds de revolutie van 1917, waarbij tsaar Nicolaas II ten val
Jkwam, heeft geen regerende Britse monarch Rusland bezocht.
uit'
Dominicaans schip gezonken: 15 doden
sanjuan» Een overvolle boot die met migranten uit de Domini
caanse Republiek op weg was naar de Verenigde Staten, is giste
ren omgeslagen en gezonken. Daarbij zijn zeker 15 van de 97
mensen die aan boord waren, verdronken. De opvarenden be
hoorden tot de duizenden Dominicanen die jaarlijks proberen
illegaal de VS binnen te komen. Gevreesd wordt dat het doden
tal nog zal stijgen.
V YORK Rtr-AFP-DPA
i Amerikaanse federale rech
theeft gisteren vier moslim-
uamentalisten veroordeeld
t elk 240 jaar cel wegens hun
fctrokkenheid bij de aanslag op
et Newyorkse World Trade
Kilter (WTC) in februari vorig
de actie kwamen zes
densen om en raakten zo'n
Uizend gewond. De materiële
||hade bedroeg meer dan een
lliljard gulden.
De uit Jordanië afkomstige
klestijn Mohammad Salamah
iiurde de gele bestelauto waar-
Jee de krachtige bom naar de
prkeerkelder van het ruim
'lerhonderd meter hoge ge-
puw werd getransporteerd. Ni-
al Ayyad, die de Amerikaanse
ationaliteit heeft, zou volgens
u Tiropeaan noemen. De ver-
sppillen zijn groot binnen de
Ëijnie, zo blijkt uit een gisteren
jlf/èpubliceerde studie van het
uropees Bureau voor de Statis-
h-
Nederlanders wonen het
e ïchtst op elkaar, 370 per vier-
'Aknte kilometer, zeven keer zo-
£"^el als in het andere uiterste:
C Irland. Nederland staat onder-
kn de EU-lijst wat betreft het
dodelijke auto-ongeluk-
mo|n. De lijst wordt aangevoerd
t>or Duitsland. Van de 140 mil-
len auto's in de EU worden de
ieeste (36,5 miljoen) bestuurd
por Duitsers. De Bondsrepu-
iek heeft ook de meeste kilo-
(10.955) aan autosnel-
tegen.
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau
Press OPA Deutsche Presse Agentur GPD Geassocieerde Pers Diensb
Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter UPI
Rusland tekent
partnerschap
met NAVO toch
BRUSSEL ALY KNOL
CORRESPONDENT
Rusland is bereid, zonder voor
waarden vooraf, het Partner
schap voor Vrede met de NAVO
te tekenen. Met die boodschap
verraste de Russische defensie
minister Gravtsjov gisteren zijn
NAVO-collega's in Brussel.
Daarmee is na maanden een
bijna onontwarbare knoop van
tegenstrijdige Russische verkla
ringen doorgehakt.
Rusland stuurt echter, zo
moest uit de woorden van
Gravtsjov worden afgeleid, wel
aan op een bijzondere relatie.
Rusland weigert zich als grote
kernwapenmogendheid op de
zelfde maniet te laten behande
len als de overige landen waar
mee de NAVO al een verdrag
heeft getekend. Hoe die speciale
verhouding er moet uitzien, zal
Gravtsjov vandaag nader toe
lichten tijdens de bijeenkomst
van de Noordatlantische Sa
menwerkingsraad (NASR), het
samenwerkingsorgaan van de
NAVO met de landen van het
voormalige Warschaupact.
Volgens de NAVO kan dan
ook geen sprake zijn van spe
ciale overeenkomsten met Rus
land, al erkent Brussel wel dat
Rusland een speciale status ver
dient.
Bij het verlaten van het parlementsgebouw in Kaapstad wordt president Mandela toegezongen door een in traditionele kledij gehulde Zuidafrikaan.
Herstel Palestijnse wetten uit den boze
de aanklagers hebben geholpen
bij het vervaardigen van het ex
plosief. De in Egypte geboren
Amerikaan Mahmud Abouhali-
ma zou, samen met de voort
vluchtige hoofdverdachte Ram-
zi Ahmed Yoüsef, op de dag van
de aanslag benzine hebben ge
kocht voor de bestelwagen en
de vluchtauto. Mohammad Ah
mad Ajaj, van Palestijnse komaf,
zat op het moment van de aan
slag al in de gevangenis nadat
de politie hem had aangetroffen
met handleidingen over onder
meer het maken van bommen.
Volgens de aanklagers vorm
de de aanslag slechts een on
derdeel van een veelomvattend
terreurplan waarbij ook de blin
de Egyptische sjeik Omar Ab-
del-Rahman zou zijn betrokken.
De nieuwe Zuidafrikaanse regering van nationale een
heid moet een maatschappij scheppen waarin de mens
en de menselijke waardigheid centraal staan en waarin
de vrijheid en de rechten van het individu zijn gewaar
borgd. Dat was gisteren de boodschap van president
Nelson Mandela bij de opening van het parlementaire
jaar in Kaapstad. Concrete doelen ter verbetering van de
leefsituatie in Zuid-Afrika noemde hij niet.
het Afrikaans Nationaal Con
gres (ANC). In zijn algemeen
heid kondigde Mandela aan dat
er speciale aandacht komt voor
gelijke rechten voor vrouwen,
betere scholing, medische zorg
en voeding voor kinderen en
amnestie voor minderjarigen in
gevangenissen: zij gaan naar
speciale tehuizen.
Mandela somde een lange
lijst onderwerpen op die de re
gering gaat aanpakken, zoals
criminaliteit, werkloosheid,
JOHANNESBURG JOHN VAN SCHAIK
CORRESPONDENT
In een bij vlagen poëtische en
filosofische rede benadrukte
Mandela dat zijn regering zal
streven naar vrede, stabiliteit en
een beter leven voor iedereen.
„Laten we allen hard aan het
werk gaan", zei de president.
Centraal in de aanpak van de
regering-Mandela staat het her
stel- en ontwikkelingsplan RDP
van de grootste regeringspartij,
huisvestingsproblemen en het
aanjagen van het toerisme in
Zuid-Afrika.
Voor het herstelplan trekt de
regering in het begrotingsjaar
1994-1995 een bedrag van 1,25
miljard gulden extra uit. Dit be
drag zal oplopen naar meer dan
vijf miljard gulden in 1999, het
jaar dat er opnieuw verkiezin
gen zijn en het laatste jaar dat
de regering van nationale een
heid het land bestuurt.
Dit geld moet beschikbaar ko
men via besparingen en het wij
zigen van beleid en komt bo
venop de normale sociale uitga
ven die al in de begroting staan.
De regering heeft zich erop
vastgelegd dat de reële uitgaven
de komende twee jaar gelijk
blijven. De begroting voor 1994-
1995 is vastgesteld op een be
drag van bijna 65 miljard gul
den (1.170 miljard frank). De re
gering komt 22 juni met defini
tieve cijfers.
Mandela zei gisteren hoge in
vesteringen te verwachten uit
de particuliere sector. Boven
dien kan de president rekenen
op buitenlandse steun van en
kele honderden miljoenen gul
den per jaar.
Onder luid applaus kondigde
de president aan 'tijdens de eer
ste honderd dagen van bestuur'
enkele sociale programma's in
te voeren. Zwangere vrouwen
en kinderen onder de zes jaar
krijgen gratis medische hulp,
350.000 huizen worden dit jaar
van elektriciteit voorzien (dit
plan is van de elektriciteits
maatschappij Eskom en kost de
regering niets) en zwarte woon
buurten worden opgeknapt.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Als de PLO er niet voor zorgt dat
de autonomie in de Gazastrook
en Jericho in alle opzichten
functioneert, voert Israël de vol
gende fasen van het vredespro
ces niet uit. Dat verklaarde de
Israëlische premier Yitzhak Ra
bin gisteren bij een bezoek aan
legereenheden in de Gaza
strook. In antwoord op een po
ging van PLO-leider Yasser
Arafat de onder de Israëlische
bezetting ingevoerde Wetten te
wijzigen, verklaarde Rabin dat
Israël geen eenzijdige inbreu
ken op het verdrag zal toestaan.
Het Palestijnse dagblad Al-
Quds publiceerde gisteren een
door Arafat ondertekende be
kendmaking waarin staat dat
'de wetten en orders die golden
vóór 5 juni 1967 zullen blijven
gelden'. Sinds die tijd heeft de
Israëlische bezettingsmacht
meer dan tweeduizend militaire
orders uitgevaardigd.
Volgens het verdrag met Is
raël mogen de Palestijnen daar
aan niets veranderen, tenzij een
wijziging in overeenstemming
is met het gesloten akkoord. De
PLO kan wetswijzigingen voor
stellen in een juridische com
missie, maar daarin heeft Israël
het laatste woord. Volgens Is
raëlische deskundigen heeft de
bekendmaking geen enkele gel
dingskracht, omdat het Pales
tijnse bestuur niet eenzijdig mi
litaire orders ongedaan kan ma
ken.
De loco-burgemeester van Je
ruzalem, Shmuel Meir, heeft
een prijs op het hoofd van
Arafat gezet. Meir, lid van de
rechtse Nationale Religieuze
Partij, zei volgens de krant
Haaretz dat degene die Arafat
vermoordt wordt uitroepen tot
'Vriend van Jeruzalem', een titel
die is voorbehouden aan perso
nen die een bijdrage hebben ge
leverd aan de verbetering van
de stad.
löiussel anp De Nederlander vindt eten,
drinken en zijn uiterlijk kenne
lijk niet zo belangrijk. Daarvoor
trekt hij een stuk minder uit dan
de doorsnee Europeaan. De
Portugezen (10,3 procent van
hun inkomen) en de Italianen
(9,9) besteden het meest aan
kleding en schoenen. In Por
tugal en Griekenland staat de
verzorging van de inwendige
mens voorop. Maar met de De
nen hebben de Nederlanders
juist weer meer over voor ge
zondheid, onderwijs en cultuur.
Voor gebitscontrole kan men
het beste terecht in Griekenland
waar een op de duizend inwo
ners tandarts is. De Ieren en de
Luxemburgers zijn weer sterk in
de opvang van mensen in gees
telijke nood. Ze hebben het
grootste aantal ziekenhuisbed
den voor psychiatrische patiën
ten in de EU.
Amerikaans Huis
tegen militair
ingrijpen Haïti
WASHINGTON AFP-DPA-Rtr
^et Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden heeft zich gisteren
uitgesproken tegen militaire in
terventie in Haïti. Zo'n invasie
mag van het Huis alleen 'in ge
val van urgent en duidelijk ge
vaar voor de belanden van
Amerikaanse burgers'.
De uitspraak van het Huis
kwam een dag nadat de Ameri
kaanse marine, die in opdracht
van de VN toeziet op naleving
van het internationale embargo
tegen Haïti, zondag en maan
dag waarschuwingsschoten had
afgevuurd op twee schepen va
rend onder de Bahamaanse
vlag. Een van de schepen wist
de blokkade te doorbreken.
Het verscherpte handelsem
bargo moet de militaire leiders
van Haïti tot aftreden dwingen.
Maar vooral via de Domini
caanse Republiek wordt het
embargo op grote schaal ge
schonden.
SARAJEVO «AP
Servische tanks hebben stellin
gen van het Bosnische rege
ringsleger rondom Sarajevo be
schoten en daarmee het ak
koord over de gedemilitariseer
de zone geschonden. In door
Serviërs beheerst gebied is een
autobus beschoten die werd be
geleid door een gewapende VN-
escorte. Bij de beschieting
kwam een passagier om.
Ook in Gorazde blijven de
Serviërs de overeenkomst
schenden. Binnen de drie-kilo-
meterzone versterkten de Ser
viërs bunkers, ondanks eerdere
toezeggingen dat niet te doen.
Het NAVO-ultimatum voor
Gorazde (ingesteld om de Ser
viërs te dwingen hun zware wa
pens in een omtrek van twintig
kilometer weg te halen) is al
ruim een maand van kracht.
Inwoners van de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince staan in de rij voor water. Het embargo tl
allerarmsten.
JKKA DPA-Rtr-AFP-AP
Ij de jaarlijkse bedevaart naar Mekka, de
adj, zijn begin deze week 25Ö tot 1.000
(ensen onder de voet gelopen en om het
ven gekomen. Saudische autoriteiten
^^raken van ongeveer 250 slachtoffers,
PI ^laar artsen, diplomaten en veiligheids
functionarissen vrezen dat het dodental
oplopen tot duizend. Dat komt vooral
^Htordat ambulances niet snel genoeg bij
slachtoffers konden komen.
pelgrimage naar Mekka is de afgelopen
f£¥en §eplaa§d door rampspoed. Duizen-
mensen zijn omgekomen in een aan-
rtATnschakelin8 van ramPen die direct ver-
Hi^nd hielden met de heiligste opdracht in
islamitische geloofswereld. Enkele ram-
jn waren het resultaat van politieke en re-
jieuze meningsverschillen,
k ft december 1974:191 mensen vinden de
I Wod wanneer een gecharterde Nederland-
I llDC-8 met aan boord Indonesische pel-
I ims in Sri Lanka verongelukt.
I h20 november 1979: Zo'n 1.200 soenniti
sche moslims bestormen de Grote Moskee
in Mekka, in zoals Saudische functionaris
sen het later omschrijven, een poging ko
ning Khaled te ontvoeren en tot aftreden te
dwingen. Er volgt een twee weken durende
belegering en met hulp van Franse com
mando's wordt de moskee op 4 december
bestormd. Zeker 65 bezetters vinden bij de
bestorming de dood, 170 anderen worden
gevangen genomen, van wie velen later
worden onthoofd. Ook tientallen Saudische
militairen sneuvelen.
3 augustus 1980: Aan boord van een
Pakistaans vliegtuig met honderden pel
grims breekt kort na vertrek uit Jiddah
brand uit. Tijdens een nopdlanding breekt
de romp. Er komen 301 mensen om. On
derzoek wijst uit dat de brand waarschijn
lijk is uitgebroken toen een passagier thee
wilde zetten op een met kerosine gestookt
kookplaatje.
31 juli 1987: Meer dan 400 overwegend
Iraanse pelgrims worden gedood en bijna
650 raken gewond tijdens gevechten met de
Saudische veiligheidspolitie. De Iraniërs
hielden een verboden anti-Amerikaanse be
toging.
9 juli 1989: Bij twee bomexplosies in
Mekka komt een pelgrim om het leven en
raken er zestien gewond. De Saudische au
toriteiten geven door Iran gesteunde terro
risten de schuld en later worden zestien
shi'itische moslims uit Koeweit onthoofd.
2 juli 1990: 1.426 pelgrims, voornamelijk
Maleisiërs, Indonesiërs en Pakistani, wor
den in Mekka onder de voet gelopen en
vinden de dood in een met mensen volge
pakte voetgangerstunnel. Op deze plek
kwamen afgelopen maandag ook honder
den mensen om.
21 maart 1991: 92 Senegalese soldaten,
onderdeel van de geallieerde coalitie die
een maand eerder het Iraakse leger uit Koe
weit verjaagde, vindende dood wanneer
een Saudisch transportvliegtuig in slecht
weer verongelukt in het noorden van Saudi-
Arabië. De Senegalezen waren op weg terug
naar hun basis na een bedevaartstocht naar
Mekka.
23 mei 1994: Zeker 200 pelgrims worden
onder de voet gelopen in Mekka terwijl ze
in een menigte in een overvolle voetgan
gerspassage op weg zijn naar de grot in Mi
na waar het symbolische 'stenigen van de
duivel' plaatsvindt.
MOSKOU HANS GELEIJNSE
CORRESPONDENT
Rusland en Oekraïne proberen
de toegenomen spanningen
tussen Oekraïne en de Russi
sche nationalisten op de Krim
te verminderen door eerst hun
geschil over de Zwarte Zeevloot
op te lossen. Daarover is giste
ren in Moskou urenlang onder
handeld tussen de premiers
Tsjernomyrdin (Rusland), Zvja-
gilski (Oekraïne) en Saboerov
(de Krim).
Rusland heeft gisteren nog
eens bevestigd dat het de Krim
ziet als een integraal deel van
Oekraïne. Maar volgens een
woordvoerder van buitenlandse
zaken moet er wel een politieke
oplossing komen in het conflict
tussen Kiev en de (deel) regering
en parlement op de Krim, die
meer zelfstandigheid willen dan
Oekraïne wenst toe te staan.
De onderhandelingsdelega
ties waren het er gisteren over
eens dat d,e angel uit het con
flict zou worden getrokken als
Rusland en Oekraïne een oplos
sing weten te produceren voor
het slepende geschil over het
bezit van de Zwarte Zeevloot en
havenstad Sebastopol op de
Krim. De meerderheid van de
vloot wenst Russisch te blijven
en Sebastopol als hoofdkwartier
te behouden. De conflicten die
dit opwerpt tussen Oekraïne en
Rusland worden gretig opge
pakt door de Russische nationa
listen op de Krim, die feitelijk
niets liever willen dan herinlij
ving van het schiereiland bij
Rusland. Om de gemoederen
wat te sussen, is besloten dat
een gezamenlijke werkgroep
zich vanaf vrijdag over het pro
bleem buigt.
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
Rusland overweegt buitenlan
ders die langer dan een maand
in het land verblijven te ver
plichten tot een AIDS-test. Wie
seropositief wordt bevonden,
zal over de grens worden gezet.
De bepalingen zijn opgeno
men in een nieuwe ontwerpwet,
die beoogt de bestrijding van
AIDS te verbeteren. Het ont
werp is al besproken in het co
mité gezondheidszorg van het
Russische lagerhuis, de Staats-
doema. Tijdens een gisteren ge
houden hoorzitting reageerden
vertegenwoordigers van de me
dische wereld en het ministerie
van gezondheidszorg positief.
Directeur Vadim Pokrovski,
directeur van het AIDS Preven
tie Centmm in Moskou en me
de-opsteller van het ontwerp
verwacht dat de Doema volgen
de maand over de wet zal de
batteren. Pokrovski is overigens
zelf tegen de speciale maatrege
len voor buitenlanders. Hij be
schouwt ze als schending van
de mensenrechten.
Het wetsontwerp zal voor
grote onrust zorgen in de bui
tenlandse gemeenschap. Bo
vendien wordt de maatregel ge
zien als een inbreuk op de pri
vacy.
Oekraïne had eerder al beslo
ten om AIDS-testen voor bui
tenlanders verplicht te stellen.
De Russen verwijzen voor hun
maatregel onder meer naar de
omstreden Amerikaanse wetge
ving. Seropositieven mogen de
VS niet binnen en immigranten
moeten een AIDS-test onder-
ANWB